Sociaal Innovatiefonds

Het Lokaal Sociaal Beleid Gent zet in op de opvolging van signalen door aan elk signaal een trekker te koppelen. Deze trekker wordt bij elk signaal vermeld, alsook welke inspanningen ze leveren ter opvolging van het signaal. Stad Gent zet sinds 2020 bijkomend in op de opvolging van signalen via projectondersteuning vanuit het Sociaal Innovatiefonds.

Corona-signalen

Een overzicht van de corona-signalen vind je hier.

Signalen 2021

1

Schoolmaaltijden zijn essentieel

Mensen in armoede zouden graag hun kind op school laten eten, zodat zij op zijn minst één volwaardige maaltijd per dag hebben. Maar voor veel gezinnen is de kostprijs voor een warme schoolmaaltijd te hoog. Soms halen ouders hun kinderen van school om te vermijden dat de lege brooddoos zichtbaar wordt. Jongeren hangen op straat rond tijdens de middagpauze, om niet te laten zien dat ze geen lunch kunnen betalen.

In stedelijke scholen krijgen gezinnen met een laag inkomen kortingen of volledige vrijstelling op maaltijden en toezicht. In scholen van alle netten waar er OCMW-zitdag of -consult is, kunnen kinderen in precaire situaties na een beperkt sociaal onderzoek gratis warme maaltijden krijgen. Daarnaast zetten steeds meer  scholen in op gezonde voeding en het voeren van een kostenbewust beleid. Toch zijn er nog steeds veel lege en ongezonde brooddozen op school. Dit is een structureel armoedeprobleem dat scholen niet alleen kunnen oplossen.

vzw Jong merkt deze honger ook op. Omdat honger en vrije tijd niet samen gaan, bieden zij vaak kookactiviteiten en verse soep aan.

Opvolging:

Toegang tot gezonde en volwaardige maaltijden op school kan een belangrijk element zijn in de strijd tegen armoede: kinderen voelen zich beter op school, zijn aandachtiger in de klas. De dienst Lokaal Sociaal Beleid bereidde in 2020 samen met het Onderwijscentrum het project 'LEkker(s) Op School: maaltijden op school voor kleuters in kwetsbare situaties' voor. Vertrekkend vanuit bestaande goede praktijken wordt een proeftuin opgezet waarbij in een aantal deelnemende scholen betaalbare of gratis maaltijden aangeboden worden voor kleuters.  In september 2021 zullen we starten met de schoolmaaltijden in de proeftuinscholen. Het onderzoekstraject (uitgevoerd door partners KULeuven en Hogeschool Gent) zal twee schooljaren lopen en afgerond worden eind 2023. We zorgen ervoor dat we de maaltijden aanbieden op een niet-stigmatiserende manier met een eenvoudig administratief systeem voor de scholen. Binnen de proeftuin onderzoeken we welke positieve effecten we zien op welbevinden en aanwezigheid van de kinderen, betrokkenheid van de ouders, … Op 4 december 2023 worden de bevindingen op het slotevent voorgesteld. De resultaten en good practices vanuit de proeftuin zullen ook gebruikt worden om op de verschillende beleidsniveaus aanbevelingen vorm te geven. 

Naast het project LEkker(s) Op School, startte Brood(doos)nodig op. Met brood(doos)nodig wil Enchanté vzw de lege brooddozen-problematiek in de Gentse scholen aanpakken door leerlingen van de nabije school te trakteren op een voedzame maaltijd. Er wordt ook een duurzaam partnerschap aangegaan met lokale handelaars, sociale partners, burgers en scholen wat de sociale cohesie op lokale schaal ten goede komt. Eind 2022 werd een 2-jarig project van Brood(doos)nodig goedgekeurd binnen het Sociaal Innovatiefonds. 

Tot slot neem stad Gent deel aan het Europees project 'School Food for Change' dat inzet op duurzame schoolmaaltijden. 

2

Voedselondersteuning kan nog meer bereiken

Voedselondersteuning bestaat in vele variaties (KRAS op doorverwijzing of na gesprek, sociale kruidenier, via vzw JONG vooral aan hun eigen gezinnen en kinderen maar soms ook aan andere behoeftigen,…) en bereikt veel Gentenaars in een kwetsbare situatie, maar zou nog meer kunnen bereiken.

Jongeren bijvoorbeeld doen weinig beroep op de voedselondersteuning. Zij zijn vaak met andere zaken bezig zoals werk zoeken of volgen een opleiding waardoor ze geen voedsel kunnen afhalen tijdens de openingsuren, en lopen niet graag  met hun problemen te koop. Vzw jong is één van de weinige organisaties die hier op inspeelt door voedselondersteuning aan te bieden aan hun jongeren en families, ook buiten de kantooruren. De vraag naar voedselondersteuning neemt overal toe.

De voedselondersteuning kan aangegrepen worden om een link te leggen met de hulpverlening of om beleidssignalen te verzamelen.  De vrijwilligers doen hun best om mensen verder door te verwijzen. De aanwezigheid van OCMW-medewerkers in de Olijfboom tijdens de eerste lockdown, zorgde voor een meer directe rechtentoekenning.

Opvolging:

Stad Gent ondersteunde in 2020 de voedselinitiatieven op verschillende manieren: stadsmedewerkers staken mee de handen uit de mouwen, we zochten extra vrijwilligers via GentHelpt, leverden beschermingsmateriaal en gaven logistieke steun. 
Er werden vanuit Stad Gent extra werkingsmiddelen aan KRAS en het Gents Solidariteitsfonds gegeven voor in totaal 239.000 euro. Dit zorgde, samen met de 3 groepsaankopen voor beschermings- en hygiënisch materiaal, voor het opvangen van de meest acute noden. Er wordt ook bekeken of er een systeem van thuislevering kan worden opgezet.
Foodsavers bleef aan de slag en garandeerde de noodzakelijke bevoorrading van de voedselinitiatieven. Regelmatig overleg zorgde ervoor dat bestaande en nieuwe organisaties samen de noden van de meest kwetsbaren konden opvangen.
Het traject Materiële Hulp werd in juni 2020 vervroegd opgestart om te komen tot een duurzaam model voor elke kwetsbare Gentenaar. Er werden 3 plenaire bijeenkomsten georganiseerd en 7 thematische panels. In 2021 worden de stadsbrede principes omtrent zonering, gelijkwaardig aanbod, aanbod voor mensen zonder wettig verblijf, dak- en thuislozen, toegankelijkheid, ... concreet uitgewerkt in 2 wijken (Ledeberg/Gentbrugge en Bloemekeswijk).
Tijdens de coronacrisis kwamen er veel nieuwe mensen terecht bij de voedselinitiatieven. Door een vernieuwde manier van werken konden deze mensen eenvoudig worden toegeleid naar het Welzijnsonthaal (mits toestemming van de mensen zelf). Dankzij deze nieuwe werkwijze realiseren we niet alleen een goede doorverwijs naar materiële hulp, maar kunnen we verschillende gezinnen meteen hulp- en dienstverlening aanbieden, rechten onderzoeken en ook leefloon of andere vormen van financiële steun bieden. Complementair met deze actie werden er middelen via het Sociaal Innovatiefonds toegekend aan KRAS vzw voor de uitwerking van het project: Innovatieve benaderingen van materiële steun als hefboom naar duurzame armoedebestrijding: in 10 stappen van voedselhulp naar structurele oplossingen voor armoede in Gent. 
In maart 2022 werd het toekomstmodel en kwaliteitskader materiële hulp goedgekeurd door de Gemeenteraad. Hieraan gekoppeld startten SIVI en Open Plaats op als clusterwerking om de afstemming en samenwerking in de clusters Dampoort/Sint-Amandsberg en Brugse Poort te coördineren. Ondertussen werd de samenwerking tussen de Welzijnsbureaus en de voedselinitiatieven versterkt zodat er makkelijk kon doorverwezen worden in beide richtingen. Eind 2022 startten de eerste 3 organisaties met de registratietool 'Carity' waardoor de administratieve last bij de organisaties verminderde en de rapportage een stuk vlotter kon verlopen. Deze registratietool zorgt er ook voor dat het realiseren van de sociale grondrechten bij de personen en huishoudens die gebruik maken van de voedselondersteuning sneller en betere kan gerealiseerd worden. In overleg met de voedselinitiatieven en de doorverwijzers worden de regels voor doorverwijzing herbekeken en aangepast. Deze nieuwe regels zullen in het voorjaar 2023 kunnen ingevoerd worden. ze zullen er voor zorgen dat het duidelijker wordt wie en voor hoelang men terecht kan bij een voedselinitiatief en zullen er ook voor zorgen dat de voedselinitiatieven niet overbelast worden.

3

Beperkte mogelijkheden tot menswaardig leven©®

Voor kansengroepen  is er een grote discrepantie tussen wat ze nodig hebben om een menswaardig leven op te bouwen en het beschikbare aanbod waarover de samenleving beschikt. Ook de hulpverlening heeft weinig vat op de huisvestings- en de tewerkstellingsproblematiek van mensen met een laag of onzeker inkomen.

Opvolging:

In het armoedebeleidsplan 2020 - 2025 zijn een aantal doelstellingen en maatregelen opgenomen die impact hebben op de huisvestings- en tewerkstellingssituatie van mensen met een laag inkomen. Concreet gaat het over:

WONEN

  • Bouw van robuuste woningen: Er zijn 11 robuuste woningen ontworpen voor daklozen met complexe problemen. Dit is permanente huisvesting in stevige woningen vanuit het Housing First concept. De start van de bouw is gepland in september 2021.
  • Creëren van meer betaalbare huurwoningen in de laagste marktsegmenten van de private huurmarkt: Sociaal Verhuurkantoor (SVK) Gent beheerde eind 2022 in totaal 331 woningen. Het SVK nam 35 woningen in huur, het beste resultaat in jaren. Dit is het gevolg van twee grote projecten (SVK Pro en SVK Erfpachtrenovatie) en de invoering van de motivatiepremie voor eigenaars om een faire vergoeding te kunnen betalen die meer in lijn ligt met de marktprijzen in Gent. 
  • Uitbreiding van het aanbod assistentiewoningen in elk van de 25 Gentse wijken met extra aandacht voor kwetsbare ouderen: In november 2020 opende een tweede groep van 15 assistentiewoningen in Mariakerke naast het WZC Zuiderlicht.  Vanaf april 2023 verhuurt Thuispunt Gent 13 flats aan senioren en personen met een beperking. het gaat voer 3 flats voorzien voor rolwagengebruikers en 10 drempelloze flats.
    Voor de uitvoering van het sociaal woonproject Meulestede werd het projectteam aangeduid en zal de uitwerking van het programma in overleg met de dienst zelfstandig wonen starten in januari 2023. In dit project is een ontmoetingsruimte voor de buurt voorzien, 5 sociale woningen voor grote gezinnen en 20 Sociale Assistentiewoningen.
  • Gent knapt op: renoveren van 300 woningen van kwetsbare Gentse gezinnen. Eind 2022 waren er al 82 woningen afgewerkt.
  • Verhogen van de kwaliteit van de woningen van kwetsbare huurders: 
    Het Verhuurderspunt, opgericht in juni 2021 als centraal aanspreekpunt voor eigenaars van Gentse huurwoningen bij de dienst Wonen (team Kwalitatieve Woningen), draait op volle toeren. Op anderhalf jaar tijd behandelde het Verhuurderspunt bijna 900 cases waarvan ongeveer de helft over woningkwaliteit gaat. Sinds 1/7/2021 is er ook een specifiek Gents subsidiereglement voor de renovatie van huurwoningen, gekoppeld aan de adviestrajecten van het Verhuurderspunt. Deze subsidie stimuleert enerzijds het uitvoeren van de nodige werken in functie van het behalen van een conformiteitsattest en anderzijds het betaalbaar houden van de huurwoning.
  • Propere en gezonde leefomgeving: Gentenaars met een verhoogde tegemoetkoming of in budgetbegeleiding of collectieve schuldenregeling hebben recht op een aantal gratis huisvuilzakken of ophaalkrediet. Vanaf 2020 voorziet IVAGO ook PMD-zakken, om ervoor te zorgen dat ook voor hen sorteren loont.
    Om dit recht automatisch te kunnen toekennen werd er een overeenkomst afgesloten met de Kruispuntbank Sociale Zekerheid. Op deze manier konden we alle rechthebbenden rechtstreeks contacteren om hen uit te nodigen om hun huisvuilzakken op te halen.
    29.668 gezinnen kregen in 2022 de sociale tegemoetkoming. Dit is een stijging van 5,2% tov 2021. In 2021 steeg het aantal ook al met 6% tov 2020.
  • Woonbemiddeling op de private huurmarkt: In oktober 2020 startte de herhuisvestingsbegeleiding op de private huurmarkt om ervoor te zorgen dat huurders die hun woning dreigen te verliezen hun woning uiteindelijk toch kunnen behouden.
  • Uitbreiding woonbegeleiding in het Sociaal Verhuurkantoor
  • Verminderen van discriminatie op de Gentse huisvestingsmarkt: Wonen is samen met onderwijs en werk één van de essentiële levensdomeinen in het Actieplan Antidiscriminatie en Antiracisme.

 

WERK

  • Detecteren van kwetsbare werkzoekenden met het Jobteam:  Jobteam Gent gaat actief op zoek naar personen in een kwetsbare positie die stappen willen zetten naar werk, maar voor wie de reguliere dienstverlening te hoogdrempelig is. Mobiele arbeidsbegeleiders van het Jobteam zijn aanwezig op 10-tal plekken in de stad en zoeken deelnemers op in hun eigen leefomgeving. Het Jobteam heeft sinds de opstart in 2020 contact gelegd met 1.481 personen in een maatschappelijk kwetsbare positie. Eind 2022 was met 900 onder hen een intensieve, aanklampende begeleiding opgestart.
  • Uitbreiden van de begeleiding van jongeren naar de hoogst haalbare trap richting werk: Om te voorkomen dat men in armoede terecht komt door werkloosheid, ondersteunden we schoolverlaters in de eerste stappen op de arbeidsmarkt. Hiervoor werd ingezet op een pop-up voor schoolverlaters, trajectwerking 'leren en werken' en begeleiding binnen de methodische cel jongeren van het MAACT.
  • Wegwerken van digitale drempels: Er werden jaarlijks digitale pakketten in bruikleen gegeven aan werkzoekenden die begeleid werden door het Jobteam. De digibank U-Connect ontleende 107 toestellen, bood 499 keer digitale hulp en 40 workshops voor kwetsbare werkzoekende Gentenaars.  

4

Niet alle sociale zekerheidsuitkeringen op barema leefloon

Het barema leefloon is het absolute minimum, toch is er geen sluitende garantie dat de andere sociale zekerheidsuitkeringen hoger of gelijk zijn aan het leefloon. Momenteel zijn de meeste uitkeringen wel hoger dan het leefloon, maar met elke index- of welvaartaanpassing kan dit wijzigen. Het is dan aan de steden en gemeenten om het effect van een bovenlokale maatregel bij te passen en kwetsbare burgers uit onderbescherming te halen.

Mogen we niet verwachten dat de bovenlokale sociale zekerheidsuitkeringen sociaal zijn en een menswaardig leven mogelijk maken? Dit creëert onnodig extra werk bij de lokale overheden en verhoogt de  kans op onderbescherming bij kwetsbare burgers.

Opvolging:

In 2020 werden er op ambtelijk en politiek diverse signalen gegeven aan de hogere overheid mbt:
- noodzakelijke verhoging van het leefloon. Dit resulteerde ook in een lichte stijging
- optrekken van uitkeringen naar analogie met de stijging van het leefloon
- vrijstellen van het bedrag van de huurpremie voor het berekenen van het leefloon.
- de vraag naar maatregelen om uitbetalingen door uitbetalingsinstellingen zoals vakbonden sneller te laten verlopen zodat het OCMW niet moet optreden als wachtkamer voor de sociale zekerheid
- wegwerken van drempels bij het detecteren en toekennen van rechten

In 2022 kwam er een welvaartsaanpassing van de leefloonbedragen en werden de leeflonen ook telkens geïndexeerd bij het overschrijden van de spilindex.

Op Gents niveau werd in mei 2020 de wijziging van doelgroep voor Aanvullende Financiële Hulp versneld doorgevoerd. Zo wordt er niet langer rekening gehouden met het statuut waarover een persoon of huishouden beschikt maar wordt het besteedbaar inkomen in rekening gebracht voor het toekennen van Aanvullende Financiële Hulp. In 2022 zien we echter een daling van het aantal huishoudens dat recht heeft op Aanvullende Financiële Hulp. In 2023 onderzoeken we hoe we de berekeningswijze kunnen aanpassen zodat deze aanvullende steun terug het nodige effect heeft.

Op het vlak van automatische rechtentoekenning, automatisering en gegevensuitwisseling zijn de afgelopen jaren de eerste stappen gezet. Zo werden huishoudens die recht hebben op gratis huisvuilzakken rechtstreeks gecontacteerd en werden er kortingen automatisch toegekend in het stedelijk onderwijs, buitenschoolse opvang, catering op school, buitenschoolse activiteiten en zwemmen. Ook het toekennen van de huurpremie voor huurders die tussen 2 en 4 jaar op de wachtlijst staan bij een sociale huisvestingsmaatschappij werd geautomatiseerd. In 2021 en 2022 gingen we hier verder mee aan de slag en wordt er verder gebouwd op de ervaringen in de samenwerking met de Kruispuntbank Sociale Zekerheid. Dit had effect op de tegemoetkomingen in het onderwijs voor buitenschoolse activiteiten en op het automatisch toekennen van kortingen bij het experiment Lekkers Op School.

Binnen het Geïntegreerd Breed Onthaal (samenwerking en afstemming tussen OCMW, CAW en diensten maatschappelijk werk van de mutualiteiten) worden ook grote stappen gezet in het gezamenlijk bereiken van kwetsbare Gentenaars en een betere toeleiding naar elkaars aanbod. Maandelijks wordt een recht van de maand in de kijker gezet. Hierbij wordt online toelichting gegeven aan onthaalmaatschappelijk werkers van de 3 kernpartners. 

5

Ouderenarmoede

Vele ouderen in Gent leven onder de armoedegrens maar weten niet dat ze de inkomensgarantie voor ouderen kunnen aanvragen. Of ze schamen zich hiervoor of ze vrezen dat de kinderen de toelage op het pensioen zullen moeten terugbetalen. 

Trekker: Krist Poffyn
Opvolging:

In principe krijgen rechthebbenden de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO) automatisch toegekend:  het onderzoek start automatisch als men:

  • een pensioen aanvraagt in België;
  • al een pensioen krijgt in België;
  • een tegemoetkoming aan gehandicapten krijgt en de wettelijke pensioenleeftijd bereikt;
  • een leefloon krijgt en de wettelijke pensioenleeftijd bereikt.

Het is niet duidelijk welk probleem achter dit signaal schuil gaat: mogelijks gaat het om mensen die niet voldoen aan de nationaliteitsvoorwaarde (Belg zijn of in een ermee gelijkgestelde situatie verkeren), of wiens recht vervallen is wegens langdurig verblijf in het buitenland, zie signaal 6.

6

Strengere controles op inkomensgarantie zorgen voor stress en onzekerheid bij ouderen met een migratieachtergrond

Om recht te hebben op een inkomensgarantie moet je effectief in België wonen. Postbodes controleren of de ouderen in kwestie in België verblijven, door minstens één keer per jaar aan te bellen en de rechthebbende te vragen om de identiteitskaart te tonen. Wie drie keer niet thuis is, moet zich binnen de vijf dagen melden bij het gemeentehuis met een document dat de postbode in de bus steekt. Als je je niet tijdig meldt en het document niet tijdig terugstuurt dan schorst de pensioendienst de betaling van je inkomensgarantie. Iedereen die naar het buitenland gaat, hoe kort ook, moet dit vooraf melden aan de Pensioendienst. Wie langer dan 21 dagen op een ander adres verblijft, ook binnen België, moet dat vanaf nu vooraf melden. Deze strengere controles zorgen voor extra stress bij de begunstigden. Alle mensen die een inkomensgarantie voor ouderen ontvangen hebben een brief gekregen met de nieuwe regelgeving, maar voor anderstaligen is dit niet altijd evident om te begrijpen. Ook voor ouderen met een migratieachtergrond, die de gewoonte hebben om meerdere maanden per jaar terug te gaan naar hun thuisland, kan dit problemen geven.

Trekker: Krist Poffyn
Opvolging:

In 2019 werden de controles verstrengd zoals in het signaal omschreven. Tijdens de coronacrisis werden de controles tijdelijk stopgezet. In april 2021 werd deze kwestie in de pers aangekaart door de sociale middenveldorganisaties, met de vraag om de controles weer minder streng te maken als de coronacrisis achter de rug zou zijn.

Dit is een maatregel die op federaal niveau moet aangepakt worden. De regering De Croo had na eerdere kritiek al aangekondigd dat ze de controles wil bijsturen. Minister van Pensioenen Karine Lalieux, die daarover op 22/04/21 werd bevraagd in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, beloofde de regels op korte termijn (na eind juni) te versoepelen, en op middellange termijn een nieuw controlesysteem uit te werken, samen met de sociale partners.

Sinds 25 juni 2022 zijn de verblijfsvoorwaarden en de controleprocedure veranderd voor de gerechtigden op de Inkomensgarantie voor ouderen (IGO).

  1. De verblijfsvoorwaarden zijn versoepeld: de IGO-gerechtigden moeten enkel hun verblijven in het buitenland van meer dan 5 opeenvolgende dagen, of 6 nachten (want de dagen van vertrek naar het buitenland en terugkomst naar België worden niet meegerekend) meedelen.  
  2. De controleprocedure is gewijzigd: op willekeurige data wordt de effectieve aanwezigheid van gerechtigden in België gecontroleerd. Er wordt een aangetekende brief met ontvangstbewijs verstuurd. Sommige gerechtigden worden vrijgesteld van deze automatische controle. Het gaat om gerechtigden die:
  • ouder zijn dan 80 jaar;
  • in een rust- of verzorgingstehuis of in een psychiatrische verzorgingsinstelling verblijven;
  • ingeschreven zijn op een OCMW-adres;
  • een erkende handicap hebben met een verlies aan zelfredzaamheid van minstens 7 punten, erkend door de Directie-generaal Personen met een handicap van de FOD Sociale Zekerheid;
  • een handicap hebben en een tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden ontvangen, of een zorgbudget voor ouderen met een zorgnood.

Deze personen kunnen wel gecontroleerd worden als de Pensioendienst vermoedt dat er fraude is.

Alle IGO-gerechtigden kregen een brief met alle informatie over deze wijzigingen.

Bron: IGO: versoepelde verblijfsvoorwaarden en gewijzigde controleprocedure | POD Maatschappelijke Integratie (mi-is.be)

7

Verdringing door toeristen en shoppers

Gent is zeer aantrekkelijk voor toeristen en shoppers, en zet daar zelf ook meer en meer op in. Enkele voorbeelden:  

  • Vervoer: Stad Gent zet onder meer via het mobiliteitsplan in op gratis wandelbusjes in het centrum, gratis shuttles tussen de Park-and-Rides en het centrum, gratis openbaar vervoer op shopzondag, en een hop-on-hop-off-watertram.
  • Economie: Gent trekt low-budget en chique winkels aan, leegstaande winkelpanden worden ter beschikking gesteld als pop-up, en er komen veel chocolade- en souvenirwinkels bij.

De tijdelijke bezoekers zorgen er ook voor dat woningen worden gebruikt als bed and breakfast, Airbnb, of als bedrijfsappartementen. Daardoor wordt Gent minder en minder betaalbaar voor haar eigen bewoners, en dreigt ze slachtoffer te worden van haar eigen succes.

Opvolging:

De wandelbus werd ondertussen afgeschaft en het vrijgekomen budget werd geïnvesteerd in uitrol van het vervoersarmoedeplan ten gunste van kwetsbare Gentenaars.

8

Drempels naar sociale rechten©®

Veel mensen blijven onderbeschermd doordat zij niet automatisch krijgen waar zij recht op hebben en nog te moeilijk zelf hun weg vinden naar hun sociale rechten. Voor mensen die geen cliënt (meer) zijn van het OCMW is dit nog moeilijker. Velen geraken niet zelfstandig bij de juiste diensten of slagen er niet in om de juiste documenten aan te leveren om hun recht(en) te doen gelden. De procedures worden als te complex ervaren, er zijn te grote verschillen tussen de diensten en de juiste toekenning van rechten is nog te vaak afhankelijk van de hulpverlener. Op het internet kan men informatie vinden, maar voor mensen in een kwetsbare situatie is dit geen evidente bron van informatie. Dit vereist een laptop, de nodige digitale vaardigheden, en legt teveel de verantwoordelijkheid bij henzelf om de juiste informatie te vinden.

Daar bovenop komt dat veel mensen en vooral ook jongeren de drempel naar het OCMW als hoog ervaren.  En ze is soms ook hoog: tijdens corona werd de onthaaldienstverlening niet als open ervaren. Je moest telefonisch een afspraak maken. Ook tussen kerst en nieuwjaar en in de week van de Gentse feesten is de fysieke toegankelijkheid laag.

Ook de corona steunmaatregelen komen niet vanzelf tot bij wie er recht op heeft: de Covid-toeslag op het groeipakket, tijdelijke werkloosheid, de gratis treinritten, de corona-werkloosheidsuitkering, uitstel betaling hypotheek, …

Er is nood aan ondersteuning bij het laten gelden van de sociale rechten, aan huis, of via herhaaldelijk telefonisch contact met iemand die ze vertrouwen.

Trekker: Krist Poffyn
Opvolging:

Het staat buiten kijf dat de uitputting van rechten een moeilijke zoektocht is: de voorwaarden voor ieder recht of sociaal voordeel zijn verschillend, naargelang het doel dat men met die maatregelen wil bereiken. De snel vorderende technologie geeft langzamerhand meer mogelijkheden tot automatisering en administratieve vereenvoudiging, maar dit is vaak niet verzoenbaar met de noodzakelijke regels rond gegevensbescherming, boet in aan efficiëntie door onbetrouwbare brondatakwaliteit, of botst op budgettaire grenzen. Stad/OCMW Gent zet in op het wegwerken van die obstakels waar mogelijk.
Zo zijn er al belangrijke stappen voorwaarts gezet in de toekenning van gratis zakken of ophaalkrediet voor huisvuilophaling en voor de toekenning kansentarief UiTPAS: het is voor deze rechten voor de meerderheid van de rechthebbenden niet meer nodig om nog bewijsstukken (attesten e.d.) aan te leveren.   

De brochure "Hoe kunnen we je helpen?" en de flyer "Hulp nodig? Neem contact met het welzijnsbureau in je buurt." zijn middelen om niet-digitale informatie over sociale rechten te verspreiden. 
n de loop van 2023 worden deze communicatiemiddelen vervangen door losbladige thematische infofiches die gemakkelijk kunnen afgedrukt en meegegeven worden, en die sneller kunnen geactualiseerd worden. Daarbij wordt extra aandacht besteed aan helder taalgebruik in een ondersteunende lay-out.

Op Vlaams niveau wordt gewerkt aan een meer toegankelijke en efficiëntere digitale rechtenverkenner.

Via het ter beschikking stellen van gratis digipakketten (zie ook signaal 57) werd deels tegemoetgekomen aan de nood aan toegang tot internet. Men kan ook terecht op de digipunten voor gratis toegang tot een computer en internet.

De in 2020 opgestarte welzijnsonthaal-werking van de welzijnsbureaus heeft onder andere tot doel om aanspreekpunt te zijn voor alle Gentse burgers met alle mogelijke sociale vragen, ook als ze geen uitkeringen van het  OCMW ontvangen of op een andere manier in een  traject actief begeleid worden.  Door meer naar buiten te treden (vindplaatsgericht werken), beter samen te werken met andere organisaties (Single Point of Contact, Geïntegreerd Breed Onthaal) en meer informatie te geven wil het OCMW mensen in onderbescherming beter bereiken en ondersteunen.

Sinds de coronacrisis onder controle is, hebben de Welzijnsbureaus hun normale openingsuren hervat. De Gentse welzijnsbureaus blijven inzetten op een maximale toegankelijkheid voor zover de capaciteit het toelaat. Ook de maatschappelijk werkers van het OCMW botsen op de moeilijkere bereikbaarheid van andere dienstverleners (banken, vakbonden, mutualiteiten,…).

In de corona-periode moesten een aantal noodmaatregelen snel doorgevoerd worden, terwijl de werkomstandigheden moeilijker waren. Dat is inderdaad niet van een leien dakje gelopen, maar die periode is intussen gelukkig voorbij.

Ondersteuning aan huis is niet realiseerbaar. De nagestreefde goede samenwerking tussen alle dienstverleners en sociale vrijwilligersorganisaties komt daar het dichtste bij.  

 

9

Sociaal tarief internet/telefoon enkel aanvraagbaar door rechthebbende

Het recht op sociaal tarief wordt nog steeds niet automatisch toegekend en kan enkel door de rechthebbende worden aangevraagd. Hulpverleners kunnen geen sociaal tarief voor internet/telefoon aanvragen voor hun cliënten als ze niet bij hen zitten.

Trekker: Krist Poffyn
Opvolging:

Door de volledig geprivatiseerde telecommunicatiemarkt zijn de procedures voor aanvraag van het sociaal tarief internet en telefoon volledig afhankelijk van de goodwill van de aanbieders, ook al is er een wettelijk kader dat aan grote providers verplicht om minimale sociale tarieven toe te kennen. De betreffende wet stelt voor alle begunstigdencategorieën dat het voordeel "op hun verzoek" kan worden genoten. Het sociaal tarief kan wel aangevraagd worden door de maatschappelijk werker voor de cliënt als de maatschappelijk werker beschikt over het rijksregisternummer en abonnementsgegevens van de cliënt.  Het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (BIPT) bepaalt de stukken die moeten bewijzen dat aan de voorwaarden voor het verlenen van het sociale tarief is voldaan. Zolang de wet niet verandert, blijft het zeer omslachtig om dit voordeel te verkrijgen.

Gent participeert samen met Leuven en Mechelen in een proefproject van de Sociale Dienst van de VUB en Telenet. Het product 'Telenet Essential' biedt basisinternet via het mobiele netwerk aan kwetsbare gezinnen of personen zonder of met zeer beperkte connectiviteit thuis. Intekenen kan enkel onder bepaalde voorwaarden en via sociale organisaties en digitale inclusie-organisaties.

10

Het groeipakket niet altijd ondersteunend©

Soms hebben kinderen extra ondersteuning nodig om te groeien. Voor hen bevat het Groeipakket naast het basisbedrag een extra zorgtoeslag die de kosten in hun specifieke situatie beter afdekt. Wie een of beide ouders heeft verloren, wie in een pleeggezin opgevangen wordt of wie door een beperking of handicap ondersteuning nodig heeft, krijgt maandelijks een zorgtoeslag bovenop het basisbedrag. Welnu, het is soms maandenlang wachten om deze zorgtoeslag te ontvangen, zeker als het gaat om de zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte, want daarvoor moet het gezin zelf een aanvraag indienen.  Ook de eerste coronatoeslag op het groeipakket kwam er enkel voor wie het actief heeft aangevraagd.

Sinds 1 januari 2019 hebben niet-begeleide minderjarige vreemdelingen recht op het groeipakket. Het OCMW houdt het groeipakketbedrag af van het leefloon van de niet-begeleide minderjarigen. Dit geldt ook voor Belgische jongeren die alleen wonen. Het groeipakket zou er eigenlijk moeten zijn om deze jongeren in een kwetsbare situatie te ondersteunen.

Trekker: Krist Poffyn
Opvolging:

Het groeipakket is een Vlaamse bevoegdheid waarop vanuit het lokale niveau weinig invloed kan worden uitgeoefend. Het aanvragen van de zorgtoeslag gebeurt inderdaad niet automatisch, het gezin moet daarvoor een hele procedure doorlopen. De tussenkomst van een arts is noodzakelijk om de zorgbehoefte via een puntenschaal te evalueren. Maatschappelijk werkers van OCMW kunnen mensen die daar nood aan hebben, ondersteunen in hun aanvraag. Hetzelfde geldt voor de coronatoeslag op het groeipakket.

De voorwaarden voor het leefloon zijn vastgelegd in de Wet betreffende maatschappelijke integratie (de RMI-wet). Het is een bijstandsuitkering waarop men enkel recht heeft in de mate waarin er geen andere inkomsten zijn. Het gevolg is dat alle bestaansmiddelen aangerekend moeten worden op het leefloon. Via een Koninklijk Besluit kunnen daarop uitzonderingen voorzien worden: inkomsten die geheel of gedeeltelijk niet in aanmerking komen bij het berekenen van de bestaansmiddelen. Gezinsbijslag (= Groeipakket) is zo een uitzondering, op voorwaarde dat de aanvrager gezinsbijslag krijgt voor kinderen die hij opvoedt en ten laste heeft. Het Groeipakket dat iemand voor zichzelf ontvangt, voldoet niet aan deze voorwaarden en valt dus niet onder de vrijstelling. Het Groeipakket wordt beschouwd als een inkomen van en voor deze persoon zelf, dat aangevuld kan worden met leefloon.

11

Te weinig ondersteuning voor tienerouders

Tienerouders worstelen bovenop het ouderschap ook met school en beperkte middelen. De uitwerking en toekenning van ouderschap gerelateerde verloven moet beter; en er is nood aan preventie, aangepaste vakken/trajecten en extra ondersteuning. Tienerouders met een verstandelijke beperking blijven nog te veel in de kou staan. Meer dan welke groep hebben zij nood aan extra ondersteuning, informatie in duidelijke taal en trajecten op maat.

Tot op heden is er geen sociaal verlof voor tienerouders en geen vaderschapsverlof voor schoollopende tienervaders. Tienermoeders staan er vrijwel meteen helemaal alleen voor. Ze kunnen niet als koppel voor het kindje zorgen en dit resulteert voor de tienermoeder vaak in een B-code op school. Uit onderzoek blijkt dat jonge vaders zich vaak uitgesloten en weinig betrokken voelen in de opvoeding van hun kind. Door het niet toekennen van vaderschapsverlof blijft deze kloof aanhouden.

Momenteel is de moederschapsrust voor schoollopende tienermoeders 10 weken en hebben ze geen recht op borstvoedingsverlof. Vaak kunnen de baby’s op 10 weken nog niet terecht in een kinderopvang, omdat ze hun eerste vaccinaties nog niet hebben gehad. De leerplicht wordt als drukkingsmiddel gebruikt, maar dit zorgt er voor dat de mama’s volledig afhaken. Er is nood aan een flexibel schooltraject op maat.

In Buitengewone Secundaire scholen kan de jongere vaak, eens ze meldt dat ze zwanger is, niet meer aanwezig zijn op school (veiligheidsrisico’s). Anderzijds zijn er ook jonge meisjes die omwille van medische redenen verbonden aan de zwangerschap, niet meer op school geraken. De afstand tussen jongere en school wordt hierdoor enorm groot, evenals de drempel om na de zwangerschapsrust terug te keren. Scholen en CLB-netten geven de nood aan voor Tijdelijk Onderwijs Aan Huis, dat in deze situaties verplicht zou moeten worden.

Er is nood aan preventie, aangepaste vakken/trajecten en extra ondersteuning. Seksuele opvoeding wordt onvoldoende aangeboden, evenals thema’s als gezondheid, budgettering, en (begeleid) wonen om je als jongere beter voor te kunnen bereiden op het volwassen leven. Het is onduidelijk in welke vakken dit is opgenomen, en jongeren hebben baat bij een leerkracht/begeleider die zich hiertoe engageert.

Ook de kinderopvang is ontoereikend. In Gent is het bekend dat de zoektocht naar een gepaste kinderopvang vinden niet van een leien dakje loopt. Problemen waar velen op botsen zijn: ‘geen opvangmogelijkheid op de gewenste startdatum’, ‘geen opvangmogelijkheid in de buurt van de school of huis’ of ‘geen weet hebben van de voorziene crisisplaatsen voor kwetsbare situaties’. Het vroegtijdig aanmelden is niet altijd een garantie en ouders die een aanvraag indienden krijgen vaak alsnog te horen dat er geen mogelijkheden zijn in de gewenste kinderopvang. Ze zijn dus genoodzaakt om hun aanvraag te wijzigen en verder van huis te zoeken. Bij tienermoeders zien we dat deze ‘ochtendrush’ zorgt voor het afhaken op school. Zij hebben nood aan een flexibel opvangsysteem in samenwerking met omliggende scholen.

In 2017 zijn 12 meisjes per 1.000 van 15 tem 19 jaar zwanger. (Belgische gegevens, Bron: Sensoa). Gent telt in 2017: 6158 meisjes van 15 tem 19 jaar. Omgerekend zouden er naar schatting zo’n 74 Gentse meisjes van 15 tem 19 zwanger zijn.

Trekker: Els De Vos
Opvolging:

Deze signalen zijn besproken met Lejo vzw op de stuurgroep Huis van het Kind van mei 2021.

Algemeen: 

De bundel "zwanger op school' is voorgesteld aan scholen/clb's en via het netwerk van Lejo (oa Huis van het Kind) gedeeld. Link is nog steeds te vinden via de website    Bundel-Astrid-FINALE-versie.pdf (lejo.be)

Een heel aantal zaken hieruit zijn Vlaamse bevoegdheid. Deze zijn aangebracht op de commissie onderwijs op 1 juli 2021. Ondertussen is er vanuit Elisabeth Meuleman een eerste voorzet voor voorstel van resolutie over tienermoeders in het onderwijs opgemaakt. Lejo vzw en Fara vzw zijn deze aan het bijwerken.

Wat betreft kinderopvang:

Voor STAD GENT – Dienst Kinderopvang als regisseur

 Algemeen
- de situatie voor tienerouders op zoek naar opvang, is eigenlijk dezelfde als voor andere ouders:  de meesten vinden wel een plaats maar niet in de voorkeurlocatie (vlak bij huis of werk) en ook niet vanaf de gewenste startdatum; dekkingsraad rapport plaats id KOV voor 52% van geboortes  in Gent (opvang van kinderen niet uit Gent moet hier nog afgetrokken)
- Tienerouders zijn geen expliciete voorrangsgroep voor Opgroeien (indien IKT min 20% voorrangsgroep als regel) tenzij ze alleenstaand zijn (maar vaak wonen ze nog thuis waardoor samenwonend met ouders) of tenzij ze een lager inkomen hebben (maar ook hier vaak opgeteld met samenwonende partners). Ter info : hoe private kinderopvang omgaat met deze voorrangsgroepen id planning hebben wij geen zicht. Zij kiezen daarin hun eigen beleid. LOK kan signaleren maar heeft geen mandaat om af te dwingen.

 
Voor STAD GENT – Dienst Kinderopvang als organisator
Tienerouders hebben strikt genomen geen extra punten maar .. sommige KDV’s hebben lokale samenwerkingen en er wordt centraal id planning wel extra rekening gehouden met deze doelgroep. Intern komt dit bvb op een ‘noodlijst’. 

Ook een laattijdige aanvraag wordt volwaardig bekeken .
Concreet : 2015-nu : 101 aanvragen van tienermoeder (tot 18 jaar en tot 21 jaar indien Sec.Ond)
- 12 op tijd ingediend > 1 die geen plaats had
- 47 ‘laattijdige’ aanvragen (minder dan 9 maanden vooraf) > 5 geen plaats
- 39 met vinkje ‘crisis’ én laattijdig > 5 geen plaats (al de anderen ook plaats op lange termijn – opvangplan loopt door na de kortdurende ‘crisisopvang’)
‘Crisisopvang’ = héél dringend, komt bovenop gewone planning en max. 3 maanden zonder garantie op langer > redenen ‘draagkracht gezin/ouder overschreden’ of ‘externe factor’ cfr plaatsing kind
>Bijkomend: ‘DOP’ : wij registreren dit voor Opgroeien : indien laattijdig en plaats binnen de maand. Dit noemen wordt geregistreerd als DOP. (Dringende Opvangplaats)
- 2 x crisis > tijdelijk plaats aangeboden – 3 maand – geen opvang erna
- 1x vakantie opvang (eigen opvang gesloten + vakantiejob)
* gewenste startdatum : verschoven startdata kunnen achteraf we niet uit het systeem halen.

Conclusie : Uit registratie Kinderopvangpunt blijkt dat er 101 aanvragen binnenkwamen (op 5 jaar) waarvan er 11x geen oplossing kon worden geboden. Dit gaat om +/- 10%

 

 

12

Plafond maximumfactuur voor chronisch zieken later bereikt

Bepaalde zorg is door de 6de staatshervorming overgeheveld van Federaal naar Vlaams niveau.

De ziekenfondsen mogen daardoor sinds 1 januari 2020 de betaalde remgelden en bedragen in kader van de overgehevelde zorgsectoren niet langer meetellen voor de maximumfactuur (plafonnering van de kosten), het zorgforfait of het statuut chronische aandoening.

Dit heeft een invloed op 3 domeinen:

  • patiënten verliezen de terugbetaling van hun remgelden in het kader van de maximumfactuur. Het gaat om gemiddeld 300 euro per persoon, en veel meer voor mensen met hoge gezondheidskosten.
  • Ongeveer 7% van de mensen die normaal het statuut chronische aandoening krijgen, dreigt dit statuut te verliezen waardoor ze ruim 100 euro meer uit eigen zak moeten betalen alvorens de maximumfactuur in werking treedt. Daarenboven verliezen zij het recht op de derdebetalersregeling.
  • Ook dreigt het verlies van het zorgforfait voor chronisch zieken. Dat kan oplopen van 312 euro tot 624 euro per jaar.
Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

13

Ouderenzorg EU-burgers

EU-burgers moeten werken om hier te kunnen blijven. Als hun ouders ziek zijn, willen ze hen naar hier halen om te verzorgen. Maar dan kunnen ze niet werken en vervalt hun E-kaart. De ouders kunnen niet in een woonzorgcentrum terecht omdat het te duur is en ze geen recht hebben op terugbetaling. Ze kunnen dit recht wel krijgen als hun kind bewijst dat hij/zij hen ten laste kan nemen. Vaak kan dit echter niet omwille van de precaire werksituatie als (schijn)zelfstandige. Ook mantelzorgverlof opnemen kan niet door deze precaire werksituatie. Doordat de kinderen vaak in precaire situaties leven, hebben zij niet de mentale kracht om mantelzorg op zich te nemen, of onvoldoende financiële middelen om die extra mond te voeden. Hierdoor komen de ouderen soms op straat terecht,

Ouderen die hier al jaren verblijven en geen link meer hebben met het thuisland omdat hun kinderen hier een leven opgebouwd hebben, ervaren gelijkaardige problemen. Ze hebben vaak onvoldoende rechten opgebouwd om van een ziekteverzekering of pensioen te kunnen genieten.

Opvolging:

Dit signaal dient verder uitgeklaard te worden, verblijfsrechtelijke aspecten en toegang tot sociale zekerheidsstelsel spelen hierin een belangrijke rol. Regelgeving is geen lokale bevoegdheid.

14

Geen geld in opstartmaanden van bewindvoering©

Bij de opstart van een bewindvoering worden de rekeningen geblokkeerd. Het duurt soms erg lang alvorens de bewindvoerder  een nieuwe rekening opent en alles wat erop gestort moet worden ook effectief toekomt. Soms 1 à 2 maanden, zeker in coronatijden. Als de bewindvoerder zelf geen geld kan voorschieten, moet men gedurende 1 à 2 maanden zien te overleven zonder inkomen.

Opvolging:

Het klopt dat de rekeningen worden geblokkeerd na publicatie in het Belgisch Staatsblad. De aangestelde bewindvoerder moet intussen zo snel mogelijk een nieuwe rekening openen en moet er voor zorgen dat de inkomsten zo snel mogelijk op de nieuwe rekening toekomen. In geval van problemen in dit verband moet men zich eerst wenden tot de bewindvoerder en desnoods tot de vrederechter die de bewindvoerder aangesteld heeft en die toezicht houdt op het verloop van de procedure bewind.

We zullen dit signaal ook bespreken met een of meerdere vrederechters.  Mogelijk hebben zij suggesties.

Een goede praktijk kan zijn om reeds in het verzoekschrift tot aanstelling van een bewindvoerder de gegevens van de uitbetalingsinstellingen/werkgevers en van de rekeningen te vermelden indien deze gegevens beschikbaar zijn.

De gegevens van de bank(en) en uitbetalingsinstelling(en) vermelden we standaard in onze verzoekschriften voor de aanstelling van een bewindvoerder.

Soms geven de Vrederechters zelf op voorhand als tip mee om voldoende cash geld af te halen (indien dat mogelijk is natuurlijk) om deze periode te overbruggen. Wij laten dit vaak ook zo weten aan de maatschappelijk werkers, zeker in het geval van budgetbeheer.

15

Overlevingspensioen of uitkering teruggevorderd via belastingen

Mensen die hun partner verliezen, krijgen gedurende een bepaalde periode een overlevingspensioen. Zij worden echter niet voorbereid op het feit dat de belastingen een groot deel hiervan terugvorderen. Ook bij mensen met een uitkering is dit zo. Vaak ondervinden deze mensen problemen om het geld te kunnen terugbetalen.

Trekker: Krist Poffyn
Opvolging:

"Terugvordering" is hier niet het juiste woord: er wordt enkel teruggevorderd in geval van ten onrechte ontvangen pensioenen. Door het overlevingspensioen verhoogt het totale inkomen, wat er wel toe kan leiden dat er meer belastingen moeten betaald worden. De pensioendienst  stelt dat ze mensen daar niet voor waarschuwen, omdat iedere individuele situatie anders is.

16

Veerkracht onder druk©

De effecten van de coronacrisis zullen nog lang nazinderen bij iedereen maar vooral bij mensen en jongeren in een kwetsbare situatie, bij mantelzorgers en eerstelijnswerkers. Gevoelens van angst, isolement, eenzaamheid, verhoogde psychische kwetsbaarheid... zullen niet zomaar overgaan. De eerstelijnswerkers zullen dit moeten opvangen maar zitten nu al aan hun limiet omdat er geen pauze was tussen de eerste en tweede golf.

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

Het versterken van de mentale veerkracht is één van de 4 prioritaire krijtlijnen binnen de beleidsnota gezondheid 2020-2025. Hierbinnen wordt extra gefocust op doelgroepen met extra kwetsbaarheden. Initiatieven vanuit de stad, in samenwerking met diverse partners uit de algemene welzijnssector en de (geestelijke) gezondheidszorg zijn bijvoorbeeld:

  1. 10-daagse van de veerkracht: jaarlijks evenement begin oktober. Met de 10-daagse focussen we op doelstellingen zoals het bespreekbaar maken van dit thema, informatie en kennis over mentale veerkracht vergroten en bekendmaking van het preventieve en curatieve aanbod rond mentale veerkracht. De 10-daagse is gericht op de brede bevolking, maar er wordt ook steeds een aanbod gecreëerd voor specifieke subgroepen (bijv. jongeren, ouders, mensen met een migratie- of vluchtelingenachtergrond, LGBTQIA+, ...).
  2. Sedert 2021 biedt de stad ook zelf laagdrempelige groepsgerichte psycho-educatieve cursussen aan. Tijdens de lancering in het najaar van 2021 worden diverse cursussen gratis aangeboden rond thema’s zoals angst, stress, piekeren, slaap, eenzaamheid, hoe in je kracht komen, … Deze cursussen zijn zowel gericht op preventie en vroegdetectie van psychische klachten als op mensen in herstel. Om een kwetsbaarder publiek toe te leiden naar dit aanbod, wordt er samengewerkt met diverse toeleiders, vertrouwenspersonen, sleutelfiguren, … Vanaf eind 2022 werd dit aanbod aangevuld met het groepsaanbod vanuit de ELP-conventie. 
  3. Specifiek voor jongeren wordt een psycho-educatief groepsaanbod gegeven vanuit de Discovery Colleges en vanuit Student in Warme Stad. Discovery Colleges is een samenwerkingsverband tussen o.m. TEJO, Overkop, Littekens vzw, HoGent, Stad Gent, Formaat, Broeinest, ...
  4. Relancepsychologen: de Stad Gent heeft in 2020 4 extra psychologen aangeworven, die gratis, ter aanvulling van het bestaande aanbod op de eerste lijn, eerstelijnspsychologische hulp bieden aan kwetsbare burgers. Deze psychologen werken vanuit huisartsenpraktijken en wijkgezondheidscentra en focussen vnl. op individuele, kortdurende, krachtgerichte trajecten. Er gelden geen vooraf vastgelegde beperkingen m.b.t. thema’s, problematieken, ernst, … Dit aanbod liep al snel vol. In 2021 besliste de Stad om dit aanbod te verlengen tot eind 2023.
  5. Het laagdrempelig aanbod voor jongeren bleek tijdens de Covid-pandemie heel snel overbevraagd te zijn. De Stad bood extra financiële steun aan Overkop en TEJO, om de capaciteit uit te breiden, maar ook om jeugd(welzijns)werkers te ondersteunen en begeleiden, om aanklampend te werken e.d.m. Ook voor studenten werden verschillende initiatieven opgezet tijdens de pandemie. In 2022 en 2023 worden deze initiatieven verder gezet: extra ondersteuning voor TEJO, Overkop, Littekens vzw + ondersteuning van Student in Warme Stad, Discovery Colleges.
  6. Kinderen en jongeren zijn binnen het (geestelijke) gezondheidsbeleid een prioritaire doelgroep. Binnen het programma ‘Warme Stad’ worden verschillende acties, projecten ontwikkeld. Enkele voorbeelden: psycho-educatie voor jongeren, HotSpot, Klik-app, educatieve koffers, …
  7. Ook binnen het project Gezonde School, waarbij lagere en middelbare scholen worden begeleid in het voeren van een gezondheidsbeleid binnen de school, wordt veel aandacht geschonken aan het thema mentale veerkracht. Leerkrachten, directie en zorgcoördinatoren worden opgeleid om hiermee aan de slag te gaan binnen de school. Eind 2022 ontstond in de schoot van Gezonde School een werkgroep rond het bevorderen van mentaal welzijn op school. 
  8. Vanaf 2023 starten de projecten die werden goedgekeurd via het sociaal innovatiefonds en lopen deze voor 2 jaar. Deze projecten worden financieel maar ook inhoudelijk ondersteund vanuit de stad. Projecten die specifiek veerkrachtversterking als doelstelling hebben zijn: Therapie Of Nie (Victoria Deluxe), Expeditie Machtig (CGG Adentro), Littekens vzw en Sterk Omringd (OC Nieuwe Vaart). 
  9. In 2023 worden enkele kortdurende projecten opgestart via subsidies POD maatschappelijke integratie, specifiek gericht op jongeren met een financiële behoeftigheid. Deze projecten kaderen allemaal in psychologische ondersteuning versterken en/of sociaal isolement doorbreken. 

Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022

17

Geestelijke gezondheidszorg voor mensen zonder wettig verblijf is broodnodig, maar ontoegankelijk

Mensen zonder wettig verblijf hebben soms psychosomatische klachten, trauma-ervaring, psychische of psychiatrische problemen. In de reguliere geestelijke gezondheidszorg kunnen ze nauwelijks terecht door de kostprijs, de taalbarrière of de wachttijd. Via de medische kaart voor dringende medische hulp is opname mogelijk en wordt psychologische hulp enkel terugbetaald als de factuur een officieel RIZIV-nomenclatuurnummer bevat. Mind Spring is een mooi aanbod maar niet iedereen is bereid om aan een groepsaanbod deel te nemen. Ook het aanbod voor erkende vluchtelingen zit vol en is heel duur want je moet niet alleen de therapeut betalen maar ook de tolk.

De psychiatrische problemen kunnen een serieuze impact hebben op het gehele gezin.

Casus: een papa heeft psychiatrische hulp nodig maar vindt deze hulp niet in de juiste taal. Ondertussen heeft zijn kwetsbaarheid een grote negatieve impact op gans zijn gezin.

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

Mensen zonder wettig verblijf hebben vaak een traumatiserende geschiedenis en verblijven omwille van hun statuut vaak in zeer precaire omstandigheden waardoor de kans op psychische of psychiatrische problemen hoger is. Anderzijds zorgt hun illegaliteit ervoor dat hun rechten op zorg en hulpverlening uiterst beperkt zijn. Daarenboven moeten we helaas nog steeds vaststellen dat in de regio het aanbod voor cultuursensitieve geestelijke gezondheid vrij beperkt is. Niet enkel voor mensen zonder papieren zijn de drempels naar zorg hoog, ook voor mensen in procedure en geregulariseerde vluchtelingen blijven we zoeken naar goede sporen voor een zorgaanbod op maat.

Om deze drempels te verlagen investeert de stad in een samenwerking met CGG Adentro en CAW Oost-Vlaanderen.

CAW Oost-Vlaanderen biedt met Mind Spring een psycho-educatief groepsaanbod voor  vluchtelingen. Doel is  het verhogen van hun mentale weerbaarheid en helpen hen de toekomst aan te pakken. Het programma verhoogt de mentale weerbaarheid vanuit hun eigen kracht en helpt hen de toekomst aan te pakken. De groep wordt in de eigen taal begeleid door een speciaal daarvoor opgeleide ervaringsdeskundige Mind-Spring-trainer en een professional uit de sociale, medische, onderwijssector, … die hiertoe een opleiding tot Mind-Spring co-begeleider volgde.

Voor een snellere instroom naar een gepaste begeleiding op maat financieert Stad Gent voor de doelgroep vluchtelingen een samenwerking met CGG Adentro. Hierbij kunnen vluchtelingen met nood aan individuele cultuursensitieve psychologische begeleiding in een snel traject opgenomen worden. Doelgroep zijn alle vluchtelingen die nood hebben aan een multidisciplinaire ondersteuning. Indien er voldoende begeleidingscapaciteit is kunnen ook vluchtelingen zonder papieren hier in een versneld traject ondersteund worden. Voor de instroom van mensen met dit profiel organiseert het CGG maandelijks een netwerktafel met betrokken partners die cliënten kunnen aanmelden voor een versnelde instroom.

Deze netwerktafel nam in voorjaar 2021 samen met het PAKT het initiatief om een lokaal overleg te starten rond cultuursensitieve zorg in de regio. De Stad Gent neemt hieraan ook deel. 

In kader van het corona relance plan zet Stad Gent sinds oktober 2020  4 relance psychologen in. Deze werken zeer laagdrempelig, vanuit wijkgezondheidscentra en sociale ontmoetingsplaatsen. Deze psychologen bieden gratis kortdurende (maximaal 10 sessies) krachtgerichte trajecten aan kwetsbare Gentenaren. Er gelden geen vooraf vastgelegde beperkingen met betrekking tot thema’s, problematieken, ernst, of eventuele zorggeschiedenis/zorgplannen. De consultaties worden georganiseerd met tolk indien nodig en ook mensen zonder papieren kunnen bij de relance psychologen terecht. Een doorverwijzing van een arts of outreachende toeleider is wel noodzakelijk.

Ook met de instroom van vluchtelingen uit Oekraïne werd een plan opgemaakt voor opvang en psycho-sociale ondersteuning. Hiervoor worden 2 instroompoorten gepromoot (0800 nummer van caw en intake team psychologische dienst van het ocmw), die kunnen doorverwijzen naar gepaste zorg-trajecten (CAW oa mindspring en traumaverwerking, OCMW psychologisch dienst en CGG Adentro). Naast ondersteuning van de vluchtelingen staat CAW ook in voor de ondersteuning van professionals en vrijwilligers.

In 2023 start een project waarbij het SOI en CAW samenwerking om in de schoot van het Mind-Spring aanbod, een intensievere begeleiding te voorzien voor niet-begeleide minderjarige vluchtelingen en hun gezin, voor en na gezinshereniging. 

18

Ontoegankelijkheid tandartsen®

Vaak zijn er lange wachtlijsten bij de tandartsen en een groot deel van de bevolking geraakt niet bij de tandarts omwille van de hoge kostprijs. Een tandarts is eerstelijnszorg en zou dus goed betaalbaar en toegankelijk moeten zijn. Ook het verschil in kostprijs tussen preventieve en curatieve behandeling, mag duidelijker zijn. Er is een grote nood aan tandartsen die aan terugbetalingstarief werken.

Veel mensen in armoede hebben tandzorg nodig maar maken hier geen prioriteit van omwille van andere problemen in het gezin die meer directe aandacht vereisen, omwille van de hoge kostprijs, omdat ze zich schamen voor hun ‘slechte mond en tanden’, omdat ze bang zijn voor de behandeling van de vergevorderde tandproblemen. Daarom hebben ze soms dringende en dure tandzorg nodig in het ziekenhuis.

Casus huisarts,  juni 2020 als voorbeeld :

Weer 2 patiënten op mijn agenda vandaag voor tandarts. 1 met een fors gezwollen kaak, echt wel dringend. Enige optie was UZ, opleg door patiënt te betalen 96 euro!

Noot: Tijdens de lockdowns kon er minder ingezet worden op preventie bij kinderen. Tandenpoetsen kon toen niet geoefend worden in de klas of tijdens de kinderwerking,.... Ook laagdrempelige preventie en nazicht stond op een lager pitje.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

Preventie als eerste stap.

We zetten in Gent in eerste instantie in op preventie en preventieve controles bij de tandarts, zodat spoedconsultaties minder nodig zijn. Mondzorg is een belangrijke pijler in het gezondheidsbeleid van de Stad. Volgende zaken zijn op dit moment lopende in Gent:

  • Het project Generatie Gaatjesvrij zet in op screeningen bij de consultaties van Kind & Gezin en daarna bij CLB. Bij deze screeningen worden ouders toegeleid naar de tandarts ofwel voor de preventieve consulten, ofwel voor de opvolging van het tandbederf. Door deze ketenaanpak hopen we een generatie van kinderen te krijgen die zonder gaatjes kunnen opgroeien.
  • Tijdens de maand van de tand blijven we inzetten op een preventieve campagne rond mondzorg, samen met de wijkgezondheidscentra, CLB, Kind & Gezin, vzw Jong, vzw De Tinten. We richten ons daarbij vooral naar de kinderen met de campagne met DJ Tuub. Daarnaast worden er mondzorgpakketjes met tandenborstels en tandpasta verspreid.
  • Tenslotte zet de stad middelen in voor 2 mondhygiënisten in de wijken Ledeberg en Nieuw Gent. Zij gaan daar aan de slag met wijkpartners zoals scholen, verenigingen, lokale dienstencentra,… om mondzorg meer in de kijker te zetten en kunnen ook screenings organiseren.

 

Toegankelijkheid van mondzorg

Om het toegankelijkheidsprobleem op te lossen, zijn er ondertussen in een aantal praktijken mondhygiënisten aan het werk, die het preventieve werk van een tandarts deels kunnen overnemen. Zij zorgen ervoor dat tandartsen meer tijd hebben om behandelingen uit te voeren.
Daarnaast is er in Nieuw Gent een project lopende, waarbij onderzocht wordt of een alternatief betalingssysteem bij de tandarts een oplossing kan bieden voor het toegankelijkheidsprobleem. Tandartsen worden hier niet vergoed per prestatie en dat zorgt ervoor dat de prijs voor patiënten veel lager ligt.
De resultaten van al deze projecten worden ook Vlaams en Federaal verspreid.

Vanuit de vereniging van Wijkgezondheidscentra is ook een nota rond toegankelijkheid van mondzorg bezorgd aan de federale minister van Volksgezondheid.

19

Wachtlijsten (kinder)psychiatrie

Het is moeilijk om mensen met psychische problemen door te verwijzen door de lange wachttijden voor de (kinder)psychiatrie.

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

De Stad heeft hierop weinig rechtstreekse impact. We zetten echter wel in op preventie van psychische klachten bij kinderen en jongeren, op determinanten (via kinderarmoedebeleid, via jeugdwelzijnswerk, via onderwijs, ...). Daarnaast is het ook belangrijk om jongeren met beginnende klachten op tijd toe te leiden naar de zorg, zodat gespecialiseerde zorg vaak kan vermeden worden. Belangrijke spelers hierin in Gent zijn o.m. Overkop en TEJO. Beide worden structureel financieel ondersteund vanuit de Stad en hebben via hun werking en aanbod een cruciale rol in preventie en vroegdetectie bij jongeren. 

In 2022 ontstond binnen de stadsorganisatie de cel gezin: een samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen (lokaal sociaal beleid en gelijke kansen, armoedebeleid, onderwijs en kinderopvang, jeugddienst, intrafamiliaal geweld, (geestelijke) gezondheid, gezinsbeleid, Huis van het Kind, Samen1Plan, ...). Via de Cel Gezin streven we naar een geïntegreerde aanpak van signalen en hiaten in beleid en aanbod. Optimalisatie van de lokale intersectorale, circulaire, geïntegreerde samenwerking is de belangrijkste doelstelling.

In 2022 startte de Cel Gezin het traject 'het wachten moe'.: een oefening rond de wachttijden in jeugdhulp en hulpverlening voor kinderen en jongeren en hun gezin. 

De wachtlijsten in de jeugdhulp zijn voor een groot stuk afhankelijk van Vlaamse middelen. Vanuit de 3 departementen, betrokken in het Lokaal Sociaal Beleid, zijn we er echter van overtuigd dat we daar niet enkel op hoeven te wachten, maar tegelijkertijd als stad kunnen bekijken of we, door ons anders te organiseren, ook een lokale impact kunnen hebben op de ondersteuning van kinderen, jongeren en gezinnen.

In een eerste fase worden breuklijnen met een negatieve impact te concretiseren a.d.h.v. casussen. Daarna worden beleidsadviezen geformuleerd. Hierbij baseren we ons o.m. op lokale good practices.  Vanuit dit traject worden ook beleidsadviezen geformuleerd die worden meegegeven t.b.v.  de strategische oefening 'Vroeg en Nabij' op Vlaams niveau. 

Voor kwetsbare volwassenen en ouderen (65+) werden in september 2021 extra middelen ingezet voor outreachende geestelijke gezondheidszorg. Deze werden oa ingezet in het mobiel crisis team (MCT) en de 2b teams (Mobil) die begeleidingen aan huis doen van mensen met een psychische kwetsbaarheid. De mobil teams kampen reeds jaren met een capaciteitstekort, waardoor ze moeten werken met wachtlijsten. Daarnaast hadden de outreachende werkingen van het PAKT tot voor kort een leeftijdsgrens van maximum 65 jaar. De extra middelen zorgden er voor dat een deel van de mensen met een verhoogde kwetsbaarheid versneld konden instromen en gepaste begeleiding krijgen.

In 4 Gentse wijken (Nieuw Gent  sinds 2018, Rabot en  Watersportbaan sinds oktober 2020  en Dampoort sinds mei 2022) werken in opdracht van de stad Mobiele werkers geestelijke gezondheid. Het is hun opdracht om op zoek te gaan naar mensen met een psychische kwetsbaarheid onder de zorgradar, om snelle bruggen naar gepaste zorg te bouwen en de wijk te ondersteunen in het zorgzaam omgaan met deze bewoners. De mobiele werkers zijn tewerkgesteld bij de verschillende Gentse psychiatrische ziekenhuizen wat er ook voor zorgt dat de cliënten waarmee ze aan de slag zijn vlotter in een gepast hulp traject komen. Ook deze medewerkers worden nog regelmatig geconfronteerd met de wachtlijsten in de zorg. De samenwerking tussen Stad Gent, de ziekenhuizen en het Pakt rond dit project zorgt er echter wel voor dat gesprekken over goeie trajecten in vermaatschappelijking van zorg (waar gepaste zorg zoveel mogelijk in de samenleving wordt georganiseerd, maar opnames wel snel mogelijk zijn waar nodig) op een structurele wijze wordt opgenomen. In de voorbije jaren werden de mobiele werkers ingeschakeld in 340 dossiers in de wijken. In meer dan 50% van de cases kon een geslaagde brug gebouwd worden naar een zorgtraject in de GGZ

 

20

Psychische hulp voor 65+

Mensen ouder dan 65 jaar met een ernstige en langdurige psychische kwetsbaarheid kunnen vaak nergens terecht voor psychische hulp. De Mobil Teams hanteren een leeftijdsgrens van 18 tot 65 jaar. Het aanbod vanuit de Lokale Dienstencentra en de eerstelijnspsycholoog (sinds corona ook voor 65+) is voor hen vaak niet toereikend.

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

Corona heeft een aantal pijnpunten en hiaten in het zorgaanbod scherper gesteld, zeker ook op vlak van zorg en ondersteuning bij psychische kwetsbaarheid. Ook de nood aan mobile geestelijke gezondheidszorg voor 65+ers werd via corona hoger op de politieke agenda geplaats. Gevolg hiervan is dat door FOD volksgezondheid middelen worden ter beschikking gesteld om met lokale netwerken outreachende zorg voor doelgroep ouderen te organiseren. 

Voor kwetsbare volwassenen en ouderen (65+) worden in september 2021 extra middelen ingezet voor outreachende geestelijke gezondheidszorg. Deze werden oa ingezet in het mobiel crisis team (MCT) en de 2b teams (Mobil) die begeleidingen aan huis doen van mensen met een psychische kwetsbaarheid. De mobil teams kampen reeds jaren met een capaciteitstekort, waardoor ze moeten werken met wachtlijsten. Daarnaast hadden de outreachende werkingen van het PAKT tot voor kort een leeftijdsgrens van maximum 65 jaar. De extra middelen zorgden er voor dat een deel van de mensen met een verhoogde kwetsbaarheid versneld konden instromen en gepaste begeleiding krijgen. Voor de versnelde instroom van mensen met een kwetsbaar profiel worden de criteria van de netwerktafel Azis (Assertieve zorg in de samenleving - http://www.pakt.be/node/281) gehanteerd.

De nieuwe conventie voor psychologische hulp, die wordt uitgerold in 2022, zorgt er voor dat ook 65+ers er terecht kunnen voor betaalbare gespecialiseerde psychologische hulp. Dit voor een tarief van 11 euro per sessie aan normaal tarief, 4 euro per sessie voor mensen met verhoogde tegemoetkoming. 

 

 

21

Terugbetalingssysteem zorgt voor gezondheidszorg met 2 snelheden®

In de gezondheidszorg is er nog steeds veel ongelijkheid. Dit enerzijds omwille van de complexe systemen maar anderzijds ook omwille van verschillen in terugbetaling.

  • Dokters die aan terugbetalingstarief werken kosten minder.
  • Mensen met een goede hospitalisatieverzekering betalen minder.
  • Voor een aantal ingrepen zorgt het terugbetalingssysteem ervoor dat mensen zonder wettig verblijf waarvoor de behandelende arts de ingreep als ‘dringend’ attesteert met een medische kaart minder moeten betalen dan leefloontrekkers als ze ook een inkomen hebben dat lager is dan het leefloon (4€ t.o.v 1400€ voor een Gastric bypass, 500€ t.o.v. 4000€ voor IVF). Daardoor zijn deze ingrepen zeer gegeerd, en zijn er soms perverse effecten, zie signaal 31.
Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

22

Onrustwekkende tienerzwangerschappen

Kwetsbare Intra-Europese tienermeisjes hangen rond inloopcentra waar dak- en thuisloze mensen komen, om hun diensten aan te bieden in ruil voor geld. Daar bovenop komt dat deze meisjes geen anticonceptiva nemen wegens te duur, geen zelfbeschikkingsrecht of omdat ze kiezen voor zwangerschap en er fier op zijn.  Vaak komen daar dus tienerzwangerschappen in precaire situaties uit voort.

Bijkomend probleem is dat de meest geschikte anticonceptiva (niet-orale zoals spiraaltje, ring, pleister, implantaat ...) niet aangevraagd kunnen worden via de medische kaart, maar abortus wel. 

Trekker: Wim De Moor
Opvolging:

Inzake concretisering van het signaal :

Er zijn geen recente concrete signalen van deze problematiek, noch vanuit de inloopcentra, noch vanuit de straathoekwerkers die daar regelmatig komen. Er is dus momenteel ook geen zicht op de grootte van de groep en leeftijd van de meisjes. In het verleden en vanuit een ander signaal rond café prostitutie kunnen we vermoeden dat het om jonge mensen zou gaan die zich aanbieden om een bron van inkomsten te hebben. Er is echter geen indicatie dat hier problematische en/of ongewenste zwangerschappen uit voort komen of sprake kan zijn van een correlatie. Het is niet evident om data met betrekking tot deze problematiek te verzamelen, gezien de signalen niet altijd even duidelijk of traceerbaar zijn en niet toelaten om op een concreet niveau de eventuele problematiek te exploreren.

Inzake terugbetaalbaarheid van anticonceptiva :

  1. Voor personen die in regel zijn met verzekerbaarheid in het kader van ziekte-en invaliditeitsverzekering : een aantal vormen van anticonceptie voor vrouwen jonger dan 25 jaar of ouder dan 24 jaar met verhoogde tegemoetkoming,  is gratis (inclusief morning-afterpil) . Een aantal andere vormen van anticonceptie voor deze doelgroep worden gedeeltelijk terugbetaald. In de meeste gevallen wordt de terugbetaling automatisch verrekend via het systeem de derdebetaler (overzicht RIZIV : https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/geneesmiddel-gezondheidsproduct/terugbetalen/Paginas/voorbehoedsmiddelen-jonge-vrouwen.aspx)
  2. OCMW-tussenkomst in de kosten anticonceptie indien niet of niet volledig gedekt door RIZIV voor cliënten met een inkomen volgens barema leefloon : aanvragen en voorstellen voor tussenkomst in kosten van anticonceptie kaderen steeds in een hulpverleningstraject waarbij de maatschappelijk werker het onderwerp van seksualiteit en gezinsplanning bespreekbaar maakt met de cliënt én een sociaal-financieel onderzoek die de nood aan financiële tussenkomst verantwoordt omwille van de aanwezigheid van een financiële drempel voor de aankoop van anticonceptie. Dergelijke tussenkomsten kaderen beleidsmatig in de preventie van kinderarmoede, in casu door het inperken van ongewenste zwangerschappen.
  3. Personen die niet in regel zijn met de verzekerbaarheid in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering, maar recht hebben op dringende medische hulp voor mensen zonder wettig verblijf : zelfde regeling als RIZIV op voorwaarde dat een voorschrijvende arts de anticonceptie attesteert als ‘dringende medische hulp’. Aangezien ‘dringend’ zoals bedoeld in het KB zowel preventieve als curatieve geneeskundige prestaties of producten kan omvatten, wordt dit inderdaad regelmatig in kwetsbare situaties als dringend geattesteerd.

 

Inzake begeleidingsmogelijkheden van kwetsbare zwangeren :

Begeleiding tijdens zwangerschap en/of tienermoederschap kan via verschillende zorg- of welzijnsactoren waaronder:

  • Vroedvrouwen zijn deskundigen op het gebied van zwangerschap, bevalling en kraamperiode, controleren de gezondheid van moeder en kind, verwijzen door naar andere beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, kunnen extra ondersteuning bieden bij tienermoederschap of ongeplande zwangerschappen en fungeren vaak als vertrouwenspersoon.
  • Lejo vzw : de werking Tienerouders van Lejo vzw ondersteunt tienerouders voor en na bevalling.
  • Fara vzw : informeert en ondersteunt bij (on)geplande tienerzwangerschap, maakt keuzes mbt ongepland zwanger zijn bespreekbaar en bereidt desgevallend tienerouderschap voor in samenspraak met de hulpvrager en haar omgeving.
  • Kind&Gezin
  • VZW De Sloep waar onder meer begeleiding van een doula kan ingezet worden. Een doula is een zwangerschaps- en bevallingscoach. Zij voeren geen medische handelingen uit, dat is de taak van de vroedvrouwen, huisartsen en gynaecologen. Doula bieden wel een emotionele en fysieke vertrouwenspersoon tijdens de zwangerschap en bevalling. Zij bereiden ouders voor op de bevalling en zijn vanaf het begin van de arbeid aanwezig totdat de baby geboren is. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer er een doula aanwezig is dat bevallingen vlotter verlopen en dat er minder medische interventies nodig zijn.

Begeleiding is echter steeds afhankelijk van de vrij wil en elementen van de eigen sociale of culturele context.

23

Bedwantsen: van opmars naar plaag®

Bedwantsen zijn al sinds 2000 aan een nieuwe opmars bezig, maar de laatste maanden is er sprake van een heuse plaag. Bedwantsen komen in zowel woningen als (sociale) appartementen voor. Vooral in hoogbouw kunnen de beestjes zich gemakkelijk verspreiden o.a. via de verwarmingselementen of in de gangen. Bedwantsen kunnen overal voorkomen en zich ook verstoppen in tweedehands- of doorgeefmateriaal.

Bedwantsen geven geen ziektes door. Maar de gevolgen voor wie er last van heeft zijn niet te onderschatten. Je ervaart last in de vorm van jeuk, zichtbare beten, allergische reacties, ontstekingen van opengekrabde beten, mentale belasting van leven met deze plaag en de jeuk, schaamte en taboe, vermoeide kinderen die zich niet kunnen concentreren op school omdat ze last hebben van de beten ‘s nachts, … 

Bedwantsen hebben in eerste instantie niets met hygiëne te maken. Je kan gewoon pech hebben dat het beestje zich bij jou verscholen heeft. Mensen herkennen vaak niet dat ze bedwantsen hebben. Of voelen schaamte om dit toe te geven.

De behandeling is duur en intensief. In geïnfecteerde appartementen bijvoorbeeld worden 3 behandelingen uitgevoerd met een tussentijd van 2 weken. Mensen moeten toestemming geven, de deur opendoen en voor een paar uren de woning verlaten. En ook ter voorbereiding van de behandeling moet er veel gebeuren:

  • Slaapbanken e.d. veilig inpakken en verwijderen. Er is een andere firma nodig om dit hermetisch te verwijderen.
  • Ivago verwittigen voor het ophalen van geïnfecteerde meubels.
  • Meubels van de muur zetten, gerief opbergen.
  • Alle aanwezige textiel wassen op 60 graden en inpakken in gesloten plastic zakken.
  • Tussentijds niet grondig poetsen want de producten moeten hun werk kunnen doen.

Het OCMW kan tussenkomen in de kostprijs, maar enkel na een sociaal onderzoek en niet voor mensen zonder wettig verblijf.

Bedwantsen worden niet erkend als gevaar voor volksgezondheid waardoor er geen protocol is bij uitbraak. Dat zorgt ervoor dat er geen stok achter de deur is, als mensen een behandeling weigeren. Idealiter wordt in hoogbouw een volledige gang of een volledig gebouw behandeld.

Trekker: Wendy De Man
Opvolging:

Er zijn inderdaad heel wat drempels die een adequate aanpak van bedwantsen tegengaan.
Vanuit de Stad is er, samen met OCMW, Wijkgezondheidscentra, Woningent en Logo Gezond+, gestart met een werkgroep om hierop in te spelen:
- Bedwantsen zijn niet opgenomen in het Binnenmilieubesluit: de vraag aan minister Beke om dit te wijzigen, werd afgewezen.
- Inzet op informatie en sensibilisering via webinars voor intermediaren en dokters/apothekers zodat zij bedwantsen herkennen en voldoende juiste info hebben over de effecten en bestrijding van bedwantsen om hun cliënten hierin te helpen; een infofolder over bedwantsen voor bewoners is in opmaak.
- In het kader van de verhuisbewegingen binnen het Stadsvernieuwingsproject Nieuw Gent, zullen de bestrijdingskosten voor Jupiter en Mercurius door de Stad gedragen worden. Dit is een proefproject om tegen te gaan dat de bedwantsen mee zouden verhuizen en zich verder in de wijk en in de Stad zouden verspreiden.
- Opmaak van een protocol zodat wijkwerkers weten welke stappen te nemen en welke ondersteuning er mogelijk is bij bewoners die te kampen hebben met bedwantsen.

24

Geen vaste huisarts

Er zijn nog steeds mensen die geen vaste huisarts hebben. Ze gaan liever naar het ziekenhuis omdat ze daar meteen geholpen worden, de rekening pas achteraf krijgen of dit kennen uit het land van herkomst.

Daarnaast zijn er te weinig artsen. Diegenen die er zijn, staan enorm onder druk en vallen soms uit. Ook in de wijkgezondheidscentra en groepspraktijken. Dit heeft tot gevolg dat mensen minder terecht kunnen met hun verhaal bij een  ‘vaste’ huisarts als vertrouwenspersoon, of er op moeten wachten.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

25

Toename druggebruik©®

Er is een toename in druggebruik merkbaar en zichtbaar. Het gaat zowel om cannabis als om andere psychoactieve middelen. Ook het gebruik van psychofarmaca stijgt. Dit zijn voorgeschreven geneesmiddelen zoals angstremmers en antidepressiva, die al dan niet in combinatie met alcohol worden genomen. Ook bij jongeren vergroot het druggebruik en de zichtbaarheid ervan. Vooral bij jongeren in kwetsbare situaties maakt dit vaak deel uit van een meervoudige problematiek.    

Tijdens de lockdowns is druggebruik en dealen nog duidelijker geworden, vooral in de parken. Bij volwassenen en daklozen is tijdens corona een toename van alcoholgebruik merkbaar. Wellicht gaat dit gepaard met de druk op het psychosociaal welbevinden.

Waar tijdens de eerste lockdown vele gebruikers "mindfulll" bleven en vaak verwonderlijk sterk, bracht de tweede lockdown minder goed nieuws: meer herval en gedachten over zelfdoding, gevaar door verandering van middel omdat de vertrouwde dealer niet kan leveren of uit beeld is, problematisch gamen door wegvallen structuur en door eenzaamheid en verveling, minder (zelf)controle door wegvallen sociale controle, meer intrafamiliale stress, vergroten van de reeds bestaande kwetsbaarheid (ook financieel), minder jongeren geraken tot bij het Centrum GGZ waardoor vroeginterventie stil valt, …

Opvolging:

26

Enkel kortlopende psychologische zorg is betaalbaar

Kortlopende psychologische zorg is ondertussen financieel toegankelijk geworden. Veel mensen zijn gebaat met een beperkt aantal sessies. Bij een eerstelijnspsycholoog kan men 2x4 keer terecht, bij het CAW 10 keer, in het ziekenhuis na een medische ingreep ook enkele keren. Ook kinderen en jongeren kunnen genieten van kortlopende financieel toegankelijke psychologische begeleiding.

Sommige mensen hebben echter nood aan langdurige psychologische begeleiding om volledig te kunnen herstellen van trauma’s uit het verleden of van zwaardere problematieken. De langdurige psychologische behandelingen zijn voor de meeste mensen financieel ontoegankelijk. 

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

De nieuwe conventie eerstelijnspsychologische hulp en gespecialiseerde psychologische zorg geeft ook mogelijkheid op terugbetaling van langere zorgtrajecten. 

Gespecialiseerde psychologische zorg is gericht op mensen die specifiekere of intensievere zorg nodig hebben door ernstigere onderliggende psychische problemen.

Gespecialiseerde psychologische zorg is toegankelijk nadat een functioneel bilan is opgesteld na een eerste sessie. Dit functioneel bilan wordt opgesteld door de geconventioneerde psycholoog of orthopedagoog van het netwerk. Hiervoor kan die uw huisarts contacteren, met uw toestemming.

aantal sessies

  • in een netwerk  "Kinderen en adolescenten" (t.e.m. 23 jaar):

    • Een gemiddelde van 10 individuele sessies (maximum 20)
      OF
    • Maximum 15 groepssessies
  • in een netwerk "volwassenen" (vanaf 15 jaar):
    • Een gemiddelde van 8 individuele sessies (maximum 20)
      OF
    • Maximum 12 groepssessies

 het grootste deel van de prijs wordt direct via de derdebetalersregeling betaald. De cliënt betaalt dus enkel het persoonlijk aandeel:

  • Voor individuele sessies: 11 euro per sessie.
    Heb u recht op een verhoogde tegemoetkoming? Dan betaalt u 4 euro.
  • Voor groepssessies: 2,5 euro per sessie.

 

inami.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/geestelijke-gezondheidszorg/Paginas/eerstelijns-gespecialiseerde-psychologische-zorg-netwerk-geestelijke-gezondheidszorg.aspx#Welke_types_van_psychologische_zorg_vergoeden_we?

27

Stress bij gezinnen©

Algemeen kunnen steeds meer  gezinnen, ook uit de middenklasse, de combinatie werk en gezin niet aan. De toenemende stress zorgt vaak ook voor lichamelijke en psychische klachten.

Deze gezinnen zaten echt op hun tandvlees toen de scholen gesloten waren of niet alle kinderen naar school of naar een vrijetijdsaanbod konden. Ze voelden zich bang, opgesloten en neerslachtig. Vaak zijn ze het helemaal niet gewoon om zo lang samen met hun kinderen te zijn en te werken.

Sommige kinderen/jongeren mochten (bijna) niet naar buiten van hun ouders. In combinatie met niet voldoende afleiding in huis en kleine behuizingen leidde dit ook tot meer melding van intrafamiliaal geweld.

De professionele hulplijn 1712 voor vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling zag het aantal oproepen over geweld tijdens de eerste lockdown verdubbelen.

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

Sedert 2021 biedt de stad ook zelf laagdrempelige groepsgerichte psycho-educatieve cursussen aan. Er worden elke jaar verschillende laagdrempelige cursussen aangeboden rond thema’s zoals angst, stress, piekeren, slaap, eenzaamheid, hoe in je kracht komen, … Deze cursussen zijn zowel gericht op preventie en vroegdetectie van psychische klachten als op mensen in herstel. Om een kwetsbaarder publiek toe te leiden naar dit aanbod, wordt er samengewerkt met diverse toeleiders, vertrouwenspersonen, sleutelfiguren, …

Bovenstaand aanbod omvat o.m. ook cursussen 'stress en ouderschap', veerkrachtig ouderschap en veerkrachtig ouderschap na scheiding. Maar ook in de andere cursussen kome thema's gelinkt aan dit signaal aan bod. Het thema opvoeding en ouderschap wordt bespreekbaar gemaakt via deze cursussen, want er is nog veel taboe rond het stellen van opvoedingsvragen of rond opvoedingsproblemen.  

Vanuit Huis van het Kind worden initiatieven rond ontmoeting en opvoedingsondersteuning gestimuleerd. Dit via projectsubsidies, maar ook vanuit de wijkgerichte Huizen van het Kind en o.m. de inloopteams is er een aanbod voor ouders op vlak van ontmoeting, informatie, hulpaanbod, ...

In februari 2023 startte het Groeiteam op in het nieuwe stadskantoor. Er waren reeds een aantal aanspreekpunten van het Groeiteam in de Gentse wijken. In het Groeiteam kunnen mensen laagdrempelig terecht voor allerlei vragen rond onderwijs, opvoeding, kinderopvang, gezondheid, ... Het gaat hier over een breed onthaal, waarbij verschillende diensten samenwerken om de ouders zo snel mogelijk juist en warm door te verwijzen naar de juiste hulp. 

 

28

Poliklinische behandeling in plaats van dagopname

Bij de heropstart van de ziekenhuizen na de eerste coronagolf voor niet-dringende ingrepen (zoals bv. pijnkliniek) werd er voor gekozen om patiënten niet ‘op te nemen’. Een behandeling waarvoor voorheen een dagopname nodig was, gebeurt nu ambulant. Dit heeft als gevolg dat de hospitalisatieverzekering niet tussenkomt en de patiënten de – vaak dure – behandeling zelf moeten betalen. De mutualiteit komt wel voor een deel tussen. Een aantal mensen vrezen dat de ziekenhuizen dit permanent gaan beginnen toepassen en dat de behandeling voor vaak chronische aandoeningen op die manier nog duurder wordt.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

29

Mensen in armoede niet schuldig aan eigen slechte gezondheid

Gezondheidsvaardigheden kunnen een verschil maken in  gezondheidsbevordering. Mensen in armoede zijn afhankelijk van anderen voor het verkrijgen, begrijpen, beoordelen en gebruiken van informatie bij het nemen van beslissingen in verband met gezondheid. Vaak is er echter geen laagdrempelig aanbod rond gezondheidsvaardigheden. Ook spelen armoede-stress en onbetaalbaarheid van gezonde alternatieven een rol.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

  1. Cijfers gezondheidsvaardigheden

3 op 10 Belgen van 15 jaar of ouder (33%) heeft lage gezondheidsvaardigheden. Ook in Gent heeft dus een groot deel van de Gentenaars het moeilijk om gezondheidsinformatie op te zoeken, goed te begrijpen en het gedrag daaraan aan te passen. Dat merken vele gezondheids- en welzijnswerkers dagelijks in hun praktijk.

Oudere mensen, mensen met een migratieachtergrond, anderstaligen, mensen met een lager opleidingsniveau, mensen met een mentale beperking, analfabeten, hebben vaak lagere gezondheidsvaardigheden.

  1. Laagdrempelig aanbod rond gezondheidsvaardigheden

Het is daarom een belangrijke pijler binnen de beleidsnota gezondheid van de stad om de gezondheidsvaardigheden van Gentenaars te versterken. Dit is ook onderdeel van het tijdelijke project binnen de stad met middelen vanuit de VVSG rond gezondheidsongelijkheid. 

Om de gezondheidsvaardigheden te versterken wordt er in eerste instantie ingezet op het vormen van de vele eerstelijnswerkers in Gent, zodat zij lage gezondheidsvaardigheden herkennen en hun patiënt/cliënt kunnen ondersteunen om de gezondheidsvaardigheden te versterken. De gezondheids- en welzijnswerkers werden bevraagd zodat de acties aansluiten bij de actuele noden en behoeften.:

    • Op de webpagina https://www.eerstelijnszone.be/gezondheidsvaardigheden is een mooi gebundeld overzicht over wat gezondheidsvaardigheden zijn en hoe je hiermee als hulpverlener aan de slag kan. Tools, methodieken, tips&tricks worden gedeeld.
    • Online inspiratiemomenten:
      • Inspiratie webinar 28/01/2021
      • Online inspriatiemoment 24/02/2022
    • Trainingen en lunchsessies om heel concreet met het thema aan de slag te gaan:
      • Online training: motiverende gespreksvoering voor mensen in een kwetsbare situatie (door Gezond Leven vzw)
      • Online training: Schrijven voor een laaggeletterd publiek (door Wablieft) + individueel tekstadvies 
      • Online training: Helder spreken in de zorg (door IN-Gent)
      • Online training: Effectief communiceren met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden (door Pharos)
      • Online lunchsessie: Gezondheidsvaardigheden voor dummies (door Gezond Leven)
      • Online lunchsessie: Gezondheidsgidsen (door Stad Gent)
    • Een E-learning ‘Helder communiceren met anderstaligen’ (door IN-Gent) werd ontwikkeld.
    • Er liep een wedstrijd waarbij organisaties een training op maat konden winnen
      • Training op maat ‘spreken voor anderstaligen’ voor LUNA abortuscentrum Gent (winnaar wedstrijd)
      • Training op maat ‘motiverende gespreksvoering’ voor methodische cel perspectief van OCMW Gent (winnaar wedstrijd)
    • Er is een leernetwerk.
    • Er wordt heel wat communicatie verspreid via verschillende kanalen om thema gezondheidsvaardigheden levendig te houden
    • Ontwikkeling filmpjes terugvraagmethode: https://www.eerstelijnszone.be/de-terugvraagmethode-helpt-bij-goede-zorg  

Daarnaast wordt er ook ingezet op het versterken van de gezondheidsvaardigheden van de kwetsbaren doelgroep zelf. Dit doen we via de inzet van gezondheidsgidsen: https://www.eerstelijnszone.be/gezondheidsgidsen 

Ook in de volgende jaren zal hier verder op ingezet worden.

 

  1. Armoede-stress en onbetaalbaarheid gezonde alternatieven

Dienst Regie Gezondheid en Zorg bouwt het laagdrempelig preventie- en leefstijlaanbod verder uit, samen met ELZ Gent en de vele gezondheids- en welzijnspartners. Het sloot daarvoor verschillend subsidieovereenkomsten af zoals met de Gentse wijkgezondheidscentra, Logo Gezond+, De Sloep, Topunt, de Herstelacademie, Human Link, OverKop Gent en de Kraamkaravaan. Het zorgde ook voor een handig overzicht van het laagdrempelig preventie- en lijfstijlaanbod dat terug te vinden is op https://www.eerstelijnszone.be/gezond-leven-stimuleren-in-gent-0.

Een greep uit dit Gentse laagdrempelige leefstijlaanbod:

  • Beweging op Verwijzing helpt mensen naar een actiever leven. In Gent is de BOV-coaching helemaal gratis. Naast artsen kunnen nu ook psychologen, apothekers, diëtisten, kinesisten en sociaal – en maatschappelijk werkers een doorverwijzen naar een BOV-coach.
  • Wijkgerichte beweeg- en fietslessen van de wijkgezondheidscentra ism met de Sloep en de Sportdienst
  • groepscursussen Rookstop van Stad Gent en Bond Moyson
  • Ratatouille wijkgerichte vormingsreeks rond voeding en opvoeding voor kwetsbare gezinnen met jonge kinderen
  • Wijkgerichte gratis mondscreenings i.k.v. Generatie Gaatjesvrij voor kinderen van 2 tot 3 jaar.
  • Wijkgerichte groepscursussen mentale veerkracht van Stad Gent ism met de Herstelacademie en The Human Link en de wijkgezondheidscentra.
  • Mama to be(e) van de Kraamkaravaan i.s.m. 3 wijkgezondheidscentra biedt groepstrajecten aan voor kwetsbaar zwangeren waarbij medische controles gecombineerd worden met het uitwisselen van kennis en ervaring en het versterken van het netwerk.
  • Buurt in Beweging van wijkgezondheidscentrum Brugse Poort is een participatief actieonderzoek dat de drempels rond sporten en bewegen bij ouderen en kinderen in kaart wil brengen en verlagen. Het werd opgericht met steun van het Sociaal Innovatiefonds naar aanleiding van het signaal rond het stijgend overgewicht bij (kwetsbare) kinderen en jongeren.

 

Ook in de schoolcontext is er extra aandacht voor preventiegerichte initiatieven zoals:

  • Het project Gezonde School Gent (GSG) dat de Gents scholen te ondersteunt bij het uitwerken van een gezondheidsbeleid met preventief aanbod en acties ikv van een gezonde schoolomgeving. GSG is een samenwerkingsinitiatief van dienst Regie Gezondheid, Onderwijscentrum Gent/Brede School en Logo Gezond+.
  • In  2022 wordt gestart met een preventief groepsaanbod rond sociaal emotioneel leren en emotieregulatie bij leerlingen  van het vijfde en zesde leerjaar basisonderwijs. Dit is een nieuw samenwerkingsinitiatief tussen Huis van het Kind Gent en vzw Topunt.
  • Het project Lejo (Lekkers op school) van dienst Lokaal Sociaal Beleid en het Onderwijscentrum zet in op het aanbod gezonde en volwaardige maaltijden op school. Meer  info hierover is te vinden bij de opvolging onder signaal 1.  

 

Voor de vele wijkgerichte voedselinitiatieven en het traject materiële hulp verwijzen we naar de opvolging van signaal 2.

 [DRI1]Best laten nalezen door Els De Vos

30

Onduidelijkheid rond tussenkomst in medische zorg leidt tot onderbehandeling

Voor veel gezinnen in armoede zijn de medische kosten een serieuze hap uit het budget, waardoor bepaalde behandelingen noodgedwongen worden uitgesteld. Maar er is veel onduidelijkheid over welke tussenkomsten er zijn en onder welke voorwaarden er tussengekomen wordt. Huisartsen en mutualiteiten kunnen duidelijkheid scheppen maar er is minder fysiek contact met de mutualiteit en niet iedereen heeft een (vaste) huisarts.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

31

Gastric bypass in de mode

Als je aan de wettelijke voorwaarden voldoet kan je een terugbetaling krijgen voor een Gastric bypass, ook via de medische kaart (zie signaal 21). Het wordt een mode en veel mensen denken dat het een wonderoplossing is. Om aan de voorwaarden voor terugbetaling te voldoen moet je een BMI van 40 hebben. Soms komt men eerst 5 kilo aan om recht te kunnen hebben.

Het gevaar is echter dat de opvolging ervoor en erna een probleem vormt, want psychologen, diëtisten, … worden niet terugbetaald. Met als gevolg dat men de operatie ondergaat maar na de operatie geen aanpassingen doorvoert in eet- en beweeggewoontes omwille van de hogere kosten. Daardoor dreigt de Gastric bypass niks uit te halen. 

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

32

Legale opiaten bij vluchtelingen

Veel vluchtelingen verklaren psychische klachten somatisch of spiritueel, en weten onvoldoende dat hiervoor aangepaste hulp beschikbaar is. Daarom proberen ze hun probleem vaak te verzachten met pijnstillers. Meer en meer vluchtelingen die uiteindelijk in de psychische hulp terecht komen, zijn onder invloed van legale opiaten zoals Tramadol of morfine (sederend en vaak euforisch effect, zeer verslavend, even schadelijk als heroïne).

Opvolging:

33

Procedure gedwongen opname kost geld

Bij de opstart van de gewone procedure voor gedwongen opname (via een familielid of mantelzorger),  moet er bij de rechtbank 20€ betaald worden om het verzoekschrift te behandelen. Voor gezinnen met een laag inkomen of als het initiatief genomen wordt door een niet-familielid, is dit moeilijk.

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

Dit signaal werd gemeld aan het vredegerecht, dat verantwoordelijk is voor de gewone procedure gedwongen opname.

Voor opstart van procedure gedwongen opname zijn 2 mogelijkheden :

de spoedprocedure:  Als er sprake is van hoogdringendheid of een acute situatie neemt de politie contact op met de Procureur des Konings, die, op basis van een medisch verslag door een gerechtsarts (bv: een psychiater van wacht) al dan niet overgaat tot onmiddellijke opname. Ook andere belanghebbenden (familie en mantelzorger) kunnen een aanmelding doen via spoedprocedure. Zij kunnen zich hiervoor wenden tot dienst gedwongen opnames van het gerechtsgebouw. Aanmelding via deze procedure is kosteloos. 80% van de gedwongen opnames in België gebeurt via de spoedprocedure

de gewone procedure: belanghebbenden (zoals familieleden of een huisarts) kunnen een verzoek indienen bij een vrederechter, samen met een medisch verslag om iemand gedwongen te laten opnemen. Vervolgens verschijn je voor een vrederechter die hier verder over beslist. De gewone procedure wordt in  een minderheid van de gevallen gebruikt.  Voor indienen van een verzoekschrift voor deze  procedure wordt kost aangerekend van 20 euro, oa voor vrederechter die ter plaatse gaat bij de patiënt. Indien de aanmelder deze kost financieel niet kan dragen wordt deze aangeraden hierin financiële tussenkomst/ondersteuning van OCMW te vragen.

34

Steeds meer mensen thuisloos door woningcrisis

Er zijn zo goed als geen woningen meer te vinden in Gent. Mensen die een opzeg van hun huurovereenkomst hebben gekregen, vinden geen betaalbare woning meer. Ze komen dan in de laatste weken voor de deadline aankloppen bij eerstelijnswerkers voor hulp bij het zoeken. Vaak zijn het alleenstaande ouders of mensen met een vervangingsinkomen maar steeds meer ook werkende mensen met een laag inkomen. De machteloosheid bij de eerstelijnswerkers is zeer groot. Zij kunnen hooguit voorzien in een warme doorverwijzing, maar zien steeds meer dat mensen ‘dak- of thuisloos’ worden. Ze logeren bij familie of vrienden tot er een oplossing komt, of komen noodgedwongen in precaire woonomstandigheden terecht.

Noot: er is een telling gebeurd van de dak- en thuislozen waardoor er vanaf maart 2021 voor het eerst betrouwbare cijfers zullen zijn.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Kennisverzameling: het project ROOF initieerde de eerste dak- en thuislozentelling in Gent en organiseert de local action group in het kader van het Europees project. Stad Gent engageert zich om naar Functional Zero te gaan en in te zetten op Housing First.

Bundeling van krachten: Taskforce Wonen en Opvang blijft beleid, administratie en middenveld samenbrengen om signalen te capteren en oplossingen uit te werken.

Projecten: via projectoproepen geeft Stad Gent het middenveld de kans om nieuwe modellen van betaalbare huisvesting voor de meest kwetsbare doelgroepen te ontwikkelen. De oproepen zijn gericht op daklozen, instellingverlaters en mensen met beperkingen.

Dienstverlening: enerzijds werden woningzoekers aangeworven om mensen te begeleiden bij hun zoektocht naar een huurwoning, anderzijds worden de woonwijzers versterkt met bijkomende consulenten om informatie en advies te geven aan woningzoekenden. 

Financiële ondersteuning: de relance huurpremie voor gezinnen tussen twee en vier jaar op de wachtlijst voor een sociale woning bood een eenmalige tijdelijke ondersteuning van 40 euro per maand. Uit dit project werden leerpunten gehaald om gezinnen beter toe te leiden naar de Vlaamse huursubsidie en huurpremie. 

Via het project ‘Opname Huurpremie’, waar de woonwijzer de potentieel rechthebbenden op een Vlaamse huurpremie actief contacteren en ondersteunen bij hun aanvraag, werd ingezet op het maximaal uitputten van bepaalde rechten. Het project werd ondertussen omgezet naar reguliere werking.

 

35

De ontoegankelijke huurmarkt®

  • Verhuurders willen vaak niet verhuren aan mensen met een vreemde familienaam, maar ook niet aan mensen met een vervangingsinkomen, een leefloon of aan alleenstaande gepensioneerden (tenzij hun kinderen borg staan).
  • Nieuwbouwwoningen zoals aan Dok-Noord zijn onbetaalbaar en dit werkt gentrificatie in de hand.
  • Sommige gezinnen staan al heel lang op de wachtlijst voor een sociale woning.  Als ze dan uiteindelijk een woning aangeboden krijgen, moeten ze soms binnen de maand verhuizen om die woning niet te verliezen. Omdat ze een vooropzeg van 3 maanden hebben, moeten  ze 2 maanden dubbele huur betalen.
  • Voor gezinnen met meer dan 5 kinderen is er geen aanbod.
  • De huurprijs van een sociale woning is berekend op de belastingaangifte van 3 jaar terug. Soms is het verschil in inkomen groot in vergelijking met 3 jaar terug. Ondertussen zijn mensen soms gepensioneerd, of werkloos geworden, … Vaak is het ook even wachten op een aanpassing van de huurprijs na een scheiding, en je inkomen moet bovendien gedurende 3 maanden 20% lager zijn om in aanmerking te komen voor een aanpassing.
Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Aanbodverruiming: Stad Gent wil het aantal SVK woningen verdubbelen, het aantal betaalbare huurwoningen via Huuringent verdrievoudigen en 1.200 bijkomende sociale woningen laten bouwen. Daartoe is budget voorzien en een investeringssubsidie voor de huisvestingsmaatschappijen. 

Via sociaal beheer wil stad Gent private woningen die langer dan 2 jaar op het leegstandsregister staan verhuren via SVK.

Discriminatie: de praktijktesten op de private huurmarkt worden verdergezet. De werking voor ondersteuning aan verhuurders wordt uitgebouwd met een Verhuurderspunt. Verhuurders zullen begeleid worden in objectieve verhuur. De samenwerking met de immokantoren wordt versterkt.

Huurgeschillen: voor huurders die problemen ondervinden wordt de drempel voor juridisch advies verlaagd door gratis zitdagen van Huurdersbond Oost-Vlaanderen in het stadskantoor en via doorverwijsbrieven naar Huurdersbond Oost-Vlaanderen.  

Gentrificatie: in elk stadsproject wordt 20% sociale huurwoningen en 20% budgethuurwoningen voorzien. Budgetkoop wordt omgezet in budgethuur. Via renovatietrajecten voor verhuurders wordt gestimuleerd dat bestaande huurwoningen gerenoveerd en verder verhuurd worden in plaats van verkocht.

Woningen voor grote gezinnen: bij de bouw van nieuwe SVK woningen en van nieuwe sociale woningen wordt gestreefd naar een maximaal aantal gezinswoningen met drie en meer slaapkamers. In de renovatiepremie voor verhuurders wordt extra subsidie gegeven vanaf meer dan drie slaapkamers.

Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022

36

Onderhoudsproblemen woningen

Omdat gezinnen in een kwetsbare situatie vaak in slechte woningen wonen, zijn onderhoudskosten vaak een grote kost, waardoor mensen dit uitstellen. Het gevolg daarvan is dat mensen niet meer in orde zijn met hun brandverzekering of in de wintermaanden in de kou zitten door problemen met de verwarmingsketel.

Heel wat mensen hebben het moeilijk om zelf hun woning te onderhouden: herstellen van een lekkende kraan of een kapotte lamp, huisvuil sorteren, schimmelvorming voorkomen. Ze ontberen heel wat skills voor een gezond woonklimaat.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Kwaliteit huisvesting: het project Gent Knapt Op ondersteunt eigenaars met een beperkt inkomen zodat zij hun woning kunnen renoveren. 

Er is een samenwerking tussen de Woonwijzer en Domuns Mundi opgezet waar de woonwijzerconsulent kwetsbare huurders kan doorverwijzen. Domus Mundi voert de kleinere klussen en herstellingen uit.

37

De huurpremie en zijn (ver-)valkuilen

Mensen die aanspraak maken op de huurpremie en hierdoor kunnen verhuizen naar een betere huurwoning, verliezen deze premie als ze nadien een sociale woning weigeren. Hierdoor ontstaan er kafkaiaanse toestanden, waarin mensen een degelijke huurwoning vroegtijdig moeten verlaten om in een sociale woning te trekken. Het aanvaarden van de sociale woning brengt ook extra kosten mee: een tweede verhuis, verfraaiings- en herstellingswerken en de schadevergoeding voor contractbreuk aan de privé verhuurder. Hierdoor duwt het systeem mensen dieper in de financiële put als ze een sociale woning krijgen, of net  door het weigeren ervan.

Mensen geven aan dat de huishuur stijgt, terwijl de huurpremie daalt en dat je daarover niks kunt zeggen of vragen, omdat je je huurpremie anders kan verliezen.

Als iemand bv. meer dan 3 maand geen vast verblijfsadres heeft, vervalt het recht op de huurpremie.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Huurpremie: de voorwaarden voor de huurpremie kunnen door Stad Gent niet veranderd worden omdat dit Vlaamse materie is. Huurders worden aangemoedigd om zoveel mogelijk én op tijd advies in te winnen bij de woonwijzer in hun buurt om te weten welke gevolgen er verbonden zijn aan het krijgen van een huurpremie en het (al dan niet) verhuizen naar een sociale huurwoning. Zij kunnen het traject op korte en langere termijn laten onderzoeken zodat zij geen impulsieve beslissingen nemen.

38

Co-housing uit noodzaak wordt afgestraft®

Door de hoge woningprijzen gaan mensen samenwonen. Daarvoor worden ze vaak afgestraft: hun vervangingsinkomen vermindert, ze verliezen bepaalde sociale voordelen, de huurprijzen stijgen door aanpassing van de huurprijs van de sociale woning en het gezamenlijk inkomen of omdat de markt daarop inspeelt. Dit leidt tot een vicieuze cirkel, omdat dit de prijs van huurwoningen in het algemeen beïnvloedt, en dus nog meer mensen noodgedwongen moeten co-housen. 

Ook binnen gezinnen zorgt dit voor spanningen. Ouders moeten hun kinderen noodgedwongen op straat zetten. De jongeren moeten daardoor te vroeg, zonder de nodige voorbereiding, hun plan trekken. Soms heeft dit zelfs dakloosheid tot gevolg.  

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Oplossingen voor kostendelend samenhuizen: de fiscale nadelen van kostendelend samenhuizen kunnen enkel via federale wetgeving weggewerkt worden. Stad Gent zet vooral in op aanbodverruiming van betaalbare huur (sociaal en budgethuur) zodat mensen een alternatief hebben voor samenwonen uit financiële noodzaak. Hospitawonen werd ingevoerd om alleenstaanden de kans te geven in te wonen bij een eigenaar en daarbij een eigen adres en dus ook individuele rechten te hebben. De voordelen van hospitawonen kunnen nog meer  bekend gemaakt worden.

39

Sociale medewerkers Woningent niet meer rechtstreeks te bereiken

De sociale medewerkers van Woningent hebben geen individueel telefoonnummer en emailadres meer, maar wel een teammailadres en algemeen nummer. Op die manier willen ze de mensen beter en sneller kunnen helpen. Ze verwachten dat mensen hun zaken telefonisch, en bij voorkeur via mail regelen. Voor veel huurders en kandidaat-huurders bemoeilijkt dit de toegankelijkheid, ze willen liefst persoonlijk contact (zie signaal 67). Het is bovendien zeer moeilijk om een afspraak te bekomen.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent kan de interne werking van Woningent niet regelen. Stad Gent kan dit signaal wel aan de sociale huisvestingsmaatschappij laten weten.

40

Geplaatste kinderen kunnen niet naar huis omwille van te kleine sociale woning

Sociale huurders met geplaatste kinderen, die een grotere woning aanvragen om hun kinderen terug thuis te krijgen, moeten zeer lang wachten op een mutatie op grond van overbezetting (soms meer dan 10 jaar). De woning is een bepalende factor bij het al dan niet terugkrijgen van de kinderen uit een pleeggezin of instelling. Een vicieuze cirkel dus.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent bepaalt de interne mutatieregels van een sociale huisvestingsmaatschappij niet. We kunnen aandacht vragen voor deze problematiek.

41

Leegstand®

Leegstand is een doorn in het oog van de vele kandidaat-huurders, van de slachtoffers van de kraakwet, van de omwonenden die hun buurt zien verloederen. Nog steeds is er in Gent veel leegstand. Op de private woonmarkt wordt leegstand soms verdoezeld via een domicilieadres, door het vragen van extra hoge huurprijzen, door ander gebruik van de woning (Airbnb bijvoorbeeld). Sociale woningen hebben te maken met ‘frictieleegstand’ of langdurige leegstand omwille van renovaties.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent zal intensiever inzetten op leegstandsbeleid en zal sociaal beheer toepassen. Sociaal beheer wil zeggen dat Stad Gent bepaalde leegstaande woningen zelf kan verhuren in plaats van de eigenaar. Het Verhuurderspunt  zal eigenaars adviseren om hun woning te renoveren en te verhuren.
Leegstand kan gemeld worden bij Diest Toezicht Wonen, Bouwen en Milieu per mail leegstand@stad.gent.

42

Communicatie van sociale huisvestingsmaatschappijen

Huurders en wijkorganisaties voelen zich machteloos tegenover beleid en communicatie van de sociale huisvestingsmaatschappijen. Communicatie van sociale huisvestingsmaatschappijen naar de huurders en de wijkorganisaties laat volgens hen te wensen over. En dit in 2 richtingen. Ze zijn niet of nauwelijks bereikbaar voor klachten. En er is weinig duidelijkheid rond hun nieuwe plannen en beleidskeuzes, zoals bvb over herhuisvesting na renovatie (niet meer buurtgericht maar gezamenlijk van oude naar vernieuwde blok).

Uitzonderlijk enkele voorstellen:

Voldoende communicatie

  • Pro-actief contact opnemen met bewoners n.a.v. een geplande verhuisbeweging is belangrijk. Momenteel verloopt contact in deze vaak eerder receptief.
  • Het is van belang dat de huurders steeds zeer duidelijk en op maat geïnformeerd worden, zodat geruchten in de kiem kunnen gesmoord worden. Als dit niet op tijd gebeurt, ontstaat er paniek, onrust en verkeerde verwachtingen bij bewoners.
  • Zelfs wanneer er weinig nieuwe informatie voorhanden is, wordt dit best meegedeeld.  Niets laten weten over het (gewijzigde) verloop bij een verhuisbeweging brengt alleen meer onrust.

Keuzemogelijkheden voor nieuwe woning/nieuwe buurt voldoende breed laten

  • Een verhuis naar een andere buurt heeft een grote impact op de levenssituatie van sociale huurders. De impact manifesteert zich op verschillende levensdomeinen: gezondheid (stress, nieuwe huisarts zoeken), sociaal netwerk, bevoorrading, mobiliteit, vertrouwensbanden, hulpverlening, …)
  • Men kan een wijkkeuze doorgeven, maar het gebied kan zo groot zijn dat sociale huurders nog steeds ergens anders belanden dan dat ze verwachtten.
  • Er gaat weinig of geen aandacht naar het behoud van sociale netwerken. Er moeten maximale inspanningen geleverd worden om gezinnen, mantelzorgers, … samen te verhuizen als ze dat wensen.
  • Herhuisvesting naar sociaal patrimonium van een andere maatschappij zou ervoor kunnen zorgen dat sociale huurders dichterbij hun een gewenste setting komen, maar er is op dit moment geen centraal inschrijvingsregister

Inzicht in budgettaire impact van verhuisbeweging op verhuizers tijdig mogelijk maken

  • Verhuizen naar een ander (nieuwer) pand in een andere buurt kan een grote impact hebben op de toekomstige woonkost. De huurkorting valt weg waardoor sociale huurders het gevoel hebben dat hun huurgeld opgeslagen is.
  • Sociale huurders die moeten verhuizen willen tijdig een goed zicht hebben op de effectieve huurprijs van hun nieuwe plek.
  • Ook de kosten die gepaard gaan met de verhuis zelf zijn vaak onduidelijk. Men willen beter kunnen inschatten wat een verhuis precies zal kosten en welke ondersteuning men kan krijgen.

Begeleiding van sociale huurders die verhuizen is noodzakelijk voor, tijdens én na de verhuisbeweging.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent bepaalt de communicatie van de sociale huisvestingsmaatschappijen niet. We kunnen dit signaal doorgeven.

43

Toegankelijkheid sociale hoogbouw®

Sociale hoogbouwblokken zijn vaak moeilijk toegankelijk. Het is in sommige gebouwen niet evident om met een kinderwagen binnen en buiten te gaan omdat de drempel (letterlijk) te hoog is zonder oprijplank. Daarnaast zijn de gangen en liften vaak smal waardoor je niet kan draaien met een kinderwagen.

Oudere of minder mobiele mensen wonen soms op hogere verdiepingen. Als een lift stuk is, kan die niet altijd onmiddellijk gerepareerd worden waardoor mensen opgesloten zijn in hun eigen appartement. Soms dagenlang. De trap nemen is geen optie.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent pleit voor snelle herstellingen bij sociale woningen, ook bij sociale hoogbouw. In nieuwe projecten geven de stadsdiensten adviezen om alle appartementen maximaal toegankelijk te maken, voldoende bergruimte te voorzien en de gemeenschappelijke delen groot genoeg te maken, bijvoorbeeld in functie van kinderwagens. Oude gebouwen worden omwille van toegankelijkheid en verouderde oppervlaktenormen uit de tijd dat ze gebouwd werden, vervangen door nieuwe gebouwen (vb Rabot, Nieuw Gent).

44

Slechte opvolging van herstellingswerken bij sociale huisvestingsmaatschappijen®

Veel bewoners klagen over de slechte staat van de sociale woningen (Rabot, Sluizeken) en over de opvolging van herstellingswerken in sociale appartementen van WoninGent. De herstellingswerken gebeuren niet of laten heel lang op zich wachten.

Ook worden sociale woningen niet leefbaar gemaakt vooraleer ze opnieuw worden verhuurd. Terwijl daar wel budget voor is. Bij schade wordt er immers sowieso borg ingehouden die dan door de sociale huisvestingsmaatschappij gebruikt kan worden om zaken te herstellen en op te frissen. 

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent kan dit signaal doorgeven aan de sociale huisvestingsmaatschappijen.

45

Geen plaats voor kwaliteitsvol mobiel wonen in Gent

Gent investeert in vooruitstrevende woonprojecten, maar voorziet geen ruimte voor kwaliteitsvol mobiel wonen (woonwagen, caravan, Tiny House, …) als volwaardige woonvorm. Sommige mensen kiezen expliciet voor deze vorm van wonen, net als mensen die verkiezen om in een woonboot te wonen. Kwaliteitsvol mobiel wonen is een waardevolle aanvullende vorm van wonen, die kan inspelen op de grote woonnood in Gent.

Momenteel wordt dit enkel projectmatig toegelaten via het project postmobiel wonen, en via wonen op sites met een tijdelijke invulling (vb. Meibloemsite).

Opvolging:

Stad Gent streeft naar functional zero voor dak- en thuislozen en zet al haar middelen in om maximale structurele oplossingen te realiseren. Dit betekent dat personeel en budget ingezet wordt voor bijkomende sociale huisvesting. Binnen het dak- en thuislozenbeleid krijgt Housing First voorrang op tijdelijke oplossingen. Hoewel de vraag naar mobiel wonen groot is, biedt dit geen duurzame oplossing. Het is een beleidskeuze om hier slecht in experimentele vorm op in te zetten (Meibloemsite, Lübecksite). In deze experimentele projecten is de oplossing tijdelijk en duur. Andere oplossingen voor het betaalbaarheidsvraagstuk genieten de voorkeur.

46

Hoge energiekosten uit noodzaak©®

Door de krapte op de woonmarkt is een energiezuinige woning vaak geen prioriteit voor mensen in armoede die een woning zoeken. Huurders in een kwetsbare positie zijn vaak al tevreden als ze een dak boven hun hoofd hebben.  Zo worden zij vaker geconfronteerd met hoge kosten voor energie en water, waardoor zij verder in de armoedespiraal geraken.

Een groepsaankoop voor energie kan een verlichting van het krappe gezinsbudget betekenen, maar de informatie en de inschrijvingsprocedure zijn voor hen vaak onvoldoende toegankelijk. Mensen moeten ook alert zijn om na 1 jaar en na afloop van het contract via groepsaankoop, opnieuw in te tekenen voor de groepsaankoop. Anders blijven ze klant van de leverancier via een ander en duurder contract.

Ook corona zorgde voor een stijging van de energiekosten doordat iedereen tijdens de lockdowns zoveel mogelijk thuis moest blijven.

Opvolging:

vanuit de energiecel zetten we verder in op de bestrijding van energie-armoede en het verlagen van de energiekost, zeker bij de kwetsbare doelgroep, en dit op verschillende manieren

  • operationeel: verdere uitbouw van de werking van de lokale adviescommissie
  • financieel: extra inzetten op het toekennen van energiepremies, financiële tussenkomsten, winterpremie, stookoliepremie, ten laste name energiekosten. Bovendien verleenden we in december 2022 - als tussenkomst in de hoge energieprijzen - een eenmalige energiepremie aan verschillende doelgroepen.
  • methodisch: verder inzetten op een outreachende hulpverlening en proactieve rechtentoekenning, vooral het recht op sociaal tarief stond tijdens de energiecrisis centraal. We gaven infosessies aan zowel de doelgroep als aan hulpverleners met tips en advies over verbruik, facturen en financiële tussenkomsten. 
  • preventief: samenwerking met de Energiecentrale en DBSE in het kader van gratis energiescan en energiezuinige maatregel;  verderzetten van het preventieproject van de Energiecel (“mijn digitale meter, een allesweter”). 

47

Vervuilde thuissituaties

Buurtzorgers (outreachende medewerkers van een Lokaal Dienstencentrum) worden regelmatig geconfronteerd met ouderen die een verzamelwoede hebben en niet gemakkelijk hulp toelaten. Omdat deze verzamelwoede vaak veroorzaakt wordt door een psychische problematiek, is een multidisciplinaire aanpak aangewezen:  een langdurige psychosociale begeleiding, een eenmalige grote opkuis of een gefaseerde opkuis, de situatie verder onder controle houden door regelmatige thuiszorg, … Belangrijk hierbij is dat de oudere terug vertrouwen krijgt in de hulpverlening.

Opvolging:

De sociale dienst kan hierin financieel ondersteunend zijn. Signaal wordt in overleg met departement gezondheid en zorg besproken, met als doel, procesvereenvoudiging, informatiedoorstroming enz... 

48

Gewenning aan inbraak in bergruimtes van sociale appartementsgebouwen

Steeds vaker wordt er in de bergkelders of fietsruimtes van sociale appartementsgebouwen ingebroken, gestolen en vernielingen aangebracht. Daardoor maakt men steeds minder gebruik van deze ruimtes. Door gewenning en gebrek aan vertrouwen in officiële instanties (‘ze doen er toch niks aan') , worden deze vandaalstreken  bijna nooit meer gemeld aan de politie of de huisvestingsmaatschappij.

Opvolging:

Bureau Politionele Misdrijfpreventie van de politie zal technopreventief advies geven aan WoninGent

49

Nood aan tijdelijke opvang voor zieke dak- en thuisloze mensen®

Bij ontslag uit het (psychiatrisch) ziekenhuis is er nood aan een plek met medische opvolging en verzorging waar dak- en thuisloze mensen tijdelijk kunnen verblijven om te herstellen. Nu weten ziekenhuizen, wijkgezondheidscentra en andere actoren vaak geen blijf met deze patiënten. Daarnaast zijn er ook meer dakloze oude intra-Europese migranten met medische en psychische problemen die nergens terecht kunnen.

Opvolging:

Van 2018 tot augustus 2020 was er via het project Vesalius de mogelijkheid om time out te voorzien voor een aantal zieke dak-en thuisloze personen. In augustus 2020 stopte deze werking. 

In april 2023 voorzien we na goedkeuring van het schepencollege eind maart 2023 de opstart van een medisch herstelverblijf met 5 herstelbedden voor daklozen volwassenen met een medische zorgnood die niet goed behandeld of opgevolgd kan worden vanop de straat, nachtopvang of een openbare ruimte. 

Dit zal in samenwerking zijn met de Gentse ziekenhuizen, de huisartsenvereniging en de wijkgezondheidscentra, RIZIV, OCMW Gent, De Wijde Zorg vzw.

50

Zichtbare dakloosheid©

Dakloosheid is zichtbaar in het straatbeeld. Een 140-tal mensen kiest voor de straat en niet voor de nachtopvang of voor opvangcentra voor dak- en thuislozen. Sommigen weigeren alle hulp, anderen geven zelf een aantal redenen op waarom ze de opvanginitiatieven mijden: er zijn psychiatrische patiënten, er zijn mensen die ze niet willen zien, ze vinden het daar onveilig, ze werden tijdelijk uitgesloten of ze willen zich niet aan de regels houden.

Ondanks de vele inspanningen vanuit Stad Gent zijn er nog steeds mensen die geen huisvesting vinden, en in woonwagens of illegale constructies her en der in de stad gaan wonen.

Door de lockdowns en de nachtklok wordt het nog duidelijker welke mensen niet in hun kot kunnen blijven, omdat ze er geen hebben.

Naast nachtopvang, hebben dak- en thuisloze mensen ook overdag nood aan warme rustplekken verspreid over de stad. De inloopcentra en de Enchanté-partners bieden dit al maar de vraag is groter dan het aanbod, zeker tijdens de lockdown. 

Opvolging:

In oktober 2020 werd de Gentse daklozentelling uitgevoerd door de KUL in opdracht van de Koning Boudewijn Stichting. Dit biedt een inzicht in zowel de zichtbare als de verdoken dakloosheid. 

Gent heeft 2 inloopcentra, uitgebaat door CAW. Daarnaast is er, zoals het signaal ook aangeeft, een ruimer aanbod van ontmoetingsplaatsen zoals OpStap, Villa Voortman,... Tijdens de COVID-19 periode werd de toegang tot de inloopcentra effectief strikter in functie van het managen van de beperkte capaciteit. Deze kwam er door de strikte regels in verband met 'social distancing',... Dit betekende dat enkel mensen zonder ander alternatieven in de inloopcentra terecht konden. Daarnaast sloten een aantal werkingen tijdelijk de deuren. 

Op dit moment is de situatie anders. Alle dag- en nachtopvanginitiatieven werken terug zoals voor corona. 

Daarnaast is Gent een plan huisvestingsgerichte aanpak van dakloosheid aan het uitwerken. Het doel is om structurele dakloosheid aan te pakken. 

51

Nood aan toegankelijk sanitair en drinkwater, en aan laagdrempelige was- en douchegelegenheden©

In de buurt van de lockers en in de parken (Citadel, Baudelo, Groene Vallei, Keizerspark) worden veel menselijke uitwerpselen teruggevonden. Buitenslapers kunnen ’s avonds of ’s nachts nergens naar het toilet gaan want het publiek sanitair is dan gesloten. Tijdens de eerste coronapiek waren ze zelfs overdag gesloten.

De kraantjes van het publiek sanitair zijn zo gemaakt dat mensen hun flesjes daar niet kunnen vullen, waardoor ze genoodzaakt zijn ergens anders aan te kloppen. Bij de wijkgezondheidscentra bijvoorbeeld, of bij de Enchanté-partners. Laagdrempelige openbare drinkwaterpunten ontbreken. Door corona werd dit pijnpunt nog versterkt want samen met de andere fonteinen werden ook de drinkwaterfonteinen afgesloten. Ook de nachtwinkels en horeca waren beperkt of niet open.

Er is ook een tekort aan laagdrempelige en toegankelijke was- en douchegelegenheden. Daardoor  kunnen mensen  met een laag inkomen en in een precaire woonsituatie (zonder wasgelegenheid) onvoldoende inzetten op persoonlijke hygiëne. Wat dan weer gevolgen heeft op medisch gebied en op het vlak van beeldvorming. Ook belangrijk tijdens de corona-pandemie om het mondmasker hygiënisch te kunnen houden.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

  • De dienst Facility Management heeft de publieke drinkwaterpunten gekoppeld aan haar beleid rond publiek sanitair. Concreet betekent dit dat alle bestaande en nieuwe punten publiek sanitair uitgerust zullen worden met een drinkwatertappunt (waar een drinkfles makkelijk onder geplaatst kan worden). In de zomer 2022 zal daarmee van start gegaan worden.
  • Het bestaande publiek sanitair wordt de komende jaren geoptimaliseerd en uitgebreid. Daartoe werd een beleidskader publiek sanitair uitgewerkt waarin de krijtlijnen op niveau van spreiding, openingsuren en kwaliteit zijn vastgelegd. Integrale toegankelijkheid en genderinclusiviteit daarbij belangrijke uitgangsprincipes. Ook werd een operationele coördinator publiek sanitair aangesteld om de dienstverlening op niveau van publiek sanitair te optimaliseren en om in te zetten op verdere communicatie en signalisatie van het bestaande aanbod. Bij de uitwerking van dit beleidskader werd rekening gehouden met de behoeften van verschillende stakeholders, de operationele diensten en met de feedback van de ombudsvrouw.

52

Toename dakloosheid jongeren

We zien een toename van jongeren die dak-of thuisloos worden. Jongeren hebben nood aan zorg, ‘communities’ en een veilige plek. In de zoektocht naar een woning hebben ze nood aan ondersteuning. De woonwijzer is door hen weinig gekend en er bestaat geen digitale tool. Na dak- en thuisloosheid is de opstap naar een vaste woonplek niet evident omdat ze niks hebben en van nul moeten beginnen. Eigenaars willen niet verhuren aan mensen zonder vast inkomen.

Opvolging:

In 2022 startte de O&O jongeren. Dit zijn 10 leegstaande sociale woningen die ingezet worden voor jongeren die dak- of thuisloos zijn. De jongeren kunnen hier tijdelijk verblijven om door te stromen naar een kwaliteitsvolle en duurzame woonvorm. Zij worden hierbij begeleid door een hulpverlener van het team sociale woonbegeleiding OCMW Gent.

53

Nood aan een creatieve oplossing voor daklozen met een meervoudige problematiek

Er is een groeiende groep (bijna) daklozen die vanuit hun complexe of multi-problematiek niet meer terecht kunnen binnen het klassieke dienstverlenings- of woonaanbod. Het gaat vooral over mensen die én een verslavings- én een psychiatrische problematiek hebben en nood aan zowel huisvesting als begeleiding. De criteria voor beschut wonen vanuit de psychiatrie sluit hen uit en het gebrek aan huisvesting sluit mobiele begeleiding aan huis uit. Deze groep heeft nood aan een geïntegreerde oplossing vanuit wonen, welzijn en gezondheid.  

Opvolging:

In 2022 en 2023 ontving CAW OOst-Vlaanderen extra middelen om Housing First in te zetten. ze wierven voor Gent een 0,8 vte aan om samen met andere partners (GGZ, verslavingszorg, outreach,...) cliëntgerichte netwerken te ontwikkelen. De Wijde Zorg vzw stelt sinds voorjaar 2023 2 studio's hiervoor vrij.

In 2023 startte de bouw van 11 robuuste woningen voor mensen die dak- en thuisloos zijn en kampen met een muticomplexe problematiek. Tezelfdertijd startte een werkgroep op met diverse actoren die het begeleidingskader verder zal uitwerken.

Vanuit de Federale overheid wordt voor Gent ook extra middelen Housing First voorzien. Op dit moment wachten we op de officiële projectoproep.

54

School- en studiekeuze zonder info

Om een passende school te kiezen voor je kind, heb je informatie nodig over het schoolsysteem en de -methodes. Daarover is te weinig informatie terug te vinden in de ‘meld je aan’-boekjes, en op de schoolwebsites. Wijkwandelingen om scholen te leren kennen worden niet overal georganiseerd en zijn beperkt tot het Lager Onderwijs. Door het gebrek aan informatie is het voor ouders niet altijd duidelijk welke scholen het best aansluiten op de talenten en de wensen van hun kind. Hierdoor gaan ze vaak niet zelf kiezen, maar de adviezen van anderen volgen, ook al is dit niet altijd het beste voor hun kind.

Veel actoren leveren inspanningen om gezinnen in kwetsbare situaties toe te leiden naar een school: brugfiguren, brede scholen, inloopteams, project kleuterparticipatie,… Maar het blijft hoogdrempelig en er wordt niet altijd rekening gehouden met talenten en wensen van de kinderen/jongeren.

De kansrijke gezinnen trekken ondertussen naar andere gemeenten in de buurt van Gent  (Melle, Merelbeke, Destelbergen, …).

Ook de overstap van het lager onderwijs naar het secundair onderwijs verloopt niet altijd even gemakkelijk voor jongeren uit de kansengroepen. Al te vaak worden deze jongeren te vroeg naar de B-stroom gestuurd. Ouders vinden soms moeizaam de weg naar informatie over het secundair onderwijs en het aanbod is groot, divers en complex. Een goed overwogen advies van de klasleerkrachten of CLB is zeer belangrijk omdat de ouders doorgaans dit advies volgen. Nog te vaak onderschatten zij de impact van hun advies op de beslissing van de ouders. Een verkeerde studiekeuze kan immers leiden tot demotivatie en in soms ook tot een vroegtijdige schooluitval.

Opvolging:

CLB’s in Gent bieden informatiesessie voor leerlingen basisonderwijs in scholen én netoverschrijdend infosessies voor ouders en intermediairen. Over volgende belangrijke stappen in de onderwijsloopbaan van kinderen en jongeren worden infofilmpjes voorzien:

  • De overgang van lager naar secundair onderwijs
  • De overgang van de eerste graad secundair onderwijs naar de tweede graad secundair onderwijs
  • De overgang van de tweede graad secundair onderwijs naar de derde graad secundair onderwijs.

Elke filmpje legt de nadruk op één van deze overgangsmomenten. Daarnaast is er ook informatie terug te vinden over 'zorg op school', 'buitengewoon secundair onderwijs', 'het aanmeldingssysteem in Gent', 'Waar terecht met vragen', ...

In de ‘meld je aan’-boekjes is weinig informatie terug te vinden over het schoolsysteem of over de methode. De boekjes zijn gericht op het aanmeldingssysteem en moeten de ouders wegwijs maken in de handeling van het aanmelden. De concrete informatie over de scholen zelf zijn terug te vinden op de schoolwebsites. Vanuit het LOP werd in schooljaar 2020-2021  een oproep gedaan naar de scholen voor het hebben van aandacht van duidelijke, transparante en actuele informatie op de schoolwebsite. 

Acties CLB:

  • Jongeren en opvoedingsverantwoordelijken kunnen elke weekdag vanaf 13u met vragen terecht in het CLB-onthaal in De Krook.
  • De CLB’s in Gent werken samen om jaarlijks in januari-februari netoverstijgende infosessies te geven voor ouders en leerlingen bij scharniermomenten. Alle leerlingen krijgen vanaf 4de leerjaar tot en met het einde van het secundair onderwijs op scharniermomenten de nodige info klassikaal of indiviueel door een CLB medewerker.
  • Er wordt info gegeven aan ouders bij de overgang van de 1ste graad naar de 2de graad secundair onderwijs.
  • Jaarlijks ontwikkelen de Gentse CLB’s de brochure De Grote Stap voor leerlingen bij overgang van basisonderwijs naar het secundair onderwijs. Deze brochure wordt via de scholen naar de leerlingen verdeeld.

 

Naar aanleiding van de modernisering van het secundair onderwijs wordt de oriënterende functie van de 1ste graad secundair onderwijs versterkt:

  • Leerlingen ontdekken en ontplooien in de 1ste graad hun interesses, talenten en mogelijkheden, voortbouwend op het lager onderwijs. De eerste graad bereidt leerlingen voor om trapsgewijs, geïnformeerde en bewuste studiekeuzes te maken doorheen het secundair onderwijs.
  • De toegang tot de 1ste graad is strikt gekoppeld aan het getuigschrift basisonderwijs. Een leerling met een getuigschrift basisonderwijs start in het 1ste leerjaar A, een leerling zonder getuigschrift in het 1ste leerjaar B.
  • In de 1ste graad is er structureel ruimte voor differentiatie op maat: leerlingen worden extra uitgedaagd of extra ondersteund. De differentiatie-uren kunnen ook gebruikt worden voor verdieping in klassieke talen.
  • Leerlingen hebben doorheen de 1ste graad ook meer mogelijkheden om te schakelen tussen de B- en de A-stroom.

 

Voor OKAN (van waaruit ook doorgestroomd wordt naar het secundair onderwijs) nemen de vervolgschoolcoaches hier een belangrijke rol in op, zowel naar de leerling toe als naar de ouders toe. Ze werken daarvoor ook samen met partners als De Stap en de CLB’s, en wisselen onderling uit over concrete casussen en nieuw onderwijsaanbod, zodat ze maximaal op de hoogte zijn van wat er kan en bestaat.

Brugfiguren stimuleren scholen om een traject op te zetten in de overgang van leerlingen van basis naar secundair. Dit op maat van het kind, rekening houdend met talenten en wensen, en samen met de ouders. Het traject kan kort of lang zijn, naargelang de noden. We geven informatie door van bv. De Stap en in samenwerking met partners; bv. het Beroepenhuis. Brugfiguren faciliteren bezoeken aan deze organisaties of gaan zelf mee met de gezinnen. Het team Partnerschap School-Gezin zorgt ervoor dat de brugfiguren de meest recente informatie ter beschikking hebben door samenwerking met de LOP-ondersteuners. We faciliteren uitwisseling tussen de brugfiguren die in de basisschool staan en brugfiguren die in de 13 secundaire scholen met eerste graad B-stroom staan.

Acties in het kader van meld je aan voor basisonderwijs: gericht op instappers

  • School in je buurtwandelingen in alle wijken van Gent. Niet enkel in de Bredeschoolwijken.
  • Subsidies voor inloopteams om extra in te zetten op instappen en aanmelden
  • Infosessie voor ouders: "Hoe kies ik een school (voor instappers)?"
  • Infosessie voor directies: "Hoe stel ik mijn school voor aan nieuwe ouders?"

 

Uilenspel vzw begeleidt met vrijwilligers via het project Transbaso de jongere bij de overstap naar het secundair onderwijs. Samen met de jongeren en de ouders bekijken ze het aanbod, rekening houdend met het advies van de lagere school of de zorgleerkracht. Vrijwilligers gaan mee naar opendeurdagen van de secundaire scholen en helpen bij het inschrijven van de jongere in het secundair onderwijs. We hebben hierbij extra aandacht voor een vaak te snelle doorverwijzing door de school naar de B-stroom en begeleiden de jongere en zijn ouders in een positieve schoolkeuze en een bij de jongeren passende richting.

Daarnaast doen ze ook nog een aantal acties:

  • leerlingen worden doorverwezen naar Tajo voor hun talentenateliers
  • via de vrijwilligers worden ouders op tijd geïnformeerd over de online aanmeldingsperiodes 
  • vrijwilligers krijgen een vorming rond het school- en studiesysteem 
  • vrijwilligers krijgen een vorming over talenten en talentontwikkeling (door Talentencoach Luk De Wulf)

 

Via het Matchmakers programma zet stad Gent in op de brug tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Door netwerken tussen onderwijs en werkveld te versterken en concrete samenwerking tot stand te brengen, kan onderwijs de snelle evoluties op de arbeidsmarkt volgen en krijgen jongeren (oa. op keuzemomenten) een realistisch zicht op de job waarvoor ze worden opgeleid. Studieloopbaanoriëntering met een arbeidsmarktperspectief is, naast de ondersteuning bij hybride leeromgevingen, 1 van de centrale thema’s van Matchmakers.

  • Infodag onderwijsloopbaan - kijk in de praktijk: infomoment i.s.m. sectoren. CLB’s krijgen info over evoluties op de arbeidsmarkt en loopbaanperspectieven van jongeren. In combinatie met schoolbezoeken om CLB’s te informeren over de mogelijkheden van duaal leren. Doel is dat CLB’s deze info kunnen aanwenden in het studieadvies.
  • Opstart van schooltraject horizonverruiming waarin we met een school aan de slag gaan in het tweede leerjaar van de 1e graad om een integrale aanpak rond studieloopbaanoriëntering op te zetten, met aandacht voor betrokkenheid van netwerk rond de jongeren (bijv. ouders) - (in opstart)
  • Stageonderzoek naar motieven in school- en studiekeuzes gedurende de schoolloopbaan van jongeren in de 3e graad BSO

 

Ouders kunnen in de opvoedingswinkel terecht voor info rond:

  • schoolkeuze : ouders kunnen in de opvoedingswinkel terecht voor reflectieve gesprekken over schoolkeuze. Dit kan zowel tijdens de meldjeaan periode (we staan ook vermeld in de brochure) als daarbuiten.
    In de gesprekken wordt stilgestaan bij de praktische organisatie (is er opvang/kostprijs, parcours naar school …) en de methode in de scholen.
    We staan naast de ouders om deze info te verzamelen (bekijken bijvoorbeeld samen de website, geven korte info over verschil in methodescholen) en tegelijkertijd bereiden we ook samen met ouders de schoolbezoeken voor: met welke vragen zit je nog naar de school, wat is voor jou belangrijk… we willen ouders die hierin onzeker versterken.
  • overgang basis naar secundair onderwijs:  in de toekomst komt er een geïntegreerd onthaal (groeiteam). Dit is een neutrale plaats waar vraagverheldering kan gebeuren rond alle vragen rond opgroeien en waar gezocht wordt naar een antwoord op maat.
    Na de vraagverheldering kan er (binnen de lokalen van het groeiteam) verdiepend gewerkt worden via gesprekken met CLB, OW, De Stap, kinderopvang, jeugddienst en in de toekomst ook externe partners.
    Doordat we samen op dezelfde locatie werken zal er ook uitwisseling mogelijk zijn rond meer complexe vragen waar verschillende partners bij betrokken zijn.

 

Brede school zet in op informeren van ouders bij maken van schoolkeuze en ondersteunen bij aanmelden en inschrijven gericht op instappers. 

  • School in je buurtwandelingen in alle wijken in gent, niet enkel de Bredeschoolwijken
  • Subsidies voor inloopteams om extra in te zetten op leren kennen van scholen, schoolkeuze en aanmelding
  • Werkgroep LOP kleuterparticipatie: opvolgen van aanmeldingen en inschrijvingen
  • Infosessie voor ouders over hoe kies ik een school (voor instappers)
  • Infosessie voor directies: hoe stel ik mijn school voor aan nieuwe ouders

55

Secundair onderwijs vaak onbetaalbaar®©

Elk jaar zijn er kinderen in het secundair onderwijs die nog geen schoolboeken hebben/krijgen tot de facturen betaald zijn. De school heeft ook minder zicht op de individuele situatie en noden van de leerlingen omdat leveranciers van boeken de betalingen zelf innen. Daarnaast werken scholen meer en meer met invulboeken waardoor de aankoop van tweedehandsboeken niet meer mogelijk is.

Ook wordt verwacht dat elke leerling uit het secundair onderwijs over een computer en internet beschikt, en digitale vaardigheden heeft. Sinds de coronacrisis werd dit nog versterkt.

De hoge schoolkosten (boeken, pc en internet, materiaal, uitstappen) zorgen ervoor dat gezinnen in een kwetsbare situatie minder participeren binnen en buiten de school(m)uren en hierdoor geen gelijke onderwijs- en ontplooiingskansen hebben.

Opvolging:

Onderwijscentrum Gent biedt scholen handvaten voor kostenbeheersing en kostenbeleid op school met respect voor ouders en leerlingen. 

Onderwijscentrum Gent ondersteunt scholen op 3 domeinen:

  • Bewustzijn rond armoede vergroten
  • Communicatie met ouders
  • Kostenbeheersing en kostenbeleid op school

Dit doen ze o.a. door:

  • Begeleidingstraject op maat van de school: “Samen aan de slag – een kostenbewust secundair onderwijs”
  • Lunchsessies
  • Vormingsaanbod

Meer informatie en het volledige aanbod kan je terugvinden op de website van Onderwijscentrum Gent.

Vzw Krijt:

  • moedigt leerkrachten/vakgroepen aan om eigen cursussen te maken
  • sensibiliseert leerkrachten door hen bewust te laten worden van de problematiek. Een actie hierrond is  bijvoorbeeld de boekencheckdag (www.boekencheck.be)
  • stimuleren van scholen om te werken met een maximumfactuur of maximumbedragen voor vb schoolreizen

 

Vzw Krijt rolt vanaf schooljaar 2022-2023 DIY-trajecten uit waarbij een school aan de hand van Krijt-vragenlijsten zelf een analyse kan maken van hun sterke en werkpunten. Aan de werkpunten wordt telkens een advies/voorgestelde actie gekoppeld. Daarna volgt een consult met een trajectbegeleider en ervaringsdeskundige van vzw Krijt.

De website van vzw Krijt heeft een waaier van praktische handleidingen, brochures en goede praktijken rond alles dat te maken heeft met kosten- en/of armoedebewust onderwijs: www.aanpakschoolfacturen.be → Scrol in het menu naar ‘Tools’

Schoolonkosten is een item dat aandacht krijgt aan de LOP-tafel in samenwerking met armenverenigingen van Gent  en andere partners binnen het LOP. Kostenbeleid is geïntegreerd in de werking van LOP, dat resulteerde in  het verleden al in concrete acties vb. het Charter voor een goede communicatie met ouders, studiedagen, vorming en andere acties.

Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen om tot een kostenbewust beleid te komen. Tijdens de lockdown en coronacrisis hebben brugfiguren heel erg ingezet op het verdelen van laptops aan gezinnen in kwetsbare situaties; zowel via de kanalen van de stad Gent als via vzw’s en private organisaties. Brugfiguren detecteren signalen en gaan daarmee aan de slag, zowel in de school als met partners. Brugfiguren bekijken in samenwerking met de OCMW-medewerkers van Kinderen Eerst of gezinnen in aanmerking komen voor extra tegemoetkomingen.

56

Vraag en aanbod bij studieondersteuning©

De nood aan studieondersteuning is groter dan het aanbod. Veel ouders vinden het moeilijk om hun kinderen schoolse ondersteuning te bieden. Als ouders die ondersteuning elders willen halen botsen ze op een wachtlijst van 6 tot 12 maanden. De capaciteit van de organisaties die studieondersteuning bieden is vaak onvoldoende, en er kruipt veel tijd in het bieden van een goeie opleiding en ondersteuning aan de vrijwilligers.

Daarom biedt ook vzw Jong studieondersteuning aan in alle kinderwerkingen. Zij zien ook de vraag bij tieners en jongeren stijgen. Corona zorgde bovendien voor leerachterstand.

Opvolging:

Het tekort aan studieondersteuning werd via Onderwijscentrum Gent en Leerbuddy Vlaanderen via een nota aangekaart bij minister Ben Weyts. Een degelijke opleiding en begeleiding van vrijwilligers/buddy's vraagt tijd en middelen van de organisaties. Stad Gent ondersteunt Gentse organisaties financieel en inhoudelijk, maar de financiering van de lokale overheden is niet voldoende om tegemoet te kunnen komen aan de vraag. Met de nota's als uitgangspunt is het tekort aan studieondersteuners via verschillende kanalen tot bij de minister geraakt. Voorlopig kwam er geen positief antwoord.

Onderwijscentrum Gent ondersteunt financieel en inhoudelijk Gentse initiatieven studieondersteuning. 

  • subsidiereglement voor initiatieven studieondersteuning
  • vorming voor de vrijwilligers: versterken in studieondersteuning en digitale vaardigheden
  • voorzien van intervisie en uitwisseling met de verschillende initiatieven

 

57

Huiswerk op de computer niet voor iedereen mogelijk©

Leerkrachten geven vaak  digitaal huiswerk. Dit zorgt voor uitsluiting van een groep kinderen/jongeren die thuis geen PC heeft. Sommige leerlingen moeten de lessen volgen op een gsm. Veel scholen vragen ook om een eigen laptop te hebben en het moet vaak een specifieke zijn. Dit is voor gezinnen met meerdere kinderen problematisch, aangezien niet alle gezinnen over meerdere laptops/computers beschikken. Deze kinderen/jongeren dienen dan momenten bijeen te sprokkelen om ergens anders op een computer te kunnen voortwerken. Bijkomend probleem is dat zowel de digitale vaardigheden van school, ouders en leerlingen onvoldoende zijn om hiermee zelfstandig aan de slag te kunnen gaan.

Dit werd versterkt door corona. Gezinnen met schoolgaande kinderen hebben vaak onvoldoende geschikte computers in huis om elk kind de lessen te laten volgen. Tijdens de coronapandemie werden laptops en computers ingezameld en ter beschikking gesteld. Ook kregen gezinnen in kwetsbare situaties free wifi van Proximus en Telenet. Dit is heel fijn maar vaak ontoereikend en ook voor na corona zijn er geen garanties.

Opvolging:

Via E-inclusie:

  • Digitale ondersteuning en het bieden van digitale toegang (ontleenlaptops) voor leerlingen die ingeschreven bij een erkend initiatief studieondersteuning. 
  • Mogelijkheid tot langdurige ontlening van recuptoestel in Digibank De Serre en doorverwijzing naar aanbod betaalbaar internet. Zie ook overzichtspagina digitale toestellen en internet voor Gentenaars in een kwetsbare situatie
  • Digipunten voor kinderen en jongeren: gratis wifi, toegang en begeleiding van kinderen en jongeren op vaste locaties en tijdstippen 
  • Extra vrijwilligers voor ondersteuning van kinderen en jongeren in De Krook en in de wijkbibliotheken. Er komt een Digipunt voor jong en oud in elke wijkbibliotheek.
  • In 2020-2021 werden laptops ontleend aan scholen voor kwetsbare leerlingen ifv het verplicht afstandsonderwijs in SO.
  • Sensibilisering scholen rond e-inclusie (via lunchsessie, opleiding Mediacoach, lerend netwerk, inspiratiebundel, samenwerking Mediawijs ifv beleidstool digitale inclusie)
  • Digilessen voor ouders van leerlingen kleuteronderwijs en basisonderwijs 3e graad. In schooljaar 2022-2023 traject mogelijk voor 4 scholen kleuteronderwijs en 4 scholen basisonderwijs. Dit in samenwerking met Ligo.
  • Digihulp aan huis door stagestudenten. Na geslaagde proeftuin in schooljaar 2021-2022. Herhaling van aanbod in schooljaar 2022-2023. Stagestudent ondersteunt brugfiguren SO.
  • Aanwerving medewerker e-inclusie bij Onderwijscentrum Gent (1/02/23-31/12/24) om lopende acties verder te zetten en nieuwe proeftuinen op te starten.
  • Mediacoachopleiding voor Gentse scholen: tijdens deze opleiding krijgen de deelnemers de nodige info en handvaten om meer in te zetten op mediawijsheid op school. Doel van de opleiding is ook het opstarten van een project op maat van de school. In deze Gentse opleiding zal dit project focussen op e-inclusie.

 

Aanwerving medewerker bij de Dienst Lokaal Sociaal Beleid die een duurzaam toekomstmodel uit gaat werken om mensen met weinig financiele middelen (doelgroep breder dan OCMW cliënten) te voorzien van een geschikt toestel (laptops, chromebooks, tablets en/of smartphones),  gekoppeld aan uitleg over betaalbaar internet en toeleiding naar e-inclusie aanbod Gent.

Inzamelactie van digitale toestellen: Gentse burgers kunnen hun oude toestellen binnen brengen in verschillende punten. Deze toestellen worden hersteld door vrijwilligers uit het RepairCafé, via de KRAS-diensten worden ze vervolgens geschonken aan Gentse kwetsbare personen en gezinnen. Ook mensen die (nog) niet aangesloten zijn bij een KRAS-dienst maar wel nood hebben aan een toestel en zich in een kwetsbare situatie bevinden, kunnen zich aanmelden. 

 

58

Ondersteuningsnoden voor scholen buitengewoon onderwijs met precaire doelgroepen

Er is een grote nood aan ondersteuning in scholen buitengewoon onderwijs. Deze scholen hebben meer en meer gezinnen met een meervoudige complexe problematiek. Bijvoorbeeld kinderen met ernstige mentale beperkingen die opgroeien in precaire gezinssituaties. Het beperkte communicatievermogen van zowel de kinderen als de ouders vraagt om een specifieke aanpak. Ze komen handen tekort om de sociale uitdagingen die deze doelgroep met zich meebrengt (onbetaalde facturen, huisvestingsproblemen, op te volgen medische problematieken en afspraken, onvermogen van de doelgroep om zich te verplaatsen, …) zelf aan te pakken en hebben nood aan ondersteuning  zodat ze weer meer tijd hebben voor hun kerntaken.

Opvolging:

Vanuit de OKAN-scholen (vervolgschoolcoaching) wordt in het schooljaar 2021-2022 een ‘professionaliseringstraject’ opgezet voor BuSO-scholen in Groot-Gent, om hen wegwijs te maken met betrekking tot (ex-)OKAN’ers, waar specifieke problematieken of beperkingen gecombineerd worden met (zeer) beperkte taalvaardigheid in het Nederlands.

Scholen buitengewoon onderwijs kunnen geen beroep doen op brugfiguren, maar kunnen wel een vraag richten aan de trajectbrugfiguren die hen ondersteunen in het bereiken van kwetsbare kinderen en gezinnen. De trajectbrugfiguren hebben in het schooljaar 2020-2021 een lerend netwerk opgestart waar scholen van het buitengewoon onderwijs samenkomen voor uitwisseling van good practices en intervisie.

Bibliotheek De Krook ontvangt wekelijks een OKAN klas in de jongeren bib. De jongeren leren de bibliotheek kennen en de mogelijkheid om de computers te gebruiken.

59

Dagbesteding voor jongeren moeilijk te vinden

Er is veel vraag naar zinvolle dagbesteding voor jongeren, vooral in het kader van alternatieve dagbesteding of Naadloos Flexibel Traject[1] voor jongeren. Maar het aanbod is beperkt en sluit niet aan bij de interessesfeer. Vaak gaat het om buitenwerk of boerderijwerk. Er is bijvoorbeeld geen aanbod ICT en niets voor meisjes, weinig voor -12 jarigen, … Het aanbod is vaak ook moeilijk bereikbaar en het openbaar vervoer is betalend vanaf 15 jaar. Er is een gebrek aan langdurig en voltijds aanbod, terwijl daar de meeste nood aan is. Er zijn wachtlijsten en aanmeldingstops. Er is geen vrijwilligersverzekering voorhanden. Door de druk laat de begeleiding te wensen over en is er nog weinig sprake van maatwerk.

[1] De naadloze flexibele trajecten (NAFT) hebben als doel om schooluitval en vroegtijdig schoolverlaten in het secundair onderwijs tegen te gaan. Meestal gaat het om jongeren die door pedagogische, juridische, sociale of persoonlijke redenen het onderwijs dreigen te verlaten. Hun problematiek gaat vaak samen met spijbelgedrag, een problematische thuissituatie, delinquent gedrag of psychiatrische problemen.

Een NAFT-traject verloopt vraag gestuurd en op maat. Vanaf de start van een traject worden alle actoren betrokken. De doelstellingen worden samen bepaald, en de inhoud wordt afgestemd op de interesses en noden van de betrokkenen. NAFT bevindt zich op de snijlijn van welzijn en onderwijs.

Opvolging:

CLB waarmee de school samenwerkt wordt steeds betrokken bij de aanmelding voor een NAFT-traject. CLB’s hebben samenwerkingsafspraken met de verschillende NAFT-aanbieders. Naast de NAFT aanbieders wordt er actief gezocht naar projecten en werkplaatsen waar een alternatief traject gelopen kan worden. Het CLB zal de jongere/de school helpen bij het vinden van een aanbod dat zo goed mogelijk tegemoet komt aan de noden. Het CLB leidt jongere toe en blijft het traject opvolgen samen met de school.

60

Lokroep naar geld zorgt voor ongekwalificeerde uitstroom

Veel jongeren haken af in het onderwijs omwille van de financiële voordelen op korte termijn buiten het onderwijs. Ze hebben nu geld nodig om te overleven, maar hypothekeren daardoor hun toekomstmogelijkheden.

Leerlingen haken af van school als ze 18 jaar worden en recht hebben op een leefloon.

Bij jongeren met een leefloon die hun leertraject combineren met een arbeidstraject (zoals o.a. bij leerlingen binnen het systeem van deeltijds onderwijs en duaal leren) wordt hun loon/leervergoeding in mindering gebracht op hun leefloon. Om dit te compenseren kan er voor leefloongerechtigde jongeren een socio-professionele vrijstelling (SPI) worden toegepast. Dit wil zeggen dat enkel het bedrag van de leervergoeding die de SPI overschrijdt, wordt afgetrokken van het leefloon.  Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen de zogenaamde kleine en grote SPI voor studenten. Wie geen studietoelage heeft, krijgt een SPI-vrijstelling van 253,88 euro per maand. Wie wel een studietoelage heeft, krijgt slechts de kleine SPI van 70,81 euro per maand. De wet maakt geen onderscheid naargelang het bedrag van de studietoelage. Aangezien het verplicht is in het kader van het recht op een leefloon om een studietoelage aan te vragen (en ook veel jongeren dit recht toegekend krijgen), betekent dit dat jongeren hun leervergoeding slechts wordt vrijgesteld voor een bedrag van 70 euro. Deze vermindering van de leervergoeding wordt in de meeste gevallen niet gecompenseerd door de studietoelage. Er zijn immers grote verschillen tussen de bedragen van de studietoelage, naargelang de student secundair dan wel hoger onderwijs volgt en naargelang het statuut van de student. Hierdoor maken de jongeren vaak de keuze om hun studies stop te zetten.

Jongeren die een horecaopleiding volgen, haken af op school en kiezen voor voltijds werk. Hierdoor leren ze de job misschien beter, maar halen ze geen diploma secundair onderwijs. Van zodra jongeren de stap moeten zetten naar een overeenkomst alternerende opleiding stoppen ze of ontwijken hun verplicht traject door minder naar school te komen en in het zwart te werken. Deze jongeren zijn daarna nauwelijks te begeleiden.

Opvolging:

POWER (Perspectief op Onderwijs en Werk): Dit project wil jongeren aanmoedigen om hun onderwijskwalificatie succesvol af te ronden door hen perspectieven op de arbeidsmarkt of vervolgopleiding te bieden alsook waarborgen dat jongeren na het verlaten van het secundair onderwijs een duurzame loopbaan kunnen aanvatten. De school zorgt hierbij voor de identificatie van potentieel vroegtijdig schoolverlaters en voert met de jongeren een perspectiefgesprek. De trajectbepaling, trajectbegeleiding en nazorg is de verantwoordelijkheid van vzw TOPunt in samenwerking met de NAFT-aanbieders, dit steeds in nauw overleg met de school. Elke jongere in een transitietraject krijgt een persoonlijke levensloopbaancoach die fungeert als schakel tussen de onderwijsprofessionals, werkprofessionals en de leerling. Deze coach zet samen met de leerling een traject op.

Aanvullend op de reguliere CLB-werking is er expliciete begeleiding van jongeren zonder kwalificatie tussen 17 en 25 jaar door het team Word Wijs binnen TOPunt Gent. Aanmelden kan via wordwijs@destapgent.be

Binnen SYU (speed you up) hebben we ingezet op het ontwikkelen van de ondernemingsvaardigheden van  jongeren in een kwetsbare situatie op school. Het opzet was, om in samenwerking met een lokale partner uit de buurt van de school, jongeren een onderneming te laten opzetten met een link naar hun opleiding. Op die manier hebben we de jongeren proberen te versterken van binnenuit en hen laten oefenen op verschillende domeinen die minder vaak aan bod komen in de dagdagelijkse schoolcontext. Het gaat dan bv. over communiceren met externen, een businessplan uitwerken, een project realiseren van a tot z, kennis maken met buurtpartners en de noden van de buurt, het gevoel krijgen impact te kunnen realiseren en vooral zelfvertrouwen op te bouwen omtrent het eigen ondernemend handelen.

In die zin zou SYU een troef kunnen zijn om jongeren te engageren op school, ze kunnen ook leren hoe ze ondernemend kunnen zijn. Anderzijds kan het ook net een trigger zijn om vanuit dit zelfvertrouwen de school vroeger te verlaten. Een belangrijk en motiverend element voor jongeren is dat ze in de ‘echte’ wereld tot leren kunnen komen.

Dit internationale project, dat vanuit Europa werd gesubsidieerd, is in de Gentse context al beëindigd.

We leerden er vooral uit dat jongeren vaak met een andere visie kijken naar de arbeidsmarkt en het meest efficiënte leertraject dat daaraan vooraf gaat. Als het project iets duidelijk maakte dan is het dat we vaak verkeerdelijk uitgaan van het feit dat jongeren zelf belang hechten aan het behalen van een diploma. Er zijn vaak heel tegenstrijdige voorbeelden in hun omgeving die aantonen dat een diploma niet altijd de kortste weg is naar werk.

Een signaal dat we ernstig moeten nemen en waarbij we niet a priori moeten uitgaan van het feit dat deze jongeren niet tot leren komen. Ze doen het vaak binnen een andere context, maar we weten het niet als dusdanig te valideren.

61

Mogelijkheden tot levenslang leren immens maar onoverzichtelijk

De mogelijkheden tot levenslang leren zijn voortdurend in evolutie. Een groeiend en flexibel educatief aanbod creëert meer leermogelijkheden en -faciliteiten, maar werpt ook drempels op door zijn onoverzichtelijk karakter. Vaak is leren ook moeilijk te combineren met een job of gezin. Bovendien staat dit aanbod niet op zichzelf, maar krijgt het voor de persoon pas betekenis in een specifieke levenssituatie of tijdens een transitiemoment. En dan spelen verschillende factoren een rol: de kwaliteit, de kostprijs (behoud van loon, werkloosheidsuitkering, kinderbijslag, betaald educatief verlof, …), het moment waarop de opleiding plaatsvindt, de faciliteiten en randvoorwaarden, diploma, tewerkstellingskansen, …   

Opvolging:

De Stap - Leerwinkel Oost-Vlaanderen maakt leerlingen, studenten, volwassenen, professionelen wegwijs in alle mogelijkheden van Levenslang Leren (LLL) in Gent en Oost-Vlaanderen. Men kan er gratis terecht met alle opleidings- en onderwijsvragen. De leerloopbaancoaches gaan samen op zoek naar een opleidingstraject op maat, en focussen daarbij op mensen die ongekwalificeerd uit het onderwijs uitstromen / zijn uitgestroomd.

Voor meer informatie: www.destapgent.be

De Stap is ingebed in de Gentse netwerkgroep Levenslang Leren. Die heeft tot doel de diverse Gentse actoren inzake levenslang leren te verbinden vanuit gezamenlijk geformuleerde beleidsdoelstellingen. De focus ligt op de onderwijsinstellingen, in relatie tot het lokale (en bovenlokale) beleid, en diverse stakeholders. Onderwijscentrum Gent faciliteert en ondersteunt de groep, maar ze wordt inhoudelijk gedragen door de instanties die er deel van uitmaken. Contact: Eddy Van de Walle, Onderwijscentrum Gent, eddy.vandewalle@stad.gent, 0470 11 70 59.

Via deze netwerkgroep wordt ingezet op de Vlaamse projectoproep ‘Leerloopbaanbegeleiding’. Het doel is bijkomende leerloopbaanbegeleidingskansen te creëren vanuit de noden van mensen met leervragen. Om dit mogelijk te maken brengen we het netwerk rond leerloopbaanbegeleiding in kaart, met als doel ze beter op elkaar af te stemmen. Dit resulteerde in Het project ‘eduJUMP’ dat door Leerwinkel De Stap uitgevoerd wordt, in samenwerking met de partners binnen de netwerkgroep. Er wordt ingezet op bijkomende begeleidingstrajecten: 850 bijkomende informatiebemiddelingen en intensieve leerloopbaancoaching voor 34 bijkomende ongekwalificeerde jongeren op jaarbasis. Naast de bijkomende begeleidingstrajecten ligt de nadruk op het ontwikkelen van een (nog) meer outreachende werking, via wijkgerichte ‘pop-ups’ van de leerwinkel. Ook is het de bedoeling sterker in te zetten op de zogenaamde ‘scharniermomenten’: overdracht van outreachende werking naar de leerwinkel, van de leerwinkel naar de onderwijspartners, ….

De werking van Leerwinkel De Stap werd versterkt met middelen via het Vlaamse Plan Samenleven, waarmee de Vlaamse overheid in die gemeenten met verhoogde aanwezigheid van kwetsbare groepen bestaande acties i.f.v diversiteit en gelijke kansen wil versterken. Met deze extra middelen zullen 160 bijkomende ongekwalificeerd uitgestroomden/uitstromenden worden begeleid: minimaal 4 contactmomenten per cliënt met het oog op een doorstroom van 70 % na één jaar.

Deze nieuwe projecten komen bovenop de ondersteuning die de Stad Gent reeds bood aan vzw TOPunt: een samenwerkende structuur, waaraan de CLB’s en de Stad Gent participeren, en waaronder ook de Leerwinkel valt. 

De Oproep Transitiepunten – van opleiding naar werk en/of van werk naar werk – vormt een belangrijke opportuniteit voor levenslang leren en het voorkomen/remediëren van ongekwalificeerde uitstroom met het oog op het versterken/behouden van kansen op de arbeidsmarkt. De transitiepunten worden getrokken vanuit het beleidsdomein Werk en Activering, maar mee opgevolgd vanuit de netwerkgroep Levenlang Leren. Dit om maximale integratiemogelijkheden met de leerwinkel en de loopbaancoaching van de diverse onderwijsinstellingen levenslang leren te exploreren en in praktijk te brengen.

De centra voor volwassenenonderwijs en het centrum voor basiseducatie zetten ook in op de Vlaamse Edusprong, met focus op sensibilisering inzake levenslang leren en het afstemmen van het opleidingsaanbod op de leervragen. Ook deze acties worden opgevolgd binnen de stedelijke netwerkgroep levenslang leren, ondersteund door het Onderwijscentrum Gent, en met betrokkenheid van de diverse stakeholders.

62

Scholen soms nog zoekend op het vlak van armoede en diversiteit®

Kinderen en jongeren die opgroeien in een kwetsbare situatie krijgen vaak (onbedoeld) minder kansen op een school die weinig ervaring heeft op het vlak van armoede en diversiteit. Vaak worden ze uitgesloten of haken ze na enkele weken of maanden af. Scholen zijn soms zelf zoekend naar ondersteuning en vorming, partners die hun school kunnen versterken en mensen die hen kunnen begeleiden in deze transitie. Het is belangrijk dat preventief ingezet wordt op ondersteuning en versterking van deze scholen.

Opvolging:

Rond het thema ‘grootstedelijke context’ wordt vanuit het Onderwijscentrum

  • ingezet op het versterken en ondersteunen van scholen via ondersteuningstrajecten en vormingssessies voor scholen. De concrete invulling wordt via de website van Onderwijscentrum Gent bekendgemaakt.
  • een collegagroep meertaligheid voor basisonderwijs en voor secundair georganiseerd
  • ingezet op trajecten op basis van werkpunten die uit de resultaten van de DISCO (diversiteitsscreening onderwijs) komen, in samenwerking met externe partners
  • Wandelingen in buurt van school om het schoolteam in contact te brengen met organisaties gelinkt aan armoedeweb (voorlopig enkel wandeling in binnenstad en watersportbaan met uitbereiding naar andere wijken in januari)
  • Lunchsessies: ‘Armoede en kostenbewust onderwijs’ - ‘Diversiteit (h)erkennen en benutten’ - ‘Meertaligheid als troef, binnen en buiten de school(m)uren’ - ‘Een meertalig boekenaanbod bij jou op school, hoe begin je eraan?’ 
  • Collegagroep meertaligheid voor basisonderwijs en secundair onderwijs
  • Vormingsaanbod ‘Polarisering’
  • Lerend netwerk ‘Identiteit & Diversiteit in de klas’ - ‘Omgaan met nieuwkomers in het basisonderwijs’
  • Omstaandertraining voor schoolteams
  • www.meertaligheid.be

 

Via de GIDS (Gentse Inspiratiebank voor Diversiteit op School) kunnen scholen concrete materialen en informatie terugvinden over organisaties waar ze een beroep op kunnen doen met specifieke vragen over armoede of diversiteit op school. www.stad.gent/gids.

Op het inhoudelijk luik van de  algemene vergadering van het LOP Gent SO  werd op 3 juni 2021 een inspirerend vormingsmoment voorzien door Dr. Inge Van de Putte – Vakgroep Orthopedagogiek, UGent . Voorstelling van Potential, Power to teach all children, een professionaliseringstraject voor leraren in het creëren van inclusieve leeromgevingen.

Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen om tot een kostenbewust beleid te komen. Dit kan variëren van het volgen van een vorming samen met de secretariaatsmedewerker en/of zorgcoördinator van een school rond de maatregelen die het stedelijk onderwijs biedt, tot het procesmatig begeleiden samen met een externe organisatie. Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen ook om beleidsmatig rond de verschillende facetten van diversiteit te werken. Dit kan variëren van een sensibiliseringsactie op de Dag van de Thuistaal tot opnieuw het procesmatig begeleiden samen met een externe organisatie.

Vzw Krijt rolt vanaf schooljaar 2022-2023 DIY-trajecten uit waarbij een school aan de hand van Krijt-vragenlijsten zelf een analyse kan maken van hun sterke en werkpunten. Aan de werkpunten wordt telkens een advies/voorgestelde actie gekoppeld. Daarna volgt een consult met een trajectbegeleider en ervaringsdeskundige van vzw Krijt.

Bibliotheek De Krook voorziet ondersteuning voor Gentse scholen: 

  • Een aanbod voor anderstalige nieuwkomers, waarbij ze tijdens klasbezoeken op maat kennismalen met zowel de Nederlandstalige als meertalige collectie.
  • Ondersteuning van leerkrachten voor de uitbouw van een schoolbibliotheek.
  • Scholen kunnen gebruik maken van de (wijk)bibliotheken om les te geven in een inspirerende lees- en leeromgeving.
  • Ondersteuning van scholen bij projectwerking met betrekking tot leesplezier.
  • Een overzicht van het aanbod voor scholen:  Scholenwerking | Gent (bibliotheek.be)

 

Brede School helpt scholen om een netwerk uit te bouwen met organisaties die een rol kunnen spelen in het ondersteunen en begeleiden van gezinnen:

  • We helpen beginnende brugfiguren in het leren kennen van hun wijk of in het voorstellen van de wijk aan de schoolteams. 
  • We organiseren fietstochten voor beginnende leerkrachten en laten hen zo kennismaken met allerhande organisaties (en mogelijke partners) in hun wijk.
  • We geven scholen door onze trajecten/project een rijke leefwereld, we verbreden de leer-en leefomgeving in de binnen en buitenschoolse tijd en creëren meer kansen voor kinderen en jongeren die opgroeien in een kwetsbare situatie.
  • We voorzien een inschrijvingsbeleid in onze naschoolse reeksen om voorrang te geven aan leerlingen die opgroeien in een kwetsbare situatie zodat zij kans maken om te genieten van ons aanbod.

63

De vele gevolgen van telewerk©

Sinds corona en ook in de toekomst wordt telewerk meer en meer de norm. Zonder ondersteuning kan telewerk vele gevolgen hebben. Eerst en vooral zijn er financiële gevolgen. Niet meer de werkgever maar de mensen zelf staan in voor bijkomende kosten op het vlak van verwarming, verbruik, printen, comfortabel bureaumateriaal, … En dan zijn er ook de gevolgen op het vlak van gezondheid. Het mentale welzijn lijdt onder het gebrek aan contacten, pauzes, samenwerken, … Ook hebben veel mensen door slecht werkmateriaal (bureau, stoel, voetsteun, …) fysieke klachten.

Opvolging:

1.  Telewerk in de Vlaamse sectorconvenanten 

De achtste generatie Vlaamse sectorconvenanten werden recent afgesloten, voor de periode 2021-2022. Daarin engageren 35 verschillende sectoren zich om hun schouders te zetten onder het Vlaams werkgelegenheidsbeleid.

Een sectorconvenant is een overeenkomst tussen de Vlaamse overheid en de sectoren waarin de sectorale sociale partners zich engageren om in hun sector maatregelen te nemen om het Vlaamse werkgelegenheidsbeleid te ondersteunen. Competentie- en loopbaangericht werken is de rode draad doorheen het geheel zodat bedrijven en werknemers gewapend zijn tegen een snel veranderende en complexe arbeidsmarkt.

Bij Prioriteit 1: Levenslang leren en werkbaar werk is er bij de diverse sectorconvenanten ook ruime aandacht voor telewerk.

Lees meer

2. Impact op het mentaal welzijn 

Verschillende onderzoeken (internationaal), bevragingen en signalen tonen aan dat de plotse overgang en het aanblijven van telewerken als norm voor bepaalde groepen een impact heeft op het mentaal welzijn. We kunnen niet alle sectoren over dezelfde kam scheren, sommige sectoren bleven gewoon aan het werk of kenden een minder abrupte aanpassing. Er zijn ook mensen waarbij het telewerken positieve gevolgen heeft voor het mentaal welzijn: minder tijdverlies en minder stress in het verkeer, meer autonomie, tijds- en plaatsonafhankelijk werken, een betere werk-privébalans, ongestoord kunnen werken, …

Echter, een grote groep van mensen, die plots moesten overschakelen naar telewerk, ondervonden eerder negatieve gevolgen na verloop van tijd. O.m. volgende zaken werden vastgesteld via onderzoek en bevragingen:

  • Een van de grootste problemen voor nieuwe telewerkers is het feit dat ze daarvoor hun comfortzone moeten verlaten: veranderende routines, nieuwe (digitale) vaardigheden die snel moesten aangeleerd worden, veiligheid van een collega die nabij is valt weg, …
  • Het traditionele concept van vaste werkuren op een vaste werkplek werd volledig op losse schroeven gezet: de moeilijkheid om een duidelijke scheiding te maken tussen privé en werk op één en dezelfde plaats zorgt voor langere werkdagen, minder rustpauzes (bijv. minder verplaatsingen tussendoor), moeilijker afstand nemen van het werk, … O.m. ouders met jonge kinderen zijn een groep die het hard te verduren krijgt: de combinatie van thuiswerk met kinderen in lockdown of quarantaine is onhoudbaar en zorgde voor veel stress. 
  • Informele en formele communicatie met collega’s verloopt moeilijker of viel stil. Minder kansen om stoom af te blazen onder collega’s, minder face tot face gesprekken, … creëren meer afstand tussen collega’s en zorgen voor meer stress-opstapeling.
  • Ook de teamgeest verdwijnt door meer telewerk: men bekijkt medewerkers ‘zakelijker’, men wordt meer afgerekend op prestaties en cijfers en het sociale aspect van de werknemer of de job wordt kleiner. Er ontstaat meer individualisme onder medewerkers wanneer iedereen wordt beoordeeld op resultatenafspraken.  
  • Een bepaalde groep heeft meer last van eenzaamheid, vnl. alleenstaanden.
  • Ook de fysieke gezondheid, die onlosmakelijk verbonden is met de mentale gezondheid, gaat bij sommigen achteruit: minder ergonomisch werken zorgt voor vele rug- en nekklachten, ongezonde snacks liggen binnen bereik, middagpauzes worden ingekort op overgeslaan, minder beweging omwille van minder verplaatsingen, meer blootstelling aan beeldschermen (klachten aan ogen, hoofdpijn), …
  • Voor sommigen kwamen er zelfs financiële zorgen bij: meer verwarmingskosten, investering in bureau of stoel, internetverbruik, …
  • Na 1,5 jaar zagen we de wachtlijsten bij psychologen en therapeuten stijgen.

Dergelijke signalen moeten natuurlijk in de eerste plaats bij de bron worden aangepakt. Zolang de oorzaken niet verdwenen zijn, kan men wel actie ondernemen om mensen te ondersteunen of de schade te beperken. Er werden enkele campagnes opgezet naar werkgevers toe: bijvoorbeeld de campagne ‘Laat ons er Samen voor Gaan’ van de FOD Werkgelegenheid of de brochure ‘Preventie van psychosociale risico’s bij telewerken’ van IDEWE. De impact hiervan kennen we niet.

Vanuit de stad Gent werden ook een aantal ondersteunende acties opgezet of bijgestuurd, niet specifiek naar telewerkers toe, maar wel naar een bredere groep of rond een bredere thematiek:

  • De Zuurstoflijn richtte zich specifiek naar zorgpersoneel en ondernemers die het moeilijk hebben. Via de Zuurstoflijn kan men gratis en anoniem terecht voor een telefonisch gesprek over stress, angst, … met een medewerker van het PAKT (netwerk geestelijke gezondheid).
  • Er werden diverse psycho-educatieve cursussen gratis of tegen een lage vergoeding aangeboden. Tijdens zo’n cursus leer je vaardigheden om je veerkracht te vergroten, om om te gaan met stress, piekeren, angst, burn-out, depressieve gevoelens, slaapproblemen, … Er zijn ook specifieke cursussen voor ouders. Bijzondere aandacht ging naar mensen met een kwetsbaar profiel, zoals alleenstaande ouders, mensen in armoede, …
  • De Stad voorziet tijdelijk in 4 extra eerstelijnspsychologen, de zogenaamde relancepsychologen, waarbij men gratis terecht kan op verschillende locaties in Gent (bijv. o.a. in enkele wijkgezondheidscentra).
  • Om aan te tonen dat ‘je niet goed in je vel voelen’ normaal is en erover praten al veel helpt deden we eind 2020 een social media campagne en in 2021 was er de ‘Babbelkont-bordjes’ actie. Beiden doelden op taboedoorbreking en het bespreekbaar maken en normaliseren van psychische kwetsbaarheid.
  • Tijdens de 10-daagse van de veerkracht 2020 en 2021 werd een specifieke sessie voorzien voor ondernemers door de dienst economie i.s.m. Dyzo en een eerstelijnspsycholoog. Daarnaast was er een breed aanbod voor het brede publiek van veerkrachtversterkende workshops, lezingen en ontmoetingsmogelijkheden met de geestelijke gezondheidszorg.
  • Het aanbod psycho-educatie en zorg voor ondernemers wordt mee bekend gemaakt via de nieuwsbrief OOG (ondersteuningspunt ondernemers).

 

64

Vernieuwde VDAB heeft een grote impact op mensen in een kwetsbare situatie©

De VDAB bouwt het aantal werkwinkels fors af  en zet voluit in op digitale dienstverlening. Mensen in armoede en digitaal laaggeletterde mensen zijn daarvan de dupe. Zij  hebben een persoonlijke dienstverlening nodig, op maat en zonder digitale tools.

Ook tijdens Corona was de VDAB volledig gesloten voor publiek, en verliep alles via telefoon of e-mail. Aan de telefoon bleef je lang wachten en de mails bleven vaak onbeantwoord.

Minderjarigen op zoek naar een job, kunnen niet begeleid worden door het jobteam op basis van de leeftijdsgrens.

Opvolging:

VDAB zet vanaf het najaar 2019 in op de ‘digital first’ -contactstrategie: klanten worden aangemoedigd om zich zelf digitaal in te schrijven als werkzoekende. De eerste periode wordt nog ondersteuning door onthaalmedewerkers in de werkwinkels van VDAB voorzien, later valt dit weg. Na inschrijving worden klanten binnen de 6-12 weken telefonisch gecontacteerd door de Servicelijn van VDAB. Tijdens dit telefonisch contact wordt de ondersteuningsnood van de persoon ingeschat. Kwetsbare werkzoekenden worden daarna doorverwezen naar het team Intensieve Dienstverlening van VDAB, jongeren met een ondersteuningsnood worden doorverwezen naar het team Jongerenondersteuning.

Aanvullend op de VDAB-dienstverlening voorziet de Stad in een laagdrempelige eerstelijnsdienstverlening in een aantal wijkgerichte Werkpunten. Deze werking is uitgebouwd om drempels en (sociale) afstand naar de VDAB voor kwetsbare werkzoekenden te ondervangen. Iedereen met een vraag over werk of opleiding kan hier, tijdens open permanentiemomenten of op afspraak, terecht. De Werkpunten bevinden zich in de wijken Ledeberg, Nieuw Gent, Dampoort-Sint Amandsberg en Rabot (contactgegevens: https://stad.gent/werkpunten).

De Werkpunten en verschillende partnerorganisaties vangen de sterk verhoogde drempel naar inschrijvingen en contact met VDAB ten dele op. Werkzoekenden worden er ondersteund en geholpen bij de noodzakelijke digitale inschrijving bij VDAB en bij andere digitale vragen (een mailadres aanmaken, online vacatures zoeken en solliciteren, je VDAB-werkzoekendendossier bijhouden…).  

De nood aan digitale vaardigheden neemt toe, op alle domeinen van het maatschappelijk leven. Voor een groep werkzoekenden blijft dit een grote uitdaging. Maar ook arbeidsbegeleiders en jobcoaches worden uitgedaagd om zich nieuwe digitale systemen eigen te maken en die digitale dimensie in hun  begeleidingsaanbod op te nemen.

Stad Gent zette daarom in samenwerking met het partnerschap Gent, stad in werking een ‘digitaal Werkt’-project op. In dat kader is een ICT steward aangesteld  om arbeidsbegeleiders van verschillende partner-organisaties bij te staan bij de toenemende digitale vragen van klanten. Dit initiatief is tijdens de coronaperiode verlengd.

Een toegankelijke dienstverlening voorzien onder de geldende corona-beperkingen, is voor alle organisaties, zowel VDAB als haar partnerorganisaties, een heel grote uitdaging. Tijdens de periode van lockdown is de fysieke dienstverlening een tijd verplicht stopgezet.

De Werkpunten probeerden dit deels op te vangen door klanten proactief te contacteren en hun telefonisch (soms digitaal via smartphone) vacatures door te geven of te bespreken. Het aantal gemiddelde klantencontacten met consulenten uit de Werkpunten nam in 2020 toe, wat mogelijks wijst op een mindere beschikbaarheid van de VDAB-begeleider (64% van de klanten die in de Werkpunten fysiek langskomt heeft een begeleider bij VDAB of andere organisatie. Ook dit kan verklaren dat klanten minder bij hun VDAB-begeleider terecht konden).

Ondertussen is de dienstverlening van VDAB en partners terug fysiek toegankelijk, zei het enkel op afspraak. Digitale dienstverlening blijft echter het uitgangspunt. Bij de afdeling Intensieve dienstverlening wordt hiervan afgeweken wanneer er echte nood bij de klant aanwezig is. Ook de jongeren deeltijds onderwijs worden door VDAB fysiek geholpen.

Sinds 11/5/2021 startten ook de Werkpunten de fysieke contacten terug op, tot op heden eveneens enkel op afspraak.

Jobteam Gent (https://stad.gent/jobteam) is een begeleidingsprogramma specifiek opgezet voor werkzoekenden in een maatschappelijk kwetsbare positie. Werkzoekenden met een grote ondersteuningsnood kunnen hier terecht. Bij elke aanmelding overlegt Jobteam met VDAB of een begeleiding kan worden opgestart. Eigen aan de werking is de intensieve aanpak op maat en in het tempo van de betrokkene: zowel werk- als welzijnsvragen worden opgenomen, tijdens huisbezoeken of op de andere locaties, meegaan op afspraken, met tolken of intercultureel bemiddelaars… Voor de meerderheid van de Jobteam-deelnemers is het digitale een grote drempel. Tijdens de lockdown werd dit nog meer duidelijk, met alle gevolgen van dien. Met werkzoekenden zonder digitale vaardigheden of tools was het zeer moeilijk contact te behouden. En om je weg te vinden naar bedrijven, vacatures, uitzendkantoren ed., werden digitale kanalen nog belangrijker. In reactie hierop is project ‘Digipacks’ gestart, om de werkzoekenden basis digitale vaardigheden aan te leren en aan deelnemers zonder eigen middelen, tijdens de begeleiding, een laptop of tablet te ontlenen. Deze werking is mogelijk gemaakt met corona-relance middelen, en loopt sinds maart 2021.

Met uitzondering van het ondersteuningsaanbod voor schoolgaande jongeren in een systeem van deeltijds leren en werken, is het begeleidingsaanbod van VDAB en arbeidsbegeleiding bij partners in regel gericht naar meerderjarigen. Dit volgt de logica dat de leerplicht geldt tot 18 jaar, en je pas daarna toegang krijgt tot de arbeidsmarkt en de bijhorende dienstverlening. Ook voor Jobteam Gent is dit van toepassing.

Er is evenwel ook een aanbod aan projecten en werkingen in Gent voor minderjarigen in het kader van systemen van deeltijds leren en werken en voor jongeren die afhaken op de schoolbanken. Als minderjarigen zich melden bij het Jobteam, bekijkt men wat de specifieke situatie en vraag van de jongere is om door te verwijzen naar het best passend hulpaanbod bij één van die partnerorganisaties.

Van juli tot eind 2020 zette de stad, samen met VDAB en andere partners, bijkomend in op een extra dienstverlening naar schoolverlaters. Op een centrale plaats in de stad werd de pop up ‘Take Off’ uitgebouwd, waar men terecht kon voor ondersteuning bij de inschrijving bij VDAB en voor wegwijs bij allerlei vragen over werk. Opvallend was dat ook veel hoger opgeleide jongeren nood hadden aan ondersteuning bij het werk zoeken in coronatijden. De meest kwetsbare jongeren werden met dit initiatief niet bereikt. In navolging van dit initiatief kunnen ook in de zomerperiode van 2021 schoolverlaters, aanvullend op de VDAB-dienstverlening, terecht voor een gesprek met een arbeidsbegeleider van Stad Gent.

Een toegankelijke dienstverlening van VDAB en partners, op maat van de specifieke noden in de Gentse regio, is opgenomen als één van de doelstellingen van het Gents Arbeidspact. De beleidsmatige opvolging hiervan is opgenomen in de convenant tussen Stad Gent en VDAB voor een inclusief en toekomstgericht arbeidsmarktbeleid. Signalen en knelpunten worden meegenomen naar het beleidsoverleg en strategische werkgroepen in het kader van deze convenant. 

65

VDAB overdrijft met activering

Vanuit de optiek “iedereen aan het werk” zet de VDAB in op doorgedreven activering. De VDAB begeleidt mensen niet alleen naar werk, maar doet ook de controle om na te gaan of je je als werkzoekende aan jouw plichten houdt. Waar vroeger de controlerende en sanctionerende bevoegdheid bij de RVA lag, ligt dit nu bij de VDAB zelf. Via een samenwerkingsverband met Geïntegreerd Breed Onthaal proberen ze nu ook mensen die moeilijk tot op de arbeidsmarkt geraken, toe te leiden naar de hulpverlening.  Mensen voelen zich hierdoor verplicht tot hulpverlening of niet geholpen bij hun zoektocht naar werk.

Opvolging:

  1. Dit signaal kan niet veralgemeend worden !

Er is gecheckt bij de verschillende OCMW-welzijnsbureau’s : de wijkwerkers krijgen niet echt dergelijke klachten binnen! Vanwaar komt het signaal dan  wel ? Dit is blijkbaar geuit op de GBO-expertengroep (GBO= geintegreerd Breed Onthaal).

Het opzet van het GBO is dat elke dienst /partner (OCMW, CAW, andere), welk zijn begeleidingsaanbod ook is (oorspronkelijke focus vh decreet  is : gezondheid/zorg), zich profileert als een algemeen breed onthaal voor alle welzijnsvragen. [1]  Dit onthaal kan op eender welke plaats gebeuren. We spreken over vindplaatsgericht of outreachend werken. Het onthaal kan gebeuren op plaatsen waar mensen zijn die eventueel welzijnsvragen hebben. Er zit ook een bepaalde visie achter over hoe je je als welzijnswerker opstelt in dergelijke contacten, namelijk proactief handelen [2].

De concrete samenwerking met VDAB en GTB bestaat erin dat een werkzoekende ingeval van ‘advies Welzijn’ – wat vroeger heette ‘advies niet-toeleidbaar’ [3] -  de kans/mogelijkheid krijgt om op vrijwillige basis samen met een welzijnspartner aan de slag gaan om aan zijn/haar (rand)problematiek te werken. Het is niet omdat er een nood gepercipieerd wordt dat daarom de wil/bereidheid aanwezig is bij de werkzoekende.

Zowel  bij CAW (als regisseur ‘Welzijn’/’Zorg’ ) als bij het OCMW (als GBO-partner) kregen we te horen  dat er veel minder toeleidingen zijn dan oorspronkelijk bedoeld was [4]. Tijdens de Coronaperiode lag dit project zo goed als stil.

Aantallen voor Gent (maart 2022)

Aantal

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 11.644

Niet-inzetbaar op lange termijn [1]: 1135

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 1948

Aandeel tov totaal aantal werkzoekenden zonder werk

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 100%

Niet-inzetbaar op lange termijn [1]: 9,7%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 16,7%

Evolutie tov maart 2021

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: (13433-13,3%)

Niet-inzetbaar op lange termijn [1]: -3,5%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: -11,3%

Aantallen voor Vlaanderen (maart 2022)

Aantal

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 177.509

Niet-inzetbaar op lange termijn: 22.740

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 37.937

Aandeel tov totaal aantal werkzoekenden zonder werk

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 100%

Niet-inzetbaar op lange termijn: 12,8%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 19,1%

Evolutie tov maart 2021

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: (205.284-13,5%)

Niet-inzetbaar op lange termijn: -3,2%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: -9%

[1] De categorieën ‘niet-inzetbaar op lange termijn’ en ‘werkzoekenden met een arbeidsbeperking’ kunnen elkaar overlappen.

2. Vrijwillig versus verplicht karakter

De pro-actieve doorverwijzing van een werkzoekende met advies ‘Welzijn’ naar de regisseur Welzijn (CAW) gebeurt op vrijwillige basis en enkel als dit volgens VDAB/GTB een meerwaarde kan betekenen voor de werkzoekende. Daar zijn enkele kanttekeningen bij te maken :

  • Veel hangt af van de kadering van het gesprek dat de VDAB/GTB voert met de werkzoekende
  • Veel hangt ook af van de inschatting die de VDAB-consulent maakt tov problematiek vd werkzoekende
  • Gegeven de typologie van deze doelgroep (waarbij oa werkzoekenden met medische, mentale, psychische, psychiatrische en/of sociale problematiek) kan het gebeuren dat de persoon niet in staat is de situatie te begrijpen of in te zien. Soms heeft die te weinig of geen zicht op eigen kunnen, belemmeringen, hulpvragen, noden of problematiek.
  • Vaak is er ook een zekere tijdspanne tussen het gesprek met VDAB/GTB én het vervolggesprek met een GBO-partner. Waardoor de werkzoekende soms de link niet (meer) kan leggen.
  • Door het feit dat VDAB èn begeleidende  èn controlerende instantie is, kan de werkzoekende zich in sommige gevallen (moreel) verplicht voelen om in te gaan op de doorverwijzing naar de Welzijnspartner.
  1. Rol van het CAW

Het CAW is hier de ‘instroombeheerder’ én ook matcher van de Welzijnsvragen. Zij zijn het best geplaatst omdat zij het regionale aanbod en werking van welzijnsorganisaties goed kennen. Bovendien zijn zij ook bij uitstek onderlegd in het uitklaren van de vraag/nood/belemmeringen  van de werkzoekende. En uit voorgaande expertise vloeit voort dat zij het best geplaatst zijn om de  best passende matching te doen.

  1. Toekomst van het signaal ?

Het signaal is niet in één vingerknip op te lossen . Gegeven de setting GBO is er voor alle GBO-partners een duidelijke rolomschrijving nodig. Ondertussen werkt VVSG samen met de betrokken actoren aan een draaiboek voor doorverwijzing. De uitrol is voorzien in 2023. Intussen wordt ook verwacht dat ook het (nieuwe) werk-zorgdecreet zal landen.

[1] De nadruk wordt gelegd op generalistisch werken, omdat het welzijnswerk zich de laatste decennia ontwikkeld heeft, net als andere sectoren, tot meer specialisatie. Ondertussen groeit het besef dat deze evolutie zijn keerzijde heeft. Enerzijds zorgt deze specialistische benadering ervoor dat niemand nog oog heeft voor het geheel en de samenhang van problemen. Soms gaat daardoor energie verloren, omdat er geen rekening mee gehouden wordt dat er eerst op andere vlakken vooruitgang moet worden geboekt.

[2] Voor meer informatie omtrent het GBO verwijzen we naar de FAQ Geintegreerd Breed Onthaal van het departement Welzijn en Samenleving Vlaanderen  faq GBO.

[3] Wanneer een werkzoekende niet op kort termijn toeleidbaar is naar de arbeidsmarkt, noch aan een opleidings- of begeleidingstraject toe is, kan VDAB die werkzoekende het advies Welzijn geven. Waarmee wordt aangegeven dat er eerst aan belemmerende (rand)factoren moet gesleuteld worden vooraleer de werkzoekende stappen kan zetten (in een traject) naar werk.

[4] De samenwerking Welzijnsregisseur (in casu CAW) met Werkregisseur (in casu VDAB en GTB) is (nog) niet decretaal geregeld maar krijgt vorm onder andere via  dit pilootproject. Bij aanvang werd er in Gent systematisch dossieroverleg georganiseerd met de verschillende partners, maar dit bleek uiteindelijk te tijdsintensief te zijn. Het zou de bedoeling zijn om vanaf 2023 ikv werk-zorg decreet dit model breder uit te rollen. Op termijn zou zelfs de VDAB/GTB rechtstreeks (kunnen) doorverwijzen naar een GBO-partner Welzijn, zonder dat er nog een centrale regisseur Welzijn  (‘instroombegeleider’) bij te pas komt. Hiervoor werkt VVSG momenteel ism de betrokken partners een Vlaams draaiboek uit , waarbij de doorverwijzingen centraal staan.

[5] De categorieën ‘niet-inzetbaar op lange termijn’ en ‘werkzoekenden met een arbeidsbeperking’ kunnen elkaar overlappen.

66

Slechte werkomstandigheden©®

Een aantal bedrijven (bouw, vleesverwerking, fruitpluk, …) respecteren het arbeidsrecht niet. Werknemers krijgen geen pauze, kloppen lange werkdagen, weten pas de dag voordien of ze de volgende dag mogen werken, werken lang in onverwarmde of gekoelde ruimtes, moeten ondanks hun technische werkloosheid toch werken, zijn niet op de hoogte dat ze eigenlijk als zelfstandige werken, … Deze werknemers komen niet op voor hun rechten uit angst voor ontslag. Met  gezondheidsproblemen, ten gevolge van deze slechte werkomstandigheden, komen ze wel terecht bij de huisarts.

Het besmettingsgevaar is hier ook hoger doordat ze bijvoorbeeld opgehaald worden met een busje en de corona-maatregelen niet altijd (correct) toegepast worden.

Opvolging:

Het doen naleven van de arbeidswetgeving is een zaak van de federale overheid. De dienst Toezicht Sociale Wetten (TSW)  kan optreden bij het niet-respecteren van de arbeidsrechten.  Zij kan een klacht onderzoeken en/of controle uitvoeren op de werkvloer of een gerechterlijke procedure opstarten.  Deze dienst is ook bij machte om druk te zetten op andere instanties (vb sociaal secretariaat) voor het leveren van bewijslast (vb loonbrieven). Deze bewijslast is belangrijk mbt gerechterlijke procedures.

1. Is de werknemer aangesloten bij een vakbond, dan is dit de aangewezen plaats voor  info over arbeidsrechten, om een case te laten onderzoeken of om een klacht in te dienen.  
 

2. Niet-aangesloten werknemers kunnen zich rechtstreeks richten naar de sociale inspectie (Toezicht Sociale Wetten). Zij verstrekken informatie, onderzoeken klachten, gaan ter plaatse inspecteren.

* Je kan om  informatie vragen,  een klacht melden of een onderhoud aanvragen : 

Er is een regionale directie voor Gent en Oost-Vlaanderen :

https://werk.belgie.be/nl/over-de-fod/structuur-van-de-fod/arbeidsinspe…

e-mail : Gents meldpunt voor toezicht sociale wetten tsw.gent@werk.belgie.be

* Nadat de inspectie de nodige inlichtingen heeft ingewonnen over een klacht, kan zij ter plaatse bij de werkgever/ op de werkvloer de controle gaan uitoefenen. 

* Onze commentaar : Evenwel is het indienen van een klacht door een individuele werknemer vrij  hoogdrempelig. Daarom raden wij aan dat dit het beste gebeurt in samenspraak  met de (arbeids)consulent.  Die kan  de werknemer hierin ondersteunen en begeleiden.  Eventueel ook als getuige optreden.   Immers, arbeidswetgeving is vrij complex. En zelfs al kan de (arbeids) consulent  zich  grondig informeren over  de wetgeving, de context en de mogelijke maatregelen, de vraag van (arbeids)consulenten naar een onafhankelijk juridische ondersteuning bij specifieke cases is groot.   (dixit Jobteam)

* Hoe moeilijk het ook kan zijn, we hebben een voorbeeld van een positieve ervaring hiermee. Een werkgever werd in het ongelijk gesteld en moest de achterstallige lonen uitbetalen (case Jobteam) nadat een arbeidsconsulent samen met de werknemer een klacht heeft weten door  te drukken.  

Wat is het belang van het inschakelen van de arbeidsinspectie ? Behalve de effectieve controle , kunnen zij ook extra druk zetten op andere instanties zoals bijvoorbeeld contact opnemen met het sociaal secretariaat om loonfiches te bekomen ea.  En op die manier bewijslast genereren voor een eventuele gerechtelijke procedure, hetgeen voor een consulent veel moeilijker ligt.  

3. Als het bovendien gaat om mensen in een precaire verblijfssituatie of zonder geldige papieren, dan is er degelijke informatie te vinden op de website van FAIRWORK BELGIUM. Deze organisatie (samenwerkingsverband) wil de werksituatie van werknemers met een precair of zonder verblijfsrecht verbeteren. Dit niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk, zodat deze werknemers (arbeidsmigranten) aanspraak kunnen maken op hun rechten. 

- Er is een help desk waar je terecht kan met je vragen. Zij kunnen een dossier opstarten en je begeleiden bij het indienen van een klacht.

- Zij nemen ook structureel beleidswerk op.  Zij hebben een werkboek met bundeling van expertise en beleidsvoorstellen op verschillende bevoegdheidsterreinen. Oa buitenlandse werkkrachten met precair statuut, huisarbeid, arbeidsongevallen, arbeidsmigratiebeleid ea.    (20211009-Werkboek-meer-FAIRWORK-in-Belgium.pdf)

- er is een ingang voor werknemers, voor maatschappelijk werkers en voor juristen. Deze laatste krijgen toegang tot een heleboel info, wetteksten en tot een databank met rechtspraak. Heel waardevol dus ! 

https://www.fairworkbelgium.be/nl/

4. In geval van sociale fraude op de werkvloer of andere, kan je daar ook melding van maken bij het contactpunt voor sociale fraude.   https://www.meldpuntsocialefraude.belgie.be/nl/index.html

Het meldpunt kan gebruikt worden om volgende zaken te melden:

  • Oneerlijke concurrentie/sociale dumping
  • Problemen met verloning, arbeidsduur en jaarlijkse vakantie
  • Zwartwerk
  • Uitkeringsfraude door niet-aangegeven samenwoonst/verhuis
  • Fraude met kinderbijslag

Er is een apart onderdeel voor buitenlandse werkkrachten in België die problemen ondervinden met hun arbeidsrechten.   COMPLAINTS.LabourInspection@employment.belgium.be.  Hier worden de meldingen doorgespeeld aan de arbeidsinspectie. Deze kan alle informatie mbt arbeidsrechten bezorgen en zij kan ook tussenkomen om die rechten af te dwingen.  

 

 

 

 

 

 

 

67

Nood aan vertrouwensband met hulpverlener

Hulpvragers hebben nood aan een vaste, vertrouwde hulp- of zorgverlener. Veelvuldige wissels van hulpverleners (bv. OCMW, Woningent, huisarts), maken een duurzame ondersteuning van en samenwerking met mensen in nood moeilijk tot onmogelijk. Ook bestaat de kans dat ze niet de juiste hulp krijgen omdat de nieuwe hulpverlener hun dossier onvoldoende kent, laat staan het volledige verhaal erachter.

Men wil geholpen worden door dezelfde persoon.

Opvolging:

Binnen de sociale dienst zijn de eerste stappen gezet om de verschillende dimensies van het probleem goed te kennen (gebruikers-, medewerkers- en organisatieperspectief) . Er werden focusgesprekken gevoerd met groepen van gebruikers van de dienstverlening en met maatschappelijk werkers zelf. Ook de recentste tevredenheidsmetingen bieden de nodige aangrijpingspunten. We onderzoeken verder welke sporen we kunnen bewandelen om naar gerichte oplossingen te werken.
Een concrete actie is om de registratie door de maatschappelijk werker veel concreter toe te spitsen op de  hulpverlening en de performantie van het traject. Wat geregistreerd wordt is o.m.: wat zijn de hulpvragen, wat zijn de afspraken zijn met het OCMW, hoe zit het hulpverleningsplan er uit, wie neemt welke taken op zich, waar staan we in het hulpverleningstraject, wat zijn prioriteiten... Dit zorgt dat er meer lijn zit in de hulpverlening en dat collega-maatschappelijk werkers elkaar gerichter kunnen ondersteunen, zonder dat dit telkens voor een onderbreking of stilstand zorgt.

Anderzijds valt niet te ontkennen dat de opeenvolgende crisissen van de laatste jaren (COVID 19, wooncrisis, Oekraïne-crisis, energiecrisis) alsook het feit dat het beroep van maatschappelijk werker een knelpuntberoep is geworden voor een zekere stressmodus zorgt. Acties die het personeel extra belasten zijn momenteel niet haalbaar.

Daarom wordt er momenteel ook ingezet op administratieve vereenvoudiging binnen de job. Hierdoor komt er hopelijk meer ruimte vrij voor begeleiding en contact met de cliënten.  

 

68

Hulpverlening toegankelijker met sociale professional aan jouw zijde©

Basishulp wordt gemakkelijker toegekend als een sociale professional meegaat naar het loket van het OCMW, burgerzaken of de mutualiteit. Na een eerste individuele poging, lijkt het beter en sneller te gaan als de cliënt vergezeld wordt van een sociale professional. Dit zorgt voor ongelijke behandeling en hoge drempels. Een ander gevolg hiervan is dat mensen afgeleerd worden om het alleen te proberen. Ze worden afhankelijker van professionelen en de sociale professional krijgt nog meer werk.

Trekker: Katrien Baert
Opvolging:

69

Geen laagdrempelig groepsaanbod opvoedingsondersteuning voor ouders met kinderen vanaf 8 jaar

In Gent kunnen ouders met kinderen vanaf 8 jaar niet terecht in een laagdrempelig groeps- of trainingsaanbod rond opvoedingsondersteuning dat uit meerdere sessies bestaat. Het Stop-aanbod (4-7j) in Gent zit meteen vol en het Lift-aanbod (8-12j) bestaat niet in Gent. Er is vooral nood aan een aanbod rond het begrenzen van kinderen en de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.

Ouders van jongere kinderen kunnen daarvoor occasioneel terecht bij de spelotheken van vzw Jong en bij de drie inloopteams. Maar zij hebben te weinig personeel om op verschillende plaatsen in Gent (op maat en laagdrempelig) langdurige reeksen groepsaanbod te starten.

Trekker: Els De Vos
Opvolging:

Er is een eenjarig Project emotieregulering opgestart vanuit Huis van het Kind ism Topunt, Samen1planGent. Dit richt zich naar leerlingen van het 5de en 6de leerjaar. 

 

70

Nood aan voor- en nazorg®

Er is meer nood aan ruimte voor nazorg na het stopzetten van hulpverlening. Traditioneel gaat het hier over nazorg na ontslag uit ziekenhuis en psychiatrie. Maar ook bij andere hulpverlening is er nood aan nazorg in de vorm van zorgcontinuïteit bij overgang (jeugdzorg, gevangenis, …). Vaak ontbreekt ook een duidelijk kader met betrekking tot nazorg. Ook is er nood aan wachtlijstzorg zodat mensen ‘ergens’ terecht kunnen voordat ze de meest geschikte hulp krijgen.  

Enkele voorbeelden gebrek aan nazorg:

  • Beschut wonen: mensen in beschut wonen moeten doorschuiven, maar naar waar?
  • Gevangenen worden op straat gezet zonder woonst, werk, … (erger in Coronatijd)
  • Wat na jeugdhulp? Eerst is er veel hulp, en dan plots valt alles weg.
  • Wat na collectieve schuldenregeling?

Enkele voorbeelden gebrek aan ‘voor’zorg:

  • Mensen kunnen door een multiproblematiek niet terecht in de hulpverlening, maar waar kunnen ze dan wel heen?
  • Mensen kunnen maar voor één problematiek worden geholpen, wat met de andere?
  • Mensen kunnen door plaatsgebrek niet terecht in de psychiatrie, waar kunnen ze ondertussen wel heen?
Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

71

Voorwaarden voor hulp®

Mensen kunnen niet terecht in de hulpverlening omdat ze er niet erg genoeg aan toe zijn, een dubbele diagnose hebben, of zich eerder onaanvaardbaar hebben gedragen. En dus wordt deze kwetsbare doelgroep de toegang tot hulp ontzegd, zonder dat er een andere oplossing is. Zonder gepaste hulpverlening dreigen de problemen te escaleren, zowel voor de persoon zelf, als voor zijn omgeving en de buurt.

Enkele voorbeelden:

  • De crisis is niet zwaar genoeg voor crisishulpverlening
  • Opname kan enkel als je nuchter bent
  • Revalidatie na amputatie kan enkel als je afgekickt bent
  • Opname in revalidatiecentrum kan enkel als je been tot boven de knie werd geamputeerd
  • Drughulpverlening is enkel mogelijk als je zelf de stap zet en ernaartoe gaat
Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

Dit signaal kent vele facetten waarvan 2 onmiddellijk aan de oppervlakte komen: ten eerste is de vraag naar zorg is op dit moment groter dan het aanbod waardoor wachtlijsten ontstaan of mensen geweigerd worden.  Ten tweede zijn er doelgroepen met een specifieke zorgnood waar op dit moment geen of weinig gepaste zorg of behandelingstrajecten zijn waardoor deze mensen geen toegang vinden tot zorg. Deze laatste groep betreft vaak mensen met een complexe "multi"-problematiek : dak- en thuislozen vaak in combinatie met een psychische problematiek, verslaving, niet te juiste papieren... Voeg de 2 bovenstaande facetten samen en deze extreem kwetsbaar doelgroep komt achteraan in de wachtrij voor zorg te staan.

In Gent bestaat al langere tijd  Azis+ (Assertieve zorg in de samenleving), een netwerk(tafel) waar partners uit algemeen welzijn (CAW, OCMW, Straathoekwerk), verslavingszorg en geestelijk gezondheidszorg samen kortere zorglijnen uitwerken en casemanagement doen voor deze doelgroep. Samen wordt aanklampende zorg georganiseerd, in de thuissituatie of verblijfplaats (vb opvang of op straat), en waar nood is aan een opname met de residentiële partners gezocht naar manier om drempels in de zorg te verlagen, soms met succes maar nog te vaak wordt vastgesteld dat het netwerk samen met de cliënt tegen muren en deuren aanloopt. 

In 4 Gentse wijken zijn ook mobiele werkers geestelijke gezondheid aan de slag. Zij gaan actief op zoek naar mensen met een psychiatrische problematiek onder de zorgradar. Zij ondersteunen buurtpartners in het zoeken en vinden van gepaste zorg, en vooral ook in het bieden van goeie buurtgerichte zorg voor psychisch kwetsbare mensen. De mobiele werkers zijn verbonden aan de Gentse psychiatrische ziekenhuizen en zoeken met hun eigen organisaties ook hoe samen drempels  in de zorg kunnen worden  overwonnen en hiaten kunnen worden gedicht.

72

Wachttijd bezoekersruimte loopt op©

Na contactbreuk moeten ouders en kinderen tot 1 jaar wachten op begeleiding bij herstel van onderling contact. Er is meer vraag naar aanleiding van conflictueuze echtscheidingen en er zijn weinig diensten die met deze problematiek kunnen of durven werken. Daarom is er een wachttijd om gebruik te maken van de bezoekruimte van CAW. Dit werd nog versterkt door corona (zie ook signalen 16 en 27).

Jaarlijks zijn er ca 25.000 echtscheidingen en ongeveer 1 op 4 van de minderjarigen maakt een scheiding thuis mee. 10 tot 15% van de scheidingen verloopt conflictueus.

Opvolging:

We plannen begin 2022 een overleg in met CAW en betrokken (stads)diensten en organisaties zoals Huis Vh Kind, Samen 1 Plan, OCMW. Daar bekijken we of dit signaal geëscaleerd dient te worden naar hogere overheden en wat er op lokaal niveau kan gebeuren. Binnen Cel Gezin van Stad/OCMW Gent, een departementsoverstijgende werkgroep wordt bepaald welke acties verder ondernomen kunnen worden. 

73

Drempels bij doorverwijzing naar gezinshulpverlening

Gezinnen komen opeenvolgend in onthalen van verschillende organisaties (bv. huisarts - opvoedingswinkel - CLB) terecht. Daar moeten ze steeds opnieuw een kort onthaal- of intakegesprek doen met een onbekende medewerker. De focus van de intakegesprekken ligt vooral op praktische elementen en procedures, eerder dan op het welzijn en de beleving van het gezin.

Als er na intake moet worden doorverwezen, is er bijna altijd een wachtlijst van minstens 6 maanden: bij de beide Gentse CKG’s, CGG, CAW en jeugdhulp. Voor jongeren 12+ is er een tekort aan passend aanbod van intensieve (thuis)ondersteuning.

vb. een jongere van 18 jaar, die bij zijn alleenstaande mama en 3 jongere broers/zussen woont, vindt geen passend aanbod na beëindiging van z’n middelbaar doordat in de DOP aanvraag geen dringende elementen opgemerkt werden op het intakeformulier. Het formulier is afgenomen tijdens een éénmalig gesprek met een onbekende consulent, terwijl er rond het gezin een hulpverlenersnetwerk van minstens 5 organisaties actief is (OCMW, CGG, CKG, Opvoedingswinkel, de huisarts, psychiater UZ en de laatst betrokken begeleiders van de middelbare school). Het netwerk stuit op een gebrek aan passend aanbod voor de jongere.

Ondersteuning via tolken wordt niet vaak geboden (zeker bij CKG en Jeugdhulp), of is een bijkomende reden van wachtlijsten.

Door de korte duur van trajecten en de nadruk op doelgerichtheid worden maatwerk en een cultuur sensitieve houding bij hulpverleners bemoeilijkt.

Opvolging:

Dit signaal bestaat uit verschillende elementen. Hierbij is het belangrijk mee te geven dat ook de bevoegdheid zich op verschillende niveaus bevindt. 

- Rond het onthalen van ouders, gezinnen, kinderen en jongeren zette Stad Gent in samenwerking met een aantal partners binnen Huis van het Kind met de opstart van het Groeiteam begin 2023 een belangrijke stap. "Het Groeiteam is er op verschillende plekken in de stad. Je kiest zelf waar je langs komt: op een locatie bij jou in de buurt of in het Stadskantoor. In het Stadskantoor vind je alle dienstverlening van de stad onder één dak. Ook onze experten in kinderopvang, opvoeding, leerlingenbegeleiding en levenslang leren zijn er direct voor jou beschikbaar." Op die manier trachten we ervoor te zorgen dat ouders, gezinnen, kinderen en jongeren op verschillende plekken, waar zij vaak al komen, laagdrempelig onthaald kunnen worden en dat de medewerkers via gezamenlijk - trainingsplan een gedeelde expertise ontwikkelen zodat -indien nodig- gericht kan doorverwezen worden of in het Stadskantoor specifieke expertise ook direct beschikbaar is. 

-Cel Gezin, een departementsoverstijgende werkgroep van Stad/OCMW Gent stelde samen met Beleidsgroep Gezin een feedbacknota op rond de nieuwe ontwikkelingen binnen Opgroeien om tegemoet te komen aan de signalen hierrond. Hierbij gaven we onder meer  volgende thema's mee:

- leefwereldperspectief van de gezinnen moet maximaal meegenomen worden, - zorgcontinuïteit (waarbij we focussen op relationele continuïteit) moet meer gegarandeerd kunnen worden, Om dit bijschakelen mogelijk te maken, is er echter ook een voldoende capaciteit nodig in de gespecialiseerde hulpverlening. Het is evident dat er niet bijgeschakeld kan worden indien er gebotst wordt op wachtlijsten en bovendien vraagt het inzetten op verbindingen en samenwerking tussen basisvoorzieningen en jeugdhulp ook ruimte van praktijkwerkers om hierin te investeren. Een shift naar vroeg en nabij mag niet negeren dat er ook een prangende vraag blijft naar extra budget voor gespecialiseerde hulpverlening. 

- toegankelijkheid: vb. het grote tekort aan taalondersteuning (tolken), het gebrek aan een helder overzicht in het versnipperden onoverzichtelijk aanbod, en hoe zorgen we voor zichtbaarheid naar alle burgers?

 

 

74

Aangepaste opvang voor anderstalige zorgbehoevende ouderen

Het is zeer moeilijk om een geschikte opvangplek in een woonzorgcentrum te vinden voor anderstalige zorgbehoevende ouderen (met dementie).  Naast de opvang op zich, is ook de begeleiding niet evident omdat zowel het zorg- als het activiteitenaanbod in het Nederlands plaatsvinden.

Opvolging:

  • Dit signaal is herkenbaar maar de situatie is wat genuanceerder; er is sowieso een groep die wel al bereikt wordt, maar ook een groep die niet bereikt wordt. De laatste jaren wordt een enorme evolutie waargenomen.
  • De overgang naar een wzc is sowieso niet evident maar voor personen met een migratie achtergrond is de stap mogelijks nog groter. Er zijn heel wat zaken die het extra moeilijk maken: taboe (vooral bij familieleden niet persé door oudere zelf), taal, geloof, maaltijden

We constateren dat er op 2 niveaus drempels zijn:

1. Om de weg naar een woonzorgcentrum of andere opvang te vinden of kiezen --> heel wat drempels (kennis, taboe,...). 

2.  Eenmaal in het woonzorgcentrum zijn er aanpassingen nodig zowel vanuit personeel wzc als bewoner (zorg op maat voor bewoner met migratieachtergrond): taal, maaltijden, activiteiten...

Goeie voorbeelden en geleerde lessen:

  • Enkele woonzorgcentra hebben hier zeker al op ingezet, maar in veel wzc is hier nog niet echt beleid rond dus nog werk aan de winkel. Door corona heeft elk wzc de afgelopen 2 jaar ook op een "eiland" geleefd. Er zijn heel wat zaken on hold gezet wegens andere prioriteiten. Nu tijd om hiermee weer aan de slag te gaan
  • Voorbeeld van good practice: Wzc de vijvers nam deel aan projectoproep rond cultuursensitieve zorg in de residentiële ouderenzorg. Zie rapport https://www.kdg.be/sites/default/files/rapport_cszinwzc-sep2020-scherm.pdf. Hieruit zijn veel lessen te leren voor andere woonzorgcentra.
  • Er loopt momenteel ook een onderzoek vanuit UGent over diversiteit in Gentse woonzorgcentra
  • Vanuit InGent worden opleiding georganiseerd voor zorgpersoneel om te werken rond diversiteit

75

Digitalisering, hoogdrempelige telefonische dienstverlening en moeilijk taalgebruik in brieven zorgt voor administratieve druk op de eerstelijn©®

Heel veel eerstelijnswerkers nemen door de digitalisering noodgedwongen administratieve taken op voor hun cliënten. Daardoor komt hun regulier werk in het gedrang.

Hulpverleners krijgen daarnaast vaak van hun cliënten te horen dat ze de brieven die ze ontvangen van banken, verzekeringen, overheden, andere organisaties, … niet begrijpen. De maatschappelijk werkers verliezen veel tijd door deze brieven voor hen uit te pluizen, te vertalen en te zeggen wat de cliënt moet doen. Hun regulier werk komt daardoor in het gedrang.

Daarnaast zijn ook openbare diensten weinig toegankelijk, zeker in coronatijd. Politiecommissariaten, Welzijnsbureaus, mutualiteiten, vakbonden, VDAB, … deden de deuren dicht (zeker tijdens de eerste lockdown) of openden beperkt op afspraak. Veel (stads)diensten werken sinds de eerste lockdown enkel nog op afspraak (naast telefonisch en via mail). Dit werkt niet voor mensen in kwetsbare situaties. Zij zijn niet in staat om via de computer een afspraak te maken of ze hebben een te beperkt beltegoed om te telefoneren. (Vrijwilligers)organisaties en diensten die wel openbleven en fysiek op het terrein aanwezig waren, werden daardoor overspoeld met hulpvragen bij administratieve zaken.

Digitale of telefonische dienstverlening is vaak heel hoogdrempelig. Je moet beschikken over een telefoon, computer of internet, het Nederlands voldoende machtig zijn, voldoende skills en een goede concentratie hebben, … Tijdens corona werd dit probleem nog eens versterkt doordat sommige loketfuncties werden afgeschaft en je vaak niet meer aan het loket of enkel op afspraak werd geholpen. De meeste telefoonlijnen zijn bovendien betalend. Voor daklozen waren er in de lockdowns weinig mogelijkheden om gebruik te maken van diensten waar men kan telefoneren of online gaan.

Enkele voorbeelden:

  • Digitale aanmeldingsprocedures voor kampen (hier moet je ook nog snel zijn)
  • Digitaal aanmeldingssysteem voor kinderopvang
  • Gentinfo is betalend en daarom voor sommige mensen ontoegankelijk.
  • Als mensen vragen hebben over hun factuur (gsm, EGW,...) wordt het steeds moeilijker om echte personen telefonisch aan de lijn te krijgen. Vroeger kon je als hulpverlener nog het menselijke verhaal achter een achterstallige betaling vertellen aan de gsm provider of andere leverancier, waardoor je nog boetes en incassobureaus kon tegenhouden. Het keuzemenu dat nu bij de meeste bedrijven is opgericht, is alsmaar minder gericht op het aan de lijn krijgen van een 'live' persoon aan wie je bijvoorbeeld kan uitleggen dat men de factuur betaalde, maar niet wist dat de mededeling belangrijk was. Op die manier kreeg je nog de kans het bewijs van betaling op te sturen waardoor je verdere boetes nog kon laten annuleren. Deze digitalisering is problematisch voor mensen in een kwetsbare situatie. Een groeiende groep mensen dient een belastingbrief in te vullen zonder de taal (volledig) machtig te zijn. Corona heeft dit nogmaals versterkt, omdat er geen zitdagen meer waren waar je met een tolk kon langsgaan, enkel  telefonische dienstverlening. Je mag niets meer vragen aan de chauffeur van De Lijn en de nieuwe betaalsystemen worden vaak niet begrepen (via GSM, Elektronische lijnkaarten)
Opvolging:

Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022

Eind december 2021 verscheen een brochure over het e-inclusie aanbod in Gent. Deze wil toeleiders een overzicht bieden van waar Gentenaars terecht kunnen voor hulp bij digitale zaken en waar ze hun digitale vaardigheden kunnen versterken. Je vindt de brochure hier, gedrukte exemplaren aanvragen kan via digitaal.talent@stad.gent

76

Wat als de vervuiler niet kan betalen?

De sociale correctie (tegemoetkoming voor gratis vuilniszakken en ophaalkrediet) voor mensen met verhoogde tegemoetkoming of in budget- of schuldbegeleiding, wordt maar 1 maal per jaar geüpdatet. Ook hebben mensen zonder wettig verblijf geen recht op sociale correctie en kunnen zij enkel dure zakken kopen.

De zakken zijn ondertussen ook aangepast, van geel naar groen. De zakken zijn kleiner van formaat en duurder. Volgens IVAGO wordt dit gecompenseerd door beter te recycleren (cfr. er mag meer plastiek in de PMD-zak). Voor een aantal groepen is dit niet evident, zoals mensen die klein behuisd zijn of geen buitenruimte hebben en mensen die het sorteren niet onder de knie hebben.

In en aan de sociale woningbouw is er meer sluikstort sinds er ondergrondse sorteerpunten werden geplaatst. Deze sorteerpunten van IVAGO zijn hoogdrempelig. Je moet een kaart hebben, minstens 25€ betalen om hem op te laden, het schermpje is moeilijk leesbaar, er staan geen pictogrammen op, mensen weten niet hoe het systeem efficiënt te gebruiken (ze bieden bv. dagelijks kleine zakjes aan zonder te beseffen dat er telkens geld van de kaart gaat). IVAGO wil het systeem van ondergrondse containers breder uitrollen maar heeft geen zicht op het omgevingsvuil dat hierdoor wordt veroorzaakt. De sociale huisvestingsmaatschappij ruimt het zwerfvuil vaak zelf op en verhaalt de kosten daarvoor op de huurders (over alle woningen van Woningent heen).

Ook in bepaalde wijken (bv. Rabot) en sociale woonblokken, is er sinds de corona-pandemie veel meer zwerfvuil en sluikstort zichtbaar. De mensen hebben meer afval en minder geld om vuilzakken te koppen. Ze droppen hun huisvuil waar het hen uitkomt (bij leegstaande gebouwen, in groenzones, aan de vuilnisbakken, in de gemeenschappelijke delen van het sociale woongebouw). Ook de medewerkers van IVAGO, de gemeenschaps- of flatwachters zijn minder aanwezig om een oogje in het zeil te houden. De tijdelijke sluiting van de containerparken deed hier ook geen goed aan.

Trekker: Kaat Luyckx
Opvolging:

De sociale tegemoetkoming in de afvalkosten wordt automatisch toegekend. Naast de jaarlijkse toekenning zijn er 3 tussentijdse verdelingen voor nieuwe rechthebbenden. Nieuw is dat sinds 2021 de kruispuntdatabank voor de tussentijdse bedelingen geraadpleegd wordt en men sneller en pro-actiever zijn rechten krijgt. Sinds 2020 werden de fracties pmd en grofvuil toegevoegd. Deze tegemoetkoming wordt in 2021 geëvalueerd.
Voor wie geen recht heeft op deze tegemoetkoming, maar wel in nood is, kan terecht bij organisaties voor materiële hulp en Dienst Outreachend Werk voor gratis huisvuilzakken. Naar aanleiding van de signalen van de welzijnsorganisaties wordt deze tegemoetkoming aangepast om te voldoen aan de noden op het terrein.

De tarieven van huisvuil werden aangepast met de nieuwe sorteerboodschap voor pmd. Wie goed sorteert (pmd), betaalt niet meer dan voorheen. IVAGO werft een afvalsteward aan om de Gentenaren nog beter te bereiken om hun afval goed te sorteren en correct aan te bieden. Ook werden mobiele recyclageparken opgestart.

De sorteerpunten maken het sluikstorten zichtbaarder, nu het niet meer in de eerdere verzamelcontainers kan. Samen met de sociale huisvestingsmaatschappijen werkt IVAGO aan de problematiek van sluikstorten aan sorteerpunten en wordt bekeken hoe de communicatie kan verbeteren. Bij de opstart van nieuwe sorteerpunten gaat IVAGO persoonlijk langs.

Tijdens de coronacrisis is het sluikstorten enorm toegenomen, blijkt ook uit het netheidsrapport 2019-2020. IVAGO en Stad Gent blijven inzetten op een meervoudige aanpak. Daarbij gaat het om preventie en sensibilisering, opruimen, handhaven, beleid op basis van data en het betrekken van Gentenaars bij een proper Gent.

77

Thuiszorgmateriaal te kostelijk

Oudere patiënten die zich in een kwetsbare situatie bevinden hebben nood aan degelijk thuiszorgmateriaal maar stellen dit door de hoge huurprijs soms lang uit. Het meeste materiaal kan ook alleen gekocht worden, en niet uitgeleend. Dit maakt het niet alleen voor de cliënt moeilijk, maar ook voor de mantelzorger en de zorgverlener.  Voor  mensen zonder wettig verblijf is thuiszorgmateriaal onbetaalbaar omdat het niet in de medische kaart zit. Waar een afbetalingsplan mogelijk is zijn de extra kosten en voorwaarden vaak nog te hoog.

Ook verzorgingsmateriaal is vaak te duur voor patiënten. Vaak moet de arts of thuisverpleegkundige een goedkoper alternatief zoeken voor materiaal waarmee patiënten na een ziekenhuisopname thuis komen.

Trekker: Leen Van Zele
Opvolging:

78

Gebrek aan toegankelijkheid en klantvriendelijkheid banken®©

Banken volgen niet altijd de Europese regelgeving. Die stelt dat alle Europese onderdanen recht hebben op een bankrekening en de mogelijkheid om geld af te halen. Meestal zijn er bijkomende eisen zoals het hebben van een Belgisch identiteitsdocument en een officieel adres. Het al dan niet krijgen van een bankrekening blijkt ook afhankelijk van  het beleid van een bank, de individuele medewerker van de bank, de aanwezigheid van een hulpverlener, uiterlijke kenmerken, het machtig zijn van de Nederlandse taal,… Vooral Intra-Europese migranten ondervinden hier problemen mee.

Geen bankrekening betekent ook geen bankkaart. Tijdens corona hadden deze mensen dus ook een betaalprobleem, want cash werd bijna nergens meer aanvaard.

Banken zijn niet meer toegankelijk voor mensen die niet digitaal onderlegd zijn. Overschrijvingsformulieren  worden amper nog aanvaard of er worden kosten voor aangerekend, je kan enkel nog op afspraak komen, … Daardoor komen oudere en klanten in een kwetsbare situatie in de kou staan en kunnen ze niet meer rekenen op een degelijke, laagdrempelige en betaalbare ondersteuning.

Opvolging:

Er is op basis van deskresearch en gesprekken met betrokken diensten zoals Dienst Werk en Dienst Outreachend Werken een oplijsting gemaakt van de problematieken en de reeds bestaande klachten en cases op Gents grondgebied (verdwijnen geldautomaten, gedwongen digitalisering en weigering bankrekeningen). Na overleg met de schepen werd een collegebrief verzonden naar de banken met de vraag om zich aan de regels te houden van de Basisbankendienst inzake toegankelijkheid voor de klant. Er vond eveneens een gesprek plaats op het kabinet van schepen Bracke. Er is door de betrokken bank beloofd meer aandacht te besteden aan de interne communicatie van de basisbankdienst.

Er zijn gesprekken aan de gang met vertegenwoordiger van de grootbanken om in Gent een zo goed mogelijk spreiding van bankautomaten te krijgen. Samen met andere betrokken diensten werken we aan een voorstel richting de grootbanken om een zo'n optimaal mogelijke spreiding te krijgen van de bankneutrale cashpunten die tegen eind 2024 worden uitgerold. Een webtool werd ontwikkeld voor wie moeilijk toegang krijgt tot de basisbankdienst. Zie: 

https://www.myria.be/nl/grondrechten/sociale-en-economische-rechten/een… 

 

79

Zonder identiteitskaart niet zwemmen

Na enkele incidenten op het vlak van overlast heeft LAGO, het moederbedrijf van het Rozebroeken-zwembad, alle zwemmers ouder dan 12 jaar verplicht om zich te registeren. Daartoe doen ze identiteitscontroles.  Voor een aantal groepen is dit moeilijk: gezinnen zonder (geldige) identiteitspapieren, kinderen jonger dan 12 jaar die er ouder uit zien, begeleiders met een groep kinderen, minderjarigen tussen 12 en 18 jaar die hun identiteitskaart niet mee hebben,…

Opvolging:

In het begin van de zomer 2019 werden er enkele gevallen van overlast gemeld.

Vanaf half juli werd de Safe Swim Zone gelanceerd. Op burgemeesterlijk besluit worden sindsdien de identiteitskaarten van elke bezoeker vanaf 12 jaar geregistreerd. Dankzij deze bezoekersregistratie is het mogelijk om een mogelijke overtreder te herkennen en hem de toegang tot het zwembad te ontzeggen.  Sinds de invoering van Safe Swim Zone merkt Lago dat de overlast sterk afgenomen is en krijgen ze positieve feedback over het veiligheidsgevoel van onze bezoekers.

Deze controles moeten voor iedereen hetzelfde zijn, dus kunnen zij ook geen uitzondering maken voor minderjarigen. Het is trouwens gebleken dat zij minderjarigen de toegang hebben moeten ontzeggen na wangedrag in het zwembad.

  • Als een groep komt zwemmen, kan de begeleider een groepsfiche invullen. Hierbij tekent hij dat hij verantwoordelijk is voor de groep. De namen van alle groepsleden worden ook genoteerd.
  • Minderjarigen die hun identiteitskaart niet bijhebben en komen zwemmen met hun ouders, kan er een familiefiche worden ingevuld. Hierdoor zijn de ouders verantwoordelijk voor de daden van hun kinderen.
  • Minderjarigen die zonder ouders komen zwemmen, moeten hun identiteitskaart bij hebben.
  • Gezinnen dienen een geldig identiteitsbewijs voor te leggen.

Uiteraard staat Lago open voor het verbeteren van het systeem.

Belangrijk hierbij is dat iedereen gelijk behandeld wordt en er geen willekeur is bij het al dan niet toelaten van bezoekers.

80

Geen SIM-kaart zonder registratie©

Een SIM-kaart registreren zonder ID-kaart met rijksregisternummer is zo goed als onmogelijk. Mensen zonder wettig verblijf kunnen bijgevolg niet meer bellen. Tenzij iemand anders hun SIM-kaart registreert. Dit geldt ook voor minderjarigen, zij moeten dit doen via hun ouders. In corona-tijden werd dit signaal versterkt. Stad Gent kon tijdens de eerste coronapiek via een inzamelactie van burgers een beperkt aantal gsm’s ter beschikking stellen voor contact met mensen in een kwetsbare situatie, maar sommigen konden hun  SIM-kaart niet registreren ofwel omdat ze geen ID-kaart hebben, ofwel omdat ze er hulp bij nodig hadden.

Opvolging:

Geen lokale bevoegdheid, signaal dient verder uitgeklaard te worden welke regelgeving hierin een rol speelt.

81

Erkenning kinderen van erkende vluchtelingen

Sommige erkende vluchtelingen kunnen hun kinderen in Gent niet laten registreren als zoon of dochter omdat ze hun verwantschap niet kunnen bewijzen. De Somalische geboorteakte bijvoorbeeld wordt niet erkend. Ook een DNA-test die ze zelf dienen te betalen, leidt niet altijd tot erkenning.

Opvolging:

Update 9 april 2021

In functie van verdere opvolging is vooreerst een accuratere omschrijving van dit signaal vereist:

  • Het probleem staat los van de status van erkende vluchteling, maar geldt voor elke persoon (ongeacht nationaliteit) die een Somalisch document voorlegt. Het is een gevolg van het feit dat de Belgische overheid staten zonder legitieme overheid (zoals onder andere Somalië maar er zijn er nog andere) niet officieel erkend waardoor de FOD Buitenlandse Zaken stelt dat geen enkele Somalische ‘overheid’ bevoegd is om een officieel document af te leveren. Bijgevolg is ook geen legalisatie (= ‘bevestiging’ van de bevoegdheid van de Somalische ambtenaar die document ondertekend heeft) mogelijk van dat document. Zonder die legalisatie is een Somalisch document geen rechtsgeldig bewijs van burgerlijke staat (vb huwelijk) of afstamming. 
  • Die legalisatie is enkel absoluut vereist voor de registratie van burgerlijke staat of afstamming in het register van de burgerlijke stand. De wetgeving ter zake eist een bewijs van de juridische afstamming tussen ouder en kind, dus niet van de biologische afstamming. Daarom laat het Burgerlijk Wetboek niet toe een DNA-test te aanvaarden. Daartegenover staat dat die test in de Verblijfswet wél voorzien is als rechtsgeldig bewijs van afstamming als alternatief voor een geboorteakte zonder legalisatie. Het gaat dus om twee verschillende wetten die naast elkaar gelden en die tot de Kafkaiaanse situatie leiden dat die DNA-test kan volstaan om een visum/verblijfskaart en een inschrijving in het rijksregister te bekomen, maar niet om als kind geregistreerd te worden in het register van de burgerlijke stand.     

Die legalisatieplicht betreft federale wetgeving die de dienst Burgerzaken niet mag negeren of wijzigen, maar er is intussen wel gewerkt aan deeloplossingen:

  • De dienst Burgerzaken heeft een juridische interpretatie van die legalisatieplicht uitgewerkt die het moet mogelijk maken een Somalisch document toch als afstammingsbewijs te aanvaarden mits aangetoond is dat overmacht een legalisatie onmogelijk maakt. Die interpretatie wordt momenteel afgetoetst bij de FOD Justitie.
  • De Somalische Ambassade te Brussel geeft attesten af (zoals een ‘Declaration of Birth’) en deze kunnen wel door de FOD Buitenlandse Zaken in Brussel gelegaliseerd worden.
  • Een instructie van het Rijksregister laat intussen toe -mits bewijs van de onmogelijkheid tot het bekomen van een gelegaliseerde geboorteakte- de inschrijving van kinderen op basis van visum D-gezinshereniging dat is toegekend op basis van een afstammingsbewijs via DNA, te registreren als 'onbekende afstamming' maar in de gezinssamenstelling ‘verwant’ te noteren. Deze werkwijze laat zien dat de afstamming bestaat maar officieel niet sluitend bewezen is.
  • Het identiteitsbewijs voor kinderen (niet-Belg) onder de twaalf jaar kan in principe enkel worden aangevraagd door de persoon die het ouderlijk gezag uitoefent over het kind. Om het bestaan van dat ouderlijk gezag te kunnen controleren, is het niet meer noodzakelijk dat de afstamming vaststaat op basis van officiële documenten (gelegaliseerde geboorte/adoptieakte). Dus ook in geval van 'onbekende afstamming' mag toch een identiteitsbewijs voor kinderen onder de twaalf jaar afgeleverd worden in volgende gevallen: een toegekend visum gezinshereniging volstaat om betrokkene als ouder van het kind te beschouwen of voor VIB-aanvragers volstaat een vermelding van het kind op de bijlage 25/26/… van de ouder die het identiteitsbewijs aanvraagt.
  • Ten gevolge van de overgang van gezinsbijslag naar groeipakket gebeurt de koppeling van dat sociaal recht nu eerder aan het verblijfsstatuut van het kind in plaats van het bewijs van afstamming ten aanzien van de ouder. 

Wellicht lossen deze deeloplossingen niet elk probleem op. Daarom is het belangrijk nog bestaande problemen mbt de afstamming via deze tool aan de dienst Burgerzaken te melden (want die dienst heeft geen zicht op problemen in andere domeinen bvb. bij de fiscus). Zo kan met betrokken instanties naar een oplossing worden gezocht.     

Update 16 nov 2022

De dienst Burgerzaken heeft een juridische interpretatie van de legalisatieplicht die het moet mogelijk maken een Somalisch document toch als afstammingsbewijs te aanvaarden mits aangetoond is dat overmacht een legalisatie onmogelijk maakt, afgetoetst bij de FOD Justitie.

In een aantal adviezen heeft de FOD Justitie initieel aanvaard dat een gemeente in dergelijk geval heel uitzonderlijk en mits een uitvoerige documentcontrole een Somalisch document zonder legalisatie inderdaad als afstammingsbewijs kan aanvaarden. 

Korte tijd daarna echter is de FOD Justitie op dit standpunt teruggekomen en stelt men dat enkel de rechtbank (en dus niet een gemeente) in deze gevallen een akte mag aanvaarden. De dienst Burgerzaken onderzoekt momenteel of daartegen nog juridische argumenten in te brengen zijn. 

Update 16 feb 2023

De FOD Justitie laat voor niet-beschikbare of niet-legaliseerbare Somalische documenten momenteel volgende oplossingen toe:

  1. In het kader van een verzoek tot verkrijging van de Belgische nationaliteit, de aangifte van een huwelijk en de erkenning van een kind kunnen volgende alternatieve documenten worden aanvaard:
  • een gelijkwaardig document afgegeven door de diplomatieke of consulaire overheden van het land van geboorte van de aanvrager (= geboorteattest vanwege consulaat Somalië in Brussel);
  • in geval van onmogelijkheid of zware moeilijkheden om zich voorgenoemd document te verschaffen: een akte van bekendheid, afgegeven door de vrederechter en gehomologeerd door de familierechtbank;
  • in geval van onmogelijkheid om zich voorgenoemde akte van bekendheid te verschaffen: een beëdigde verklaring van de belanghebbende zelf, met akkoord van de rechtbank en het openbaar ministerie gehoord.

Dit geldt overigens ook voor niet-beschikbare of niet-legaliseerbare documenten uit Afghanistan, de enclave Cabinda in Angola en Zuid-Soedan.

  1. Specifiek voor erkende vluchtelingen (niet enkel uit Somalië) levert het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen een getuigschrift van geboorte af. De erkende vluchteling maar ook een medewerker van het OCMW, een gemeente, een sociale dienst of een advocaat kunnen in naam van de erkende vluchteling dit document kosteloos aanvragen bij de Helpdesk erkende vluchtelingen en staatlozen. Voor de kinderen die ingeschreven stonden op de bijlage 25 of 26 van één van de als vluchteling erkende ouders, levert het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen dit getuigschrift automatisch af.                                                                                               
  2. Voor een ander document van de burgerlijke stand dan de akte van geboorte (vb akte huwelijk, overlijden, enz.) of met betrekking tot de afwezigheid van een akte van geboorte buiten het kader van het verzoek tot verkrijging van de nationaliteit, het huwelijk of de erkenning van een kind kan aan de familierechtbank om een vervangend vonnis verzocht worden (op grond van de artikelen 26, 27 en 35 van het oud Burgerlijk Wetboek). Zo’n vonnis geldt als een volwaardige vervanging van de oorspronkelijke akte en zal voor alle toekomstige situaties gebruikt kunnen worden. Daarom is zo’n vonnis te verkiezen boven een akte van bekendheid of een beëdigde verklaring (in de procedures waarin deze toegelaten zijn).

De dienst Burgerzaken bereidt momenteel een informatiebrief ter zake voor om oa aan Somalische burgers mee te geven.

 

82

Registratie door gemeentebestuur

De registratie van nieuwe mensen via de gemeente verloopt nog altijd heel traag. Soms moet men 3 maanden wachten voordat alles in orde gebracht is en men de elektronisch ID kan ophalen.

Bijkomend probleem is dat je ook een pasfoto nodig hebt om een identiteitskaart aan te vragen. Omdat privé-fotografen voor gezinnen in kwetsbare situaties te duur zijn, maken ze gebruik van een foto-cabine. Foto’s uit deze in het station Gent-Sint-Pieters voldoen niet aan de voorwaarden.  De foto-cabine in het administratief centrum Gent-Zuid is tijdens corona enkel toegankelijk als je daar een afspraak hebt (en niet in een dienstencentrum). De foto-cabine in het shoppingcentrum Zuid is er niet meer.  

Opvolging:

We werkten de wachttijden om een afspraak te maken bij Dienst Burgerzaken weg. We blijven deze monitoren zodat iedereen binnen de week een afspraak kan maken. 

We plaatsen vanaf eind mei een extra fotocabine zodat er aan beide ingangen van het EGW gebouw een fotocabine beschikbaar is. Burgers kunnen er tijdens de openingsuren zonder afspraak gebruik van maken. 

83

Genderidentiteit

Nog te weinig worden de verschillende vormen van gender erkend.  X, die, hen en hun wordt vaak vergeten en deze mensen voelen zich dan niet aangesproken. Tot op heden is er  structureel weinig aandacht voor genderidentiteit en geaardheid.

Opvolging:

84

Onbereikbaar openbaar vervoer

In veel Gentse wijken is er een tekort aan openbaar vervoer. Ofwel is er geen openbaar vervoer, ofwel niet in het weekend, ofwel zijn de haltes te ver van elkaar of de uren teveel afgestemd op schoolgaande jeugd. 

De Lijn heeft een plan klaar voor een nieuw busnet vanaf eind 2021. Er komen nog méér ‘rechte’, verbindende ‘kernlijnen’ langs de steenwegen. Bedoeling is dat deze bussen minder lang onderweg zijn en meer reizigers vervoeren. Maar omdat dit nieuwe openbaarvervoerplan budgetneutraal is, worden ontsluitende lijnen en bushaltes in woonbuurten geschrapt. Dit heeft een grote impact op minder mobiele mensen die in de wijken Macharius-Heirnis, Scheldeoord, Sint-Amandsberg en Sluizeken wonen.

Stad Gent zet in op gratis wandelbusjes in het centrum, gratis shuttles tussen de Park-and-Rides en het centrum, op gratis openbaar vervoer op shopzondag, en op een hop-on-hop-off-watertram. Deze initiatieven bieden echter geen antwoord op de nood van minder mobiele Gentenaars aan openbaar vervoer.

Trekker: Kris Helincks
Opvolging:

Na protest van bewoners en onderhandelingen met De Lijn is er deels een oplossing gevonden voor de geschrapte buslijnen. Een nieuwe buslijn zal een paar haltes van de geschrapte buslijn 6 bedienen (oa. Scheldeoord en andere haltes in de Dampoortwijk). Tegelijk zal deze bus ook gaan rijden via de Lousbergkaai  en de halte Puinstraat daar bedienen (WZC De Horizon).  Het gaat om een nieuwe buslijn die via zwembad Van Eyck, de Lousbergkaai, Forelstraat, Delvinlaan en Gentbruggebrug zal rijden. In de besparingen van de Stad van 2022 is op het budget hiervoor bespaard, waardoor deze buslijn vermoedelijk een laagfrequente pendelfunctie zal hebben tussen Gent Zuid en de voorziene eindhalte in de Hartmanlaan.

Ook op de voorziene shuttledienst in Mariakerke zal bespaard worden. De impact daarvan wordt in de loop van 2023 duidelijk, als de offertes voor het vervoer op maat worden geopend. Maar in beide gevallen blijft de wens overeind om een vorm van openbaar vervoer te kunnen blijven aanbieden.

Het nieuwe busnet voorziet geen negatieve impact op de buurt Sluizeken.

Ten slotte zal er nog een zgn. “OV-taxi” (werknaam) worden ingezet. Dit is een vorm van vraagafhankelijk Openbaar Vervoer (dus op voorhand te bestellen) die vervoer kan verzorgen van een afgeschafte halte naar een nog wel bediende halte/knooppunt in de buurt. Dit systeem is vooral bedoeld voor mensen die het moeilijk hebben met de langere loop- of fietsafstanden die ontstaan door de afschaffing van een aantal haltes.

85

Gent fietsstad voor iedereen?

Gent is een fietsstad geworden: er werd geïnvesteerd in fietsvoorzieningen (fietspaden, onderdoorgangen, fietsstraten, …) om meer mensen te laten fietsen. Voor vele mensen is de fiets het enige vervoersmiddel. Deze mensen worden hard getroffen als hun fiets wordt gestolen. Er zijn te weinig veilige fietsstelplaatsen, en ook een betaalbaar fietsdeelsysteem ontbreekt. In andere steden kunnen mensen voor een jaarabonnement van 50 euro heel het jaar een fiets halen op een afhaalpunt in hun wijk. Op die manier kunnen zij altijd over een fiets beschikken en dragen ze niet de gevolgen van diefstal.

Trekker: Kris Helincks
Opvolging:

Voor de korte termijn zet het Mobiliteitsbedrijf in op fietsenstallingen op straat. Dit type parkeeraanbod is zeer toegankelijk: vrij te gebruiken door iedereen, om het even wanneer en gratis. Het Mobiliteitsbedrijf pakt dit systematisch aan wijk per wijk, en plaatst ook ad hoc in bepaalde situaties. Deze stallingen kunnen relatief makkelijk geplaatst worden na onderzoek en als er geen bezwaren zijn. 

Daarnaast zoekt het Mobiliteitsbedrijf geschikte locaties voor overdekte en afgesloten buurtfietsenstallingen. We onderzoeken dit wanneer we zelf een leegstaand pand zien, maar ook Gentenaars of andere diensten (bv. Sogent) kunnen suggesties doorgeven voor nieuwe locaties. Begin 2021 waren er al 3 buurtfietsenstallingen: in Luizengevecht (10 plaatsen), Karperstraat (21 plaatsen, waarvan 2 voor buitenmaatse fietsen) en Ham (40, waarvan 12 voor buitenmaatse fietsen). In 2022 kwamen er vijf buurtfietsenstallingen bij: in Huidevetterken (10 plaatsen, waarvan 4 voor buitenmaatse fietsen), Limbastraat (12 en 6), Pierkespark (28), Wijngaardstraat (11 en 3) en Meibloemsite (10 en 2). In de loop van 2023 komen er nog zes bij, in: Meulesteedsesteenweg (8 en 2), Oscar De Reusestraa (20 en 4), P+R Watersportbaan (16), Walstraat (15 en 3), Engelbert Van Arenbergstraat (25 en 5) en Fluweelstraat (20 en 4). Zo zullen we al op een totaal van 14 komen.

Bestaande panden zijn niet altijd geschikt of vragen veel infrastructurele aanpassingen wat het project vaak duur maakt. Door het beperkte aanbod, de hoge kostprijs en de beheerskosten is een plaatsje in de buurtfietsenstalling niet gratis. De Fietsambassade beheert en verhuurt de stallingen eens ze in gebruik zijn. Het kost 65€/plaats voor een jaar huur en eenmalig 30€ waarborg. Doelgroepenkorting (kansentarief) voor een plaats in een buurtfietsenstalling is er momenteel niet.

Wat fietsdeelsystemen betreft, vergunt de Stad sinds zomer 2022 aan 3 firma’s: Donkey Republic, Dott en Go-Sharing. Ervoor was dat er maar één. Donkey Republic biedt gewone deelfietsen aan, Dott elektrische fietsen en elektrische bakfietsen (via onderaannemer BaqMe). Go-Sharing is nog niet opgestart.

De firma’s bieden geen sociale tarieven. Wel zijn er abonnementsformules:

Donkey Republic:

  • Lease plan (25€/maand): Voor 25€/maand kun je onbeperkt fietsen lenen met een maximum van 7 opeenvolgende dagen huurperiode. Dit wil zeggen dat je na 7 dagen de fiets terug moet zetten in een hub maar je mag wel onmiddellijk een andere huur starten.
  • Pedal bike (14€/maand): zelfde systeem maar dan maximum 1 uur huur
  • Pedal bike 12h (19€/maand): zelfde systeem maar dan maximum 12 uur huur

Dott: voor 10€ per maand kan je onbeperkt ritten doen voor 1€ per rit

BaqMe: 150€ per maand voor onbeperkt gebruik. Je kan ook voor 75€/maand een bakfiets leasen.

Alledrie de aanbieders laten nu ook Bancontact toe als betaalmiddel, dus niet meer enkel creditcard zoals voorheen.

Bij de Fietsambassade kan men ook fietsen huren. Voor een gewone stadsfiets kost dit 250€/jaar, met waarborg 40€. Ook hier zijn momenteel geen sociale tarieven. Er  ontbreekt onder meer een objectieve tool om te bepalen wie recht heeft op een korting. Aan zo’n tool wordt momenteel wel stadsbreed gewerkt.

86

Groene longen nodig in wijken met slechte luchtkwaliteit

In wijken met een slechte luchtkwaliteit zoals Meulestede of Ledeberg, worden de schaarse groene zones vaak nog bebouwd. Terwijl luchtzuiverende ingrepen zoals groen en bomen als buffer hier een wezenlijk verschil kunnen maken. Het zou goed zijn om bij stadsvernieuwing ook met de luchtkwaliteit rekening te houden. Wonen in een groene omgeving heeft immers een gunstig effect op de gezondheid en het welbevinden.

Opvolging:

De beleidsnota lucht en geluid 2020-2025 bevat alle acties die we deze legislatuur zullen nemen om de luchtkwaliteit in Gent verder te verbeteren. We zetten hierbij in op een aanpak aan de bron. Op deze manier willen we de uitstoot van wegverkeer, huishoudens (houtverbranding) en industrie verder verminderen. Voorbeelden van acties zijn:

  • Het verhogen van het aandeel verplaatsingen te voet, met de fiets en met het openbaar vervoer
  • Inzetten op elektrische voertuigen met focus op taxi’s, deelvoertuigen, tweewielers, bussen en de stadsvloot
  • Verstrengen van de lage-emissiezone in 2025
  • Ontraden van huishoudelijke houtverbranding
  • Bijkomende maatregelen opleggen of adviseren in de omgevingsvergunningen

Bij stadsvernieuwingsprojecten is het op vlak van luchtkwaliteit vooral belangrijk om maatregelen te nemen die de modal shift bevorderen en om voorzieningen voor gevoelige doelgroepen in te plannen op locaties met een gunstigere luchtkwaliteit. Via intense samenwerking, kennisuitwisseling en advisering integreren we deze doelstellingen zoveel mogelijk in de relevante stedelijke beleidsplannen, instrumenten en processen. Hoewel groen heel veel voordelen heeft, is de luchtzuiverende werking verwaarloosbaar. Inzetten op groen is dus geen specifieke luchtkwaliteitsdoelstelling. Uiteraard zet de stad hier wel heel sterk op in vanuit andere beleidsdomeinen. 

87

Voedselwoestijnen

Afgelegen gebieden zoals de Robinia-wijk in Gentbrugge, Watersportbaan en andere wijken waar er weinig voedselvoorzieningen zijn, hebben nood aan een toegankelijk voedselaanbod in de vorm van bereikbare en betaalbare winkels. Ook de vraag naar boerenmarkten is daar groot, omdat die naast voedsel ook informele ontmoeting kunnen stimuleren tussen buren en diverse doelgroepen.  De mogelijkheid tot mobiele sociale kruidenier wordt in deze voedselwoestijnen positief onthaald omdat dit voeding toegankelijker maakt voor een bredere groep.

Opvolging:

Met de boerenmarkten wordt in sommige Gentse wijken (Nieuw Gent, Muide, Brugse Poort) al gepionierd. Anderzijds zijn er op korte termijn heel wat supermarkten bijgekomen in wijken waar een beperkter aanbod aanwezig was door het verdwijnen van het eerder traditionele aanbod (bakker, slager,...). Supermarkten worden over het algemeen (indien groter dan 400m²) vergund via een omgevingsvergunning voor kleinhandel waarbij de Gentse visienota op handel en horeca als leidraad wordt gebruikt.

88

Hulpverlening worstelt met grote toestroom van Intra-Europese migranten in een kwetsbare situatie

Hulpverleners merken een grote toestroom van intra-Europese migranten in het algemeen en Bulgaarse Roma in het bijzonder. De kwetsbaarheid bij deze groep is heel groot, maar de taalbarrière en de cultuurverschillen zorgen ervoor dat het niet evident is om met hen te werken. Doordat ze met verschillende gezinnen samenwonen, zorgen ze vaak voor overlast in de buurt, ze komen voedselpakketten halen maar laten voedsel achter dat ze niet kunnen gebruiken, …

De professionelen die momenteel met deze doelgroep werken zijn overbevraagd. Zo blijft een deel van de groep in de kou staan, nemen de problemen toe en raken ze meer en meer gestigmatiseerd. Er is nood aan meer intermediairen, interculturele bemiddelaars of taalondersteuners om met deze doelgroepen aan de slag te gaan. Alle mensen die één van deze talen kennen: Slowaaks, Roemeens, maar vooral Bulgaars zijn overbevraagd.  

Opvolging:

Signaal dat naar aanleiding van de eerste lockdown werd gegeven. In samenspraak met organisaties waar deze doelgroepen zich aanboden werden afspraken gemaakt om deze doelgroep toe te leiden naar hulpverlening.

Het signaal aangaande inzet van intercultureel medewerkers nabij aan de doelgroep kan eventueel opgenomen worden met outreachend werk (buurtstewards) om bij aanwerving hierop te sturen.

89

Extra controle jongeren (en mensen) met een migratieachtergrond©

Jongeren krijgen vaak GAS-boetes, terwijl ze eigenlijk vooral nood hebben aan een plek om samen te komen, aan ondersteuning. Jongeren en mensen met een migratie-achtergrond worden nog vaker gecontroleerd (etnische profilering) door de politie, De Lijn, andere overheidsdiensten… Dit op basis van uiterlijke kenmerken , soms zonder aanleiding. Daardoor hebben sommigen ook extra schrik om buiten te komen tijdens de lockdown. Een gasboete heeft veel meer impact op mensen in een kwetsbare situatie.

Trekker: Diete Glas

90

Rondtrekkenden in het vizier

Rondtrekkenden zoals foorreizigers, vrachtwagenchauffeurs, schippers, … hebben vaak een referentieadres bij een organisatie of particulier. Dit heet ‘referentieadres mobiele  woning’. De fiscus aanvaardt geen zelfstandigen meer op dergelijk referentieadres omdat zij daar geen controle kunnen uitoefenen. Sommige rondtrekkenden die hun officiële documenten in orde hebben gebracht krijgen het daardoor enorm moeilijk.

Ook de jeugdbrigade van de politie controleert meer op de aanwezigheid van minderjarige kinderen van rondtrekkenden op school. Bijkomend probleem is dat er geen passend onderwijsaanbod is voor deze kinderen én dat er onvoldoende residentiële standplaatsen zijn die gezinnen toelaten om op één plek te blijven zodat ze hun kinderen naar het regulier onderwijs kunnen sturen.

Opvolging:

Dit signaal omvat meerdere signalen.

Aanvaarden van een referentieadres voor zelfstandig rondtrekkende groepen is geen lokale regelgeving. Het aanbod reguliere standplaatsen met mogelijkheid tot langdurig gebruik ten aanzien van deze doelgroep is inderdaad beperkt doch zit ook vervat in signaal 45.

91

Stromannen en schijnvaders

Soms gaan er betaalde stromannen mee naar het loket migratie. Ze weten wat ze moeten zeggen om het recht op verblijf of medische kaart af te dwingen.

Ook proberen steeds meer mensen zonder wettig verblijf om via de schijnerkenning van hun Belgisch kind aan een verblijfsvergunning te geraken. Vaak zijn het zwangere vrouwen zonder wettig verblijf die hun kind mits betaling laten erkennen door een Belgische man om zo via de regeling van gezinshereniging aan een verblijfsvergunning te geraken.

Opvolging:

Update 9 april 2021

In functie van verdere opvolging dient dit signaal gepreciseerd te worden: 

  • Het Loket Migratie zelf heeft geen indicatie van dit fenomeen in de zin dat dergelijke stromannen mee aan het loket zouden staan. Mogelijks blijven zij 'op de achtergrond'? Is er meer info beschikbaar over de concrete werkwijze van deze stromannen? 
  • Er is sprake van betaalde stromannen die meegaan het loket migratie om het recht op verblijf of medische kaart af te dwingen. Het loket Migratie is echter niet bevoegd voor de afgifte van medische kaarten. Is er misschien verwarring met de dienst Vreemdelingen van het OCMW? Of doet het probleem zich op beide locaties voor?
  • Er zouden ook steeds meer mensen zonder wettig verblijf proberen om via een schijnerkenning van hun kind aan een verblijfsvergunning te geraken via de regeling van gezinshereniging. De cel Schijnrelaties van de dienst Burgerzaken onderzoekt momenteel of dergelijke stijging kan worden afgeleid uit hun dossiers.  

 

Update 24 nov 2022

De cel Schijnrelaties van de dienst Burgerzaken stelt in hun dossiers momenteel geen stijging vast in het aantal schijnerkenningen. 

92

Discriminerende benaming in Vlaamse formulieren onderwijs

De bewoording ‘trekkende bevolking met nomadische cultuur’ wordt vaak gebruikt als categorie op het aanmeldformulier bij scholen. De school krijgt dan extra (Vlaamse) middelen en soms wordt het als voorwaarde gesteld om nog leerlingen aan te nemen. De bewoording ‘nomadische cultuur’ wordt als zeer discriminerend ervaren. Het nomadisch bestaan eindigt immers met het aangaan van een jarenlang traject met school.

Opvolging:

93

Mensen voelen zich geïsoleerd in hun “sociale” woning

De infrastructuur van (sociale) woonwijken is vaak niet bevorderend voor het samenleven. Er zijn geen aangename gemeenschappelijke delen, er is weinig groen, men woont zeer dicht op elkaar, … Als gevolg hiervan hebben mensen weinig kansen om anderen te leren kennen. De mensen hebben nood aan ruimte en voldoende groen en laagdrempelige ontmoetingsplaatsen zowel in de woonblokken als in de nabije omgeving.

Mensen in een kwetsbare situatie hebben behoefte aan een ondersteunend sociaal netwerk. Nu zijn ze vaak op zichzelf of op wijkorganisaties aangewezen voor klusjes en doe-het-zelf-materiaal, boodschappen, ritjes naar containerpark, … en dit is voor sommige mensen niet evident.

Trekker: Peter Dewit
Opvolging:

Sociale woningconcentraties (al dan niet in hoogbouw), zijn in vele buurten waar de dienst Ontmoeten en Verbinden (OTV) op inzet, belangrijke targets. Zeker in corona hebben we vastgesteld dat op deze sites meer dan elders extra incentives nodig zijn om mensen uit hun isolement te halen.

We zetten hier extra in op dorpelgesprekken. Een eerste babbel doet soms al wonderen. Maar we proberen meteen ook door te verwijzen naar het lokale aanbod van de soms talrijke organisaties die de ruimere buurt rijk is. Hier en daar organiseren we ook gezamenlijke bezoeken.  Een voorbeeld hiervan is de Leiekaai op de Brugse Poort, waar, in het begin onder begeleiding van de buurtwerker, samen afgesproken werd om een voorstelling bij te wonen bij De Vieze Gasten.

Waar nodig zetten we zelf ontmoetingsmomenten op, meestal in de buitenruimte. Zo zijn er op verschillende plaatsen leefpleinen opgestart.

Tijdens corona moesten de activiteiten natuurlijk aangepast worden. Maar ook dan werden de sociale woningen aangedaan met balkonbingo’s, fitnesssessies,... Veelal waren dit initiatieven in samenwerking met partners en bewoners uit de wijk, al dan niet in de schoot van de wijkactieteams. Tijdens de donkere maanden werden lichtjes verdeeld, ook in de blokken, wat soms tot mooie effecten leidde, en wat bij de bewoners toch een samenhorigheidsgevoel opwekte. En het gevoel dat ze niet vergeten werden. Maar belangrijkste hierbij was weer de babbel, even iemand kunnen aanspreken, al is het vanop afstand en met mondkapjes aan.

We voelen echter heel sterk aan dat veel mensen op hun tandvlees zitten, en snakken naar het moment dat er opnieuw samen een potje koffie kan gedronken worden.

Als er zich grote verhuisbewegingen voordoen (cfr. Nieuwe blokken Rabot – heropbouw Nieuw Gent) zetten we extra in op onthaal van de nieuwe bewoners.

 Specifieke aandacht voor:

Sint Baafsdorp (Macharius)

Scheldeoord

Marseillestraat (Muide-Meuledestede)

Groene Briel (Sluizeke-Tolhuis-Ham)

Sociale woningblokken in de Bloemekenswijk (met extra aandacht voor Jan Yoens)

Malpertuus, Wielewaal en Manila in Rooigem

Griendeplein en Tondelier in Rabot (grote verhuisbeweging komende)

Leiekaai, Charles de L’Epéeplein en Biezenstuk (later misschien Malem) in Brugse Poort

Watersportbaan

Nieuw Gent

94

Sociaal isolement©®

Ondanks de vele initiatieven zijn meer en meer mensen eenzaam en sociaal geïsoleerd. Corona heeft dit nog versterkt, zeker ook voor mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Veel mensen, ook ouders met kinderen, hebben weinig sociale contacten of plaatsen waar ze naartoe kunnen om mensen te ontmoeten. Plekken waar mensen normaal komen en contact met elkaar hebben, werden tijdens corona allemaal gesloten. Grote en betaalbare ruimtes van Stad Gent om groepswerkingen en ontmoetingsactiviteiten te laten doorgaan, zijn niet beschikbaar voor derden tijdens corona. De meest kwetsbare bewoners van Gent zijn hier (opnieuw) het grootste slachtoffer van.

Uit de survey Stadsmonitor 2017 (Vlaamse Statistische Autoriteit en Agentschap Binnenlands Bestuur) blijkt dat 8,2% van de Gentenaren zich eenzaam voelt.

Opvolging:

De titel ‘Sociaal Isolement’ wijst op zowel eenzaamheid als op sociaal isolement. Beide problemen worden door elkaar gehaald en maar vergen eigenlijk een andere aanpak.

Sociaal isolement is het objectief vast te stellen beperkt aantal sociale contacten en klein sociaal netwerk. Eenzaamheid is een gevoel van gemis aan verbondenheid met anderen om je heen (=subjectief). Beiden zijn vaak in elkaar verweven en versterken elkaar, maar dit is niet altijd het geval. Iemand met een relatie en veel vrienden kan zich zeer zeker eenzaam voelen.

Inzetten op buren en wijken

De dienst Ontmoeten en Verbinden (OTV) zette tijdens corona massaal in op dorpelbezoekjes en alternatieve verbindende acties.: cité-bingo’s, kleine animatieacts tijdens de dag van de buren of verlicht je straat in de winterperiode. Veelal waren dit initiatieven in samenwerking met partners en bewoners uit de wijk, al dan niet in de schoot van de wijkactieteams.  Uitzonderlijk werden in alle 25 wijken van de stad in december 2020 – januari 2021 kwetsbare bewoners (die dreigen geïsoleerd te worden) of actieve buren en vrijwilligers in het kader van de actie ‘covitesse’ bezocht door teams artiesten en wijkwerkers. In sommige wijken werden ‘straatambassadeurs ingeschakeld’: bewoners die ondersteund worden om nieuwe buren te onthalen. Vaak hebben zij het beste zicht op het isolement van sommige buren en kunnen ze verbinding maken met andere buren.

OTV zette ook meer in op herkenning en ontmoeting in de publieke ruimte. Her en der zijn leefpleinen opgestart (zeker rond sociale woonblokken) of werd geëxperimenteerd met tijdelijke invullingen om van deze plaatsen gedeelde plekken te maken.

Veel initiatieven via Wijk Aan Zet konden niet doorgaan (ook de aanvragen vielen terug), maar creatievelingen bedachten hier en daar een coronaproof alternatief.

Ook in 2021 werkte de dienst ontmoeten en verbinden op hetzelfde elan verder. Buurtwerkers bleven de straat opgaan, en voerden talloze dorpelgesprekken. De nieuwjaarsacties en buurtfeesten werden in een nieuw jasje gestoken. Er werd ingezet op kleinere, maar meer straat- en pleinacties. Op vele plaatsen werden ook de lichtjes- of raamtekeningenacties verder gezet. Veelal op vraag van buurtbewoners zelf.

In najaar 2021 en voorjaar 2022 konden ontmoetingen opnieuw opstarten, zowel in de Open Huizen als de buurtcentra. De behoefte om elkaar weer te ontmoeten was torenhoog.

Tijdens de zomer van 2022 werden 12 leefpleinen en 20 bottomup-straten opgestart. Via Samen aan Zet werden tal van (kleine) bewonersinitiatieven opnieuw ondersteund.

Buurtwerkers merkten alvast dat de vele kleine activiteiten een verschil maakten en soms zelfs beter werkten om mensen uit hun isolement te halen dan de grotere, klassieke evenementen. Zij willen hier dus zeker verder op blijven inzetten… De grootschalige centrale nieuwjaarsrecepties van weleer werden in 2022 dan ook in grote mate vervangen door meerdere activiteiten of tientallen bewonersinitiatieven in de eigen straat en leefomgeving.

Het risico dat heel wat mensen hun gestegen energiefactuur niet zouden kunnen betalen en dus nood zouden hebben aan warme pleisterplekken, werd eind 2022 hiervoor initiatief genomen tot het aanbieden van meer dan 70 warme winterplekken. Burgers konden in buurtcentra, open huizen, bibliotheken, musea, LDCs, sociale restaurants, buurthuizen gaan warmen, werken,… Dit (deels extra) aanbod en toeleiding vormde natuurlijk ook een extra initiatief tegen vereenzaming.

Buren voor buren is een aanbod vanuit de lokale dienstencentra waarbij ingezet op het bevorderen van sociaal contact, praktische hulp, enz. Via huisbezoeken worden oudere bewoners met een hulpvraag gekoppeld aan buren die op de hulpvraag kunnen ingaan. De huisbezoeken gebeuren door  een antennemedewerker,  een buurtzorger en vrijwilligers. Tijdens de corona-pandemie gingen LDC’s hun huisbezoeken nog meer toespitsen op mensen die een grotere kans hadden om kwetsbaar te zijn (meestal gericht op oudste en alleenstaanden buurtbewoners). In 2021 werden meer dan 3000 huisbezoeken gedaan in de 25 Gentse buurten.  Tijdens deze contacten werden meer dan 250 burenhulpvragen gedetecteerd waar meer dan 150 aan hulpvaardige buren aan werden gekoppeld. In 2022 waren dat er ongeveer 300. 75% daarvan kon gekoppeld worden aan een hulpaanbod van buren. De meest gedetecteerde burenhulpvraag was  de vraag naar gezelschap. De vraag naar gezelschap stijgt ieder jaar tav andere burenhulpvragen. Naast de sterke focus op burenhulp werden er ook meer dan 250 hulpvragen gedetecteerd die aan professionals gekoppeld werden. In 2022 waren dat er meer dan 300.

Project ‘Eenzaamheid en sociaal isolement’

Van april tot eind 2021 werden 141 initiatieven die inwerken op sociaal isolement en eenzaamheid op Gentse grondgebied/beschikbaar voor de inwoner, in kaart gebracht. Van daaruit werden drempels en hiaten binnen dit aanbod in kaart gebracht en nagegaan hoe daarop verder ingezet kan worden. Daarnaast werd ook gewerkt aan taboedoorbreking.

De inventarisatie en oplijsting van drempels en hiaten werd met alle gecontacteerde initiatieven verspreid ter kennisdeling.

Vanuit een SWOT-analyse werden 22 actiepunten geformuleerd. In samenwerking met diverse diensten wordt hieruit begin 2022 een actieplan gepuurd. Ondertussen werd de campagne ‘Het einde van Eenzaamheid’ uitgewerkt die als doel heeft om vrijwilligers te ondersteunen in het herkennen en omgaan met signalen van eenzaamheid en sociaal isolement. Vrijwilligers bleken uit de analyse immers nauw en verbindend contact te leggen met de doelgroep, maar zijn zich vaak niet bewust of weten niet hoe om te gaan signalen.

De vorming weer in 2022 gegeven aan ca 120 vrijwilligers. Ook 50 professionals kregen deze vorming. Daarnaast werd in juni 2022 een inspiratiedag eenzaamheid georganiseerd in het SMAK. Zo'n 80 (=volzet) aanwezigen uit het middenveld en stadsdiensten waren aanwezig. Op dat moment werd ook gepolst naar interesse in het project KrachtVeer. Vanuit verschillende wijken was hierin interesse. Alle voorbereidingen werden getroffen om in 2023 in 5 wijken van start te gaan met een traject.

10-daagse van de Veerkracht 2021: ‘Ontmoeten en verbinden’

De 10-daagse is (1-10 oktober) is een jaarlijks terugkerend event georganiseerd door Dienst Regie Gezondheid en Zorg. Voor het eerst werd gewerkt met een thema. Er werden in samenwerking met heel veel partners tientallen activiteiten opgezet rond ‘Ontmoeten en Verbinden’. Wandelingen, theater, lezingen, film, workshops en cursussen.. Voor het eerst waren daar ook heel wat wijkgerichte partners bij. Op die manier werd een nieuw en ander publiek bereikt.

Daarnaast werd gekozen voor een campagne (‘Babbelkont’) die burgers aanzette tot het starten van een verbindend gesprek via gespreksstarters aan 5000 zitplaatsen verspreid over de Stad. De campagne kreeg veel aandacht en positieve reacties uit allerlei hoeken. De campagne liep tussen begin september en eind oktober 2021.

LDC’s en Project ‘Zin in vriendschap’

De 11 lokale dienstencentra hebben een decretale opdracht in de strijd tegen eenzaamheid. Naast de ontmoetingsfunctie, zijn ze een vindplaats/trefpunt voor senioren, mantelzorgers en kwetsbare buurtbewoners. Zo is er extra aandacht voor mensen die alleen zitten, een eerste keer komen, enz. Elke activiteit heeft een contactpersoon die zorgt voor warm onthaal, de verbindingsfiguur is, maar bvb ook mensen contacteert die uit beeld geraken. In sommige LDC’s is er een ‘babbeltafel’: een fysiek punt om warm onthaal te doen. Om gebruik te maken van het aanbod warme maaltijden, is eenzaamheid een criterium voor toekenning.

Daarnaast hebben LDC’s een maatschappelijk werker en psycholoog die in consulten extra aandacht heeft voor eenzaamheid. Tot slot zorgt een antennemedewerker en/of buurtzorger als: outreachend medewerker voor de brug tussen de thuissituatie en het LDC. Ze hebben dus een heel belangrijke rol in de strijd tegen eenzaamheid, zeker op vlak van detectie. Het project ‘Buren voor buren’ is er eentje van (zie hoger). De lokale dienstencentra hebben ook een telefoonster en/of -cirkel.

De psychologen van de ldc’s plannen voor 2022 het project ‘Zin in vriendschap’. Dit wordt stapsgewijs uitgerold in diverse ldc’s en bevat drie luiken: eerst wordt ingezet op kennisversterking en bewustwording bij eigen personeel en medewerkers. In het tweede luik gebeurt hetzelfde voor de vrijwilligers van het dienstencentrum, zeker zij die actief zijn in de bar, onthaal, telefoonster, enz. In het derde luik wordt ingezet op de bezoekers met een infosessie over eenzaamheid en daarna een driedelige reeks waarbij handvatten worden aangereikt aan het doelpubliek.

Psycho-educatie

De Dienst Regie Gezondheid en Zorg zette in najaar 2021 een gebundeld aanbod op van psycho-educatieve cursussen en groepsbijeenkomsten. Dit in samenwerking met oa. Herstelacademie Gent en The Human Link. De cursus ‘Eenzaamheid’ (3 sessies) was onderdeel van dit aanbod en wordt in 2022 herhaald.

Wijkgezondheidscentrum De Kaai zette in mei 2021 i.s.m. het museum Dr. Guislain een interactiegroep op: ‘Eenzaam ben ik nooit alleen’. Deelnemers konden aan de hand van een object van het museum meer vertellen over zichzelf en in interactie gaan met anderen. De reeks bestond uit 7 sessies. Deelnemers aan de sessies getuigden dat ze tot andere inzichten kwamen m.b.t. eenzaamheid en negatieve denkpatronen verbraken. Hiernaast zetten de deelnemers stappen naar het georganiseerde vrije tijdsaanbod alsook naar hulpverlening.

LUS vzw

LUS vzw ondersteunt reeds jaren mensen die opnieuw verbinding zoeken met anderen om zich heen via de methodiek van LUS-groepen. Vrijwilligers brengen familie, vrienden, kennissen en buren (terug) bij elkaar. Ze praten en denken samen na hoe ze een LUS kunnen vormen rondom een invdividu. Via een convenant met de Stad Gent, werden minstens 15 extra LUS-trajecten opgestart met/voor Gentenaars. Deze LUS-groepen blijven lopen, tot zolang de centrale persoon in die groep ermee wil doorgaan. Ook voor 2022 was er ondersteuning voor evenveel op te starten trajecten via een convenant.

Broeinest vzw

Broeinest vzw geeft workshopsessies aan jongvolwassenen rond thema's zelfliefde, zelfvertrouwen, jezelf durven zijn, enz. In elk van de workshops komt verbinding zoeken/maken en eenzaamheid wel ter sprake. In 2022 werden 115 sessies gegeven. 761 deelnemers volgden er een of meerdere. 24 jongvolwassenen volgden een individueel traject. Specifiek rond het thema eenzaamheid werden 11 trajecten gegeven (9x 3 sessies en 2x5 sessies) voor 76 studenten.

 

95

Stress door (samenlevings)problemen in sociale huisvesting

In sociale huisvesting zorgen muziek en lawaai van buren, en de ontoegankelijkheid van de gebouwen (voor minder mobiele mensen of ouders met buggy’s) vaak voor overlast en stress. De bewoners hebben het gevoel niet gehoord en serieus genomen te worden wanneer ze deze klachten melden aan de sociale huisvestingsmaatschappij. Vaak wordt hen gesuggereerd mutatie aan te vragen, maar dit kan tot 5 jaar duren.

In een aantal sociale woningsites is zelfs sprake van steaming, afpersing en intimidatie tussen bewoners, en toenemend geweld tegen senioren. Dit zorgt ervoor dat bewoners (ook gezinnen met kinderen) zich niet meer op hun gemak voelen, en er ook niet altijd  melding van durven maken.

Voorbeeld afpersing: Iemand belt aan, zet meteen zijn voet tussen de deur en vraagt naar geld om medicatie te kopen voor zijn kind. Meerdere bewoners gaven de man geld. Velen aarzelen daardoor om de deur te openen of buiten te komen.  

Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

We stellen vast dat sociale woningconcentraties en hierbij vooral sociale hoogbouw voor een hogere concentratie van kwetsbare bewoners zorgt. Deze kwetsbaarheid uit/vertaalt zich vaak ook in een psychische kwetsbaarheid.  Dit op zijn beurt leidt weer tot een hogere druk op het samenleven in de blokken. Vaak zijn mensen met een psychische kwetsbaarheid slachtoffer in de samenlevingsproblemen, soms worden ze ook gezien als dader.

Via verschillende projecten wordt proactief gewerkt met mensen met een psychiatrische problemen in sociale huisvesting. Een voorbeeld hiervan is het project Tango (Team Aanklampende & NetwerkGerichte Ondersteuning). Project voor sociale huurders met een psychische kwetsbaarheid die niet tot bij de juiste hulpverlening geraken. We spreken hier van zorgwekkende zorgmissers of zorgmijders. Door aanklampend te werken proberen we hen naar de gepaste hulpverlening toe te leiden.

 

Ook het project mobiele wijkwerkers geestelijke gezondheid zet in op ondersteuning van psychisch kwetsbare mensen in wijken met sociale hoogbouw (project loopt momenteel in Nieuw Gent, Watersportbaan en Nieuw Gent en sinds mei 2022 ook in de Dampoort). Doel hiervan is gepaste zorgnetwerken bouwen rond mensen met psychische nood, maar ook zeer sterk inzetten op de ondersteuning van de omgeving van deze mensen. Via methodieken van aanklampend werken, gedeelde zorg met buurtnetwerken, kwartiermaken, mutlilogem, wordt gewerkt naar zorgzame buurten. In de voorbije jaren werden de mobiele werkers ingeschakeld in 340 dossiers in de wijken. In meer dan 50% van de cases kon een geslaagde brug gebouwd worden naar een zorgtraject in de GGZ. In meer dan 40% leidde de tussenkomst tot een betere inclusie van de cliënt op de wijk. Een onderzoek naar de inzet van de mobiele werkers (bevraging door universiteit bij partner organisaties op de wijk) leerde dat door hun tussenkomst er een groter begrip en ontvankelijkheid kwam op de wijken voor mensen met een psychiatrische problematiek.

96

Noodopvang voor huisdieren

Dieren zijn heel belangrijk voor mensen in een kwetsbare situatie. Ze voelen zich beter en hebben gezelschap. Een veelvoorkomend probleem is echter dat mensen zich niet laten opnemen in drughulpverlening, psychiatrie of ziekenhuis omwille van hun huisdier. Ook weigeren ze een sociale woning of andere opvang omdat huisdieren niet zijn toegelaten. Mensen die noodgedwongen langer opgenomen blijven (gevangenis, ziekenhuis, psychiatrie), maken zich zorgen om hun huisdier. Een asiel is ontoereikend en dierenopvang is te duur.

Trekker: Gwij Stegen
Opvolging:

Dit thema wordt bekeken met een aantal collega's van andere diensten. Ook input van andere middenveldsorganisaties nemen we hierin mee. Naar aanleiding hiervan maken we een visienota op met een aantal concrete actiepunten.

Ondertussen zijn er 2 erkende verenigingen in het Gentse die hiermee aan de slag zijn gegaan. Deze 2 verenigingen krijgen subsidies van de Stad. Er is ook een groep studenten van de richting Toegepaste Psychologie die met één van de verenigingen zal samenwerken om meer opvanggezinnen te zoeken zodat er meer noodopvang kan zijn.

97

Dierenwelzijn

Veldwerkers die huisbezoeken doen komen in contact met dieren die worden verwaarloosd of mishandeld. Deze dieren worden als speelbal gebruikt, hebben niet voldoende ruimte, worden niet (genoeg) buiten gelaten, worden niet verzorgd als ze verwondingen hebben, … Voor dierenmishandeling op grote schaal kun je bij de lokale politie of dierenbescherming terecht. Maar er is geen laagdrempelig contactpunt om individuele gevallen van dierenmishandeling te melden.

Trekker: Gwij Stegen
Opvolging:

Het is de bedoeling om deze legislatuur een centraal punt te hebben op de stadswebsite waar alle info met betrekking tot dieren te vinden is. Dit gaat over verschilllende diersoorten, maar ook contactgegevens voor de burger voor het melden van bijvoorbeeld inbreuken op de dierenwelzijnswet. Sowieso heeft elke wijkcommissariaat een aanspreekpunt voor Dierenwelzijn. 

98

Betrokkenheid van mensen in een kwetsbare situatie

Participatie blijft nog te veel hangen bij de sterkere groepen. Te snel wordt de verantwoordelijkheid hiervoor gelegd bij organisaties die "geen mensen toeleiden uit de doelgroep" of bij de doelgroep zelf. Op die manier komt de stem van maatschappelijk kwetsbare groepen echter niet naar het beleid. 
De vraag wordt vanuit de stad gesteld in de vorm van wijkbudgetten en debatten over beleidsnota’s. Maar als het antwoord dan uitblijft, omwille van de korte termijn of van taal- of assertiviteitsdrempels, ligt het aan de doelgroep zelf.

Hetzelfde geldt voor de adviesraden (zoals bv. de woonraad) . Het beleid vraagt hier naar vertegenwoordiging van alle bewoners, maar er is dan ook nood aan procesbegeleiding en laagdrempelige communicatie. Zodat het effectief toegankelijk is voor alle bewoners en niet enkel zij die algemene mails kunnen lezen, tot een organisatie behoren of hun stem durven verheffen.

Er wordt nog te veel gewerkt vanuit het beleid. Echte participatie zou betekenen dat de doelgroep ondersteund wordt in het zelf vormgeven en uitschrijven van beleid. Een probleem met taligheid los je niet op door foto’s van mensen met een andere origine op te nemen in jouw nota. Dit doe je door de taal te spreken van de mensen die het lezen. En die taal leer je spreken door naar hen te luisteren.

Opvolging:

Sinds 2020 zijn er verschillende initiatieven ontwikkelt om kwetsbare doelgroepen te betrekken bij het beleid. Vanuit concrete wijkprojecten worden er linken gelegd naar de doelgroep. Dit is een leertraject voor alle betrokken partners. 

In het kader van de wijkbudgetten zijn er overeenkomsten gesloten met verschillende middelveldorganisaties met als doel kwetsbare doelgroepen bij deze trajecten te betrekken. Eind 2021 volgt een evaluatie van deze trajecten, met als doel de betrokkenheid van de doelgroepen bij de tweede cyclus van wijkbudgetten te vergroten. 

In kader van de wijkmobiliteitsplannen zijn er specifieke trajecten gelopen naar moeilijk bereikbare doelgroepen. Mobiliteit is een thema dat iedereen aanbelangd. Via de wijkregisseurs, middenveldorganisaties en sleutelfiguren zijn er extra initiatieven ontwikkeld. 

99

Gebrek aan tolken in de hulpverlening®

Sommige vakbonden en mutualiteiten bieden geen tolk aan waardoor er geen of nauwelijks communicatie met de cliënt/patiënt mogelijk is. Idem in ziekenhuizen, in de gevangenis, … Omdat tolken onbetaalbaar worden (48€ per tolkuur + verplaatsingskosten, en ook de Vlaamse tolkentelefoon wordt betalend), worden tolken enkel ingeschakeld voor het hoogst noodzakelijke. Men stopt met tolkuren aanvragen als het contingent (vanuit Stad Gent via IN-Gent) op is. Ook zijn er onvoldoende tolken voor bepaalde talen: Turks, Arabisch, Bulgaars, Roemeens, Slovaaks. Aangezien de Vlaamse tolkentelefoon ook betalend wordt, zal het veel moeilijker worden om flexibel tolken in te zetten voor laagdrempelige dienstverlening zonder afspraak. Vaak is het dan behelpen met google translate. Ook wordt er een hoge druk gelegd op de kinderen en het netwerk van de gezinnen, en op de hulpverleners rond de gezinnen.

Het gebrek aan tolken in de hulpverlening leidt tot ‘hangende casussen’ in de eerstelijnsondersteuning die geboden wordt door de opvoedingswinkel, de brugfiguren, de wijkgezondheidscentra, … Patiënten of cliënten die gerichter geholpen zouden kunnen worden door andere eerstelijnsdiensten blijven toch naar diensten en organisaties gaan waar er een tolk aanwezig is of geven het gewoon op en krijgen geen hulp.

Er wordt bijvoorbeeld geen gebruik gemaakt van tolken in de intensieve gezinsbegeleiding (therapeuten, gezinsbegeleiding, groepstrainingen,…) en dus is er geen intensieve gezinsbegeleiding voor anderstaligen. Daardoor blijven deze gezinnen hangen in de eerstelijn in plaats van de hulp te krijgen die ze nodig hebben.

Ook  is er een tekort aan tools en expertise om mensen met een psychologische en/of psychiatrische achtergrond die de Nederlandse taal niet machtig zijn en ook geen gangbare voertaal hebben een passende hulpverlening aan te bieden. Dit is het gevolg van het feit dat tolken redelijk wat geld kosten, en als er een tolk ingezet wordt, de tolk voornamelijk wordt ingezet in groepssessies. Het is vaak ook moeilijk om mensen met dezelfde taal in groep samen te brengen.

Opvolging:

Dit signaal bundelt de noden aan sociaal tolken in diverse hulpverleningscontexten zowel binnen welzijn als gezondheid.

Die nood kwam nog scherper naar boven door de nieuwe tarieven voor sociaal tolken en vertalen die de Agentschappen Integratie en Inburgering in 2020 invoerden en het stopzetten van de subsidiëring van o.a. telefoontolken door diverse gebruikersoverheden zoals welzijn, gezondheid en onderwijs.

Het is duidelijk dat tolken in hulpverlening in bepaalde situaties noodzakelijk zijn om een kwaliteitsvolle dienstverlening te realiseren. 

Stad Gent is zich hiervan bewust en voorziet daarom jaarlijks een subsidie t.w.v. €551.000 voor de inzet van sociaal tolken van IN-Gent ter plaatse en via video en voor vertalingen. Zowel diensten van Stad Gent als Gentse organisaties uit de sectoren Gezondheid, Welzijn, Onderwijs, Werk, Wonen, Asiel, Integratie & Inburgering kunnen op deze subsidie beroep doen. Het doel van de subsidie is:

- Een taaltoegankelijke dienstverlening realiseren in onze eigen stadsdiensten, zodat we een voorbeeldrol kunnen opnemen.

- Andere Gentse organisaties stimuleren om verder in te zetten op de taaltoegankelijkheid van hun dienstverlening.

Op dat laatste zetten we samen met de sectoren in. Zo hebben we een groeiscenario uitgetekend met de sectoren Gezondheid en Welzijn om enerzijds de verdeling van de middelen zo goed mogelijk te realiseren tussen de organisaties onderling, maar om anderzijds ook in te zetten op een efficiënt en effectief taalbeleid. De sectoren nemen dit engagement deze legislatuur op met ondersteuning van IN-Gent. Sensibilisering rond de nefaste effecten van het inzetten van kinderen als tolk, tips bij het inzetten van vertaaltechnologie zoals Google Translate,... kunnen hier deel van uitmaken.

Maar de Gentse middelen zijn enkel een stimulans. Ze kunnen het tekort aan middelen om voldoende tolken in te zetten in hulpverlening niet oplossen, daarvoor is een tussenkomst  met eigen middelen of middelen van de gebruikersoverheden noodzakelijk. Vanuit de Stad blijven we dit signaal doorgeven naar de bevoegde overheden en we stimuleren ook de  Gentse vertegenwoordigers van de sectoren om hetzelfde te doen bij hun gebruikersoverheden.

Naast taaldrempels bemoeilijken ook andere factoren een vlotte toegang tot gepaste psychiatrische zorg voor anderstalige nieuwkomers. Het klassieke aanbod van psychotherapie en psychofarmaca hebben vaak niet het verwachte of gewenste effect. Er is nood aan een andere behandelingsmethodiek die rekening houdt met de culturele context van de patiënt. Good practices als POZAH binnen Sint-Alexius Grimbergen en het vastlopen op individuele cases doen het bewustzijn rond de nood aan transculturele of cultuursensitieve zorg binnen de psychiatrie toenemen. Er is bereidheid binnen de psychiatrie om de dialoog aan te gaan. 

Aanvulling vanuit het Onderwijscentrum: iCLB heeft eind februari (dus na 2 maanden) reeds helft van budget voor 2021 opgebruikt…….

100

Toegankelijkheid informatie voor doelgroepen in een kwetsbare situatie©

Informatie over dienst- en hulpverlening is heel versnipperd en vertrekt vaak vanuit de beschikbare dienstverlening of structuren van organisaties en dus niet vanuit de noden van de burgers. Doelgroepen in een kwetsbare situatie hebben hierdoor het gevoel te weinig geïnformeerd te zijn en weten niet bij wie ze terecht kunnen.

Voorbeelden vanuit het Huis van het Kind: gezinnen in een kwetsbare situatie weten niet waar ze terecht kunnen voor een toelage van het Groeipakket, ontmoeting, groepswerking, …

Ook de corona-informatie was, zeker in het begin ontoegankelijk voor veel mensen: te veel informatie, onduidelijke communicatie, ontoegankelijk taalgebruik, telkens nieuwe richtlijnen die nieuwe vragen en onduidelijkheden oproepen, foute informatie., …

Opvolging:

  • Stadsbreed is de nood aan toegankelijke communicatie op maat van de doelgroep opgenomen in verschillende beleidsplannen (Communicatie en Merkbeleid, Burgerzaken en Publiekzaken en het Armoedebeleidsplan). Waar mogelijk pakken we pijnpunten in de eigen informatiedeling en communicatie aan, bijvoorbeeld door boodschappen (in brieven, brochures, folders, op de website,...) te herschrijven vanuit het perspectief van de ontvanger en met oog op heldere en (gender)inclusieve taal. Ook toegankelijk en helder beeldgebruik en eenduidige pictogrammen zijn hierbij van belang. Waar mogelijk zorgen we voor communicatie op maat van de wijk.
    Interactie en communicatie met en door deze doelgroepen speelt een belangrijke rol. De stadsdiensten (o.a. Communicatie) kregen of krijgen een bad in de gelijkekansenmethodiek, zodat ze hun eigen referentiekader kunnen uitbreiden, meer zicht krijgen op mogelijke drempels in hun communicatie en deze kunnen aanpakken. Focusgroepen, representatieve testpanels en good practices helpen de communicatie beter af te stemmen op de noden van de doelgroep. De dienst Lokaal Sociaal Beleid, de dienst Communicatie en De Zuidpoort vzw sloegen de handen in elkaar . In het project bekeken mensen met armoede-ervaring een aantal communicatiedragers van stadsdiensten en doen zij aanbevelingen om de communicatie te verbeteren. De inzichten die we opdeden kunnen we ook op andere bestaande en toekomstige communicatie toepassen. 
  • Stad Gent zorgde voor een vertaling van de sociale kaart op burgerniveau, via het zakboekje en de vernieuwde webtool Met weinig geld leven in Gent. Gentenaars met een beperkt budget vinden er een thematisch overzicht van toegankelijke hulp- en dienstverlening in beknopte, heldere taal. De webtool verlaagt de drempel via duidelijke foto's van de organisaties en een interactieve routeplanner. Een nieuwe editie van het zakboekje komt eraan eind 2023.
  • Dienst Communicatie werkt een aantal sjablonen uit voor heldere bewonersbrieven, oa op basis van de inzichten aangebracht door De Zuidpoort. De sjablonen zetten eenduidige taal en eenvoudige structuur voorop, met oog op begrijpbare brieven over diensten en thema's heen. 
  • Dienst Communicatie werkt, samen met partners in Nederland, aan een 'universele iconendatabank'. Doel is een open databank met herkenbare en heldere iconen op te zetten voor gebruik door verschillende organisaties en overheden. In het voortraject is er aandacht voor onderzoek naar welke iconen universeel het best herkenbaar zijn. Het project houdt ook rekening met inclusiviteit.
  • OCMW Gent voerde een gebruikersonderzoek uit naar hoe (potentiële) OCMW-cliënten online info zoeken over OCMW(-rechten). Op basis van de aanbevelingen uit dit onderzoek worden de webpagina's van OCMW Gent op de stadswebsite in de loop van 2023 vereenvoudigd en verbeterd. Daarbij houden we o.a. rekening met de vindbaarheid van contactgegevens en de complexiteit van de aangeboden info.
  • OCMW Gent werkt ook aan de offline informatiedragers, in de vorm van een aantal heldere, thematische fiches die duidelijk weergeven wat de voorwaarden en procedures zijn om rechten aan te vragen. Deze fiches worden ook aan partners aangeboden als ondersteuning bij het gericht doorsturen naar OCMW Gent.
  • Snel schakelen bij crisiscommunicatie: zowel bij de Oekraïne- als energiecrisis zorgde Stad Gent voor gerichte communicatie, met een overzicht van beschikbare hulp en laagdrempelige contactmogelijkheden. Waar nodig zetten we extra kanalen op. Communicatie rond Oekraïne werd ook vertaald.
  • Eenduidige communicatie blijft echter een uitdaging, aangezien we als stad maar vat hebben op een deel van de communicatie en informatie die de burger bereikt. Door de veelheid van kanalen en communicatoren (lokaal, bovenlokaal, overheid, privé, middenveld,...) blijft het een opgave om de toegankelijkheid en enkelvoudigheid van informatie te garanderen.
     

Coronacommunicatie

  • Het kostte enige tijd om de coronacommunicatie van Stad Gent beter af te stemmen op kwetsbare doelgroepen. Tijdens de eerste golf werd een werkgroep opgericht die de specifieke noden rond communicatie naar kwetsbare Gentenaars bekijkt. Enkele resultaten:

    • een webpagina met overzicht van de sociale initiatieven in coronatijd
    • een pictogrammendatabank die toelaat om coronamaatregelen snel en helder te communiceren (via afdrukbare posters - verdeling on- en offline via stad en middenveld)
    • meertalige en visueel uitgewerkte folders rond specifieke thema's (vb. ramadan, eindejaarsmaatregelen, vaccinatie,...),
    • filmpjes op sociale media met ECM-influencers, videoboodschappen (rond ramadan, maatregelen, vaccinatie,...), animatiefilmpjes (vb. rond eindejaarsmaatregelen, maatregelen aan de loketten), 
    • webinars om informatie te verstrekken aan middenveldorganisaties en stadspersoneel in samenwerking met een professor van UZ Gent, een imam, arts van Turkse origine en moderator van Marokkaanse afkomst: werking vaccin, vaccinatie en geloof (halal, ramadan,..), hoe mensen motiveren tot vaccinatie, omgaan met weerstand en twijfels,…
  • Sommige doelgroepen zijn niet of moeilijk te bereiken via de beschikbare kanalen. Hier moeten we op zoek naar alternatieve pistes. Zo toonde de coronacrisis bv. aan dat nieuws uit het thuisland of berichtgeving via Facebook de lokale communicatie overstemt. Door bv. influencers uit de eigen gemeenschap in te schakelen probeert de stad de boodschap toch dichterbij de doelgroep te brengen.

 

Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022

101

Behalen van een rijbewijs zonder tolk

Vroeger was het toegelaten om een tolk mee te nemen naar het theoretisch rijbewijsexamen. Zo kon iemand die het Nederlands niet machtig was, toch zijn rijbewijs halen. Nu kan dit niet meer. Verder zet het parket in op rijbewijstoerisme, waardoor er meer controles zijn op de aanvraag van Belgische rijbewijzen voor wie meer dan 6 maanden in België verblijft. Indien je dit niet hebt aangevraagd, wordt jouw rijbewijs ingetrokken.  Je kan dan enkel in België een nieuw proberen te behalen, in een taal die je vaak -nog niet- machtig bent.

Opvolging:

Dit signaal werd in 2018 onderzocht. 

Voor een theoretisch rijexamen kan een kandidaat sinds 1 maart 2017 geen beëdigd tolk in elke taal inzetten.

- Een kandidaat die het Nederlands niet machtig is, mag het theoretisch examen afleggen, bijgestaan door een tolk voor de talen Frans, Duits of Engels die onder de beëdigde vertalers wordt gekozen door het examencentrum. De tolk wordt in alle gevallen door de kandidaat vergoed.

- Kandidaten bij wie het mentaal en/of intellectueel vermogen en/of de graad van alfabetisme ontoereikend is, kunnen het examen afleggen in een speciale zitting. In deze speciale zitting worden de vragen zeer traag in  het Nederlands gesteld en geeft de examinator toelichting bij de vragen, voor de antwoordtijd ingaat.

We zullen onderzoeken of deze richtlijnen nog zijn bijgestuurd, wat de impact hiervan is op mensen die geen kennis hebben van het Nederlands en de landstalen.

102

Aanbod vrije tijd voor gezinnen in een kwetsbare situatie©®

Het vrijetijdsaanbod voor mensen in een kwetsbare situatie vertoont, ondanks vele inspanningen, nog heel wat lacunes.

  • Toegankelijke en betaalbare naschoolse en vakantie-opvang is zeer belangrijk voor kinderen die opgroeien in een kwetsbare situatie. Daar worden ze niet alleen opgevangen maar kunnen ze ook nieuwe interesses ontdekken. Nu hangen ze vaak rond in de wijk of worden ze opgevangen door hun broers of zussen. Ouders die het nodig hebben, en niet alleen omwille van werk of een opleiding, maar ook omwille van een zware gezinslast, zouden hier gebruik van moeten kunnen maken om even op adem te komen. Gezinnen in een kwetsbare situatie vinden nog te weinig hun weg naar buitenschoolse opvang, onder andere door administratieve en digitale drempels, maar ook doordat ze het nog te weinig kennen.
  • Er zijn meer en meer naschoolse activiteiten op de scholen (vb. muziekinstrument bespelen), waarvoor kinderen worden warmgemaakt in een proefles. Maar de kostprijs ervan is te hoog voor gezinnen in een kwetsbare situatie (70€/semester).
  • Er zijn drempels als het gaat om alternatieve dagbesteding of om Naadloos Flexibel Traject voor jongeren: vrijwilligersverzekering niet voorhanden, moeilijke bereikbaarheid van de initiatieven met openbaar vervoer, gebrek aan langdurig en voltijds aanbod, wachtlijsten en aanmeldingstops, het aanbod sluit niet aan bij de interessesfeer (nu vaak boerderij of buitenwerk, geen ICT, niets voor meisjes), …
  • Er is een tekort aan specifiek aanbod voor meisjes binnen de Gentse jongerenwerkingen. Nu heeft enkel vzw Jong een aanbod en meer bepaald in de wijken Sluizeken en Brugse Poort, en in andere wijken waar vzw Jong actief is.
  • Alleen de stap zetten naar een sportclub is vaak moeilijk, zeker voor  gezinnen in een kwetsbare situatie. Hierbij is behalve het Sportaround-project weinig begeleiding voorzien. Er zijn niet alleen financiële drempels, maar ook drempels rond afspraken en verwachtingen.
  • UITpas:
    • aanbod te beperkt voor jongeren in een kwetsbare situatie (activiteiten uitbreiden naar concerten, gaan poolen, fitness en Kinepolis), aanbod niet gekend, incentives spreken niet aan (bijvoorbeeld een brooddoos)
    • niet voor mensen zonder wettig verblijf: groeps- en organisatiepassen zijn veel te omslachtig zodat mensen er weinig gebruik van maken en zo weinig of niet deelnemen aan vrije tijd.
  • Vakantieparticipatie blijft te duur: tijdens de vakantie willen ouders hun kinderen een nuttige vrije tijdsbesteding aanbieden, maar hier hangt vaak een serieus kostenplaatje aan vast. Dierenkampen zijn bijvoorbeeld heel erg in trek, zeker voor kinderen met een beperking, maar vaak zeer kostelijk. Ook het vervoer voor een daguitstap is meestal te duur. Ouders geven aan dat er moet ingezet worden op de opleiding van de animatoren. Zodat zij ook voorbereid zijn om om te gaan met kinderen met specifieke noden.
Opvolging:

Begin 2023:

* de oproep werd uitgeschreven voor een bruggenbouwer die de brug maakt tussen vraag en aanbod betreffende vrijetijdsaanbod voor Gentse kinderen en jongeren met een beperking. Doel: tegen eind mei een subsidieovereenkomst met partner afsluiten voor 3 jaar

De bruggenbouwer was 1 van de aanbevelingen vanuit het onderzoek van vzw Oranje (zie hieronder)

* Jeugddienst biedt extra ondersteuning rond gebruik van sociaal tarief door jeugdverenigingen

* Dagje Planeet Gent werd uitgebreid naar 2 dagen vol sessies waarbij OKAN-leerlingen konden proeven van het Gentse vrijetijdsaanbod

* de subsidieovereenkomsten vanuit de Open Call in 2020 (zie hieronder) werden verlengd voor de komende 2 jaar.

* Er worden jaarlijks meer sessies "onbekend is onbemind" gegeven

* Vanuit de Jeugddienst wordt het Gentse vrijetijdsaanbod voorgesteld op het Brugteam (Brugfiguren onderwijs + Brede School)

2022

* Eind 2020: Open Call --> verenigingen met kinderen en jongeren uit maatschappelijk kwetsbare situaties worden vanaf nu financieel en inhoudelijk ondersteund door de Jeugddienst. Ook Zelforganisaties (via extra aangeworven stadsondersteuner)

* Extra inzet Jeugdstraathoekwerkers

* Organisatie Zomerbeurs voor intermediaren + ontwerp zomerkalender met alle laagdrempelige activiteiten 

* Jeugddienst en Sportdienst gaan langs op verschillende locaties (scholen, inloopteams) om mee met ouders de inschrijvingen voor vrije tijd in orde te maken

* In alle huidige subsidiereglementen van de Jeugddienst is het gebruik van een sociaal tarief als verplichting opgenomen

* Er werd een projectsubsidie goedgekeurd (samenwerking JES en Jong) voor middelen om extra aanbod uit te werken voor meisjes. 

* Komeet project: nieuw project vanuit Jeugddienst waarbij dmv peer support/buddywerking jongeren andere jongeren helpen toeleiden naar vrije tijd

* Uitpas: gerichte mailing naar fitnesscentra: voorlopig zonder resultaat. Nieuwe incentives (bvb powerbanks) worden momenteel bekeken. 

* Binnen de animatorcursussen van VDS (Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw) wordt extra aandacht besteed aan vorming rond maatschappelijke kwetsbaarheid en kinderen en jongeren met een beperking als doelgroep.

* In 2021 zal Oranje vzw in opdracht van de Jeugddienst een onderzoek voeren naar de toegankelijkheid van het reguliere vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren met een beperking. Uit dit onderzoek zullen we signalen en tips halen, waarmee we aan de slag kunnen gaan om het aanbod laagdrempeliger te maken voor deze doelgroep.

* Kampengids: bundeling van aanbod voor kinderen en jongeren met beperking of uit financieel minder draagkrachtige gezinnen.

 

103

Tekort aan zwemlessen voor vrouwen

Sinds kort kunnen vrouwen maar op 1 plek en 1 moment niet-gemengd leren zwemmen, met name in ’t Strop op zondagochtend. Omdat deze zwemles niet in samenwerking met de sportdienst of een buurtpartner wordt georganiseerd, is het ook duur en is er niet altijd een lesgever voorhanden. Hiervoor inschrijven moet al in mei voor de start in september. Anders is het volzet. Vrouwenzwemmen op vrijdag in UZ is geschrapt en op dinsdag in Rozebroeken is enkel het wellness-gedeelte voor vrouwen.

Opvolging:

Opvolging:

  1. De situatie nu

Er zijn een aantal factoren die ertoe leiden dat er een tekort is aan zwemlessen enkel voor vrouwen:

  • Het aanbod in UZ Gent werd inderdaad stop gezet. Dit was een keuze van het UZ Gent om het zwembad terug meer voor therapie in te zetten.
  • De zwemclub Adrenaline vzw organiseert een aanbod specifiek voor vrouwen. Ze huren het zwembad Strop hiervoor af en zorgen zoals andere clubs zelf voor een redster. De prijs om te zwemmen in zwembad Strop op zondagochtend bij vzw Adrenaline bedraagt 6 euro per beurt. De organisatie acht het op dit moment niet mogelijk om in het UiTPAS systeem te stappen. 
  1. Ons antwoord op dit signaal

Het Stadsbestuur opteert voor inclusief zwemmen.  Er is vandaag al een groot tekort aan zwemwater. Het voorbehouden van het zwembad voor specifieke doelgroepen zou dit tekort alleen maar doen toenemen. Specifiek doelgroepenzwemmen is enkel mogelijk indien dit via clubs georganiseerd wordt zoals bvb Adrenaline VZW. 

We willen ook opmerken dat in de Farys zwembaden lichaamsbedekkende zwemkledij is toegelaten wat maakt dat er geen enkele reden is om  in deze zwembaden een exclusief aanbod voor vrouwenzwemmen te organiseren. Sommige vrouwen hebben angst voor negatieve reacties van andere bezoekers en dat ze zouden worden weggestuurd door de redders. De communicatie rond de kledijreglementen in het zwembad  zal daarom worden herbekeken samen met enkele redders van het zwembad.

De cursussen “leren zwemmen voor volwassenen” van de sportdienst zijn nu heel snel volzet. Er zijn 3 groepen met een beginners- midden- en vervolmakingsniveau en de volwassenen schuiven door naarmate ze beter kunnen zwemmen.  Als het zwembad Neptunus af is, kunnen er extra lessen voor volwassenen georganiseerd worden.