Wonen

3

Beperkte mogelijkheden tot menswaardig leven©®

Voor kansengroepen  is er een grote discrepantie tussen wat ze nodig hebben om een menswaardig leven op te bouwen en het beschikbare aanbod waarover de samenleving beschikt. Ook de hulpverlening heeft weinig vat op de huisvestings- en de tewerkstellingsproblematiek van mensen met een laag of onzeker inkomen.

Opvolging:

In het armoedebeleidsplan 2020 - 2025 zijn een aantal doelstellingen en maatregelen opgenomen die impact hebben op de huisvestings- en tewerkstellingssituatie van mensen met een laag inkomen. Concreet gaat het over:

WONEN

  • Bouw van robuuste woningen: Er zijn 11 robuuste woningen ontworpen voor daklozen met complexe problemen. Dit is permanente huisvesting in stevige woningen vanuit het Housing First concept. De start van de bouw is gepland in september 2021.
  • Creëren van meer betaalbare huurwoningen in de laagste marktsegmenten van de private huurmarkt: Sociaal Verhuurkantoor (SVK) Gent beheerde eind 2022 in totaal 331 woningen. Het SVK nam 35 woningen in huur, het beste resultaat in jaren. Dit is het gevolg van twee grote projecten (SVK Pro en SVK Erfpachtrenovatie) en de invoering van de motivatiepremie voor eigenaars om een faire vergoeding te kunnen betalen die meer in lijn ligt met de marktprijzen in Gent. 
  • Uitbreiding van het aanbod assistentiewoningen in elk van de 25 Gentse wijken met extra aandacht voor kwetsbare ouderen: In november 2020 opende een tweede groep van 15 assistentiewoningen in Mariakerke naast het WZC Zuiderlicht.  Vanaf april 2023 verhuurt Thuispunt Gent 13 flats aan senioren en personen met een beperking. het gaat voer 3 flats voorzien voor rolwagengebruikers en 10 drempelloze flats.
    Voor de uitvoering van het sociaal woonproject Meulestede werd het projectteam aangeduid en zal de uitwerking van het programma in overleg met de dienst zelfstandig wonen starten in januari 2023. In dit project is een ontmoetingsruimte voor de buurt voorzien, 5 sociale woningen voor grote gezinnen en 20 Sociale Assistentiewoningen.
  • Gent knapt op: renoveren van 300 woningen van kwetsbare Gentse gezinnen. Eind 2022 waren er al 82 woningen afgewerkt.
  • Verhogen van de kwaliteit van de woningen van kwetsbare huurders: 
    Het Verhuurderspunt, opgericht in juni 2021 als centraal aanspreekpunt voor eigenaars van Gentse huurwoningen bij de dienst Wonen (team Kwalitatieve Woningen), draait op volle toeren. Op anderhalf jaar tijd behandelde het Verhuurderspunt bijna 900 cases waarvan ongeveer de helft over woningkwaliteit gaat. Sinds 1/7/2021 is er ook een specifiek Gents subsidiereglement voor de renovatie van huurwoningen, gekoppeld aan de adviestrajecten van het Verhuurderspunt. Deze subsidie stimuleert enerzijds het uitvoeren van de nodige werken in functie van het behalen van een conformiteitsattest en anderzijds het betaalbaar houden van de huurwoning.
  • Propere en gezonde leefomgeving: Gentenaars met een verhoogde tegemoetkoming of in budgetbegeleiding of collectieve schuldenregeling hebben recht op een aantal gratis huisvuilzakken of ophaalkrediet. Vanaf 2020 voorziet IVAGO ook PMD-zakken, om ervoor te zorgen dat ook voor hen sorteren loont.
    Om dit recht automatisch te kunnen toekennen werd er een overeenkomst afgesloten met de Kruispuntbank Sociale Zekerheid. Op deze manier konden we alle rechthebbenden rechtstreeks contacteren om hen uit te nodigen om hun huisvuilzakken op te halen.
    29.668 gezinnen kregen in 2022 de sociale tegemoetkoming. Dit is een stijging van 5,2% tov 2021. In 2021 steeg het aantal ook al met 6% tov 2020.
  • Woonbemiddeling op de private huurmarkt: In oktober 2020 startte de herhuisvestingsbegeleiding op de private huurmarkt om ervoor te zorgen dat huurders die hun woning dreigen te verliezen hun woning uiteindelijk toch kunnen behouden.
  • Uitbreiding woonbegeleiding in het Sociaal Verhuurkantoor
  • Verminderen van discriminatie op de Gentse huisvestingsmarkt: Wonen is samen met onderwijs en werk één van de essentiële levensdomeinen in het Actieplan Antidiscriminatie en Antiracisme.

 

WERK

  • Detecteren van kwetsbare werkzoekenden met het Jobteam:  Jobteam Gent gaat actief op zoek naar personen in een kwetsbare positie die stappen willen zetten naar werk, maar voor wie de reguliere dienstverlening te hoogdrempelig is. Mobiele arbeidsbegeleiders van het Jobteam zijn aanwezig op 10-tal plekken in de stad en zoeken deelnemers op in hun eigen leefomgeving. Het Jobteam heeft sinds de opstart in 2020 contact gelegd met 1.481 personen in een maatschappelijk kwetsbare positie. Eind 2022 was met 900 onder hen een intensieve, aanklampende begeleiding opgestart.
  • Uitbreiden van de begeleiding van jongeren naar de hoogst haalbare trap richting werk: Om te voorkomen dat men in armoede terecht komt door werkloosheid, ondersteunden we schoolverlaters in de eerste stappen op de arbeidsmarkt. Hiervoor werd ingezet op een pop-up voor schoolverlaters, trajectwerking 'leren en werken' en begeleiding binnen de methodische cel jongeren van het MAACT.
  • Wegwerken van digitale drempels: Er werden jaarlijks digitale pakketten in bruikleen gegeven aan werkzoekenden die begeleid werden door het Jobteam. De digibank U-Connect ontleende 107 toestellen, bood 499 keer digitale hulp en 40 workshops voor kwetsbare werkzoekende Gentenaars.  

7

Verdringing door toeristen en shoppers

Gent is zeer aantrekkelijk voor toeristen en shoppers, en zet daar zelf ook meer en meer op in. Enkele voorbeelden:  

  • Vervoer: Stad Gent zet onder meer via het mobiliteitsplan in op gratis wandelbusjes in het centrum, gratis shuttles tussen de Park-and-Rides en het centrum, gratis openbaar vervoer op shopzondag, en een hop-on-hop-off-watertram.
  • Economie: Gent trekt low-budget en chique winkels aan, leegstaande winkelpanden worden ter beschikking gesteld als pop-up, en er komen veel chocolade- en souvenirwinkels bij.

De tijdelijke bezoekers zorgen er ook voor dat woningen worden gebruikt als bed and breakfast, Airbnb, of als bedrijfsappartementen. Daardoor wordt Gent minder en minder betaalbaar voor haar eigen bewoners, en dreigt ze slachtoffer te worden van haar eigen succes.

Opvolging:

De wandelbus werd ondertussen afgeschaft en het vrijgekomen budget werd geïnvesteerd in uitrol van het vervoersarmoedeplan ten gunste van kwetsbare Gentenaars.

23

Bedwantsen: van opmars naar plaag®

Bedwantsen zijn al sinds 2000 aan een nieuwe opmars bezig, maar de laatste maanden is er sprake van een heuse plaag. Bedwantsen komen in zowel woningen als (sociale) appartementen voor. Vooral in hoogbouw kunnen de beestjes zich gemakkelijk verspreiden o.a. via de verwarmingselementen of in de gangen. Bedwantsen kunnen overal voorkomen en zich ook verstoppen in tweedehands- of doorgeefmateriaal.

Bedwantsen geven geen ziektes door. Maar de gevolgen voor wie er last van heeft zijn niet te onderschatten. Je ervaart last in de vorm van jeuk, zichtbare beten, allergische reacties, ontstekingen van opengekrabde beten, mentale belasting van leven met deze plaag en de jeuk, schaamte en taboe, vermoeide kinderen die zich niet kunnen concentreren op school omdat ze last hebben van de beten ‘s nachts, … 

Bedwantsen hebben in eerste instantie niets met hygiëne te maken. Je kan gewoon pech hebben dat het beestje zich bij jou verscholen heeft. Mensen herkennen vaak niet dat ze bedwantsen hebben. Of voelen schaamte om dit toe te geven.

De behandeling is duur en intensief. In geïnfecteerde appartementen bijvoorbeeld worden 3 behandelingen uitgevoerd met een tussentijd van 2 weken. Mensen moeten toestemming geven, de deur opendoen en voor een paar uren de woning verlaten. En ook ter voorbereiding van de behandeling moet er veel gebeuren:

  • Slaapbanken e.d. veilig inpakken en verwijderen. Er is een andere firma nodig om dit hermetisch te verwijderen.
  • Ivago verwittigen voor het ophalen van geïnfecteerde meubels.
  • Meubels van de muur zetten, gerief opbergen.
  • Alle aanwezige textiel wassen op 60 graden en inpakken in gesloten plastic zakken.
  • Tussentijds niet grondig poetsen want de producten moeten hun werk kunnen doen.

Het OCMW kan tussenkomen in de kostprijs, maar enkel na een sociaal onderzoek en niet voor mensen zonder wettig verblijf.

Bedwantsen worden niet erkend als gevaar voor volksgezondheid waardoor er geen protocol is bij uitbraak. Dat zorgt ervoor dat er geen stok achter de deur is, als mensen een behandeling weigeren. Idealiter wordt in hoogbouw een volledige gang of een volledig gebouw behandeld.

Trekker: Wendy De Man
Opvolging:

Er zijn inderdaad heel wat drempels die een adequate aanpak van bedwantsen tegengaan.
Vanuit de Stad is er, samen met OCMW, Wijkgezondheidscentra, Woningent en Logo Gezond+, gestart met een werkgroep om hierop in te spelen:
- Bedwantsen zijn niet opgenomen in het Binnenmilieubesluit: de vraag aan minister Beke om dit te wijzigen, werd afgewezen.
- Inzet op informatie en sensibilisering via webinars voor intermediaren en dokters/apothekers zodat zij bedwantsen herkennen en voldoende juiste info hebben over de effecten en bestrijding van bedwantsen om hun cliënten hierin te helpen; een infofolder over bedwantsen voor bewoners is in opmaak.
- In het kader van de verhuisbewegingen binnen het Stadsvernieuwingsproject Nieuw Gent, zullen de bestrijdingskosten voor Jupiter en Mercurius door de Stad gedragen worden. Dit is een proefproject om tegen te gaan dat de bedwantsen mee zouden verhuizen en zich verder in de wijk en in de Stad zouden verspreiden.
- Opmaak van een protocol zodat wijkwerkers weten welke stappen te nemen en welke ondersteuning er mogelijk is bij bewoners die te kampen hebben met bedwantsen.

34

Steeds meer mensen thuisloos door woningcrisis

Er zijn zo goed als geen woningen meer te vinden in Gent. Mensen die een opzeg van hun huurovereenkomst hebben gekregen, vinden geen betaalbare woning meer. Ze komen dan in de laatste weken voor de deadline aankloppen bij eerstelijnswerkers voor hulp bij het zoeken. Vaak zijn het alleenstaande ouders of mensen met een vervangingsinkomen maar steeds meer ook werkende mensen met een laag inkomen. De machteloosheid bij de eerstelijnswerkers is zeer groot. Zij kunnen hooguit voorzien in een warme doorverwijzing, maar zien steeds meer dat mensen ‘dak- of thuisloos’ worden. Ze logeren bij familie of vrienden tot er een oplossing komt, of komen noodgedwongen in precaire woonomstandigheden terecht.

Noot: er is een telling gebeurd van de dak- en thuislozen waardoor er vanaf maart 2021 voor het eerst betrouwbare cijfers zullen zijn.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Kennisverzameling: het project ROOF initieerde de eerste dak- en thuislozentelling in Gent en organiseert de local action group in het kader van het Europees project. Stad Gent engageert zich om naar Functional Zero te gaan en in te zetten op Housing First.

Bundeling van krachten: Taskforce Wonen en Opvang blijft beleid, administratie en middenveld samenbrengen om signalen te capteren en oplossingen uit te werken.

Projecten: via projectoproepen geeft Stad Gent het middenveld de kans om nieuwe modellen van betaalbare huisvesting voor de meest kwetsbare doelgroepen te ontwikkelen. De oproepen zijn gericht op daklozen, instellingverlaters en mensen met beperkingen.

Dienstverlening: enerzijds werden woningzoekers aangeworven om mensen te begeleiden bij hun zoektocht naar een huurwoning, anderzijds worden de woonwijzers versterkt met bijkomende consulenten om informatie en advies te geven aan woningzoekenden. 

Financiële ondersteuning: de relance huurpremie voor gezinnen tussen twee en vier jaar op de wachtlijst voor een sociale woning bood een eenmalige tijdelijke ondersteuning van 40 euro per maand. Uit dit project werden leerpunten gehaald om gezinnen beter toe te leiden naar de Vlaamse huursubsidie en huurpremie. 

Via het project ‘Opname Huurpremie’, waar de woonwijzer de potentieel rechthebbenden op een Vlaamse huurpremie actief contacteren en ondersteunen bij hun aanvraag, werd ingezet op het maximaal uitputten van bepaalde rechten. Het project werd ondertussen omgezet naar reguliere werking.

 

35

De ontoegankelijke huurmarkt®

  • Verhuurders willen vaak niet verhuren aan mensen met een vreemde familienaam, maar ook niet aan mensen met een vervangingsinkomen, een leefloon of aan alleenstaande gepensioneerden (tenzij hun kinderen borg staan).
  • Nieuwbouwwoningen zoals aan Dok-Noord zijn onbetaalbaar en dit werkt gentrificatie in de hand.
  • Sommige gezinnen staan al heel lang op de wachtlijst voor een sociale woning.  Als ze dan uiteindelijk een woning aangeboden krijgen, moeten ze soms binnen de maand verhuizen om die woning niet te verliezen. Omdat ze een vooropzeg van 3 maanden hebben, moeten  ze 2 maanden dubbele huur betalen.
  • Voor gezinnen met meer dan 5 kinderen is er geen aanbod.
  • De huurprijs van een sociale woning is berekend op de belastingaangifte van 3 jaar terug. Soms is het verschil in inkomen groot in vergelijking met 3 jaar terug. Ondertussen zijn mensen soms gepensioneerd, of werkloos geworden, … Vaak is het ook even wachten op een aanpassing van de huurprijs na een scheiding, en je inkomen moet bovendien gedurende 3 maanden 20% lager zijn om in aanmerking te komen voor een aanpassing.
Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Aanbodverruiming: Stad Gent wil het aantal SVK woningen verdubbelen, het aantal betaalbare huurwoningen via Huuringent verdrievoudigen en 1.200 bijkomende sociale woningen laten bouwen. Daartoe is budget voorzien en een investeringssubsidie voor de huisvestingsmaatschappijen. 

Via sociaal beheer wil stad Gent private woningen die langer dan 2 jaar op het leegstandsregister staan verhuren via SVK.

Discriminatie: de praktijktesten op de private huurmarkt worden verdergezet. De werking voor ondersteuning aan verhuurders wordt uitgebouwd met een Verhuurderspunt. Verhuurders zullen begeleid worden in objectieve verhuur. De samenwerking met de immokantoren wordt versterkt.

Huurgeschillen: voor huurders die problemen ondervinden wordt de drempel voor juridisch advies verlaagd door gratis zitdagen van Huurdersbond Oost-Vlaanderen in het stadskantoor en via doorverwijsbrieven naar Huurdersbond Oost-Vlaanderen.  

Gentrificatie: in elk stadsproject wordt 20% sociale huurwoningen en 20% budgethuurwoningen voorzien. Budgetkoop wordt omgezet in budgethuur. Via renovatietrajecten voor verhuurders wordt gestimuleerd dat bestaande huurwoningen gerenoveerd en verder verhuurd worden in plaats van verkocht.

Woningen voor grote gezinnen: bij de bouw van nieuwe SVK woningen en van nieuwe sociale woningen wordt gestreefd naar een maximaal aantal gezinswoningen met drie en meer slaapkamers. In de renovatiepremie voor verhuurders wordt extra subsidie gegeven vanaf meer dan drie slaapkamers.

Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022

36

Onderhoudsproblemen woningen

Omdat gezinnen in een kwetsbare situatie vaak in slechte woningen wonen, zijn onderhoudskosten vaak een grote kost, waardoor mensen dit uitstellen. Het gevolg daarvan is dat mensen niet meer in orde zijn met hun brandverzekering of in de wintermaanden in de kou zitten door problemen met de verwarmingsketel.

Heel wat mensen hebben het moeilijk om zelf hun woning te onderhouden: herstellen van een lekkende kraan of een kapotte lamp, huisvuil sorteren, schimmelvorming voorkomen. Ze ontberen heel wat skills voor een gezond woonklimaat.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Kwaliteit huisvesting: het project Gent Knapt Op ondersteunt eigenaars met een beperkt inkomen zodat zij hun woning kunnen renoveren. 

Er is een samenwerking tussen de Woonwijzer en Domuns Mundi opgezet waar de woonwijzerconsulent kwetsbare huurders kan doorverwijzen. Domus Mundi voert de kleinere klussen en herstellingen uit.

37

De huurpremie en zijn (ver-)valkuilen

Mensen die aanspraak maken op de huurpremie en hierdoor kunnen verhuizen naar een betere huurwoning, verliezen deze premie als ze nadien een sociale woning weigeren. Hierdoor ontstaan er kafkaiaanse toestanden, waarin mensen een degelijke huurwoning vroegtijdig moeten verlaten om in een sociale woning te trekken. Het aanvaarden van de sociale woning brengt ook extra kosten mee: een tweede verhuis, verfraaiings- en herstellingswerken en de schadevergoeding voor contractbreuk aan de privé verhuurder. Hierdoor duwt het systeem mensen dieper in de financiële put als ze een sociale woning krijgen, of net  door het weigeren ervan.

Mensen geven aan dat de huishuur stijgt, terwijl de huurpremie daalt en dat je daarover niks kunt zeggen of vragen, omdat je je huurpremie anders kan verliezen.

Als iemand bv. meer dan 3 maand geen vast verblijfsadres heeft, vervalt het recht op de huurpremie.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Huurpremie: de voorwaarden voor de huurpremie kunnen door Stad Gent niet veranderd worden omdat dit Vlaamse materie is. Huurders worden aangemoedigd om zoveel mogelijk én op tijd advies in te winnen bij de woonwijzer in hun buurt om te weten welke gevolgen er verbonden zijn aan het krijgen van een huurpremie en het (al dan niet) verhuizen naar een sociale huurwoning. Zij kunnen het traject op korte en langere termijn laten onderzoeken zodat zij geen impulsieve beslissingen nemen.

38

Co-housing uit noodzaak wordt afgestraft®

Door de hoge woningprijzen gaan mensen samenwonen. Daarvoor worden ze vaak afgestraft: hun vervangingsinkomen vermindert, ze verliezen bepaalde sociale voordelen, de huurprijzen stijgen door aanpassing van de huurprijs van de sociale woning en het gezamenlijk inkomen of omdat de markt daarop inspeelt. Dit leidt tot een vicieuze cirkel, omdat dit de prijs van huurwoningen in het algemeen beïnvloedt, en dus nog meer mensen noodgedwongen moeten co-housen. 

Ook binnen gezinnen zorgt dit voor spanningen. Ouders moeten hun kinderen noodgedwongen op straat zetten. De jongeren moeten daardoor te vroeg, zonder de nodige voorbereiding, hun plan trekken. Soms heeft dit zelfs dakloosheid tot gevolg.  

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Oplossingen voor kostendelend samenhuizen: de fiscale nadelen van kostendelend samenhuizen kunnen enkel via federale wetgeving weggewerkt worden. Stad Gent zet vooral in op aanbodverruiming van betaalbare huur (sociaal en budgethuur) zodat mensen een alternatief hebben voor samenwonen uit financiële noodzaak. Hospitawonen werd ingevoerd om alleenstaanden de kans te geven in te wonen bij een eigenaar en daarbij een eigen adres en dus ook individuele rechten te hebben. De voordelen van hospitawonen kunnen nog meer  bekend gemaakt worden.

39

Sociale medewerkers Woningent niet meer rechtstreeks te bereiken

De sociale medewerkers van Woningent hebben geen individueel telefoonnummer en emailadres meer, maar wel een teammailadres en algemeen nummer. Op die manier willen ze de mensen beter en sneller kunnen helpen. Ze verwachten dat mensen hun zaken telefonisch, en bij voorkeur via mail regelen. Voor veel huurders en kandidaat-huurders bemoeilijkt dit de toegankelijkheid, ze willen liefst persoonlijk contact (zie signaal 67). Het is bovendien zeer moeilijk om een afspraak te bekomen.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent kan de interne werking van Woningent niet regelen. Stad Gent kan dit signaal wel aan de sociale huisvestingsmaatschappij laten weten.

40

Geplaatste kinderen kunnen niet naar huis omwille van te kleine sociale woning

Sociale huurders met geplaatste kinderen, die een grotere woning aanvragen om hun kinderen terug thuis te krijgen, moeten zeer lang wachten op een mutatie op grond van overbezetting (soms meer dan 10 jaar). De woning is een bepalende factor bij het al dan niet terugkrijgen van de kinderen uit een pleeggezin of instelling. Een vicieuze cirkel dus.

Trekker: Debby Drubbel
Opvolging:

Stad Gent bepaalt de interne mutatieregels van een sociale huisvestingsmaatschappij niet. We kunnen aandacht vragen voor deze problematiek.