Als hulp- of zorgverlener vang je via allerlei bronnen signalen op. Je verneemt problemen rechtstreeks van de betrokkenen of ervaart zelf structurele knelpunten in de praktijk.

Je wordt geconfronteerd met:

• onvolkomenheden in de dagelijkse werking van een organisatie
• afstemmingsproblemen of overlap tussen organisaties
• onvolkomenheden in de regelgeving
• bestaan van risicogroepen of het potentiële ontstaan ervan
• gebrek aan informatie
• hiaten in het beleid van een organisatie, een sector en/of een overheid.

Merk je als hulpverlener zo’n probleem op? Dan kan je het signaal doorgeven aan één van de signaalcoördinatoren. Die weegt zorgvuldig af of het signaal beantwoordt aan de definitie en of ze er niet intern zelf mee aan de slag kan. 

De signalen uit de praktijk bevatten een schat aan beleidsinformatie. We gebruiken de signalen om structurele veranderingen te initiëren. Problemen die regelmatig terugkomen stromen dankzij het signalenbeleid door naar de juiste organisaties en beleidsactoren. De werkgroep stimuleert aanbevelingen en/of verbeteradviezen over de geanalyseerde signalen.

Een structureel signaal is… ?

…een terugkerend persoon- en situatie overstijgend probleem, opgemerkt door eerstelijnswerkers, dat een structurele oplossing vraagt over organisaties heen.  
Pas wanneer een signaal de signaalprocedure volledig doorliep spreken we over 'een structureel signaal'. Een structureel signaal is over álle organisaties van de werkgroep heen:

• duidelijk én
• neutraal én
• (h)erkend én
• gedeeld

Structureel signaleren verbetert de integrale werking van de hulpverlening. Door structurele problemen te signaleren en aan te pakken verbeteren we de omstandigheden van de Gentenaar: financiële situatie, woonsituatie, (geestelijke) gezondheid, intermenselijk contact, werksituatie, enz. We voorkomen sociale problemen of de verergering ervan. 

Signaleren is een cyclisch proces van:

• waarnemen en opvangen
• verzamelen
• analyseren
• communiceren
• actie ondernemen (ligt buiten het bestek van de werkgroep signalen) 
• en evalueren. 

Deze signaalprocedure voeren we systematisch uit. 
 

Urgente signalen

Sommige signalen (die (nog) geen structurele signalen zijn,) vragen 'voorrang'. Dat betekent dat het niet aan de orde is om de volledige signalenprocedure te doorlopen voordat we ze op de beleidstafels leggen. Omdat het signaal de pan uitrijst of omdat het zo snel mogelijk aangepakt moet worden. Dit soort problemen zijn 'urgente signalen'.

Het begrip urgentie slaat in deze context op de noodzaak om snel iets te doen. Een signaal is urgent als er grotere of onherstelbare schade kan ontstaan als er op korte termijn niets gebeurt. Het gaat dus niet om de ernst van de situatie zelf, maar om de ernst van de gevolgen als er niet snel wordt ingegrepen. Een urgent signaal verschilt dus van een structureel signaal op volgende punten:

• Het signaal heeft de signalenprocedure (nog) niet doorlopen en is dus niet gedragen/erkend/ gedeeld/geanalyseerd over organisaties heen.
• Op korte termijn moet actie ondernomen worden om (nog grotere) negatieve gevolgen in te dijken/te voorkomen.
   

Elke signaalcoördinator kan urgente signalen meegeven aan de werkgroep. Eerstelijnszone Gent brengt het signaal dan aan op het geschikte netwerk.

Heeft u vragen of suggesties? Mail dan naar: michele.van.elslander@elzgent.be