Vermaatschappelijking van de zorg
2
Hoge drempel naar residentiële en ambulante psychische zorg®
De drempel naar residentiële en ambulante psychische zorg is zeer hoog. Dit komt door de lange wachttijden, de hoge prijs, en de hoogdrempelige aanmeldingsprocedure. Enkele hindernissen bij aanmelding: brief met datum en uur voor intakegesprek, geen tolk bij eerste gesprek noch bij therapeutische gesprekken, meerdere keren terug moeten inbellen vooraleer je kan komen, …. Dit signaal geldt zowel voor jongeren als voor volwassenen. De stap naar hulp is bovendien extra moeilijk voor mensen met een dubbele diagnose omdat ze niet in een vakje passen.
- Casus: In een gezin met een meervoudige problematiek stelt men bij Walter nu ook een psychiatrische problematiek vast. Psychiatrische begeleiding aan huis is voor hen de enige oplossing. Dit is slechts mogelijk voor een beperkte tijd, en niet totdat er een meer langdurige hulpverlening opstart. Het gezin kan de drempels naar psychische hulp in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg niet overwinnen: enorme angst voor de verplaatsing, financiële moeilijkheden, de voorwaarden voor hulp, …. Walter krijgt dus geen hulp en de situatie gaat snel achteruit. Er volgt een reeks opnames in psychiatrische centra. Zijn relatie overleeft dit niet, en hij kampt nu ook met suïcidegedachten.
- In Gent was de wachttijd tussen aanmelding in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg en het eerste intakegesprek in 2016 al opgelopen tot 29 dagen. Bron: Stadsmonitor 2017
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 16 mei 2019
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
Uitrol ELP (eerstelijnspsychologische) -functie vanaf 2019 maakt dat voor mensen met milde tot matige klachten (depressie, angst, alcoholproblematiek, slaap- en kalmeermiddelen) een laagdrempelig aanbod werd gecreëerd.
Meer info over voor wie dit aanbod is: Het PAKT (volwassenen en ouderen); RADAR (kinderen en jongeren)
Lijst met beschikbare ELP'ers: lijst Het PAKT (volwassenen en ouderen); lijst RADAR (kinderen en jongeren)
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Kom even Praten gaat hierop verder: Platform voor psychosociale ondersteuning voor dove en slechthorende jongeren en volwassenen in Gent. Meer info
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Hand in Hand gaat hierop verder: Respijtplekken voor personen met psychosociale moeilijkheden. Meer info
4
Wat na de psychiatrie?®
Na ontslag uit een psychiatrisch ziekenhuis of na internering is er te weinig nazorg. Mensen krijgen weinig informatie, er is geen multidisciplinair overleg om te zorgen voor een goede opvolging, er is een tekort aan ambulante psychiatrische opvolging en er zijn wachtlijsten bij de Mobil teams. Er resten enkel dure alternatieven.
De vermaatschappelijking van de zorg ook voor een verhoging van druk op de nulde en eerste lijn.
- Voorbeeld: Steeds meer mensen met een psychiatrische problematiek komen bij de huisarts of wachtdienst terecht na ontslag of omdat ze niet meer worden toegelaten in de psychiatrie (zie signaal 13). Dit legt een zware druk bij huisartsen. Ook leeft bij hen een sterk onveiligheidsgevoel door agressief gedrag van patiënten. Daardoor durven sommige huisartsen geen wachtdienst meer doen.
- Voorbeeld: Vrijwilligers van KRAS-diensten voelen zich onzeker of overbevraagd als ze in hun werking te maken krijgen met mensen met een zware psychiatrische en verslavingsproblematiek. Zij zorgen voor verbaal geweld en agressie tegenover de infrastructuur. De vrijwilligers hebben nood aan extra ondersteuning (zie signaal 53).
- Zie ook signaal 69
Bij de uitrol van fase II is het takenpakket van het Assessmenteam van Het PAKT uitgebreid.
Dit omvat nu volgende modules:
- Advies
- Netwerkontwikkeling en ondersteuning
- Coaching van netwerk of hulpverlener
- Vorming en intervisie
- Indicatiestelling MOBiLteam
Binnen het beleidsplan van Het PAKT is instroom en uitstroom binnen residentiële voorzieningen een specifieke doelstelling. De kwaliteitscoördinatoren van de psychiatrische ziekenhuizen willen hier mee hun schouders onder zetten.
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
Elk PZ (psychiatrisch ziekenhuis) van Het PAKT heeft een aanspreekpersoon aangeduid die kan gecontacteerd worden (via de Huisartsenvereniging Gent) als een huisarts vragen heeft bij het gebrek aan communicatie en informatie bij het ontslag van een cliënt na opname. Op die manier kunnen knelpunten bij ontslagmanagement rechtstreeks met de voorziening zelf opgenomen worden. De voorziening kan hier dan intern mee aan de slag.
Door middel van het MDO (multidisciplinair overleg) kunnen de zorg en ondersteuning voor een cliënt beter op elkaar afgestemd worden. Dit overleg zou nog meer moeten georganiseerd worden als een cliënt op ontslag mag gaan na een residentiële opname.
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Hand in Hand gaat hierop verder: Respijtplekken voor personen met psychosociale moeilijkheden. Meer info
6
Zorg na ontslag®
Het ontslag van patiënten uit de Gentse ziekenhuizen kan beter. Vaak stuurt men mensen op vrijdagmiddag of -avond naar huis zonder afstemming (met huisarts, thuisverpleegkundige, thuiszorgdienst, vaste kinesist, mantelzorger), zonder overbruggingsmedicatie of aangepast materiaal. Vooral mensen zonder netwerk zijn hier het slachtoffer van.
- Voorbeeld: Mensen met een beperkt sociaal netwerk kunnen na een operatie bijna nergens terecht voor ondersteuning bij verzorging en bij de zorg voor hun kinderen.
- Voorbeeld: Dak- of thuislozen worden soms rechtstreeks met een ambulance naar de nachtopvang gebracht.
Dit signaal kwam tijdens 2 vergaderingen van het SOGA uitgebreid aan bod. Ziekenhuizen botsen op het feit dat ze mensen bij ontslag niet langer kunnen houden in het ziekenhuis en ook niet kunnen aanmelden bij opvang. Het gaat over dak- en thuislozen die medische verzorging nodig hebben gedurende een bepaalde periode om te voorkomen dat ze weer moeten opgenomen worden in het ziekenhuis. Via een registratie met een google doc geven organisaties in 2019 alle mogelijke casussen door om zo zicht te krijgen op de omvang van de problematiek. Op het SOGA werd een uitgebreide toelichting gegeven over het project Vesalius en opgeroepen om bij deze casussen ook aan te melden voor de 5 beschikbare time-out plaatsen binnen Vesalius. Ziekenhuizen en Stad zullen na inschatting van de omvang van de problematiek samen in overleg gaan met het RIZIV hierover.
De Huisartsenvereniging Gent start een online formulier op voor huisartsen waar zij problemen na ontslag uit het ziekenhuis kunnen melden op casus-niveau om te voorkomen dat er in algemeenheden wordt gesproken en concrete casussen aanleiding kunnen geven voor een concrete aanpak.
Vanuit de sociale diensten van de ziekenhuizen wordt een ontslag altijd voorbereid om dergelijke problemen te voorkomen. Mogelijke oorzaken van deze problemen zijn: (1) de patiënt stelt zelf geen hulpvraag (niet alle mensen worden standaard door sociale dienst gescreend), (2) mensen zijn heel kort opgenomen (bv zaterdag via spoed en zondag naar huis) en zien geen sociale dienst (behalve in uz gent waar men wachtsysteem heeft) of (3) thuiszorgdiensten zijn vaak niet bereikbaar in het weekend waardoor hulp niet opgestart kan worden of (4) het gebeurt ook wel eens dat mensen tegen medisch advies in toch naar huis gaan op vrijdag, waardoor de sociale dienst de voorbereiding niet heeft kunnen opstarten.
Niet iedereen is klaar voor die verkorte ligduur, waardoor er mensen tussenuit vallen. Soms zou je mensen om sociale redenen langer dan de verantwoorde tijd laten in het ziekenhuis, maar daar wordt het ziekenhuis voor gepenaliseerd.
Ook de werkgroep ZOROO van SEL werkt rond zorg na ontslag uit ziekenhuizen. Deze werkgroep zal ingekanteld worden binnen de structuur van de Eerstelijnszone Gent.
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
18
Personenalarmsysteem zinloos voor mensen zonder netwerk
Het personenalarmsysteem (PAS) is onbruikbaar voor mensen die geen netwerk hebben of geen netwerk in de nabijheid. Dit vergt immers een cascade van mensen die opgebeld kunnen worden op het moment dat de persoon het alarm activeert. Er bestaat een professionele PAS met enkel zorgverstrekkers. Deze is niet goedkoop en dus niet realistisch voor kwetsbare groepen.
Binnen het project “woonzorgzone Ledeberg” , werd met diverse actoren een personenalarmsysteem ontwikkeld voor senioren die geen of te weinig mantelzorgers hadden. Dit aanbod werd uitgebreid naar alle senioren in Gent. Momenteel bieden 2 organisaties PAS met professionelen aan; Wit gele kruis en Z-plus.
Voor Gentenaars met een laag inkomen , kan er gekeken worden of zij in aanmerking komen voor de mantelzorgpremie. Indien zij hiervoor in aanmerking komen , dan kunnen ze dit bedrag gebruiken om oa. deze PAS te betalen. Het is ook voor deze doelgroep belangrijk om te checken of ze recht hebben op IGO ( inkomensgarantie ouderen) of op de THAB ( nu onderdeel van de vlaamse sociale bescherming). OCMW Gent zet sinds verschillende jaren promotieacties op rond IGO en THAB. Er staan oa. artikels in het stadmagazine, tijdschrift Wijs, op broodzakken,… We roepen alle actoren die bij senioren aan huis gaan op om standaard na te zien of mensen recht hebben op deze tussenkomsten of hen door te verwijzen naar hun mutualiteit om dit te onderzoeken.
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
21
Ernstige gevolgen nijpend tekort betaalbare kwalitatieve woningen®
Schaarste aan betaalbare kwalitatieve woningen werkt discriminatie in de hand van al wie ‘anders’ is: jongeren, niet-begeleide minderjarigen en vluchtelingen, mensen met migratieachtergrond, mensen met een vervangingsinkomen, mensen met psychische problemen, (grote) gezinnen en/of erkende vluchtelingen die met hun gezin zijn herenigd. Praktijktesten helpen in de strijd tegen discriminatie, maar lossen de schaarste niet op.
Voorbeelden:
- Bepaalde immokantoren bouwen een drempel in en vragen een voorschot tot € 500 om een woning te mogen bezichtigen.
- Rechten die gepaard gaan met het hebben van een officieel adres komen in het gedrang (zie signaal 60).
- Er wordt misbruik gemaakt van de precaire situatie van mensen die geen woning vinden (huisjesmelkerij, wonen bij je werkgever, teveel betalen, …).
Anderzijds zijn de kwaliteitsnormen voor het verhuren van een woning zodanig hoog dat ze mensen in armoede uitsluiten.
- Wat voor ons een slechte woning is, is dit niet altijd in de perceptie van vluchtelingen of van mensen die in armoede leven. Een slechte woning is nog altijd beter dan geen woning.
- Het stadsbestuur zet verder in op uitbreiding en kwaliteitsverbetering van de sociale huisvesting.
- Het nieuwe stadsbestuur zet in op een verdubbeling van het aantal woningen verhuurd door het Sociaal Verhuurkantoor en op een verdriedubbeling van het aantal woningen verhuurd door het stedelijk huurkantoor Huuringent vzw à verhoging van het aanbod aan betaalbare, kwalitatieve woningen met woonzekerheid. Deze woningen worden toegewezen op basis van objectieve criteria, discriminatie is uitgesloten.
- Verderzetting van de Taskforce Wonen
- In samenwerking met het middenveld inzetten op het uitbreiden van het aanbod (opvang, tijdelijke woonvormen en structurele huisvesting) en begeleiding voor kwetsbare doelgroepen.
- Hierbij de shift maken van opvang naar housing first (project Roof).
- Project Vesalius: 13 kamers voor erkende vluchtelingen/subsidiair beschermden in woonnood en 5 kamers voor time-outers (daklozen met bijzondere zorgnood waardoor ze niet terecht kunnen in de bestaande opvanginitiatieven).
- Verderzetting van de praktijktesten in de strijd tegen discriminatie op de huurmarkt, met uitbreiding van de doelgroepen (migratie-achtergrond, seksuele geaardheid, …)
- De Stad Gent is niet bevoegd voor woningkwaliteitsnormen, dit is Vlaamse regelgeving. De kwaliteitsnormen voor woningen zijn een absoluut minimum voor een veilige en gezonde van de woning en zijn er om bewoners te beschermen (niet uit te sluiten). Afwijken van deze minimale normen is niet wenselijk.
Zie ook verslag gezamenlijk forum 16 mei 2019
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Begeleidingscentrum Stappen gaat hierop verder: Woonrecht nu! (voor kwetsbare jongeren tussen 17 & 25 jaar). Meer info
22
Wachtlijsten en toewijs®
Er zijn extreem lange wachttijden voor een sociale woning.
Veel mensen missen de tweejaarlijkse actualisering van hun plaats op de wachtlijst voor een sociale woning. Daardoor staan ze zonder het te weten niet meer op de lijst. De campagne met informatie voor hulpverleners en met gekleurde brieven naar de mensen zelf, werkt goed.
Mensen die 2 keer een sociale woning weigeren, komen weer onderaan de wachtlijst terecht. Ook als ze weigeren op basis van de slechte staat of de prijs of omdat er een onaangepaste woning wordt aangeboden. Mensen die in aanmerking komen voor versnelde toewijs (zie signaal 69) kunnen niet weigeren.
- Casus: Assem wordt uitgenodigd om een sociaal appartement te bezichtigen. Bij aankomst blijkt het om een appartement op de tweede verdieping te gaan, terwijl het huisreglement voorschrijft dat huisdieren enkel toegelaten zijn op 0 en 1. Assem heeft een hondje (wat genoteerd staat in zijn aanvraag). Om die reden gaat hij niet in op de kans. Dat wordt beschouwd als een weigering, zodat hij zijn huursubsidie verliest en bij een volgende weigering achteraan op de wachtlijst terecht komt.
- Casus: Mira is een minder mobiele persoon met een rollator. Ze weigert een sociale woning omdat er een trap is in de woning (naar de woning is er wel een lift).
Rechtzetting: als een kandidaat-huurder een tweede keer onterecht weigert, dan komt hij niet onderaan de lijst, maar moet hij zich opnieuw inschrijven als kandidaat-huurder.
Als een weigering als onterecht wordt beschouwd door de huisvestingsmaatschappij en men daardoor zijn voorrang/eerste kans/inschrijving verliest, dan kan dit uiteraard besproken worden met de maatschappij. Acht de maatschappij de weigering toch als onterecht, dan kan de kandidaat-huurder in beroep gaan bij de toezichthouder, die de weigering onderzoekt. De kandidaat-huurder motiveert in zijn brief waarom zijn weigering een terechte weigering is.
Oordeelt de toezichthouder dat de weigering terecht is, dan vervalt de weigering.
Oordeelt de toezichthouder dat de weigering onterecht is, dan blijft de beslissing van de huisvestingsmaatschappij van kracht.
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Begeleidingscentrum Stappen gaat hierop verder: Woonrecht nu! (voor kwetsbare jongeren tussen 17 & 25 jaar). Meer info
30
Nood aan doelgroepspecifieke thuislozenzorg®
In de thuislozenzorg moet er extra aandacht gaan naar jongeren, gezinnen met kinderen, mensen die gedwongen moeten verhuizen, bejaarden en zieken. Deze groepen komen nu soms in de nachtopvang terecht terwijl dit echt geen plaats noch oplossing is voor hen.
Voorbeelden:
- Kinderen zitten moe in de klas omdat ze pas na 21u of 22u binnen kunnen in de nachtopvang.
- Kinderen verblijven er samen met mensen met psychische of verslavingsproblemen.
Dakloze jongeren vormen een onzichtbare groep. Toch zijn er een 250-tal minderjarige daklozen zijn (zie signaal 1).
Door sloop of renovatie van woningen moeten mensen gedwongen verhuizen. Ze vinden geen alternatief. Zo komen gezinnen op straat terecht.
- Sinds eind 2016 is er een stijging merkbaar van het aantal 60-plussers in de nachtopvang tot 7,6% begin 2018. Sinds september 2017 wordt specifieke gezinsnachtopvang voorzien. Over de gezondheidstoestand van de cliënten van de nachtopvang weten we het volgende (februari 2018): Bron: CAW Oost-Vlaanderen Nachtopvang Gent
Vanuit de regie dak-en thuislozenbeleid wordt gezocht naar hoe er kan tegemoet worden gekomen aan de verschillende signalen zoals hierboven geformuleerd:
- In verband met kinderen: kinderen horen niet in de nachtopvang terecht te komen. De nachtopvang is geen plaats voor kinderen. Vanuit deze optiek en de vaststelling dat in uiterste nood er een vangnet dient te zijn voor dakloze gezinnen werd in het najaar van 2017 een gezinsnachtopvang opgestart. Hier kunnen gezinnen terecht vanaf 18u en zijn er 4 gezinsplaatsen waar deze gezinnen terecht kunnen. Dit komt tegemoet aan zowel de vraag naar vroegere openingsuren als aan de bezorgdheid over de mix van kinderen met andere doelgroepen.
Sowieso zijn dakloze gezinnen een prioriteit. Vanuit verschillende diensten wordt er heel sterk ingezet om deze gezinnen zo snel mogelijk uit hun situatie van dakloosheid te krijgen en trajecten te doorlopen richting structurele oplossingen.
- In verband met dakloze jongeren: dit signaal wordt inderdaad via verschillende fora aangeduid. Jong Gent in Actie toont ook met regelmaat aan welke penibele situatie deze jongeren in moeten overleven. Vanuit de regie zijn er momenteel overleggen lopende met de jeugdhulp. Daarnaast is er sedert een aantal jaren ook een versnelde toewijs van een sociale woning mogelijk voor jongeren uit de jeugdzorg.
Kinderen en jongeren worden in het komende Armoedebeleidsplan als prioritaire doelgroepen bekeken.
- In verband met stijging van het aantal ouderen: vanuit de ouderenzorg werden reeds enkele acties opgezet om aan deze noden tegemoet te komen. Vanuit het departement Ouderenzorg werden bvb. acties ondernomen om sneller te kunnen doorverwijzen naar een assistentiewoning.
44
Tragiek van de grijze zone
Mensen die aan niet genoeg of aan te veel verschillende criteria voldoen (te jong/oud, te ziek/niet ziek genoeg, …), vallen overal buiten en krijgen geen zorg op maat.
- Casus: Irma en André (80-plus) zouden graag beroep doen op thuiszorg aan verlaagd tarief. Irma is erg ziek en André moet voor een groot deel zelf instaan voor de zorg van zijn zieke vrouw. Ze komen niet in aanmerking voor een verlaagd tarief omdat ze een te hoog gezinsinkomen hebben (circa € 50 per maand teveel). Ze zitten in de grijze zone. Dit is erg jammer, want het koppel zou gebaat zijn met extra hulp.
Op basis van deze ene casus is het niet evident een precies beeld te krijgen over hét probleem. Wat is precies die 'grijze zone' en wie vertoeft er (jammerlijk) in... Dit zou in eerste instantie beter in kaart gebracht moeten worden ipv te spreken over 1 anecdote. Anderzijds wordt het probleem wel reeds langer aangekaart, vaak mbt tot de meest kwetsbare inwoners van gent met een zware multiproblematiek en een verleden van (over)last.
Het bepalen van criteria om aanspraak te kunnen maken op een specifieke vormen van hulp of dienstverlening is vaak geen lokale bevoegdheid en we hebben hier dan ook weinig impact op. In het verleden werden vanuit het lokale politiek bestuur wel reeds formele signalen gestuurd naar de bevoegde bovenlokale verantwoordelijken om een aantal problemen aan te kaarten.
In het buitenland bestaan wel voorbeelden van ofwel ketenregie of van hulpverleningsnetwerken die het principieel engagement nemen om gelijk welke situatie op te nemen en steeds samen naar een oplossing te zoeken. Kern van de zaak ligt in de capaciteit (personeel, middelen, flexibiliteit) en het aanklampende engagement om samen met betrokkenen hardnekkig naar een oplossing te zoeken
46
Nood aan oppas aan huis voor personen met een beperking
Er zijn te weinig mogelijkheden voor meerderjarige personen met een beperking, senioren en zieken die nood hebben aan thuisoppas. Sommige mutualiteiten zetten vrijwilligers in die aan huis gaan voor gezelschap. Dit is niet bij elke mutualiteit mogelijk en slechts voor een beperkt aantal dagen per week. Geen oplossing dus voor personen die dagelijks oppas nodig hebben.
Het signaal wordt mee opgenomen in het bredere mantelzorgbeleid (nu in opstartfase)
1) Opmaken stappenplan signaalopvolging: ok
2) In kaart brengen van het probleem: van waar komt het signaal? Wat is de vraag naar oppasdiensten? Wat is het aanbod naar oppasdiensten? Wie zijn de spelers? Wat zegt de wetgeving?
3) Evalueren van het probleem/signaal
4) In kaart brengen mogelijke oplossingen: good practices? wie wil er probleem helpen oplossen?
5) Evalueren mogelijke oplossingen: kostprijs, haalbaarheid, termijn, effectiviteit, efficiëntie,...
6) Uitwerken oplossing
7) Uitvoeren oplossing
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
48
Centralisatie schiet doel voorbij
Door centralisatie worden sommige organisaties (CAW, Kind en Gezin, huisvestingsmaatschappijen, …) steeds moeilijker bereikbaar en herkenbaar op het terrein. In plaats van maatwerk krijgen we eenheidsworst. In plaats van een versterking van het basiswerk krijgen we een extra middenkader. In plaats van keuzemogelijkheid krijgen we toewijzing. Het streven naar organisatorische efficiëntie leidt tot ineffectiviteit. Een aandachtspunt bij het uitbouwen van het geïntegreerd breed onthaal.
53
Ondersteuning vrijwilligers ontoereikend
In veel organisaties is de inzet van vrijwilligers onontbeerlijk. Zeker ook in het kader van de vermaatschappelijking van de zorg. Vrijwilligers komen meer en meer in contact met zware problematieken. Ondersteuning en omkadering van vrijwilligerswerk is daarom aangewezen. Het Vrijwilligerspunt beantwoordt duidelijk aan een nood. Maar ook specifieke ondersteuning blijft nodig (vb. op de werkvloer).
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
Het Vrijwilligerspunt biedt een gamma van gratis vormingssessies ter ondersteuning van organisaties met betrekking tot het thema “werken met kwetsbare vrijwilligers”. De vormingen bieden handvaten om te werken met deze doelgroep. Daarnaast is er een lerend netwerk opgestart waar het thema “werken met kwetsbare vrijwilligers” ook aan bod zal komen waarbij vrijwilligersorganisaties ideeën praktijkervaringen met mekaar kunnen delen.
Om in te zetten op het verlagen van drempels voor kwetsbare (kandidaat-)vrijwilligers, wordt op 2 sporen ingezet:
- Toeleiding.
De buddywerking van het Vrijwilligerspunt wordt heropgestart en uitgebreid. De buddy's, zelf vrijwilligers, begeleiden op maat kandidaat-vrijwilligers naar vrijwilligerswerk. De samenwerking met Obra Baken, die kwetsbare vrijwilligers coachen bij de zoektocht naar vrijwilligerswerk of zinvolle vrije tijdsbesteding wordt verstevigd. - Daarnaast wordt ingezet op de omkadering van organisaties in het werken met kwetsbare vrijwilligers. Naast vormingen wordt nagegaan hoe trajectbegeleidingen en nuttige tools aan organisaties aangeboden kunnen worden.
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Kras gaat hierop verder: Innovatieve benaderingen van materiële steun als hefboom naar duurzame armoedebestrijding: in 10 stappen van voedselhulp naar structurele oplossingen voor armoede in Gent. Meer info
67
Vervoer mensen met een beperking
De vervoerssystemen Mobar en taxicheques zijn gekoppeld aan een medische indicatie en aan inkomen. Het jaarinkomen waarbij mensen recht hebben op verhoogde tegemoetkoming bij de mutualiteit geldt als referentiebedrag. De tarieven bij Mobar zijn € 2 opstapgeld en € 1 per km. Met de UiTPAS met Kansentarief vermindert dit bedrag tot € 0,4 opstapgeld en € 0,2 per km. Deze tarieven gelden enkel binnen Gent, en enkel voor rolstoelvervoer. Blinde of slechtziende personen kunnen geen gebruik maken van dit tarief. Anderzijds is er ook tussenkomst in vervoerkosten voor personen met een handicap via het VAPH, Vlaamse overheid, VDAB,…. Dit is vaak niet gekend.
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
69
Sociale cohesie onder druk®
In verschillende sociale woningconcentraties in Gent zijn er problemen op het vlak van samenleven en sociale cohesie. Sociale woningconcentraties zijn niet zomaar woningen naast of boven elkaar. Het gaat om een mini-samenleving gekenmerkt door een concentratie aan diverse en vaak erg kwetsbare bewoners. En die kwetsbaarheid is de laatste jaren toegenomen: taalbarrières, extreme armoede, psychiatrische problematieken, …
Via de procedure van versnelde toewijs[1] komen mensen met een psychische en/of verslavingsproblematiek vaak in dezelfde sociale woonblokken terecht. Ze worden verdeeld over gans het patrimonium van de Sociale Huisvestingsmaatschappijen, maar in de praktijk zijn er meer toewijzingen in buurten met een hoge verhuisbeweging. Dit zorgt voor een grote druk op de leefbaarheid en voor meer overlastdossiers. Bovendien is de geboden omkadering vaak ontoereikend om het samenleven van zoveel kwetsbare mensen op een goede manier te laten verlopen.
- Het aantal plaatsen voor versnelde toewijs bedraagt 59 per jaar.
[1] Voor daklozen, jongeren in het kader van begeleid zelfstandig wonen en personen met een geestelijk gezondheidsproblematiek, kunnen bepaalde organisaties (OCMW, CAW, erkende diensten voor begeleid zelfstandig of beschut wonen, mobiele psychische hulp, …) binnen de sociale huisvesting versnelde toewijs vragen. Zij krijgen dan voorrang bij het huren van een sociale woning. De verhuurder kan vragen dat die organisaties begeleidende maatregelen voorzien.
In de Taskforce wonen werd de ‘adviesgroep kwalitatieve woonomgeving in sociale hoogbouw/woningconcentraties’ opgestart. Deze wil een integrale visie en bijhorende set van (preventieve) maatregelen formuleren om de woonomgeving in wijken met hoge concentraties sociale woningen en/of sociale hoogbouw te verbeteren. Daarnaast worden vanuit sociale regie, ontmoeten en verbinden, stadsdiensten, OCMW en wijkorganisaties projecten geïnitieerd zoals bijvoorbeeld het aanloophuis Poco Loco in Nieuw Gent, project Groene Briel, projecten rond onthaal nieuwe bewoners.
83
Tolkenaanbod beperkt in gespecialiseerde hulpverlening®
De gespecialiseerde hulpverlening (jeugdhulp, gehandicaptenzorg, psychiatrie, ziekenhuizen,…) werkt onvoldoende met tolken. Daardoor blijven mensen die eigenlijk gespecialiseerde hulp nodig hebben in de eerstelijn (rechtstreeks toegankelijke hulp en zorg waaronder huisartsen, wijkgezondheidscentra, thuisverpleegkundigen, apothekers, tandartsen…) hangen.
Suggestie om dit signaal verder te onderzoeken en uit te diepen: De input voor dit signaal strookt niet met de cijfers van de Dienst Tolken en Vertalen van IN-Gent. Daar zien ze net dat de gespecialiseerde diensten en hulpverlening (wijkgezondheidscentra, ziekenhuizen,…) beroep doen op tolken en dat paramedici en vrije beroepen ( die niet werkzaam zijn binnen een voorziening )op eerstelijn geen toegang hebben tot de dienstverlening van sociaal tolken omdat ze niet aan de voorwaarden van de gebruikers, vast gelegd in het Gemeentelijk Reglement, voldoen.
Wat extra achtergrond en mogelijke aanpak: Het lijkt belangrijk om te werken aan het bewustzijn van de waaier aan taalinstrumenten waar men een beroep op kan doen, zowel tolken als andere instrumenten die de mondelinge communicatie ondersteunen. (https://www.integratie-inburgering.be/communicatiewaaier)
Wat tolken betreft zal het belangrijk zijn om op maat van de instellingen te bekijken op welke instanties zij beroep kunnen doen en of deze kanalen vervolgens voldoende gekend zijn. Hier alvast een overzicht:
- IN-Gent: zij voorzien tegen vergoeding sociaal tolken ter plaatse en sociaal tolken via webcam voor o.a. de sector van erkende welzijnsvoorzieningen, sector van algemene en bijzondere jeugdzorg, sector geestelijke gezondheidszorg, sector gezondheidszorg: ziekenhuizen, wijkgezondheidscentra, thuisverplegingsdiensten, revalidatiecentra, poliklinieken, Gentse huisartsenverenigingen,... https://www.in-gent.be/voor-jouw-organisatie/sociaal-tolken-vertalen/sociaal-tolken
- Het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering organiseert het sociaal tolken via telefoon voor Vlaanderen. Voor 2019 is deze dienstverlening gratis voor huisartsenpraktijken, voor huisartsen verbonden aan een wijkgezondheidscentrum en voor specialisten verbonden aan een (algemeen universitair of psychiatrisch ziekenhuis), aan een psychiatrisch centrum of een centrum geestelijke gezondheidszorg. Dit door een basisdotatie van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en zolang hiervoor budget beschikbaar is. (cfr. nieuwsbrief Agentschap Integratie en Inburgering /Dienst Sociaal Tolken en Vertalen/ 29 maart 2019). Specialisten in een privépraktijk komen niet in aanmerking voor tolkondersteuning door een sociaal tolk. http://www.agii.be/thema/sociaal-tolken-en-vertalen
- De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu geeft algemene en psychiatrische ziekenhuizen jaarlijks de kans om een aanvraag in te dienen voor de financiering van een intercultureel bemiddelaar en/of coördinator interculturele bemiddeling. Daarnaast biedt deze FOD ook interculturele bemiddeling op afstand aan via videoconferentie. Alle ziekenhuizen kunnen een gratis beroep doen op deze dienstverlening, maar ook huisartsenpraktijken, wijkgezondheidscentra en medische diensten van FEDASIL.