Werk

3

Beperkte mogelijkheden tot menswaardig leven©®

Voor kansengroepen  is er een grote discrepantie tussen wat ze nodig hebben om een menswaardig leven op te bouwen en het beschikbare aanbod waarover de samenleving beschikt. Ook de hulpverlening heeft weinig vat op de huisvestings- en de tewerkstellingsproblematiek van mensen met een laag of onzeker inkomen.

Opvolging:

In het armoedebeleidsplan 2020 - 2025 zijn een aantal doelstellingen en maatregelen opgenomen die impact hebben op de huisvestings- en tewerkstellingssituatie van mensen met een laag inkomen. Concreet gaat het over:

WONEN

  • Bouw van robuuste woningen: Er zijn 11 robuuste woningen ontworpen voor daklozen met complexe problemen. Dit is permanente huisvesting in stevige woningen vanuit het Housing First concept. De start van de bouw is gepland in september 2021.
  • Creëren van meer betaalbare huurwoningen in de laagste marktsegmenten van de private huurmarkt: Sociaal Verhuurkantoor (SVK) Gent beheerde eind 2022 in totaal 331 woningen. Het SVK nam 35 woningen in huur, het beste resultaat in jaren. Dit is het gevolg van twee grote projecten (SVK Pro en SVK Erfpachtrenovatie) en de invoering van de motivatiepremie voor eigenaars om een faire vergoeding te kunnen betalen die meer in lijn ligt met de marktprijzen in Gent. 
  • Uitbreiding van het aanbod assistentiewoningen in elk van de 25 Gentse wijken met extra aandacht voor kwetsbare ouderen: In november 2020 opende een tweede groep van 15 assistentiewoningen in Mariakerke naast het WZC Zuiderlicht.  Vanaf april 2023 verhuurt Thuispunt Gent 13 flats aan senioren en personen met een beperking. het gaat voer 3 flats voorzien voor rolwagengebruikers en 10 drempelloze flats.
    Voor de uitvoering van het sociaal woonproject Meulestede werd het projectteam aangeduid en zal de uitwerking van het programma in overleg met de dienst zelfstandig wonen starten in januari 2023. In dit project is een ontmoetingsruimte voor de buurt voorzien, 5 sociale woningen voor grote gezinnen en 20 Sociale Assistentiewoningen.
  • Gent knapt op: renoveren van 300 woningen van kwetsbare Gentse gezinnen. Eind 2022 waren er al 82 woningen afgewerkt.
  • Verhogen van de kwaliteit van de woningen van kwetsbare huurders: 
    Het Verhuurderspunt, opgericht in juni 2021 als centraal aanspreekpunt voor eigenaars van Gentse huurwoningen bij de dienst Wonen (team Kwalitatieve Woningen), draait op volle toeren. Op anderhalf jaar tijd behandelde het Verhuurderspunt bijna 900 cases waarvan ongeveer de helft over woningkwaliteit gaat. Sinds 1/7/2021 is er ook een specifiek Gents subsidiereglement voor de renovatie van huurwoningen, gekoppeld aan de adviestrajecten van het Verhuurderspunt. Deze subsidie stimuleert enerzijds het uitvoeren van de nodige werken in functie van het behalen van een conformiteitsattest en anderzijds het betaalbaar houden van de huurwoning.
  • Propere en gezonde leefomgeving: Gentenaars met een verhoogde tegemoetkoming of in budgetbegeleiding of collectieve schuldenregeling hebben recht op een aantal gratis huisvuilzakken of ophaalkrediet. Vanaf 2020 voorziet IVAGO ook PMD-zakken, om ervoor te zorgen dat ook voor hen sorteren loont.
    Om dit recht automatisch te kunnen toekennen werd er een overeenkomst afgesloten met de Kruispuntbank Sociale Zekerheid. Op deze manier konden we alle rechthebbenden rechtstreeks contacteren om hen uit te nodigen om hun huisvuilzakken op te halen.
    29.668 gezinnen kregen in 2022 de sociale tegemoetkoming. Dit is een stijging van 5,2% tov 2021. In 2021 steeg het aantal ook al met 6% tov 2020.
  • Woonbemiddeling op de private huurmarkt: In oktober 2020 startte de herhuisvestingsbegeleiding op de private huurmarkt om ervoor te zorgen dat huurders die hun woning dreigen te verliezen hun woning uiteindelijk toch kunnen behouden.
  • Uitbreiding woonbegeleiding in het Sociaal Verhuurkantoor
  • Verminderen van discriminatie op de Gentse huisvestingsmarkt: Wonen is samen met onderwijs en werk één van de essentiële levensdomeinen in het Actieplan Antidiscriminatie en Antiracisme.

 

WERK

  • Detecteren van kwetsbare werkzoekenden met het Jobteam:  Jobteam Gent gaat actief op zoek naar personen in een kwetsbare positie die stappen willen zetten naar werk, maar voor wie de reguliere dienstverlening te hoogdrempelig is. Mobiele arbeidsbegeleiders van het Jobteam zijn aanwezig op 10-tal plekken in de stad en zoeken deelnemers op in hun eigen leefomgeving. Het Jobteam heeft sinds de opstart in 2020 contact gelegd met 1.481 personen in een maatschappelijk kwetsbare positie. Eind 2022 was met 900 onder hen een intensieve, aanklampende begeleiding opgestart.
  • Uitbreiden van de begeleiding van jongeren naar de hoogst haalbare trap richting werk: Om te voorkomen dat men in armoede terecht komt door werkloosheid, ondersteunden we schoolverlaters in de eerste stappen op de arbeidsmarkt. Hiervoor werd ingezet op een pop-up voor schoolverlaters, trajectwerking 'leren en werken' en begeleiding binnen de methodische cel jongeren van het MAACT.
  • Wegwerken van digitale drempels: Er werden jaarlijks digitale pakketten in bruikleen gegeven aan werkzoekenden die begeleid werden door het Jobteam. De digibank U-Connect ontleende 107 toestellen, bood 499 keer digitale hulp en 40 workshops voor kwetsbare werkzoekende Gentenaars.  

63

De vele gevolgen van telewerk©

Sinds corona en ook in de toekomst wordt telewerk meer en meer de norm. Zonder ondersteuning kan telewerk vele gevolgen hebben. Eerst en vooral zijn er financiële gevolgen. Niet meer de werkgever maar de mensen zelf staan in voor bijkomende kosten op het vlak van verwarming, verbruik, printen, comfortabel bureaumateriaal, … En dan zijn er ook de gevolgen op het vlak van gezondheid. Het mentale welzijn lijdt onder het gebrek aan contacten, pauzes, samenwerken, … Ook hebben veel mensen door slecht werkmateriaal (bureau, stoel, voetsteun, …) fysieke klachten.

Opvolging:

1.  Telewerk in de Vlaamse sectorconvenanten 

De achtste generatie Vlaamse sectorconvenanten werden recent afgesloten, voor de periode 2021-2022. Daarin engageren 35 verschillende sectoren zich om hun schouders te zetten onder het Vlaams werkgelegenheidsbeleid.

Een sectorconvenant is een overeenkomst tussen de Vlaamse overheid en de sectoren waarin de sectorale sociale partners zich engageren om in hun sector maatregelen te nemen om het Vlaamse werkgelegenheidsbeleid te ondersteunen. Competentie- en loopbaangericht werken is de rode draad doorheen het geheel zodat bedrijven en werknemers gewapend zijn tegen een snel veranderende en complexe arbeidsmarkt.

Bij Prioriteit 1: Levenslang leren en werkbaar werk is er bij de diverse sectorconvenanten ook ruime aandacht voor telewerk.

Lees meer

2. Impact op het mentaal welzijn 

Verschillende onderzoeken (internationaal), bevragingen en signalen tonen aan dat de plotse overgang en het aanblijven van telewerken als norm voor bepaalde groepen een impact heeft op het mentaal welzijn. We kunnen niet alle sectoren over dezelfde kam scheren, sommige sectoren bleven gewoon aan het werk of kenden een minder abrupte aanpassing. Er zijn ook mensen waarbij het telewerken positieve gevolgen heeft voor het mentaal welzijn: minder tijdverlies en minder stress in het verkeer, meer autonomie, tijds- en plaatsonafhankelijk werken, een betere werk-privébalans, ongestoord kunnen werken, …

Echter, een grote groep van mensen, die plots moesten overschakelen naar telewerk, ondervonden eerder negatieve gevolgen na verloop van tijd. O.m. volgende zaken werden vastgesteld via onderzoek en bevragingen:

  • Een van de grootste problemen voor nieuwe telewerkers is het feit dat ze daarvoor hun comfortzone moeten verlaten: veranderende routines, nieuwe (digitale) vaardigheden die snel moesten aangeleerd worden, veiligheid van een collega die nabij is valt weg, …
  • Het traditionele concept van vaste werkuren op een vaste werkplek werd volledig op losse schroeven gezet: de moeilijkheid om een duidelijke scheiding te maken tussen privé en werk op één en dezelfde plaats zorgt voor langere werkdagen, minder rustpauzes (bijv. minder verplaatsingen tussendoor), moeilijker afstand nemen van het werk, … O.m. ouders met jonge kinderen zijn een groep die het hard te verduren krijgt: de combinatie van thuiswerk met kinderen in lockdown of quarantaine is onhoudbaar en zorgde voor veel stress. 
  • Informele en formele communicatie met collega’s verloopt moeilijker of viel stil. Minder kansen om stoom af te blazen onder collega’s, minder face tot face gesprekken, … creëren meer afstand tussen collega’s en zorgen voor meer stress-opstapeling.
  • Ook de teamgeest verdwijnt door meer telewerk: men bekijkt medewerkers ‘zakelijker’, men wordt meer afgerekend op prestaties en cijfers en het sociale aspect van de werknemer of de job wordt kleiner. Er ontstaat meer individualisme onder medewerkers wanneer iedereen wordt beoordeeld op resultatenafspraken.  
  • Een bepaalde groep heeft meer last van eenzaamheid, vnl. alleenstaanden.
  • Ook de fysieke gezondheid, die onlosmakelijk verbonden is met de mentale gezondheid, gaat bij sommigen achteruit: minder ergonomisch werken zorgt voor vele rug- en nekklachten, ongezonde snacks liggen binnen bereik, middagpauzes worden ingekort op overgeslaan, minder beweging omwille van minder verplaatsingen, meer blootstelling aan beeldschermen (klachten aan ogen, hoofdpijn), …
  • Voor sommigen kwamen er zelfs financiële zorgen bij: meer verwarmingskosten, investering in bureau of stoel, internetverbruik, …
  • Na 1,5 jaar zagen we de wachtlijsten bij psychologen en therapeuten stijgen.

Dergelijke signalen moeten natuurlijk in de eerste plaats bij de bron worden aangepakt. Zolang de oorzaken niet verdwenen zijn, kan men wel actie ondernemen om mensen te ondersteunen of de schade te beperken. Er werden enkele campagnes opgezet naar werkgevers toe: bijvoorbeeld de campagne ‘Laat ons er Samen voor Gaan’ van de FOD Werkgelegenheid of de brochure ‘Preventie van psychosociale risico’s bij telewerken’ van IDEWE. De impact hiervan kennen we niet.

Vanuit de stad Gent werden ook een aantal ondersteunende acties opgezet of bijgestuurd, niet specifiek naar telewerkers toe, maar wel naar een bredere groep of rond een bredere thematiek:

  • De Zuurstoflijn richtte zich specifiek naar zorgpersoneel en ondernemers die het moeilijk hebben. Via de Zuurstoflijn kan men gratis en anoniem terecht voor een telefonisch gesprek over stress, angst, … met een medewerker van het PAKT (netwerk geestelijke gezondheid).
  • Er werden diverse psycho-educatieve cursussen gratis of tegen een lage vergoeding aangeboden. Tijdens zo’n cursus leer je vaardigheden om je veerkracht te vergroten, om om te gaan met stress, piekeren, angst, burn-out, depressieve gevoelens, slaapproblemen, … Er zijn ook specifieke cursussen voor ouders. Bijzondere aandacht ging naar mensen met een kwetsbaar profiel, zoals alleenstaande ouders, mensen in armoede, …
  • De Stad voorziet tijdelijk in 4 extra eerstelijnspsychologen, de zogenaamde relancepsychologen, waarbij men gratis terecht kan op verschillende locaties in Gent (bijv. o.a. in enkele wijkgezondheidscentra).
  • Om aan te tonen dat ‘je niet goed in je vel voelen’ normaal is en erover praten al veel helpt deden we eind 2020 een social media campagne en in 2021 was er de ‘Babbelkont-bordjes’ actie. Beiden doelden op taboedoorbreking en het bespreekbaar maken en normaliseren van psychische kwetsbaarheid.
  • Tijdens de 10-daagse van de veerkracht 2020 en 2021 werd een specifieke sessie voorzien voor ondernemers door de dienst economie i.s.m. Dyzo en een eerstelijnspsycholoog. Daarnaast was er een breed aanbod voor het brede publiek van veerkrachtversterkende workshops, lezingen en ontmoetingsmogelijkheden met de geestelijke gezondheidszorg.
  • Het aanbod psycho-educatie en zorg voor ondernemers wordt mee bekend gemaakt via de nieuwsbrief OOG (ondersteuningspunt ondernemers).

 

64

Vernieuwde VDAB heeft een grote impact op mensen in een kwetsbare situatie©

De VDAB bouwt het aantal werkwinkels fors af  en zet voluit in op digitale dienstverlening. Mensen in armoede en digitaal laaggeletterde mensen zijn daarvan de dupe. Zij  hebben een persoonlijke dienstverlening nodig, op maat en zonder digitale tools.

Ook tijdens Corona was de VDAB volledig gesloten voor publiek, en verliep alles via telefoon of e-mail. Aan de telefoon bleef je lang wachten en de mails bleven vaak onbeantwoord.

Minderjarigen op zoek naar een job, kunnen niet begeleid worden door het jobteam op basis van de leeftijdsgrens.

Opvolging:

VDAB zet vanaf het najaar 2019 in op de ‘digital first’ -contactstrategie: klanten worden aangemoedigd om zich zelf digitaal in te schrijven als werkzoekende. De eerste periode wordt nog ondersteuning door onthaalmedewerkers in de werkwinkels van VDAB voorzien, later valt dit weg. Na inschrijving worden klanten binnen de 6-12 weken telefonisch gecontacteerd door de Servicelijn van VDAB. Tijdens dit telefonisch contact wordt de ondersteuningsnood van de persoon ingeschat. Kwetsbare werkzoekenden worden daarna doorverwezen naar het team Intensieve Dienstverlening van VDAB, jongeren met een ondersteuningsnood worden doorverwezen naar het team Jongerenondersteuning.

Aanvullend op de VDAB-dienstverlening voorziet de Stad in een laagdrempelige eerstelijnsdienstverlening in een aantal wijkgerichte Werkpunten. Deze werking is uitgebouwd om drempels en (sociale) afstand naar de VDAB voor kwetsbare werkzoekenden te ondervangen. Iedereen met een vraag over werk of opleiding kan hier, tijdens open permanentiemomenten of op afspraak, terecht. De Werkpunten bevinden zich in de wijken Ledeberg, Nieuw Gent, Dampoort-Sint Amandsberg en Rabot (contactgegevens: https://stad.gent/werkpunten).

De Werkpunten en verschillende partnerorganisaties vangen de sterk verhoogde drempel naar inschrijvingen en contact met VDAB ten dele op. Werkzoekenden worden er ondersteund en geholpen bij de noodzakelijke digitale inschrijving bij VDAB en bij andere digitale vragen (een mailadres aanmaken, online vacatures zoeken en solliciteren, je VDAB-werkzoekendendossier bijhouden…).  

De nood aan digitale vaardigheden neemt toe, op alle domeinen van het maatschappelijk leven. Voor een groep werkzoekenden blijft dit een grote uitdaging. Maar ook arbeidsbegeleiders en jobcoaches worden uitgedaagd om zich nieuwe digitale systemen eigen te maken en die digitale dimensie in hun  begeleidingsaanbod op te nemen.

Stad Gent zette daarom in samenwerking met het partnerschap Gent, stad in werking een ‘digitaal Werkt’-project op. In dat kader is een ICT steward aangesteld  om arbeidsbegeleiders van verschillende partner-organisaties bij te staan bij de toenemende digitale vragen van klanten. Dit initiatief is tijdens de coronaperiode verlengd.

Een toegankelijke dienstverlening voorzien onder de geldende corona-beperkingen, is voor alle organisaties, zowel VDAB als haar partnerorganisaties, een heel grote uitdaging. Tijdens de periode van lockdown is de fysieke dienstverlening een tijd verplicht stopgezet.

De Werkpunten probeerden dit deels op te vangen door klanten proactief te contacteren en hun telefonisch (soms digitaal via smartphone) vacatures door te geven of te bespreken. Het aantal gemiddelde klantencontacten met consulenten uit de Werkpunten nam in 2020 toe, wat mogelijks wijst op een mindere beschikbaarheid van de VDAB-begeleider (64% van de klanten die in de Werkpunten fysiek langskomt heeft een begeleider bij VDAB of andere organisatie. Ook dit kan verklaren dat klanten minder bij hun VDAB-begeleider terecht konden).

Ondertussen is de dienstverlening van VDAB en partners terug fysiek toegankelijk, zei het enkel op afspraak. Digitale dienstverlening blijft echter het uitgangspunt. Bij de afdeling Intensieve dienstverlening wordt hiervan afgeweken wanneer er echte nood bij de klant aanwezig is. Ook de jongeren deeltijds onderwijs worden door VDAB fysiek geholpen.

Sinds 11/5/2021 startten ook de Werkpunten de fysieke contacten terug op, tot op heden eveneens enkel op afspraak.

Jobteam Gent (https://stad.gent/jobteam) is een begeleidingsprogramma specifiek opgezet voor werkzoekenden in een maatschappelijk kwetsbare positie. Werkzoekenden met een grote ondersteuningsnood kunnen hier terecht. Bij elke aanmelding overlegt Jobteam met VDAB of een begeleiding kan worden opgestart. Eigen aan de werking is de intensieve aanpak op maat en in het tempo van de betrokkene: zowel werk- als welzijnsvragen worden opgenomen, tijdens huisbezoeken of op de andere locaties, meegaan op afspraken, met tolken of intercultureel bemiddelaars… Voor de meerderheid van de Jobteam-deelnemers is het digitale een grote drempel. Tijdens de lockdown werd dit nog meer duidelijk, met alle gevolgen van dien. Met werkzoekenden zonder digitale vaardigheden of tools was het zeer moeilijk contact te behouden. En om je weg te vinden naar bedrijven, vacatures, uitzendkantoren ed., werden digitale kanalen nog belangrijker. In reactie hierop is project ‘Digipacks’ gestart, om de werkzoekenden basis digitale vaardigheden aan te leren en aan deelnemers zonder eigen middelen, tijdens de begeleiding, een laptop of tablet te ontlenen. Deze werking is mogelijk gemaakt met corona-relance middelen, en loopt sinds maart 2021.

Met uitzondering van het ondersteuningsaanbod voor schoolgaande jongeren in een systeem van deeltijds leren en werken, is het begeleidingsaanbod van VDAB en arbeidsbegeleiding bij partners in regel gericht naar meerderjarigen. Dit volgt de logica dat de leerplicht geldt tot 18 jaar, en je pas daarna toegang krijgt tot de arbeidsmarkt en de bijhorende dienstverlening. Ook voor Jobteam Gent is dit van toepassing.

Er is evenwel ook een aanbod aan projecten en werkingen in Gent voor minderjarigen in het kader van systemen van deeltijds leren en werken en voor jongeren die afhaken op de schoolbanken. Als minderjarigen zich melden bij het Jobteam, bekijkt men wat de specifieke situatie en vraag van de jongere is om door te verwijzen naar het best passend hulpaanbod bij één van die partnerorganisaties.

Van juli tot eind 2020 zette de stad, samen met VDAB en andere partners, bijkomend in op een extra dienstverlening naar schoolverlaters. Op een centrale plaats in de stad werd de pop up ‘Take Off’ uitgebouwd, waar men terecht kon voor ondersteuning bij de inschrijving bij VDAB en voor wegwijs bij allerlei vragen over werk. Opvallend was dat ook veel hoger opgeleide jongeren nood hadden aan ondersteuning bij het werk zoeken in coronatijden. De meest kwetsbare jongeren werden met dit initiatief niet bereikt. In navolging van dit initiatief kunnen ook in de zomerperiode van 2021 schoolverlaters, aanvullend op de VDAB-dienstverlening, terecht voor een gesprek met een arbeidsbegeleider van Stad Gent.

Een toegankelijke dienstverlening van VDAB en partners, op maat van de specifieke noden in de Gentse regio, is opgenomen als één van de doelstellingen van het Gents Arbeidspact. De beleidsmatige opvolging hiervan is opgenomen in de convenant tussen Stad Gent en VDAB voor een inclusief en toekomstgericht arbeidsmarktbeleid. Signalen en knelpunten worden meegenomen naar het beleidsoverleg en strategische werkgroepen in het kader van deze convenant. 

65

VDAB overdrijft met activering

Vanuit de optiek “iedereen aan het werk” zet de VDAB in op doorgedreven activering. De VDAB begeleidt mensen niet alleen naar werk, maar doet ook de controle om na te gaan of je je als werkzoekende aan jouw plichten houdt. Waar vroeger de controlerende en sanctionerende bevoegdheid bij de RVA lag, ligt dit nu bij de VDAB zelf. Via een samenwerkingsverband met Geïntegreerd Breed Onthaal proberen ze nu ook mensen die moeilijk tot op de arbeidsmarkt geraken, toe te leiden naar de hulpverlening.  Mensen voelen zich hierdoor verplicht tot hulpverlening of niet geholpen bij hun zoektocht naar werk.

Opvolging:

  1. Dit signaal kan niet veralgemeend worden !

Er is gecheckt bij de verschillende OCMW-welzijnsbureau’s : de wijkwerkers krijgen niet echt dergelijke klachten binnen! Vanwaar komt het signaal dan  wel ? Dit is blijkbaar geuit op de GBO-expertengroep (GBO= geintegreerd Breed Onthaal).

Het opzet van het GBO is dat elke dienst /partner (OCMW, CAW, andere), welk zijn begeleidingsaanbod ook is (oorspronkelijke focus vh decreet  is : gezondheid/zorg), zich profileert als een algemeen breed onthaal voor alle welzijnsvragen. [1]  Dit onthaal kan op eender welke plaats gebeuren. We spreken over vindplaatsgericht of outreachend werken. Het onthaal kan gebeuren op plaatsen waar mensen zijn die eventueel welzijnsvragen hebben. Er zit ook een bepaalde visie achter over hoe je je als welzijnswerker opstelt in dergelijke contacten, namelijk proactief handelen [2].

De concrete samenwerking met VDAB en GTB bestaat erin dat een werkzoekende ingeval van ‘advies Welzijn’ – wat vroeger heette ‘advies niet-toeleidbaar’ [3] -  de kans/mogelijkheid krijgt om op vrijwillige basis samen met een welzijnspartner aan de slag gaan om aan zijn/haar (rand)problematiek te werken. Het is niet omdat er een nood gepercipieerd wordt dat daarom de wil/bereidheid aanwezig is bij de werkzoekende.

Zowel  bij CAW (als regisseur ‘Welzijn’/’Zorg’ ) als bij het OCMW (als GBO-partner) kregen we te horen  dat er veel minder toeleidingen zijn dan oorspronkelijk bedoeld was [4]. Tijdens de Coronaperiode lag dit project zo goed als stil.

Aantallen voor Gent (maart 2022)

Aantal

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 11.644

Niet-inzetbaar op lange termijn [1]: 1135

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 1948

Aandeel tov totaal aantal werkzoekenden zonder werk

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 100%

Niet-inzetbaar op lange termijn [1]: 9,7%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 16,7%

Evolutie tov maart 2021

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: (13433-13,3%)

Niet-inzetbaar op lange termijn [1]: -3,5%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: -11,3%

Aantallen voor Vlaanderen (maart 2022)

Aantal

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 177.509

Niet-inzetbaar op lange termijn: 22.740

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 37.937

Aandeel tov totaal aantal werkzoekenden zonder werk

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: 100%

Niet-inzetbaar op lange termijn: 12,8%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: 19,1%

Evolutie tov maart 2021

Totaal aantal werkzoekenden zonder werk: (205.284-13,5%)

Niet-inzetbaar op lange termijn: -3,2%

Werkzoekenden met een arbeidsbeperking: -9%

[1] De categorieën ‘niet-inzetbaar op lange termijn’ en ‘werkzoekenden met een arbeidsbeperking’ kunnen elkaar overlappen.

2. Vrijwillig versus verplicht karakter

De pro-actieve doorverwijzing van een werkzoekende met advies ‘Welzijn’ naar de regisseur Welzijn (CAW) gebeurt op vrijwillige basis en enkel als dit volgens VDAB/GTB een meerwaarde kan betekenen voor de werkzoekende. Daar zijn enkele kanttekeningen bij te maken :

  • Veel hangt af van de kadering van het gesprek dat de VDAB/GTB voert met de werkzoekende
  • Veel hangt ook af van de inschatting die de VDAB-consulent maakt tov problematiek vd werkzoekende
  • Gegeven de typologie van deze doelgroep (waarbij oa werkzoekenden met medische, mentale, psychische, psychiatrische en/of sociale problematiek) kan het gebeuren dat de persoon niet in staat is de situatie te begrijpen of in te zien. Soms heeft die te weinig of geen zicht op eigen kunnen, belemmeringen, hulpvragen, noden of problematiek.
  • Vaak is er ook een zekere tijdspanne tussen het gesprek met VDAB/GTB én het vervolggesprek met een GBO-partner. Waardoor de werkzoekende soms de link niet (meer) kan leggen.
  • Door het feit dat VDAB èn begeleidende  èn controlerende instantie is, kan de werkzoekende zich in sommige gevallen (moreel) verplicht voelen om in te gaan op de doorverwijzing naar de Welzijnspartner.
  1. Rol van het CAW

Het CAW is hier de ‘instroombeheerder’ én ook matcher van de Welzijnsvragen. Zij zijn het best geplaatst omdat zij het regionale aanbod en werking van welzijnsorganisaties goed kennen. Bovendien zijn zij ook bij uitstek onderlegd in het uitklaren van de vraag/nood/belemmeringen  van de werkzoekende. En uit voorgaande expertise vloeit voort dat zij het best geplaatst zijn om de  best passende matching te doen.

  1. Toekomst van het signaal ?

Het signaal is niet in één vingerknip op te lossen . Gegeven de setting GBO is er voor alle GBO-partners een duidelijke rolomschrijving nodig. Ondertussen werkt VVSG samen met de betrokken actoren aan een draaiboek voor doorverwijzing. De uitrol is voorzien in 2023. Intussen wordt ook verwacht dat ook het (nieuwe) werk-zorgdecreet zal landen.

[1] De nadruk wordt gelegd op generalistisch werken, omdat het welzijnswerk zich de laatste decennia ontwikkeld heeft, net als andere sectoren, tot meer specialisatie. Ondertussen groeit het besef dat deze evolutie zijn keerzijde heeft. Enerzijds zorgt deze specialistische benadering ervoor dat niemand nog oog heeft voor het geheel en de samenhang van problemen. Soms gaat daardoor energie verloren, omdat er geen rekening mee gehouden wordt dat er eerst op andere vlakken vooruitgang moet worden geboekt.

[2] Voor meer informatie omtrent het GBO verwijzen we naar de FAQ Geintegreerd Breed Onthaal van het departement Welzijn en Samenleving Vlaanderen  faq GBO.

[3] Wanneer een werkzoekende niet op kort termijn toeleidbaar is naar de arbeidsmarkt, noch aan een opleidings- of begeleidingstraject toe is, kan VDAB die werkzoekende het advies Welzijn geven. Waarmee wordt aangegeven dat er eerst aan belemmerende (rand)factoren moet gesleuteld worden vooraleer de werkzoekende stappen kan zetten (in een traject) naar werk.

[4] De samenwerking Welzijnsregisseur (in casu CAW) met Werkregisseur (in casu VDAB en GTB) is (nog) niet decretaal geregeld maar krijgt vorm onder andere via  dit pilootproject. Bij aanvang werd er in Gent systematisch dossieroverleg georganiseerd met de verschillende partners, maar dit bleek uiteindelijk te tijdsintensief te zijn. Het zou de bedoeling zijn om vanaf 2023 ikv werk-zorg decreet dit model breder uit te rollen. Op termijn zou zelfs de VDAB/GTB rechtstreeks (kunnen) doorverwijzen naar een GBO-partner Welzijn, zonder dat er nog een centrale regisseur Welzijn  (‘instroombegeleider’) bij te pas komt. Hiervoor werkt VVSG momenteel ism de betrokken partners een Vlaams draaiboek uit , waarbij de doorverwijzingen centraal staan.

[5] De categorieën ‘niet-inzetbaar op lange termijn’ en ‘werkzoekenden met een arbeidsbeperking’ kunnen elkaar overlappen.

66

Slechte werkomstandigheden©®

Een aantal bedrijven (bouw, vleesverwerking, fruitpluk, …) respecteren het arbeidsrecht niet. Werknemers krijgen geen pauze, kloppen lange werkdagen, weten pas de dag voordien of ze de volgende dag mogen werken, werken lang in onverwarmde of gekoelde ruimtes, moeten ondanks hun technische werkloosheid toch werken, zijn niet op de hoogte dat ze eigenlijk als zelfstandige werken, … Deze werknemers komen niet op voor hun rechten uit angst voor ontslag. Met  gezondheidsproblemen, ten gevolge van deze slechte werkomstandigheden, komen ze wel terecht bij de huisarts.

Het besmettingsgevaar is hier ook hoger doordat ze bijvoorbeeld opgehaald worden met een busje en de corona-maatregelen niet altijd (correct) toegepast worden.

Opvolging:

Het doen naleven van de arbeidswetgeving is een zaak van de federale overheid. De dienst Toezicht Sociale Wetten (TSW)  kan optreden bij het niet-respecteren van de arbeidsrechten.  Zij kan een klacht onderzoeken en/of controle uitvoeren op de werkvloer of een gerechterlijke procedure opstarten.  Deze dienst is ook bij machte om druk te zetten op andere instanties (vb sociaal secretariaat) voor het leveren van bewijslast (vb loonbrieven). Deze bewijslast is belangrijk mbt gerechterlijke procedures.

1. Is de werknemer aangesloten bij een vakbond, dan is dit de aangewezen plaats voor  info over arbeidsrechten, om een case te laten onderzoeken of om een klacht in te dienen.  
 

2. Niet-aangesloten werknemers kunnen zich rechtstreeks richten naar de sociale inspectie (Toezicht Sociale Wetten). Zij verstrekken informatie, onderzoeken klachten, gaan ter plaatse inspecteren.

* Je kan om  informatie vragen,  een klacht melden of een onderhoud aanvragen : 

Er is een regionale directie voor Gent en Oost-Vlaanderen :

https://werk.belgie.be/nl/over-de-fod/structuur-van-de-fod/arbeidsinspe…

e-mail : Gents meldpunt voor toezicht sociale wetten tsw.gent@werk.belgie.be

* Nadat de inspectie de nodige inlichtingen heeft ingewonnen over een klacht, kan zij ter plaatse bij de werkgever/ op de werkvloer de controle gaan uitoefenen. 

* Onze commentaar : Evenwel is het indienen van een klacht door een individuele werknemer vrij  hoogdrempelig. Daarom raden wij aan dat dit het beste gebeurt in samenspraak  met de (arbeids)consulent.  Die kan  de werknemer hierin ondersteunen en begeleiden.  Eventueel ook als getuige optreden.   Immers, arbeidswetgeving is vrij complex. En zelfs al kan de (arbeids) consulent  zich  grondig informeren over  de wetgeving, de context en de mogelijke maatregelen, de vraag van (arbeids)consulenten naar een onafhankelijk juridische ondersteuning bij specifieke cases is groot.   (dixit Jobteam)

* Hoe moeilijk het ook kan zijn, we hebben een voorbeeld van een positieve ervaring hiermee. Een werkgever werd in het ongelijk gesteld en moest de achterstallige lonen uitbetalen (case Jobteam) nadat een arbeidsconsulent samen met de werknemer een klacht heeft weten door  te drukken.  

Wat is het belang van het inschakelen van de arbeidsinspectie ? Behalve de effectieve controle , kunnen zij ook extra druk zetten op andere instanties zoals bijvoorbeeld contact opnemen met het sociaal secretariaat om loonfiches te bekomen ea.  En op die manier bewijslast genereren voor een eventuele gerechtelijke procedure, hetgeen voor een consulent veel moeilijker ligt.  

3. Als het bovendien gaat om mensen in een precaire verblijfssituatie of zonder geldige papieren, dan is er degelijke informatie te vinden op de website van FAIRWORK BELGIUM. Deze organisatie (samenwerkingsverband) wil de werksituatie van werknemers met een precair of zonder verblijfsrecht verbeteren. Dit niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk, zodat deze werknemers (arbeidsmigranten) aanspraak kunnen maken op hun rechten. 

- Er is een help desk waar je terecht kan met je vragen. Zij kunnen een dossier opstarten en je begeleiden bij het indienen van een klacht.

- Zij nemen ook structureel beleidswerk op.  Zij hebben een werkboek met bundeling van expertise en beleidsvoorstellen op verschillende bevoegdheidsterreinen. Oa buitenlandse werkkrachten met precair statuut, huisarbeid, arbeidsongevallen, arbeidsmigratiebeleid ea.    (20211009-Werkboek-meer-FAIRWORK-in-Belgium.pdf)

- er is een ingang voor werknemers, voor maatschappelijk werkers en voor juristen. Deze laatste krijgen toegang tot een heleboel info, wetteksten en tot een databank met rechtspraak. Heel waardevol dus ! 

https://www.fairworkbelgium.be/nl/

4. In geval van sociale fraude op de werkvloer of andere, kan je daar ook melding van maken bij het contactpunt voor sociale fraude.   https://www.meldpuntsocialefraude.belgie.be/nl/index.html

Het meldpunt kan gebruikt worden om volgende zaken te melden:

  • Oneerlijke concurrentie/sociale dumping
  • Problemen met verloning, arbeidsduur en jaarlijkse vakantie
  • Zwartwerk
  • Uitkeringsfraude door niet-aangegeven samenwoonst/verhuis
  • Fraude met kinderbijslag

Er is een apart onderdeel voor buitenlandse werkkrachten in België die problemen ondervinden met hun arbeidsrechten.   COMPLAINTS.LabourInspection@employment.belgium.be.  Hier worden de meldingen doorgespeeld aan de arbeidsinspectie. Deze kan alle informatie mbt arbeidsrechten bezorgen en zij kan ook tussenkomen om die rechten af te dwingen.