Gezondheid

1

Schoolmaaltijden zijn essentieel

Mensen in armoede zouden graag hun kind op school laten eten, zodat zij op zijn minst één volwaardige maaltijd per dag hebben. Maar voor veel gezinnen is de kostprijs voor een warme schoolmaaltijd te hoog. Soms halen ouders hun kinderen van school om te vermijden dat de lege brooddoos zichtbaar wordt. Jongeren hangen op straat rond tijdens de middagpauze, om niet te laten zien dat ze geen lunch kunnen betalen.

In stedelijke scholen krijgen gezinnen met een laag inkomen kortingen of volledige vrijstelling op maaltijden en toezicht. In scholen van alle netten waar er OCMW-zitdag of -consult is, kunnen kinderen in precaire situaties na een beperkt sociaal onderzoek gratis warme maaltijden krijgen. Daarnaast zetten steeds meer  scholen in op gezonde voeding en het voeren van een kostenbewust beleid. Toch zijn er nog steeds veel lege en ongezonde brooddozen op school. Dit is een structureel armoedeprobleem dat scholen niet alleen kunnen oplossen.

vzw Jong merkt deze honger ook op. Omdat honger en vrije tijd niet samen gaan, bieden zij vaak kookactiviteiten en verse soep aan.

Toegang tot gezonde en volwaardige maaltijden op school kan een belangrijk element zijn in de strijd tegen armoede: kinderen voelen zich beter op school, zijn aandachtiger in de klas. De dienst Lokaal Sociaal Beleid bereidde in 2020 samen met het Onderwijscentrum het project 'LEkker(s) Op School: maaltijden op school voor kleuters in kwetsbare situaties' voor. Vertrekkend vanuit bestaande goede praktijken wordt een proeftuin opgezet waarbij in een aantal deelnemende scholen betaalbare of gratis maaltijden aangeboden worden voor kleuters.  In september 2021 zullen we starten met de schoolmaaltijden in de proeftuinscholen. Het onderzoekstraject (uitgevoerd door partners KULeuven en Hogeschool Gent) zal twee schooljaren lopen en afgerond worden eind 2023. We zorgen ervoor dat we de maaltijden aanbieden op een niet-stigmatiserende manier met een eenvoudig administratief systeem voor de scholen. Binnen de proeftuin onderzoeken we welke positieve effecten we zien op welbevinden en aanwezigheid van de kinderen, betrokkenheid van de ouders, … Op 4 december 2023 worden de bevindingen op het slotevent voorgesteld. De resultaten en good practices vanuit de proeftuin zullen ook gebruikt worden om op de verschillende beleidsniveaus aanbevelingen vorm te geven. 

Naast het project LEkker(s) Op School, startte Brood(doos)nodig op. Met brood(doos)nodig wil Enchanté vzw de lege brooddozen-problematiek in de Gentse scholen aanpakken door leerlingen van de nabije school te trakteren op een voedzame maaltijd. Er wordt ook een duurzaam partnerschap aangegaan met lokale handelaars, sociale partners, burgers en scholen wat de sociale cohesie op lokale schaal ten goede komt. Eind 2022 werd een 2-jarig project van Brood(doos)nodig goedgekeurd binnen het Sociaal Innovatiefonds. 

Tot slot neem stad Gent deel aan het Europees project 'School Food for Change' dat inzet op duurzame schoolmaaltijden. 

Reeds ondernomen acties

12

Plafond maximumfactuur voor chronisch zieken later bereikt

Bepaalde zorg is door de 6de staatshervorming overgeheveld van Federaal naar Vlaams niveau.

De ziekenfondsen mogen daardoor sinds 1 januari 2020 de betaalde remgelden en bedragen in kader van de overgehevelde zorgsectoren niet langer meetellen voor de maximumfactuur (plafonnering van de kosten), het zorgforfait of het statuut chronische aandoening.

Dit heeft een invloed op 3 domeinen:

  • patiënten verliezen de terugbetaling van hun remgelden in het kader van de maximumfactuur. Het gaat om gemiddeld 300 euro per persoon, en veel meer voor mensen met hoge gezondheidskosten.
  • Ongeveer 7% van de mensen die normaal het statuut chronische aandoening krijgen, dreigt dit statuut te verliezen waardoor ze ruim 100 euro meer uit eigen zak moeten betalen alvorens de maximumfactuur in werking treedt. Daarenboven verliezen zij het recht op de derdebetalersregeling.
  • Ook dreigt het verlies van het zorgforfait voor chronisch zieken. Dat kan oplopen van 312 euro tot 624 euro per jaar.
Reeds ondernomen acties

16

Veerkracht onder druk©

De effecten van de coronacrisis zullen nog lang nazinderen bij iedereen maar vooral bij mensen en jongeren in een kwetsbare situatie, bij mantelzorgers en eerstelijnswerkers. Gevoelens van angst, isolement, eenzaamheid, verhoogde psychische kwetsbaarheid... zullen niet zomaar overgaan. De eerstelijnswerkers zullen dit moeten opvangen maar zitten nu al aan hun limiet omdat er geen pauze was tussen de eerste en tweede golf.

Het versterken van de mentale veerkracht is één van de 4 prioritaire krijtlijnen binnen de beleidsnota gezondheid 2020-2025. Hierbinnen wordt extra gefocust op doelgroepen met extra kwetsbaarheden. Initiatieven vanuit de stad, in samenwerking met diverse partners uit de algemene welzijnssector en de (geestelijke) gezondheidszorg zijn bijvoorbeeld:

  1. 10-daagse van de veerkracht: jaarlijks evenement begin oktober. Met de 10-daagse focussen we op doelstellingen zoals het bespreekbaar maken van dit thema, informatie en kennis over mentale veerkracht vergroten en bekendmaking van het preventieve en curatieve aanbod rond mentale veerkracht. De 10-daagse is gericht op de brede bevolking, maar er wordt ook steeds een aanbod gecreëerd voor specifieke subgroepen (bijv. jongeren, ouders, mensen met een migratie- of vluchtelingenachtergrond, LGBTQIA+, ...).
  2. Sedert 2021 biedt de stad ook zelf laagdrempelige groepsgerichte psycho-educatieve cursussen aan. Tijdens de lancering in het najaar van 2021 worden diverse cursussen gratis aangeboden rond thema’s zoals angst, stress, piekeren, slaap, eenzaamheid, hoe in je kracht komen, … Deze cursussen zijn zowel gericht op preventie en vroegdetectie van psychische klachten als op mensen in herstel. Om een kwetsbaarder publiek toe te leiden naar dit aanbod, wordt er samengewerkt met diverse toeleiders, vertrouwenspersonen, sleutelfiguren, … Vanaf eind 2022 werd dit aanbod aangevuld met het groepsaanbod vanuit de ELP-conventie. 
  3. Specifiek voor jongeren wordt een psycho-educatief groepsaanbod gegeven vanuit de Discovery Colleges en vanuit Student in Warme Stad. Discovery Colleges is een samenwerkingsverband tussen o.m. TEJO, Overkop, Littekens vzw, HoGent, Stad Gent, Formaat, Broeinest, ...
  4. Relancepsychologen: de Stad Gent heeft in 2020 4 extra psychologen aangeworven, die gratis, ter aanvulling van het bestaande aanbod op de eerste lijn, eerstelijnspsychologische hulp bieden aan kwetsbare burgers. Deze psychologen werken vanuit huisartsenpraktijken en wijkgezondheidscentra en focussen vnl. op individuele, kortdurende, krachtgerichte trajecten. Er gelden geen vooraf vastgelegde beperkingen m.b.t. thema’s, problematieken, ernst, … Dit aanbod liep al snel vol. In 2021 besliste de Stad om dit aanbod te verlengen tot eind 2023.
  5. Het laagdrempelig aanbod voor jongeren bleek tijdens de Covid-pandemie heel snel overbevraagd te zijn. De Stad bood extra financiële steun aan Overkop en TEJO, om de capaciteit uit te breiden, maar ook om jeugd(welzijns)werkers te ondersteunen en begeleiden, om aanklampend te werken e.d.m. Ook voor studenten werden verschillende initiatieven opgezet tijdens de pandemie. In 2022 en 2023 worden deze initiatieven verder gezet: extra ondersteuning voor TEJO, Overkop, Littekens vzw + ondersteuning van Student in Warme Stad, Discovery Colleges.
  6. Kinderen en jongeren zijn binnen het (geestelijke) gezondheidsbeleid een prioritaire doelgroep. Binnen het programma ‘Warme Stad’ worden verschillende acties, projecten ontwikkeld. Enkele voorbeelden: psycho-educatie voor jongeren, HotSpot, Klik-app, educatieve koffers, …
  7. Ook binnen het project Gezonde School, waarbij lagere en middelbare scholen worden begeleid in het voeren van een gezondheidsbeleid binnen de school, wordt veel aandacht geschonken aan het thema mentale veerkracht. Leerkrachten, directie en zorgcoördinatoren worden opgeleid om hiermee aan de slag te gaan binnen de school. Eind 2022 ontstond in de schoot van Gezonde School een werkgroep rond het bevorderen van mentaal welzijn op school. 
  8. Vanaf 2023 starten de projecten die werden goedgekeurd via het sociaal innovatiefonds en lopen deze voor 2 jaar. Deze projecten worden financieel maar ook inhoudelijk ondersteund vanuit de stad. Projecten die specifiek veerkrachtversterking als doelstelling hebben zijn: Therapie Of Nie (Victoria Deluxe), Expeditie Machtig (CGG Adentro), Littekens vzw en Sterk Omringd (OC Nieuwe Vaart). 
  9. In 2023 worden enkele kortdurende projecten opgestart via subsidies POD maatschappelijke integratie, specifiek gericht op jongeren met een financiële behoeftigheid. Deze projecten kaderen allemaal in psychologische ondersteuning versterken en/of sociaal isolement doorbreken. 

Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022

Reeds ondernomen acties

17

Geestelijke gezondheidszorg voor mensen zonder wettig verblijf is broodnodig, maar ontoegankelijk

Mensen zonder wettig verblijf hebben soms psychosomatische klachten, trauma-ervaring, psychische of psychiatrische problemen. In de reguliere geestelijke gezondheidszorg kunnen ze nauwelijks terecht door de kostprijs, de taalbarrière of de wachttijd. Via de medische kaart voor dringende medische hulp is opname mogelijk en wordt psychologische hulp enkel terugbetaald als de factuur een officieel RIZIV-nomenclatuurnummer bevat. Mind Spring is een mooi aanbod maar niet iedereen is bereid om aan een groepsaanbod deel te nemen. Ook het aanbod voor erkende vluchtelingen zit vol en is heel duur want je moet niet alleen de therapeut betalen maar ook de tolk.

De psychiatrische problemen kunnen een serieuze impact hebben op het gehele gezin.

Casus: een papa heeft psychiatrische hulp nodig maar vindt deze hulp niet in de juiste taal. Ondertussen heeft zijn kwetsbaarheid een grote negatieve impact op gans zijn gezin.

Mensen zonder wettig verblijf hebben vaak een traumatiserende geschiedenis en verblijven omwille van hun statuut vaak in zeer precaire omstandigheden waardoor de kans op psychische of psychiatrische problemen hoger is. Anderzijds zorgt hun illegaliteit ervoor dat hun rechten op zorg en hulpverlening uiterst beperkt zijn. Daarenboven moeten we helaas nog steeds vaststellen dat in de regio het aanbod voor cultuursensitieve geestelijke gezondheid vrij beperkt is. Niet enkel voor mensen zonder papieren zijn de drempels naar zorg hoog, ook voor mensen in procedure en geregulariseerde vluchtelingen blijven we zoeken naar goede sporen voor een zorgaanbod op maat.

Om deze drempels te verlagen investeert de stad in een samenwerking met CGG Adentro en CAW Oost-Vlaanderen.

CAW Oost-Vlaanderen biedt met Mind Spring een psycho-educatief groepsaanbod voor  vluchtelingen. Doel is  het verhogen van hun mentale weerbaarheid en helpen hen de toekomst aan te pakken. Het programma verhoogt de mentale weerbaarheid vanuit hun eigen kracht en helpt hen de toekomst aan te pakken. De groep wordt in de eigen taal begeleid door een speciaal daarvoor opgeleide ervaringsdeskundige Mind-Spring-trainer en een professional uit de sociale, medische, onderwijssector, … die hiertoe een opleiding tot Mind-Spring co-begeleider volgde.

Voor een snellere instroom naar een gepaste begeleiding op maat financieert Stad Gent voor de doelgroep vluchtelingen een samenwerking met CGG Adentro. Hierbij kunnen vluchtelingen met nood aan individuele cultuursensitieve psychologische begeleiding in een snel traject opgenomen worden. Doelgroep zijn alle vluchtelingen die nood hebben aan een multidisciplinaire ondersteuning. Indien er voldoende begeleidingscapaciteit is kunnen ook vluchtelingen zonder papieren hier in een versneld traject ondersteund worden. Voor de instroom van mensen met dit profiel organiseert het CGG maandelijks een netwerktafel met betrokken partners die cliënten kunnen aanmelden voor een versnelde instroom.

Deze netwerktafel nam in voorjaar 2021 samen met het PAKT het initiatief om een lokaal overleg te starten rond cultuursensitieve zorg in de regio. De Stad Gent neemt hieraan ook deel. 

In kader van het corona relance plan zet Stad Gent sinds oktober 2020  4 relance psychologen in. Deze werken zeer laagdrempelig, vanuit wijkgezondheidscentra en sociale ontmoetingsplaatsen. Deze psychologen bieden gratis kortdurende (maximaal 10 sessies) krachtgerichte trajecten aan kwetsbare Gentenaren. Er gelden geen vooraf vastgelegde beperkingen met betrekking tot thema’s, problematieken, ernst, of eventuele zorggeschiedenis/zorgplannen. De consultaties worden georganiseerd met tolk indien nodig en ook mensen zonder papieren kunnen bij de relance psychologen terecht. Een doorverwijzing van een arts of outreachende toeleider is wel noodzakelijk.

Ook met de instroom van vluchtelingen uit Oekraïne werd een plan opgemaakt voor opvang en psycho-sociale ondersteuning. Hiervoor worden 2 instroompoorten gepromoot (0800 nummer van caw en intake team psychologische dienst van het ocmw), die kunnen doorverwijzen naar gepaste zorg-trajecten (CAW oa mindspring en traumaverwerking, OCMW psychologisch dienst en CGG Adentro). Naast ondersteuning van de vluchtelingen staat CAW ook in voor de ondersteuning van professionals en vrijwilligers.

In 2023 start een project waarbij het SOI en CAW samenwerking om in de schoot van het Mind-Spring aanbod, een intensievere begeleiding te voorzien voor niet-begeleide minderjarige vluchtelingen en hun gezin, voor en na gezinshereniging. 

Reeds ondernomen acties

18

Ontoegankelijkheid tandartsen®

Vaak zijn er lange wachtlijsten bij de tandartsen en een groot deel van de bevolking geraakt niet bij de tandarts omwille van de hoge kostprijs. Een tandarts is eerstelijnszorg en zou dus goed betaalbaar en toegankelijk moeten zijn. Ook het verschil in kostprijs tussen preventieve en curatieve behandeling, mag duidelijker zijn. Er is een grote nood aan tandartsen die aan terugbetalingstarief werken.

Veel mensen in armoede hebben tandzorg nodig maar maken hier geen prioriteit van omwille van andere problemen in het gezin die meer directe aandacht vereisen, omwille van de hoge kostprijs, omdat ze zich schamen voor hun ‘slechte mond en tanden’, omdat ze bang zijn voor de behandeling van de vergevorderde tandproblemen. Daarom hebben ze soms dringende en dure tandzorg nodig in het ziekenhuis.

Casus huisarts,  juni 2020 als voorbeeld :

Weer 2 patiënten op mijn agenda vandaag voor tandarts. 1 met een fors gezwollen kaak, echt wel dringend. Enige optie was UZ, opleg door patiënt te betalen 96 euro!

Noot: Tijdens de lockdowns kon er minder ingezet worden op preventie bij kinderen. Tandenpoetsen kon toen niet geoefend worden in de klas of tijdens de kinderwerking,.... Ook laagdrempelige preventie en nazicht stond op een lager pitje.

Preventie als eerste stap.

We zetten in Gent in eerste instantie in op preventie en preventieve controles bij de tandarts, zodat spoedconsultaties minder nodig zijn. Mondzorg is een belangrijke pijler in het gezondheidsbeleid van de Stad. Volgende zaken zijn op dit moment lopende in Gent:

  • Het project Generatie Gaatjesvrij zet in op screeningen bij de consultaties van Kind & Gezin en daarna bij CLB. Bij deze screeningen worden ouders toegeleid naar de tandarts ofwel voor de preventieve consulten, ofwel voor de opvolging van het tandbederf. Door deze ketenaanpak hopen we een generatie van kinderen te krijgen die zonder gaatjes kunnen opgroeien.
  • Tijdens de maand van de tand blijven we inzetten op een preventieve campagne rond mondzorg, samen met de wijkgezondheidscentra, CLB, Kind & Gezin, vzw Jong, vzw De Tinten. We richten ons daarbij vooral naar de kinderen met de campagne met DJ Tuub. Daarnaast worden er mondzorgpakketjes met tandenborstels en tandpasta verspreid.
  • Tenslotte zet de stad middelen in voor 2 mondhygiënisten in de wijken Ledeberg en Nieuw Gent. Zij gaan daar aan de slag met wijkpartners zoals scholen, verenigingen, lokale dienstencentra,… om mondzorg meer in de kijker te zetten en kunnen ook screenings organiseren.

 

Toegankelijkheid van mondzorg

Om het toegankelijkheidsprobleem op te lossen, zijn er ondertussen in een aantal praktijken mondhygiënisten aan het werk, die het preventieve werk van een tandarts deels kunnen overnemen. Zij zorgen ervoor dat tandartsen meer tijd hebben om behandelingen uit te voeren.
Daarnaast is er in Nieuw Gent een project lopende, waarbij onderzocht wordt of een alternatief betalingssysteem bij de tandarts een oplossing kan bieden voor het toegankelijkheidsprobleem. Tandartsen worden hier niet vergoed per prestatie en dat zorgt ervoor dat de prijs voor patiënten veel lager ligt.
De resultaten van al deze projecten worden ook Vlaams en Federaal verspreid.

Vanuit de vereniging van Wijkgezondheidscentra is ook een nota rond toegankelijkheid van mondzorg bezorgd aan de federale minister van Volksgezondheid.

Reeds ondernomen acties

19

Wachtlijsten (kinder)psychiatrie

Het is moeilijk om mensen met psychische problemen door te verwijzen door de lange wachttijden voor de (kinder)psychiatrie.

De Stad heeft hierop weinig rechtstreekse impact. We zetten echter wel in op preventie van psychische klachten bij kinderen en jongeren, op determinanten (via kinderarmoedebeleid, via jeugdwelzijnswerk, via onderwijs, ...). Daarnaast is het ook belangrijk om jongeren met beginnende klachten op tijd toe te leiden naar de zorg, zodat gespecialiseerde zorg vaak kan vermeden worden. Belangrijke spelers hierin in Gent zijn o.m. Overkop en TEJO. Beide worden structureel financieel ondersteund vanuit de Stad en hebben via hun werking en aanbod een cruciale rol in preventie en vroegdetectie bij jongeren. 

In 2022 ontstond binnen de stadsorganisatie de cel gezin: een samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen (lokaal sociaal beleid en gelijke kansen, armoedebeleid, onderwijs en kinderopvang, jeugddienst, intrafamiliaal geweld, (geestelijke) gezondheid, gezinsbeleid, Huis van het Kind, Samen1Plan, ...). Via de Cel Gezin streven we naar een geïntegreerde aanpak van signalen en hiaten in beleid en aanbod. Optimalisatie van de lokale intersectorale, circulaire, geïntegreerde samenwerking is de belangrijkste doelstelling.

In 2022 startte de Cel Gezin het traject 'het wachten moe'.: een oefening rond de wachttijden in jeugdhulp en hulpverlening voor kinderen en jongeren en hun gezin. 

De wachtlijsten in de jeugdhulp zijn voor een groot stuk afhankelijk van Vlaamse middelen. Vanuit de 3 departementen, betrokken in het Lokaal Sociaal Beleid, zijn we er echter van overtuigd dat we daar niet enkel op hoeven te wachten, maar tegelijkertijd als stad kunnen bekijken of we, door ons anders te organiseren, ook een lokale impact kunnen hebben op de ondersteuning van kinderen, jongeren en gezinnen.

In een eerste fase worden breuklijnen met een negatieve impact te concretiseren a.d.h.v. casussen. Daarna worden beleidsadviezen geformuleerd. Hierbij baseren we ons o.m. op lokale good practices.  Vanuit dit traject worden ook beleidsadviezen geformuleerd die worden meegegeven t.b.v.  de strategische oefening 'Vroeg en Nabij' op Vlaams niveau. 

Voor kwetsbare volwassenen en ouderen (65+) werden in september 2021 extra middelen ingezet voor outreachende geestelijke gezondheidszorg. Deze werden oa ingezet in het mobiel crisis team (MCT) en de 2b teams (Mobil) die begeleidingen aan huis doen van mensen met een psychische kwetsbaarheid. De mobil teams kampen reeds jaren met een capaciteitstekort, waardoor ze moeten werken met wachtlijsten. Daarnaast hadden de outreachende werkingen van het PAKT tot voor kort een leeftijdsgrens van maximum 65 jaar. De extra middelen zorgden er voor dat een deel van de mensen met een verhoogde kwetsbaarheid versneld konden instromen en gepaste begeleiding krijgen.

In 4 Gentse wijken (Nieuw Gent  sinds 2018, Rabot en  Watersportbaan sinds oktober 2020  en Dampoort sinds mei 2022) werken in opdracht van de stad Mobiele werkers geestelijke gezondheid. Het is hun opdracht om op zoek te gaan naar mensen met een psychische kwetsbaarheid onder de zorgradar, om snelle bruggen naar gepaste zorg te bouwen en de wijk te ondersteunen in het zorgzaam omgaan met deze bewoners. De mobiele werkers zijn tewerkgesteld bij de verschillende Gentse psychiatrische ziekenhuizen wat er ook voor zorgt dat de cliënten waarmee ze aan de slag zijn vlotter in een gepast hulp traject komen. Ook deze medewerkers worden nog regelmatig geconfronteerd met de wachtlijsten in de zorg. De samenwerking tussen Stad Gent, de ziekenhuizen en het Pakt rond dit project zorgt er echter wel voor dat gesprekken over goeie trajecten in vermaatschappelijking van zorg (waar gepaste zorg zoveel mogelijk in de samenleving wordt georganiseerd, maar opnames wel snel mogelijk zijn waar nodig) op een structurele wijze wordt opgenomen. In de voorbije jaren werden de mobiele werkers ingeschakeld in 340 dossiers in de wijken. In meer dan 50% van de cases kon een geslaagde brug gebouwd worden naar een zorgtraject in de GGZ

 

Reeds ondernomen acties

20

Psychische hulp voor 65+

Mensen ouder dan 65 jaar met een ernstige en langdurige psychische kwetsbaarheid kunnen vaak nergens terecht voor psychische hulp. De Mobil Teams hanteren een leeftijdsgrens van 18 tot 65 jaar. Het aanbod vanuit de Lokale Dienstencentra en de eerstelijnspsycholoog (sinds corona ook voor 65+) is voor hen vaak niet toereikend.

Corona heeft een aantal pijnpunten en hiaten in het zorgaanbod scherper gesteld, zeker ook op vlak van zorg en ondersteuning bij psychische kwetsbaarheid. Ook de nood aan mobile geestelijke gezondheidszorg voor 65+ers werd via corona hoger op de politieke agenda geplaats. Gevolg hiervan is dat door FOD volksgezondheid middelen worden ter beschikking gesteld om met lokale netwerken outreachende zorg voor doelgroep ouderen te organiseren. 

Voor kwetsbare volwassenen en ouderen (65+) worden in september 2021 extra middelen ingezet voor outreachende geestelijke gezondheidszorg. Deze werden oa ingezet in het mobiel crisis team (MCT) en de 2b teams (Mobil) die begeleidingen aan huis doen van mensen met een psychische kwetsbaarheid. De mobil teams kampen reeds jaren met een capaciteitstekort, waardoor ze moeten werken met wachtlijsten. Daarnaast hadden de outreachende werkingen van het PAKT tot voor kort een leeftijdsgrens van maximum 65 jaar. De extra middelen zorgden er voor dat een deel van de mensen met een verhoogde kwetsbaarheid versneld konden instromen en gepaste begeleiding krijgen. Voor de versnelde instroom van mensen met een kwetsbaar profiel worden de criteria van de netwerktafel Azis (Assertieve zorg in de samenleving - http://www.pakt.be/node/281) gehanteerd.

De nieuwe conventie voor psychologische hulp, die wordt uitgerold in 2022, zorgt er voor dat ook 65+ers er terecht kunnen voor betaalbare gespecialiseerde psychologische hulp. Dit voor een tarief van 11 euro per sessie aan normaal tarief, 4 euro per sessie voor mensen met verhoogde tegemoetkoming. 

 

 

Reeds ondernomen acties

21

Terugbetalingssysteem zorgt voor gezondheidszorg met 2 snelheden®

In de gezondheidszorg is er nog steeds veel ongelijkheid. Dit enerzijds omwille van de complexe systemen maar anderzijds ook omwille van verschillen in terugbetaling.

  • Dokters die aan terugbetalingstarief werken kosten minder.
  • Mensen met een goede hospitalisatieverzekering betalen minder.
  • Voor een aantal ingrepen zorgt het terugbetalingssysteem ervoor dat mensen zonder wettig verblijf waarvoor de behandelende arts de ingreep als ‘dringend’ attesteert met een medische kaart minder moeten betalen dan leefloontrekkers als ze ook een inkomen hebben dat lager is dan het leefloon (4€ t.o.v 1400€ voor een Gastric bypass, 500€ t.o.v. 4000€ voor IVF). Daardoor zijn deze ingrepen zeer gegeerd, en zijn er soms perverse effecten, zie signaal 31.
Reeds ondernomen acties

22

Onrustwekkende tienerzwangerschappen

Kwetsbare Intra-Europese tienermeisjes hangen rond inloopcentra waar dak- en thuisloze mensen komen, om hun diensten aan te bieden in ruil voor geld. Daar bovenop komt dat deze meisjes geen anticonceptiva nemen wegens te duur, geen zelfbeschikkingsrecht of omdat ze kiezen voor zwangerschap en er fier op zijn.  Vaak komen daar dus tienerzwangerschappen in precaire situaties uit voort.

Bijkomend probleem is dat de meest geschikte anticonceptiva (niet-orale zoals spiraaltje, ring, pleister, implantaat ...) niet aangevraagd kunnen worden via de medische kaart, maar abortus wel. 

Inzake concretisering van het signaal :

Er zijn geen recente concrete signalen van deze problematiek, noch vanuit de inloopcentra, noch vanuit de straathoekwerkers die daar regelmatig komen. Er is dus momenteel ook geen zicht op de grootte van de groep en leeftijd van de meisjes. In het verleden en vanuit een ander signaal rond café prostitutie kunnen we vermoeden dat het om jonge mensen zou gaan die zich aanbieden om een bron van inkomsten te hebben. Er is echter geen indicatie dat hier problematische en/of ongewenste zwangerschappen uit voort komen of sprake kan zijn van een correlatie. Het is niet evident om data met betrekking tot deze problematiek te verzamelen, gezien de signalen niet altijd even duidelijk of traceerbaar zijn en niet toelaten om op een concreet niveau de eventuele problematiek te exploreren.

Inzake terugbetaalbaarheid van anticonceptiva :

  1. Voor personen die in regel zijn met verzekerbaarheid in het kader van ziekte-en invaliditeitsverzekering : een aantal vormen van anticonceptie voor vrouwen jonger dan 25 jaar of ouder dan 24 jaar met verhoogde tegemoetkoming,  is gratis (inclusief morning-afterpil) . Een aantal andere vormen van anticonceptie voor deze doelgroep worden gedeeltelijk terugbetaald. In de meeste gevallen wordt de terugbetaling automatisch verrekend via het systeem de derdebetaler (overzicht RIZIV : https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/geneesmiddel-gezondheidsproduct/terugbetalen/Paginas/voorbehoedsmiddelen-jonge-vrouwen.aspx)
  2. OCMW-tussenkomst in de kosten anticonceptie indien niet of niet volledig gedekt door RIZIV voor cliënten met een inkomen volgens barema leefloon : aanvragen en voorstellen voor tussenkomst in kosten van anticonceptie kaderen steeds in een hulpverleningstraject waarbij de maatschappelijk werker het onderwerp van seksualiteit en gezinsplanning bespreekbaar maakt met de cliënt én een sociaal-financieel onderzoek die de nood aan financiële tussenkomst verantwoordt omwille van de aanwezigheid van een financiële drempel voor de aankoop van anticonceptie. Dergelijke tussenkomsten kaderen beleidsmatig in de preventie van kinderarmoede, in casu door het inperken van ongewenste zwangerschappen.
  3. Personen die niet in regel zijn met de verzekerbaarheid in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering, maar recht hebben op dringende medische hulp voor mensen zonder wettig verblijf : zelfde regeling als RIZIV op voorwaarde dat een voorschrijvende arts de anticonceptie attesteert als ‘dringende medische hulp’. Aangezien ‘dringend’ zoals bedoeld in het KB zowel preventieve als curatieve geneeskundige prestaties of producten kan omvatten, wordt dit inderdaad regelmatig in kwetsbare situaties als dringend geattesteerd.

 

Inzake begeleidingsmogelijkheden van kwetsbare zwangeren :

Begeleiding tijdens zwangerschap en/of tienermoederschap kan via verschillende zorg- of welzijnsactoren waaronder:

  • Vroedvrouwen zijn deskundigen op het gebied van zwangerschap, bevalling en kraamperiode, controleren de gezondheid van moeder en kind, verwijzen door naar andere beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, kunnen extra ondersteuning bieden bij tienermoederschap of ongeplande zwangerschappen en fungeren vaak als vertrouwenspersoon.
  • Lejo vzw : de werking Tienerouders van Lejo vzw ondersteunt tienerouders voor en na bevalling.
  • Fara vzw : informeert en ondersteunt bij (on)geplande tienerzwangerschap, maakt keuzes mbt ongepland zwanger zijn bespreekbaar en bereidt desgevallend tienerouderschap voor in samenspraak met de hulpvrager en haar omgeving.
  • Kind&Gezin
  • VZW De Sloep waar onder meer begeleiding van een doula kan ingezet worden. Een doula is een zwangerschaps- en bevallingscoach. Zij voeren geen medische handelingen uit, dat is de taak van de vroedvrouwen, huisartsen en gynaecologen. Doula bieden wel een emotionele en fysieke vertrouwenspersoon tijdens de zwangerschap en bevalling. Zij bereiden ouders voor op de bevalling en zijn vanaf het begin van de arbeid aanwezig totdat de baby geboren is. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer er een doula aanwezig is dat bevallingen vlotter verlopen en dat er minder medische interventies nodig zijn.

Begeleiding is echter steeds afhankelijk van de vrij wil en elementen van de eigen sociale of culturele context.

Reeds ondernomen acties

23

Bedwantsen: van opmars naar plaag®

Bedwantsen zijn al sinds 2000 aan een nieuwe opmars bezig, maar de laatste maanden is er sprake van een heuse plaag. Bedwantsen komen in zowel woningen als (sociale) appartementen voor. Vooral in hoogbouw kunnen de beestjes zich gemakkelijk verspreiden o.a. via de verwarmingselementen of in de gangen. Bedwantsen kunnen overal voorkomen en zich ook verstoppen in tweedehands- of doorgeefmateriaal.

Bedwantsen geven geen ziektes door. Maar de gevolgen voor wie er last van heeft zijn niet te onderschatten. Je ervaart last in de vorm van jeuk, zichtbare beten, allergische reacties, ontstekingen van opengekrabde beten, mentale belasting van leven met deze plaag en de jeuk, schaamte en taboe, vermoeide kinderen die zich niet kunnen concentreren op school omdat ze last hebben van de beten ‘s nachts, … 

Bedwantsen hebben in eerste instantie niets met hygiëne te maken. Je kan gewoon pech hebben dat het beestje zich bij jou verscholen heeft. Mensen herkennen vaak niet dat ze bedwantsen hebben. Of voelen schaamte om dit toe te geven.

De behandeling is duur en intensief. In geïnfecteerde appartementen bijvoorbeeld worden 3 behandelingen uitgevoerd met een tussentijd van 2 weken. Mensen moeten toestemming geven, de deur opendoen en voor een paar uren de woning verlaten. En ook ter voorbereiding van de behandeling moet er veel gebeuren:

  • Slaapbanken e.d. veilig inpakken en verwijderen. Er is een andere firma nodig om dit hermetisch te verwijderen.
  • Ivago verwittigen voor het ophalen van geïnfecteerde meubels.
  • Meubels van de muur zetten, gerief opbergen.
  • Alle aanwezige textiel wassen op 60 graden en inpakken in gesloten plastic zakken.
  • Tussentijds niet grondig poetsen want de producten moeten hun werk kunnen doen.

Het OCMW kan tussenkomen in de kostprijs, maar enkel na een sociaal onderzoek en niet voor mensen zonder wettig verblijf.

Bedwantsen worden niet erkend als gevaar voor volksgezondheid waardoor er geen protocol is bij uitbraak. Dat zorgt ervoor dat er geen stok achter de deur is, als mensen een behandeling weigeren. Idealiter wordt in hoogbouw een volledige gang of een volledig gebouw behandeld.

Er zijn inderdaad heel wat drempels die een adequate aanpak van bedwantsen tegengaan.
Vanuit de Stad is er, samen met OCMW, Wijkgezondheidscentra, Woningent en Logo Gezond+, gestart met een werkgroep om hierop in te spelen:
- Bedwantsen zijn niet opgenomen in het Binnenmilieubesluit: de vraag aan minister Beke om dit te wijzigen, werd afgewezen.
- Inzet op informatie en sensibilisering via webinars voor intermediaren en dokters/apothekers zodat zij bedwantsen herkennen en voldoende juiste info hebben over de effecten en bestrijding van bedwantsen om hun cliënten hierin te helpen; een infofolder over bedwantsen voor bewoners is in opmaak.
- In het kader van de verhuisbewegingen binnen het Stadsvernieuwingsproject Nieuw Gent, zullen de bestrijdingskosten voor Jupiter en Mercurius door de Stad gedragen worden. Dit is een proefproject om tegen te gaan dat de bedwantsen mee zouden verhuizen en zich verder in de wijk en in de Stad zouden verspreiden.
- Opmaak van een protocol zodat wijkwerkers weten welke stappen te nemen en welke ondersteuning er mogelijk is bij bewoners die te kampen hebben met bedwantsen.

Reeds ondernomen acties