Sociale rechten

18

Ontoegankelijkheid tandartsen®

Vaak zijn er lange wachtlijsten bij de tandartsen en een groot deel van de bevolking geraakt niet bij de tandarts omwille van de hoge kostprijs. Een tandarts is eerstelijnszorg en zou dus goed betaalbaar en toegankelijk moeten zijn. Ook het verschil in kostprijs tussen preventieve en curatieve behandeling, mag duidelijker zijn. Er is een grote nood aan tandartsen die aan terugbetalingstarief werken.

Veel mensen in armoede hebben tandzorg nodig maar maken hier geen prioriteit van omwille van andere problemen in het gezin die meer directe aandacht vereisen, omwille van de hoge kostprijs, omdat ze zich schamen voor hun ‘slechte mond en tanden’, omdat ze bang zijn voor de behandeling van de vergevorderde tandproblemen. Daarom hebben ze soms dringende en dure tandzorg nodig in het ziekenhuis.

Casus huisarts,  juni 2020 als voorbeeld :

Weer 2 patiënten op mijn agenda vandaag voor tandarts. 1 met een fors gezwollen kaak, echt wel dringend. Enige optie was UZ, opleg door patiënt te betalen 96 euro!

Noot: Tijdens de lockdowns kon er minder ingezet worden op preventie bij kinderen. Tandenpoetsen kon toen niet geoefend worden in de klas of tijdens de kinderwerking,.... Ook laagdrempelige preventie en nazicht stond op een lager pitje.

Preventie als eerste stap.

We zetten in Gent in eerste instantie in op preventie en preventieve controles bij de tandarts, zodat spoedconsultaties minder nodig zijn. Mondzorg is een belangrijke pijler in het gezondheidsbeleid van de Stad. Volgende zaken zijn op dit moment lopende in Gent:

  • Het project Generatie Gaatjesvrij zet in op screeningen bij de consultaties van Kind & Gezin en daarna bij CLB. Bij deze screeningen worden ouders toegeleid naar de tandarts ofwel voor de preventieve consulten, ofwel voor de opvolging van het tandbederf. Door deze ketenaanpak hopen we een generatie van kinderen te krijgen die zonder gaatjes kunnen opgroeien.
  • Tijdens de maand van de tand blijven we inzetten op een preventieve campagne rond mondzorg, samen met de wijkgezondheidscentra, CLB, Kind & Gezin, vzw Jong, vzw De Tinten. We richten ons daarbij vooral naar de kinderen met de campagne met DJ Tuub. Daarnaast worden er mondzorgpakketjes met tandenborstels en tandpasta verspreid.
  • Tenslotte zet de stad middelen in voor 2 mondhygiënisten in de wijken Ledeberg en Nieuw Gent. Zij gaan daar aan de slag met wijkpartners zoals scholen, verenigingen, lokale dienstencentra,… om mondzorg meer in de kijker te zetten en kunnen ook screenings organiseren.

 

Toegankelijkheid van mondzorg

Om het toegankelijkheidsprobleem op te lossen, zijn er ondertussen in een aantal praktijken mondhygiënisten aan het werk, die het preventieve werk van een tandarts deels kunnen overnemen. Zij zorgen ervoor dat tandartsen meer tijd hebben om behandelingen uit te voeren.
Daarnaast is er in Nieuw Gent een project lopende, waarbij onderzocht wordt of een alternatief betalingssysteem bij de tandarts een oplossing kan bieden voor het toegankelijkheidsprobleem. Tandartsen worden hier niet vergoed per prestatie en dat zorgt ervoor dat de prijs voor patiënten veel lager ligt.
De resultaten van al deze projecten worden ook Vlaams en Federaal verspreid.

Vanuit de vereniging van Wijkgezondheidscentra is ook een nota rond toegankelijkheid van mondzorg bezorgd aan de federale minister van Volksgezondheid.

Reeds ondernomen acties

21

Terugbetalingssysteem zorgt voor gezondheidszorg met 2 snelheden®

In de gezondheidszorg is er nog steeds veel ongelijkheid. Dit enerzijds omwille van de complexe systemen maar anderzijds ook omwille van verschillen in terugbetaling.

  • Dokters die aan terugbetalingstarief werken kosten minder.
  • Mensen met een goede hospitalisatieverzekering betalen minder.
  • Voor een aantal ingrepen zorgt het terugbetalingssysteem ervoor dat mensen zonder wettig verblijf waarvoor de behandelende arts de ingreep als ‘dringend’ attesteert met een medische kaart minder moeten betalen dan leefloontrekkers als ze ook een inkomen hebben dat lager is dan het leefloon (4€ t.o.v 1400€ voor een Gastric bypass, 500€ t.o.v. 4000€ voor IVF). Daardoor zijn deze ingrepen zeer gegeerd, en zijn er soms perverse effecten, zie signaal 31.
Reeds ondernomen acties

28

Poliklinische behandeling in plaats van dagopname

Bij de heropstart van de ziekenhuizen na de eerste coronagolf voor niet-dringende ingrepen (zoals bv. pijnkliniek) werd er voor gekozen om patiënten niet ‘op te nemen’. Een behandeling waarvoor voorheen een dagopname nodig was, gebeurt nu ambulant. Dit heeft als gevolg dat de hospitalisatieverzekering niet tussenkomt en de patiënten de – vaak dure – behandeling zelf moeten betalen. De mutualiteit komt wel voor een deel tussen. Een aantal mensen vrezen dat de ziekenhuizen dit permanent gaan beginnen toepassen en dat de behandeling voor vaak chronische aandoeningen op die manier nog duurder wordt.

Reeds ondernomen acties

30

Onduidelijkheid rond tussenkomst in medische zorg leidt tot onderbehandeling

Voor veel gezinnen in armoede zijn de medische kosten een serieuze hap uit het budget, waardoor bepaalde behandelingen noodgedwongen worden uitgesteld. Maar er is veel onduidelijkheid over welke tussenkomsten er zijn en onder welke voorwaarden er tussengekomen wordt. Huisartsen en mutualiteiten kunnen duidelijkheid scheppen maar er is minder fysiek contact met de mutualiteit en niet iedereen heeft een (vaste) huisarts.

Reeds ondernomen acties

31

Gastric bypass in de mode

Als je aan de wettelijke voorwaarden voldoet kan je een terugbetaling krijgen voor een Gastric bypass, ook via de medische kaart (zie signaal 21). Het wordt een mode en veel mensen denken dat het een wonderoplossing is. Om aan de voorwaarden voor terugbetaling te voldoen moet je een BMI van 40 hebben. Soms komt men eerst 5 kilo aan om recht te kunnen hebben.

Het gevaar is echter dat de opvolging ervoor en erna een probleem vormt, want psychologen, diëtisten, … worden niet terugbetaald. Met als gevolg dat men de operatie ondergaat maar na de operatie geen aanpassingen doorvoert in eet- en beweeggewoontes omwille van de hogere kosten. Daardoor dreigt de Gastric bypass niks uit te halen. 

Reeds ondernomen acties

37

De huurpremie en zijn (ver-)valkuilen

Mensen die aanspraak maken op de huurpremie en hierdoor kunnen verhuizen naar een betere huurwoning, verliezen deze premie als ze nadien een sociale woning weigeren. Hierdoor ontstaan er kafkaiaanse toestanden, waarin mensen een degelijke huurwoning vroegtijdig moeten verlaten om in een sociale woning te trekken. Het aanvaarden van de sociale woning brengt ook extra kosten mee: een tweede verhuis, verfraaiings- en herstellingswerken en de schadevergoeding voor contractbreuk aan de privé verhuurder. Hierdoor duwt het systeem mensen dieper in de financiële put als ze een sociale woning krijgen, of net  door het weigeren ervan.

Mensen geven aan dat de huishuur stijgt, terwijl de huurpremie daalt en dat je daarover niks kunt zeggen of vragen, omdat je je huurpremie anders kan verliezen.

Als iemand bv. meer dan 3 maand geen vast verblijfsadres heeft, vervalt het recht op de huurpremie.

Huurpremie: de voorwaarden voor de huurpremie kunnen door Stad Gent niet veranderd worden omdat dit Vlaamse materie is. Huurders worden aangemoedigd om zoveel mogelijk én op tijd advies in te winnen bij de woonwijzer in hun buurt om te weten welke gevolgen er verbonden zijn aan het krijgen van een huurpremie en het (al dan niet) verhuizen naar een sociale huurwoning. Zij kunnen het traject op korte en langere termijn laten onderzoeken zodat zij geen impulsieve beslissingen nemen.

Reeds ondernomen acties

38

Co-housing uit noodzaak wordt afgestraft®

Door de hoge woningprijzen gaan mensen samenwonen. Daarvoor worden ze vaak afgestraft: hun vervangingsinkomen vermindert, ze verliezen bepaalde sociale voordelen, de huurprijzen stijgen door aanpassing van de huurprijs van de sociale woning en het gezamenlijk inkomen of omdat de markt daarop inspeelt. Dit leidt tot een vicieuze cirkel, omdat dit de prijs van huurwoningen in het algemeen beïnvloedt, en dus nog meer mensen noodgedwongen moeten co-housen. 

Ook binnen gezinnen zorgt dit voor spanningen. Ouders moeten hun kinderen noodgedwongen op straat zetten. De jongeren moeten daardoor te vroeg, zonder de nodige voorbereiding, hun plan trekken. Soms heeft dit zelfs dakloosheid tot gevolg.  

Oplossingen voor kostendelend samenhuizen: de fiscale nadelen van kostendelend samenhuizen kunnen enkel via federale wetgeving weggewerkt worden. Stad Gent zet vooral in op aanbodverruiming van betaalbare huur (sociaal en budgethuur) zodat mensen een alternatief hebben voor samenwonen uit financiële noodzaak. Hospitawonen werd ingevoerd om alleenstaanden de kans te geven in te wonen bij een eigenaar en daarbij een eigen adres en dus ook individuele rechten te hebben. De voordelen van hospitawonen kunnen nog meer  bekend gemaakt worden.

Reeds ondernomen acties

91

Stromannen en schijnvaders

Soms gaan er betaalde stromannen mee naar het loket migratie. Ze weten wat ze moeten zeggen om het recht op verblijf of medische kaart af te dwingen.

Ook proberen steeds meer mensen zonder wettig verblijf om via de schijnerkenning van hun Belgisch kind aan een verblijfsvergunning te geraken. Vaak zijn het zwangere vrouwen zonder wettig verblijf die hun kind mits betaling laten erkennen door een Belgische man om zo via de regeling van gezinshereniging aan een verblijfsvergunning te geraken.

Update 9 april 2021

In functie van verdere opvolging dient dit signaal gepreciseerd te worden: 

  • Het Loket Migratie zelf heeft geen indicatie van dit fenomeen in de zin dat dergelijke stromannen mee aan het loket zouden staan. Mogelijks blijven zij 'op de achtergrond'? Is er meer info beschikbaar over de concrete werkwijze van deze stromannen? 
  • Er is sprake van betaalde stromannen die meegaan het loket migratie om het recht op verblijf of medische kaart af te dwingen. Het loket Migratie is echter niet bevoegd voor de afgifte van medische kaarten. Is er misschien verwarring met de dienst Vreemdelingen van het OCMW? Of doet het probleem zich op beide locaties voor?
  • Er zouden ook steeds meer mensen zonder wettig verblijf proberen om via een schijnerkenning van hun kind aan een verblijfsvergunning te geraken via de regeling van gezinshereniging. De cel Schijnrelaties van de dienst Burgerzaken onderzoekt momenteel of dergelijke stijging kan worden afgeleid uit hun dossiers.  

 

Update 24 nov 2022

De cel Schijnrelaties van de dienst Burgerzaken stelt in hun dossiers momenteel geen stijging vast in het aantal schijnerkenningen. 

Reeds ondernomen acties