Asiel en migratie

Vanuit de OKAN-scholen (vervolgschoolcoaching) wordt in het schooljaar 2021-2022 een ‘professionaliseringstraject’ opgezet voor BuSO-scholen in Groot-Gent, om hen wegwijs te maken met betrekking tot (ex-)OKAN’ers, waar specifieke problematieken of beperkingen gecombineerd worden met (zeer) beperkte taalvaardigheid in het Nederlands.

Scholen buitengewoon onderwijs kunnen geen beroep doen op brugfiguren, maar kunnen wel een vraag richten aan de trajectbrugfiguren die hen ondersteunen in het bereiken van kwetsbare kinderen en gezinnen. De trajectbrugfiguren hebben in het schooljaar 2020-2021 een lerend netwerk opgestart waar scholen van het buitengewoon onderwijs samenkomen voor uitwisseling van good practices en intervisie.

Bibliotheek De Krook ontvangt wekelijks een OKAN klas in de jongeren bib. De jongeren leren de bibliotheek kennen en de mogelijkheid om de computers te gebruiken.

Rond het thema ‘grootstedelijke context’ wordt vanuit het Onderwijscentrum: 

• ingezet op het versterken en ondersteunen van scholen via ondersteuningstrajecten en vormingssessies voor scholen. De concrete invulling wordt via de website van Onderwijscentrum Gent bekendgemaakt.
• een collegagroep meertaligheid voor basisonderwijs en voor secundair georganiseerd
• ingezet op trajecten op basis van werkpunten die uit de resultaten van de DISCO (diversiteitsscreening onderwijs) komen, in samenwerking met externe partners
• Wandelingen in buurt van school om het schoolteam in contact te brengen met organisaties gelinkt aan armoedeweb (voorlopig enkel wandeling in binnenstad en watersportbaan met uitbereiding naar andere wijken in januari)
• Lunchsessies: ‘Armoede en kostenbewust onderwijs’ - ‘Diversiteit (h)erkennen en benutten’ - ‘Meertaligheid als troef, binnen en buiten de school(m)uren’ - ‘Een meertalig boekenaanbod bij jou op school, hoe begin je eraan?’ 
• Collegagroep meertaligheid voor basisonderwijs en secundair onderwijs
• Vormingsaanbod ‘Polarisering’
• Lerend netwerk ‘Identiteit & Diversiteit in de klas’ - ‘Omgaan met nieuwkomers in het basisonderwijs’
• Omstaandertraining voor schoolteams
• www.meertaligheid.be

Via de GIDS (Gentse Inspiratiebank voor Diversiteit op School) kunnen scholen concrete materialen en informatie terugvinden over organisaties waar ze een beroep op kunnen doen met specifieke vragen over armoede of diversiteit op school. www.stad.gent/gids.

Op het inhoudelijk luik van de  algemene vergadering van het LOP Gent SO  werd op 3 juni 2021 een inspirerend vormingsmoment voorzien door Dr. Inge Van de Putte – Vakgroep Orthopedagogiek, UGent . Voorstelling van Potential, Power to teach all children, een professionaliseringstraject voor leraren in het creëren van inclusieve leeromgevingen.

Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen om tot een kostenbewust beleid te komen. Dit kan variëren van het volgen van een vorming samen met de secretariaatsmedewerker en/of zorgcoördinator van een school rond de maatregelen die het stedelijk onderwijs biedt, tot het procesmatig begeleiden samen met een externe organisatie. Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen ook om beleidsmatig rond de verschillende facetten van diversiteit te werken. Dit kan variëren van een sensibiliseringsactie op de Dag van de Thuistaal tot opnieuw het procesmatig begeleiden samen met een externe organisatie.

Vzw Krijt rolt vanaf schooljaar 2022-2023 DIY-trajecten uit waarbij een school aan de hand van Krijt-vragenlijsten zelf een analyse kan maken van hun sterke en werkpunten. Aan de werkpunten wordt telkens een advies/voorgestelde actie gekoppeld. Daarna volgt een consult met een trajectbegeleider en ervaringsdeskundige van vzw Krijt.

Bibliotheek De Krook voorziet ondersteuning voor Gentse scholen: 

• Een aanbod voor anderstalige nieuwkomers, waarbij ze tijdens klasbezoeken op maat kennismalen met zowel de Nederlandstalige als meertalige collectie.
• Ondersteuning van leerkrachten voor de uitbouw van een schoolbibliotheek.
• Scholen kunnen gebruik maken van de (wijk)bibliotheken om les te geven in een inspirerende lees- en leeromgeving.
• Ondersteuning van scholen bij projectwerking met betrekking tot leesplezier.
• Een overzicht van het aanbod voor scholen:  Scholenwerking | Gent (bibliotheek.be)

Brede School helpt scholen om een netwerk uit te bouwen met organisaties die een rol kunnen spelen in het ondersteunen en begeleiden van gezinnen:

• We helpen beginnende brugfiguren in het leren kennen van hun wijk of in het voorstellen van de wijk aan de schoolteams. 
• We organiseren fietstochten voor beginnende leerkrachten en laten hen zo kennismaken met allerhande organisaties (en mogelijke partners) in hun wijk.
• We geven scholen door onze trajecten/project een rijke leefwereld, we verbreden de leer-en leefomgeving in de binnen en buitenschoolse tijd en creëren meer kansen voor kinderen en jongeren die opgroeien in een kwetsbare situatie.
• We voorzien een inschrijvingsbeleid in onze naschoolse reeksen om voorrang te geven aan leerlingen die opgroeien in een kwetsbare situatie zodat zij kans maken om te genieten van ons aanbod.

Het doen naleven van de arbeidswetgeving is een zaak van de federale overheid. De dienst Toezicht Sociale Wetten (TSW)  kan optreden bij het niet-respecteren van de arbeidsrechten.  Zij kan een klacht onderzoeken en/of controle uitvoeren op de werkvloer of een gerechterlijke procedure opstarten.  Deze dienst is ook bij machte om druk te zetten op andere instanties (vb sociaal secretariaat) voor het leveren van bewijslast (vb loonbrieven). Deze bewijslast is belangrijk mbt gerechterlijke procedures.

1. Is de werknemer aangesloten bij een vakbond, dan is dit de aangewezen plaats voor  info over arbeidsrechten, om een case te laten onderzoeken of om een klacht in te dienen.  
 

2. Niet-aangesloten werknemers kunnen zich rechtstreeks richten naar de sociale inspectie (Toezicht Sociale Wetten). Zij verstrekken informatie, onderzoeken klachten, gaan ter plaatse inspecteren.

* Je kan om  informatie vragen,  een klacht melden of een onderhoud aanvragen : 

Er is een regionale directie voor Gent en Oost-Vlaanderen :

https://werk.belgie.be/nl/over-de-fod/structuur-van-de-fod/arbeidsinspe…

e-mail : Gents meldpunt voor toezicht sociale wetten tsw.gent@werk.belgie.be

* Nadat de inspectie de nodige inlichtingen heeft ingewonnen over een klacht, kan zij ter plaatse bij de werkgever/ op de werkvloer de controle gaan uitoefenen. 

* Onze commentaar : Evenwel is het indienen van een klacht door een individuele werknemer vrij  hoogdrempelig. Daarom raden wij aan dat dit het beste gebeurt in samenspraak  met de (arbeids)consulent.  Die kan  de werknemer hierin ondersteunen en begeleiden.  Eventueel ook als getuige optreden.   Immers, arbeidswetgeving is vrij complex. En zelfs al kan de (arbeids) consulent  zich  grondig informeren over  de wetgeving, de context en de mogelijke maatregelen, de vraag van (arbeids)consulenten naar een onafhankelijk juridische ondersteuning bij specifieke cases is groot.   (dixit Jobteam)

* Hoe moeilijk het ook kan zijn, we hebben een voorbeeld van een positieve ervaring hiermee. Een werkgever werd in het ongelijk gesteld en moest de achterstallige lonen uitbetalen (case Jobteam) nadat een arbeidsconsulent samen met de werknemer een klacht heeft weten door  te drukken.  

Wat is het belang van het inschakelen van de arbeidsinspectie ? Behalve de effectieve controle , kunnen zij ook extra druk zetten op andere instanties zoals bijvoorbeeld contact opnemen met het sociaal secretariaat om loonfiches te bekomen ea.  En op die manier bewijslast genereren voor een eventuele gerechtelijke procedure, hetgeen voor een consulent veel moeilijker ligt.  

3. Als het bovendien gaat om mensen in een precaire verblijfssituatie of zonder geldige papieren, dan is er degelijke informatie te vinden op de website van FAIRWORK BELGIUM. Deze organisatie (samenwerkingsverband) wil de werksituatie van werknemers met een precair of zonder verblijfsrecht verbeteren. Dit niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk, zodat deze werknemers (arbeidsmigranten) aanspraak kunnen maken op hun rechten. 

- Er is een help desk waar je terecht kan met je vragen. Zij kunnen een dossier opstarten en je begeleiden bij het indienen van een klacht.

- Zij nemen ook structureel beleidswerk op.  Zij hebben een werkboek met bundeling van expertise en beleidsvoorstellen op verschillende bevoegdheidsterreinen. Oa buitenlandse werkkrachten met precair statuut, huisarbeid, arbeidsongevallen, arbeidsmigratiebeleid ea.    (20211009-Werkboek-meer-FAIRWORK-in-Belgium.pdf)

- er is een ingang voor werknemers, voor maatschappelijk werkers en voor juristen. Deze laatste krijgen toegang tot een heleboel info, wetteksten en tot een databank met rechtspraak. Heel waardevol dus ! 

https://www.fairworkbelgium.be/nl/

4. In geval van sociale fraude op de werkvloer of andere, kan je daar ook melding van maken bij het contactpunt voor sociale fraude.   https://www.meldpuntsocialefraude.belgie.be/nl/index.html

Het meldpunt kan gebruikt worden om volgende zaken te melden:

• Oneerlijke concurrentie/sociale dumping
• Problemen met verloning, arbeidsduur en jaarlijkse vakantie
• Zwartwerk
• Uitkeringsfraude door niet-aangegeven samenwoonst/verhuis
• Fraude met kinderbijslag

Er is een apart onderdeel voor buitenlandse werkkrachten in België die problemen ondervinden met hun arbeidsrechten.   COMPLAINTS.LabourInspection@employment.belgium.be.  Hier worden de meldingen doorgespeeld aan de arbeidsinspectie. Deze kan alle informatie mbt arbeidsrechten bezorgen en zij kan ook tussenkomen om die rechten af te dwingen.  

• Dit signaal is herkenbaar maar de situatie is wat genuanceerder; er is sowieso een groep die wel al bereikt wordt, maar ook een groep die niet bereikt wordt. De laatste jaren wordt een enorme evolutie waargenomen.
• De overgang naar een wzc is sowieso niet evident maar voor personen met een migratie achtergrond is de stap mogelijks nog groter. Er zijn heel wat zaken die het extra moeilijk maken: taboe (vooral bij familieleden niet persé door oudere zelf), taal, geloof, maaltijden

We constateren dat er op 2 niveaus drempels zijn:

1. Om de weg naar een woonzorgcentrum of andere opvang te vinden of kiezen --> heel wat drempels (kennis, taboe,...). 

2.  Eenmaal in het woonzorgcentrum zijn er aanpassingen nodig zowel vanuit personeel wzc als bewoner (zorg op maat voor bewoner met migratieachtergrond): taal, maaltijden, activiteiten...

Goeie voorbeelden en geleerde lessen:

• Enkele woonzorgcentra hebben hier zeker al op ingezet, maar in veel wzc is hier nog niet echt beleid rond dus nog werk aan de winkel. Door corona heeft elk wzc de afgelopen 2 jaar ook op een "eiland" geleefd. Er zijn heel wat zaken on hold gezet wegens andere prioriteiten. Nu tijd om hiermee weer aan de slag te gaan
• Voorbeeld van good practice: Wzc de vijvers nam deel aan projectoproep rond cultuursensitieve zorg in de residentiële ouderenzorg. Zie rapport https://www.kdg.be/sites/default/files/rapport_cszinwzc-sep2020-scherm.pdf. Hieruit zijn veel lessen te leren voor andere woonzorgcentra.
• Er loopt momenteel ook een onderzoek vanuit UGent over diversiteit in Gentse woonzorgcentra
• Vanuit InGent worden opleiding georganiseerd voor zorgpersoneel om te werken rond diversiteit

Er is op basis van deskresearch en gesprekken met betrokken diensten zoals Dienst Werk en Dienst Outreachend Werken een oplijsting gemaakt van de problematieken en de reeds bestaande klachten en cases op Gents grondgebied (verdwijnen geldautomaten, gedwongen digitalisering en weigering bankrekeningen). Na overleg met de schepen werd een collegebrief verzonden naar de banken met de vraag om zich aan de regels te houden van de Basisbankendienst inzake toegankelijkheid voor de klant. Er vond eveneens een gesprek plaats op het kabinet van schepen Bracke. Er is door de betrokken bank beloofd meer aandacht te besteden aan de interne communicatie van de basisbankdienst.

Er zijn gesprekken aan de gang met vertegenwoordiger van de grootbanken om in Gent een zo goed mogelijk spreiding van bankautomaten te krijgen. Samen met andere betrokken diensten werken we aan een voorstel richting de grootbanken om een zo'n optimaal mogelijke spreiding te krijgen van de bankneutrale cashpunten die tegen eind 2024 worden uitgerold. Een webtool werd ontwikkeld voor wie moeilijk toegang krijgt tot de basisbankdienst. Zie: 

https://www.myria.be/nl/grondrechten/sociale-en-economische-rechten/een… 

In het begin van de zomer 2019 werden er enkele gevallen van overlast gemeld.

Vanaf half juli werd de Safe Swim Zone gelanceerd. Op burgemeesterlijk besluit worden sindsdien de identiteitskaarten van elke bezoeker vanaf 12 jaar geregistreerd. Dankzij deze bezoekersregistratie is het mogelijk om een mogelijke overtreder te herkennen en hem de toegang tot het zwembad te ontzeggen.  Sinds de invoering van Safe Swim Zone merkt Lago dat de overlast sterk afgenomen is en krijgen ze positieve feedback over het veiligheidsgevoel van onze bezoekers.

Deze controles moeten voor iedereen hetzelfde zijn, dus kunnen zij ook geen uitzondering maken voor minderjarigen. Het is trouwens gebleken dat zij minderjarigen de toegang hebben moeten ontzeggen na wangedrag in het zwembad.

• Als een groep komt zwemmen, kan de begeleider een groepsfiche invullen. Hierbij tekent hij dat hij verantwoordelijk is voor de groep. De namen van alle groepsleden worden ook genoteerd.
• Minderjarigen die hun identiteitskaart niet bijhebben en komen zwemmen met hun ouders, kan er een familiefiche worden ingevuld. Hierdoor zijn de ouders verantwoordelijk voor de daden van hun kinderen.
• Minderjarigen die zonder ouders komen zwemmen, moeten hun identiteitskaart bij hebben.
• Gezinnen dienen een geldig identiteitsbewijs voor te leggen.

Uiteraard staat Lago open voor het verbeteren van het systeem.

Belangrijk hierbij is dat iedereen gelijk behandeld wordt en er geen willekeur is bij het al dan niet toelaten van bezoekers.

Geen lokale bevoegdheid, signaal dient verder uitgeklaard te worden welke regelgeving hierin een rol speelt.

Update 9 april 2021

In functie van verdere opvolging is vooreerst een accuratere omschrijving van dit signaal vereist:

• Het probleem staat los van de status van erkende vluchteling, maar geldt voor elke persoon (ongeacht nationaliteit) die een Somalisch document voorlegt. Het is een gevolg van het feit dat de Belgische overheid staten zonder legitieme overheid (zoals onder andere Somalië maar er zijn er nog andere) niet officieel erkend waardoor de FOD Buitenlandse Zaken stelt dat geen enkele Somalische ‘overheid’ bevoegd is om een officieel document af te leveren. Bijgevolg is ook geen legalisatie (= ‘bevestiging’ van de bevoegdheid van de Somalische ambtenaar die document ondertekend heeft) mogelijk van dat document. Zonder die legalisatie is een Somalisch document geen rechtsgeldig bewijs van burgerlijke staat (vb huwelijk) of afstamming. 
• Die legalisatie is enkel absoluut vereist voor de registratie van burgerlijke staat of afstamming in het register van de burgerlijke stand. De wetgeving ter zake eist een bewijs van de juridische afstamming tussen ouder en kind, dus niet van de biologische afstamming. Daarom laat het Burgerlijk Wetboek niet toe een DNA-test te aanvaarden. Daartegenover staat dat die test in de Verblijfswet wél voorzien is als rechtsgeldig bewijs van afstamming als alternatief voor een geboorteakte zonder legalisatie. Het gaat dus om twee verschillende wetten die naast elkaar gelden en die tot de Kafkaiaanse situatie leiden dat die DNA-test kan volstaan om een visum/verblijfskaart en een inschrijving in het rijksregister te bekomen, maar niet om als kind geregistreerd te worden in het register van de burgerlijke stand.     

Die legalisatieplicht betreft federale wetgeving die de dienst Burgerzaken niet mag negeren of wijzigen, maar er is intussen wel gewerkt aan deeloplossingen:

• De dienst Burgerzaken heeft een juridische interpretatie van die legalisatieplicht uitgewerkt die het moet mogelijk maken een Somalisch document toch als afstammingsbewijs te aanvaarden mits aangetoond is dat overmacht een legalisatie onmogelijk maakt. Die interpretatie wordt momenteel afgetoetst bij de FOD Justitie.
• De Somalische Ambassade te Brussel geeft attesten af (zoals een ‘Declaration of Birth’) en deze kunnen wel door de FOD Buitenlandse Zaken in Brussel gelegaliseerd worden.
• Een instructie van het Rijksregister laat intussen toe -mits bewijs van de onmogelijkheid tot het bekomen van een gelegaliseerde geboorteakte- de inschrijving van kinderen op basis van visum D-gezinshereniging dat is toegekend op basis van een afstammingsbewijs via DNA, te registreren als 'onbekende afstamming' maar in de gezinssamenstelling ‘verwant’ te noteren. Deze werkwijze laat zien dat de afstamming bestaat maar officieel niet sluitend bewezen is.
• Het identiteitsbewijs voor kinderen (niet-Belg) onder de twaalf jaar kan in principe enkel worden aangevraagd door de persoon die het ouderlijk gezag uitoefent over het kind. Om het bestaan van dat ouderlijk gezag te kunnen controleren, is het niet meer noodzakelijk dat de afstamming vaststaat op basis van officiële documenten (gelegaliseerde geboorte/adoptieakte). Dus ook in geval van 'onbekende afstamming' mag toch een identiteitsbewijs voor kinderen onder de twaalf jaar afgeleverd worden in volgende gevallen: een toegekend visum gezinshereniging volstaat om betrokkene als ouder van het kind te beschouwen of voor VIB-aanvragers volstaat een vermelding van het kind op de bijlage 25/26/… van de ouder die het identiteitsbewijs aanvraagt.

• Ten gevolge van de overgang van gezinsbijslag naar groeipakket gebeurt de koppeling van dat sociaal recht nu eerder aan het verblijfsstatuut van het kind in plaats van het bewijs van afstamming ten aanzien van de ouder. 

Wellicht lossen deze deeloplossingen niet elk probleem op. Daarom is het belangrijk nog bestaande problemen mbt de afstamming via deze tool aan de dienst Burgerzaken te melden (want die dienst heeft geen zicht op problemen in andere domeinen bvb. bij de fiscus). Zo kan met betrokken instanties naar een oplossing worden gezocht.     

Update 16 nov 2022

De dienst Burgerzaken heeft een juridische interpretatie van de legalisatieplicht die het moet mogelijk maken een Somalisch document toch als afstammingsbewijs te aanvaarden mits aangetoond is dat overmacht een legalisatie onmogelijk maakt, afgetoetst bij de FOD Justitie.

In een aantal adviezen heeft de FOD Justitie initieel aanvaard dat een gemeente in dergelijk geval heel uitzonderlijk en mits een uitvoerige documentcontrole een Somalisch document zonder legalisatie inderdaad als afstammingsbewijs kan aanvaarden. 

Korte tijd daarna echter is de FOD Justitie op dit standpunt teruggekomen en stelt men dat enkel de rechtbank (en dus niet een gemeente) in deze gevallen een akte mag aanvaarden. De dienst Burgerzaken onderzoekt momenteel of daartegen nog juridische argumenten in te brengen zijn. 

Update 16 feb 2023

De FOD Justitie laat voor niet-beschikbare of niet-legaliseerbare Somalische documenten momenteel volgende oplossingen toe:

1. In het kader van een verzoek tot verkrijging van de Belgische nationaliteit, de aangifte van een huwelijk en de erkenning van een kind kunnen volgende alternatieve documenten worden aanvaard:

• een gelijkwaardig document afgegeven door de diplomatieke of consulaire overheden van het land van geboorte van de aanvrager (= geboorteattest vanwege consulaat Somalië in Brussel);

• in geval van onmogelijkheid of zware moeilijkheden om zich voorgenoemd document te verschaffen: een akte van bekendheid, afgegeven door de vrederechter en gehomologeerd door de familierechtbank;

• in geval van onmogelijkheid om zich voorgenoemde akte van bekendheid te verschaffen: een beëdigde verklaring van de belanghebbende zelf, met akkoord van de rechtbank en het openbaar ministerie gehoord.

Dit geldt overigens ook voor niet-beschikbare of niet-legaliseerbare documenten uit Afghanistan, de enclave Cabinda in Angola en Zuid-Soedan.

2. Specifiek voor erkende vluchtelingen (niet enkel uit Somalië) levert het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen een getuigschrift van geboorte af. De erkende vluchteling maar ook een medewerker van het OCMW, een gemeente, een sociale dienst of een advocaat kunnen in naam van de erkende vluchteling dit document kosteloos aanvragen bij de Helpdesk erkende vluchtelingen en staatlozen. Voor de kinderen die ingeschreven stonden op de bijlage 25 of 26 van één van de als vluchteling erkende ouders, levert het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen dit getuigschrift automatisch af.                                                                                               
3. Voor een ander document van de burgerlijke stand dan de akte van geboorte (vb akte huwelijk, overlijden, enz.) of met betrekking tot de afwezigheid van een akte van geboorte buiten het kader van het verzoek tot verkrijging van de nationaliteit, het huwelijk of de erkenning van een kind kan aan de familierechtbank om een vervangend vonnis verzocht worden (op grond van de artikelen 26, 27 en 35 van het oud Burgerlijk Wetboek). Zo’n vonnis geldt als een volwaardige vervanging van de oorspronkelijke akte en zal voor alle toekomstige situaties gebruikt kunnen worden. Daarom is zo’n vonnis te verkiezen boven een akte van bekendheid of een beëdigde verklaring (in de procedures waarin deze toegelaten zijn).

De dienst Burgerzaken bereidt momenteel een informatiebrief ter zake voor om oa aan Somalische burgers mee te geven.

Signaal dat naar aanleiding van de eerste lockdown werd gegeven. In samenspraak met organisaties waar deze doelgroepen zich aanboden werden afspraken gemaakt om deze doelgroep toe te leiden naar hulpverlening.

Het signaal aangaande inzet van intercultureel medewerkers nabij aan de doelgroep kan eventueel opgenomen worden met outreachend werk (buurtstewards) om bij aanwerving hierop te sturen.

https://stad.gent/nl/samenleven-welzijn-gezondheid/nieuws-evenementen/o…