Federale overheid

49

Nood aan tijdelijke opvang voor zieke dak- en thuisloze mensen®

Bij ontslag uit het (psychiatrisch) ziekenhuis is er nood aan een plek met medische opvolging en verzorging waar dak- en thuisloze mensen tijdelijk kunnen verblijven om te herstellen. Nu weten ziekenhuizen, wijkgezondheidscentra en andere actoren vaak geen blijf met deze patiënten. Daarnaast zijn er ook meer dakloze oude intra-Europese migranten met medische en psychische problemen die nergens terecht kunnen.

Van 2018 tot augustus 2020 was er via het project Vesalius de mogelijkheid om time out te voorzien voor een aantal zieke dak-en thuisloze personen. In augustus 2020 stopte deze werking. 

In april 2023 voorzien we na goedkeuring van het schepencollege eind maart 2023 de opstart van een medisch herstelverblijf met 5 herstelbedden voor daklozen volwassenen met een medische zorgnood die niet goed behandeld of opgevolgd kan worden vanop de straat, nachtopvang of een openbare ruimte. 

Dit zal in samenwerking zijn met de Gentse ziekenhuizen, de huisartsenvereniging en de wijkgezondheidscentra, RIZIV, OCMW Gent, De Wijde Zorg vzw.

Reeds ondernomen acties

50

Zichtbare dakloosheid©

Dakloosheid is zichtbaar in het straatbeeld. Een 140-tal mensen kiest voor de straat en niet voor de nachtopvang of voor opvangcentra voor dak- en thuislozen. Sommigen weigeren alle hulp, anderen geven zelf een aantal redenen op waarom ze de opvanginitiatieven mijden: er zijn psychiatrische patiënten, er zijn mensen die ze niet willen zien, ze vinden het daar onveilig, ze werden tijdelijk uitgesloten of ze willen zich niet aan de regels houden.

Ondanks de vele inspanningen vanuit Stad Gent zijn er nog steeds mensen die geen huisvesting vinden, en in woonwagens of illegale constructies her en der in de stad gaan wonen.

Door de lockdowns en de nachtklok wordt het nog duidelijker welke mensen niet in hun kot kunnen blijven, omdat ze er geen hebben.

Naast nachtopvang, hebben dak- en thuisloze mensen ook overdag nood aan warme rustplekken verspreid over de stad. De inloopcentra en de Enchanté-partners bieden dit al maar de vraag is groter dan het aanbod, zeker tijdens de lockdown. 

In oktober 2020 werd de Gentse daklozentelling uitgevoerd door de KUL in opdracht van de Koning Boudewijn Stichting. Dit biedt een inzicht in zowel de zichtbare als de verdoken dakloosheid. 

Gent heeft 2 inloopcentra, uitgebaat door CAW. Daarnaast is er, zoals het signaal ook aangeeft, een ruimer aanbod van ontmoetingsplaatsen zoals OpStap, Villa Voortman,... Tijdens de COVID-19 periode werd de toegang tot de inloopcentra effectief strikter in functie van het managen van de beperkte capaciteit. Deze kwam er door de strikte regels in verband met 'social distancing',... Dit betekende dat enkel mensen zonder ander alternatieven in de inloopcentra terecht konden. Daarnaast sloten een aantal werkingen tijdelijk de deuren. 

Op dit moment is de situatie anders. Alle dag- en nachtopvanginitiatieven werken terug zoals voor corona. 

Daarnaast is Gent een plan huisvestingsgerichte aanpak van dakloosheid aan het uitwerken. Het doel is om structurele dakloosheid aan te pakken. 

Reeds ondernomen acties

51

Nood aan toegankelijk sanitair en drinkwater, en aan laagdrempelige was- en douchegelegenheden©

In de buurt van de lockers en in de parken (Citadel, Baudelo, Groene Vallei, Keizerspark) worden veel menselijke uitwerpselen teruggevonden. Buitenslapers kunnen ’s avonds of ’s nachts nergens naar het toilet gaan want het publiek sanitair is dan gesloten. Tijdens de eerste coronapiek waren ze zelfs overdag gesloten.

De kraantjes van het publiek sanitair zijn zo gemaakt dat mensen hun flesjes daar niet kunnen vullen, waardoor ze genoodzaakt zijn ergens anders aan te kloppen. Bij de wijkgezondheidscentra bijvoorbeeld, of bij de Enchanté-partners. Laagdrempelige openbare drinkwaterpunten ontbreken. Door corona werd dit pijnpunt nog versterkt want samen met de andere fonteinen werden ook de drinkwaterfonteinen afgesloten. Ook de nachtwinkels en horeca waren beperkt of niet open.

Er is ook een tekort aan laagdrempelige en toegankelijke was- en douchegelegenheden. Daardoor  kunnen mensen  met een laag inkomen en in een precaire woonsituatie (zonder wasgelegenheid) onvoldoende inzetten op persoonlijke hygiëne. Wat dan weer gevolgen heeft op medisch gebied en op het vlak van beeldvorming. Ook belangrijk tijdens de corona-pandemie om het mondmasker hygiënisch te kunnen houden.

  • De dienst Facility Management heeft de publieke drinkwaterpunten gekoppeld aan haar beleid rond publiek sanitair. Concreet betekent dit dat alle bestaande en nieuwe punten publiek sanitair uitgerust zullen worden met een drinkwatertappunt (waar een drinkfles makkelijk onder geplaatst kan worden). In de zomer 2022 zal daarmee van start gegaan worden.
  • Het bestaande publiek sanitair wordt de komende jaren geoptimaliseerd en uitgebreid. Daartoe werd een beleidskader publiek sanitair uitgewerkt waarin de krijtlijnen op niveau van spreiding, openingsuren en kwaliteit zijn vastgelegd. Integrale toegankelijkheid en genderinclusiviteit daarbij belangrijke uitgangsprincipes. Ook werd een operationele coördinator publiek sanitair aangesteld om de dienstverlening op niveau van publiek sanitair te optimaliseren en om in te zetten op verdere communicatie en signalisatie van het bestaande aanbod. Bij de uitwerking van dit beleidskader werd rekening gehouden met de behoeften van verschillende stakeholders, de operationele diensten en met de feedback van de ombudsvrouw.
Reeds ondernomen acties

52

Toename dakloosheid jongeren

We zien een toename van jongeren die dak-of thuisloos worden. Jongeren hebben nood aan zorg, ‘communities’ en een veilige plek. In de zoektocht naar een woning hebben ze nood aan ondersteuning. De woonwijzer is door hen weinig gekend en er bestaat geen digitale tool. Na dak- en thuisloosheid is de opstap naar een vaste woonplek niet evident omdat ze niks hebben en van nul moeten beginnen. Eigenaars willen niet verhuren aan mensen zonder vast inkomen.

In 2022 startte de O&O jongeren. Dit zijn 10 leegstaande sociale woningen die ingezet worden voor jongeren die dak- of thuisloos zijn. De jongeren kunnen hier tijdelijk verblijven om door te stromen naar een kwaliteitsvolle en duurzame woonvorm. Zij worden hierbij begeleid door een hulpverlener van het team sociale woonbegeleiding OCMW Gent.

Reeds ondernomen acties

53

Nood aan een creatieve oplossing voor daklozen met een meervoudige problematiek

Er is een groeiende groep (bijna) daklozen die vanuit hun complexe of multi-problematiek niet meer terecht kunnen binnen het klassieke dienstverlenings- of woonaanbod. Het gaat vooral over mensen die én een verslavings- én een psychiatrische problematiek hebben en nood aan zowel huisvesting als begeleiding. De criteria voor beschut wonen vanuit de psychiatrie sluit hen uit en het gebrek aan huisvesting sluit mobiele begeleiding aan huis uit. Deze groep heeft nood aan een geïntegreerde oplossing vanuit wonen, welzijn en gezondheid.  

In 2022 en 2023 ontving CAW OOst-Vlaanderen extra middelen om Housing First in te zetten. ze wierven voor Gent een 0,8 vte aan om samen met andere partners (GGZ, verslavingszorg, outreach,...) cliëntgerichte netwerken te ontwikkelen. De Wijde Zorg vzw stelt sinds voorjaar 2023 2 studio's hiervoor vrij.

In 2023 startte de bouw van 11 robuuste woningen voor mensen die dak- en thuisloos zijn en kampen met een muticomplexe problematiek. Tezelfdertijd startte een werkgroep op met diverse actoren die het begeleidingskader verder zal uitwerken.

Vanuit de Federale overheid wordt voor Gent ook extra middelen Housing First voorzien. Op dit moment wachten we op de officiële projectoproep.

Reeds ondernomen acties

57

Huiswerk op de computer niet voor iedereen mogelijk©

Leerkrachten geven vaak  digitaal huiswerk. Dit zorgt voor uitsluiting van een groep kinderen/jongeren die thuis geen PC heeft. Sommige leerlingen moeten de lessen volgen op een gsm. Veel scholen vragen ook om een eigen laptop te hebben en het moet vaak een specifieke zijn. Dit is voor gezinnen met meerdere kinderen problematisch, aangezien niet alle gezinnen over meerdere laptops/computers beschikken. Deze kinderen/jongeren dienen dan momenten bijeen te sprokkelen om ergens anders op een computer te kunnen voortwerken. Bijkomend probleem is dat zowel de digitale vaardigheden van school, ouders en leerlingen onvoldoende zijn om hiermee zelfstandig aan de slag te kunnen gaan.

Dit werd versterkt door corona. Gezinnen met schoolgaande kinderen hebben vaak onvoldoende geschikte computers in huis om elk kind de lessen te laten volgen. Tijdens de coronapandemie werden laptops en computers ingezameld en ter beschikking gesteld. Ook kregen gezinnen in kwetsbare situaties free wifi van Proximus en Telenet. Dit is heel fijn maar vaak ontoereikend en ook voor na corona zijn er geen garanties.

Via E-inclusie:

  • Digitale ondersteuning en het bieden van digitale toegang (ontleenlaptops) voor leerlingen die ingeschreven bij een erkend initiatief studieondersteuning. 
  • Mogelijkheid tot langdurige ontlening van recuptoestel in Digibank De Serre en doorverwijzing naar aanbod betaalbaar internet. Zie ook overzichtspagina digitale toestellen en internet voor Gentenaars in een kwetsbare situatie
  • Digipunten voor kinderen en jongeren: gratis wifi, toegang en begeleiding van kinderen en jongeren op vaste locaties en tijdstippen 
  • Extra vrijwilligers voor ondersteuning van kinderen en jongeren in De Krook en in de wijkbibliotheken. Er komt een Digipunt voor jong en oud in elke wijkbibliotheek.
  • In 2020-2021 werden laptops ontleend aan scholen voor kwetsbare leerlingen ifv het verplicht afstandsonderwijs in SO.
  • Sensibilisering scholen rond e-inclusie (via lunchsessie, opleiding Mediacoach, lerend netwerk, inspiratiebundel, samenwerking Mediawijs ifv beleidstool digitale inclusie)
  • Digilessen voor ouders van leerlingen kleuteronderwijs en basisonderwijs 3e graad. In schooljaar 2022-2023 traject mogelijk voor 4 scholen kleuteronderwijs en 4 scholen basisonderwijs. Dit in samenwerking met Ligo.
  • Digihulp aan huis door stagestudenten. Na geslaagde proeftuin in schooljaar 2021-2022. Herhaling van aanbod in schooljaar 2022-2023. Stagestudent ondersteunt brugfiguren SO.
  • Aanwerving medewerker e-inclusie bij Onderwijscentrum Gent (1/02/23-31/12/24) om lopende acties verder te zetten en nieuwe proeftuinen op te starten.
  • Mediacoachopleiding voor Gentse scholen: tijdens deze opleiding krijgen de deelnemers de nodige info en handvaten om meer in te zetten op mediawijsheid op school. Doel van de opleiding is ook het opstarten van een project op maat van de school. In deze Gentse opleiding zal dit project focussen op e-inclusie.

 

Aanwerving medewerker bij de Dienst Lokaal Sociaal Beleid die een duurzaam toekomstmodel uit gaat werken om mensen met weinig financiele middelen (doelgroep breder dan OCMW cliënten) te voorzien van een geschikt toestel (laptops, chromebooks, tablets en/of smartphones),  gekoppeld aan uitleg over betaalbaar internet en toeleiding naar e-inclusie aanbod Gent.

Inzamelactie van digitale toestellen: Gentse burgers kunnen hun oude toestellen binnen brengen in verschillende punten. Deze toestellen worden hersteld door vrijwilligers uit het RepairCafé, via de KRAS-diensten worden ze vervolgens geschonken aan Gentse kwetsbare personen en gezinnen. Ook mensen die (nog) niet aangesloten zijn bij een KRAS-dienst maar wel nood hebben aan een toestel en zich in een kwetsbare situatie bevinden, kunnen zich aanmelden. 

 

Reeds ondernomen acties

58

Ondersteuningsnoden voor scholen buitengewoon onderwijs met precaire doelgroepen

Er is een grote nood aan ondersteuning in scholen buitengewoon onderwijs. Deze scholen hebben meer en meer gezinnen met een meervoudige complexe problematiek. Bijvoorbeeld kinderen met ernstige mentale beperkingen die opgroeien in precaire gezinssituaties. Het beperkte communicatievermogen van zowel de kinderen als de ouders vraagt om een specifieke aanpak. Ze komen handen tekort om de sociale uitdagingen die deze doelgroep met zich meebrengt (onbetaalde facturen, huisvestingsproblemen, op te volgen medische problematieken en afspraken, onvermogen van de doelgroep om zich te verplaatsen, …) zelf aan te pakken en hebben nood aan ondersteuning  zodat ze weer meer tijd hebben voor hun kerntaken.

Vanuit de OKAN-scholen (vervolgschoolcoaching) wordt in het schooljaar 2021-2022 een ‘professionaliseringstraject’ opgezet voor BuSO-scholen in Groot-Gent, om hen wegwijs te maken met betrekking tot (ex-)OKAN’ers, waar specifieke problematieken of beperkingen gecombineerd worden met (zeer) beperkte taalvaardigheid in het Nederlands.

Scholen buitengewoon onderwijs kunnen geen beroep doen op brugfiguren, maar kunnen wel een vraag richten aan de trajectbrugfiguren die hen ondersteunen in het bereiken van kwetsbare kinderen en gezinnen. De trajectbrugfiguren hebben in het schooljaar 2020-2021 een lerend netwerk opgestart waar scholen van het buitengewoon onderwijs samenkomen voor uitwisseling van good practices en intervisie.

Bibliotheek De Krook ontvangt wekelijks een OKAN klas in de jongeren bib. De jongeren leren de bibliotheek kennen en de mogelijkheid om de computers te gebruiken.

Reeds ondernomen acties

60

Lokroep naar geld zorgt voor ongekwalificeerde uitstroom

Veel jongeren haken af in het onderwijs omwille van de financiële voordelen op korte termijn buiten het onderwijs. Ze hebben nu geld nodig om te overleven, maar hypothekeren daardoor hun toekomstmogelijkheden.

Leerlingen haken af van school als ze 18 jaar worden en recht hebben op een leefloon.

Bij jongeren met een leefloon die hun leertraject combineren met een arbeidstraject (zoals o.a. bij leerlingen binnen het systeem van deeltijds onderwijs en duaal leren) wordt hun loon/leervergoeding in mindering gebracht op hun leefloon. Om dit te compenseren kan er voor leefloongerechtigde jongeren een socio-professionele vrijstelling (SPI) worden toegepast. Dit wil zeggen dat enkel het bedrag van de leervergoeding die de SPI overschrijdt, wordt afgetrokken van het leefloon.  Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen de zogenaamde kleine en grote SPI voor studenten. Wie geen studietoelage heeft, krijgt een SPI-vrijstelling van 253,88 euro per maand. Wie wel een studietoelage heeft, krijgt slechts de kleine SPI van 70,81 euro per maand. De wet maakt geen onderscheid naargelang het bedrag van de studietoelage. Aangezien het verplicht is in het kader van het recht op een leefloon om een studietoelage aan te vragen (en ook veel jongeren dit recht toegekend krijgen), betekent dit dat jongeren hun leervergoeding slechts wordt vrijgesteld voor een bedrag van 70 euro. Deze vermindering van de leervergoeding wordt in de meeste gevallen niet gecompenseerd door de studietoelage. Er zijn immers grote verschillen tussen de bedragen van de studietoelage, naargelang de student secundair dan wel hoger onderwijs volgt en naargelang het statuut van de student. Hierdoor maken de jongeren vaak de keuze om hun studies stop te zetten.

Jongeren die een horecaopleiding volgen, haken af op school en kiezen voor voltijds werk. Hierdoor leren ze de job misschien beter, maar halen ze geen diploma secundair onderwijs. Van zodra jongeren de stap moeten zetten naar een overeenkomst alternerende opleiding stoppen ze of ontwijken hun verplicht traject door minder naar school te komen en in het zwart te werken. Deze jongeren zijn daarna nauwelijks te begeleiden.

POWER (Perspectief op Onderwijs en Werk): Dit project wil jongeren aanmoedigen om hun onderwijskwalificatie succesvol af te ronden door hen perspectieven op de arbeidsmarkt of vervolgopleiding te bieden alsook waarborgen dat jongeren na het verlaten van het secundair onderwijs een duurzame loopbaan kunnen aanvatten. De school zorgt hierbij voor de identificatie van potentieel vroegtijdig schoolverlaters en voert met de jongeren een perspectiefgesprek. De trajectbepaling, trajectbegeleiding en nazorg is de verantwoordelijkheid van vzw TOPunt in samenwerking met de NAFT-aanbieders, dit steeds in nauw overleg met de school. Elke jongere in een transitietraject krijgt een persoonlijke levensloopbaancoach die fungeert als schakel tussen de onderwijsprofessionals, werkprofessionals en de leerling. Deze coach zet samen met de leerling een traject op.

Aanvullend op de reguliere CLB-werking is er expliciete begeleiding van jongeren zonder kwalificatie tussen 17 en 25 jaar door het team Word Wijs binnen TOPunt Gent. Aanmelden kan via wordwijs@destapgent.be

Binnen SYU (speed you up) hebben we ingezet op het ontwikkelen van de ondernemingsvaardigheden van  jongeren in een kwetsbare situatie op school. Het opzet was, om in samenwerking met een lokale partner uit de buurt van de school, jongeren een onderneming te laten opzetten met een link naar hun opleiding. Op die manier hebben we de jongeren proberen te versterken van binnenuit en hen laten oefenen op verschillende domeinen die minder vaak aan bod komen in de dagdagelijkse schoolcontext. Het gaat dan bv. over communiceren met externen, een businessplan uitwerken, een project realiseren van a tot z, kennis maken met buurtpartners en de noden van de buurt, het gevoel krijgen impact te kunnen realiseren en vooral zelfvertrouwen op te bouwen omtrent het eigen ondernemend handelen.

In die zin zou SYU een troef kunnen zijn om jongeren te engageren op school, ze kunnen ook leren hoe ze ondernemend kunnen zijn. Anderzijds kan het ook net een trigger zijn om vanuit dit zelfvertrouwen de school vroeger te verlaten. Een belangrijk en motiverend element voor jongeren is dat ze in de ‘echte’ wereld tot leren kunnen komen.

Dit internationale project, dat vanuit Europa werd gesubsidieerd, is in de Gentse context al beëindigd.

We leerden er vooral uit dat jongeren vaak met een andere visie kijken naar de arbeidsmarkt en het meest efficiënte leertraject dat daaraan vooraf gaat. Als het project iets duidelijk maakte dan is het dat we vaak verkeerdelijk uitgaan van het feit dat jongeren zelf belang hechten aan het behalen van een diploma. Er zijn vaak heel tegenstrijdige voorbeelden in hun omgeving die aantonen dat een diploma niet altijd de kortste weg is naar werk.

Een signaal dat we ernstig moeten nemen en waarbij we niet a priori moeten uitgaan van het feit dat deze jongeren niet tot leren komen. Ze doen het vaak binnen een andere context, maar we weten het niet als dusdanig te valideren.

Reeds ondernomen acties

62

Scholen soms nog zoekend op het vlak van armoede en diversiteit®

Kinderen en jongeren die opgroeien in een kwetsbare situatie krijgen vaak (onbedoeld) minder kansen op een school die weinig ervaring heeft op het vlak van armoede en diversiteit. Vaak worden ze uitgesloten of haken ze na enkele weken of maanden af. Scholen zijn soms zelf zoekend naar ondersteuning en vorming, partners die hun school kunnen versterken en mensen die hen kunnen begeleiden in deze transitie. Het is belangrijk dat preventief ingezet wordt op ondersteuning en versterking van deze scholen.

Rond het thema ‘grootstedelijke context’ wordt vanuit het Onderwijscentrum

  • ingezet op het versterken en ondersteunen van scholen via ondersteuningstrajecten en vormingssessies voor scholen. De concrete invulling wordt via de website van Onderwijscentrum Gent bekendgemaakt.
  • een collegagroep meertaligheid voor basisonderwijs en voor secundair georganiseerd
  • ingezet op trajecten op basis van werkpunten die uit de resultaten van de DISCO (diversiteitsscreening onderwijs) komen, in samenwerking met externe partners
  • Wandelingen in buurt van school om het schoolteam in contact te brengen met organisaties gelinkt aan armoedeweb (voorlopig enkel wandeling in binnenstad en watersportbaan met uitbereiding naar andere wijken in januari)
  • Lunchsessies: ‘Armoede en kostenbewust onderwijs’ - ‘Diversiteit (h)erkennen en benutten’ - ‘Meertaligheid als troef, binnen en buiten de school(m)uren’ - ‘Een meertalig boekenaanbod bij jou op school, hoe begin je eraan?’ 
  • Collegagroep meertaligheid voor basisonderwijs en secundair onderwijs
  • Vormingsaanbod ‘Polarisering’
  • Lerend netwerk ‘Identiteit & Diversiteit in de klas’ - ‘Omgaan met nieuwkomers in het basisonderwijs’
  • Omstaandertraining voor schoolteams
  • www.meertaligheid.be

 

Via de GIDS (Gentse Inspiratiebank voor Diversiteit op School) kunnen scholen concrete materialen en informatie terugvinden over organisaties waar ze een beroep op kunnen doen met specifieke vragen over armoede of diversiteit op school. www.stad.gent/gids.

Op het inhoudelijk luik van de  algemene vergadering van het LOP Gent SO  werd op 3 juni 2021 een inspirerend vormingsmoment voorzien door Dr. Inge Van de Putte – Vakgroep Orthopedagogiek, UGent . Voorstelling van Potential, Power to teach all children, een professionaliseringstraject voor leraren in het creëren van inclusieve leeromgevingen.

Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen om tot een kostenbewust beleid te komen. Dit kan variëren van het volgen van een vorming samen met de secretariaatsmedewerker en/of zorgcoördinator van een school rond de maatregelen die het stedelijk onderwijs biedt, tot het procesmatig begeleiden samen met een externe organisatie. Brugfiguren en trajectbrugfiguren stimuleren scholen ook om beleidsmatig rond de verschillende facetten van diversiteit te werken. Dit kan variëren van een sensibiliseringsactie op de Dag van de Thuistaal tot opnieuw het procesmatig begeleiden samen met een externe organisatie.

Vzw Krijt rolt vanaf schooljaar 2022-2023 DIY-trajecten uit waarbij een school aan de hand van Krijt-vragenlijsten zelf een analyse kan maken van hun sterke en werkpunten. Aan de werkpunten wordt telkens een advies/voorgestelde actie gekoppeld. Daarna volgt een consult met een trajectbegeleider en ervaringsdeskundige van vzw Krijt.

Bibliotheek De Krook voorziet ondersteuning voor Gentse scholen: 

  • Een aanbod voor anderstalige nieuwkomers, waarbij ze tijdens klasbezoeken op maat kennismalen met zowel de Nederlandstalige als meertalige collectie.
  • Ondersteuning van leerkrachten voor de uitbouw van een schoolbibliotheek.
  • Scholen kunnen gebruik maken van de (wijk)bibliotheken om les te geven in een inspirerende lees- en leeromgeving.
  • Ondersteuning van scholen bij projectwerking met betrekking tot leesplezier.
  • Een overzicht van het aanbod voor scholen:  Scholenwerking | Gent (bibliotheek.be)

 

Brede School helpt scholen om een netwerk uit te bouwen met organisaties die een rol kunnen spelen in het ondersteunen en begeleiden van gezinnen:

  • We helpen beginnende brugfiguren in het leren kennen van hun wijk of in het voorstellen van de wijk aan de schoolteams. 
  • We organiseren fietstochten voor beginnende leerkrachten en laten hen zo kennismaken met allerhande organisaties (en mogelijke partners) in hun wijk.
  • We geven scholen door onze trajecten/project een rijke leefwereld, we verbreden de leer-en leefomgeving in de binnen en buitenschoolse tijd en creëren meer kansen voor kinderen en jongeren die opgroeien in een kwetsbare situatie.
  • We voorzien een inschrijvingsbeleid in onze naschoolse reeksen om voorrang te geven aan leerlingen die opgroeien in een kwetsbare situatie zodat zij kans maken om te genieten van ons aanbod.
Reeds ondernomen acties

63

De vele gevolgen van telewerk©

Sinds corona en ook in de toekomst wordt telewerk meer en meer de norm. Zonder ondersteuning kan telewerk vele gevolgen hebben. Eerst en vooral zijn er financiële gevolgen. Niet meer de werkgever maar de mensen zelf staan in voor bijkomende kosten op het vlak van verwarming, verbruik, printen, comfortabel bureaumateriaal, … En dan zijn er ook de gevolgen op het vlak van gezondheid. Het mentale welzijn lijdt onder het gebrek aan contacten, pauzes, samenwerken, … Ook hebben veel mensen door slecht werkmateriaal (bureau, stoel, voetsteun, …) fysieke klachten.

1.  Telewerk in de Vlaamse sectorconvenanten 

De achtste generatie Vlaamse sectorconvenanten werden recent afgesloten, voor de periode 2021-2022. Daarin engageren 35 verschillende sectoren zich om hun schouders te zetten onder het Vlaams werkgelegenheidsbeleid.

Een sectorconvenant is een overeenkomst tussen de Vlaamse overheid en de sectoren waarin de sectorale sociale partners zich engageren om in hun sector maatregelen te nemen om het Vlaamse werkgelegenheidsbeleid te ondersteunen. Competentie- en loopbaangericht werken is de rode draad doorheen het geheel zodat bedrijven en werknemers gewapend zijn tegen een snel veranderende en complexe arbeidsmarkt.

Bij Prioriteit 1: Levenslang leren en werkbaar werk is er bij de diverse sectorconvenanten ook ruime aandacht voor telewerk.

Lees meer

2. Impact op het mentaal welzijn 

Verschillende onderzoeken (internationaal), bevragingen en signalen tonen aan dat de plotse overgang en het aanblijven van telewerken als norm voor bepaalde groepen een impact heeft op het mentaal welzijn. We kunnen niet alle sectoren over dezelfde kam scheren, sommige sectoren bleven gewoon aan het werk of kenden een minder abrupte aanpassing. Er zijn ook mensen waarbij het telewerken positieve gevolgen heeft voor het mentaal welzijn: minder tijdverlies en minder stress in het verkeer, meer autonomie, tijds- en plaatsonafhankelijk werken, een betere werk-privébalans, ongestoord kunnen werken, …

Echter, een grote groep van mensen, die plots moesten overschakelen naar telewerk, ondervonden eerder negatieve gevolgen na verloop van tijd. O.m. volgende zaken werden vastgesteld via onderzoek en bevragingen:

  • Een van de grootste problemen voor nieuwe telewerkers is het feit dat ze daarvoor hun comfortzone moeten verlaten: veranderende routines, nieuwe (digitale) vaardigheden die snel moesten aangeleerd worden, veiligheid van een collega die nabij is valt weg, …
  • Het traditionele concept van vaste werkuren op een vaste werkplek werd volledig op losse schroeven gezet: de moeilijkheid om een duidelijke scheiding te maken tussen privé en werk op één en dezelfde plaats zorgt voor langere werkdagen, minder rustpauzes (bijv. minder verplaatsingen tussendoor), moeilijker afstand nemen van het werk, … O.m. ouders met jonge kinderen zijn een groep die het hard te verduren krijgt: de combinatie van thuiswerk met kinderen in lockdown of quarantaine is onhoudbaar en zorgde voor veel stress. 
  • Informele en formele communicatie met collega’s verloopt moeilijker of viel stil. Minder kansen om stoom af te blazen onder collega’s, minder face tot face gesprekken, … creëren meer afstand tussen collega’s en zorgen voor meer stress-opstapeling.
  • Ook de teamgeest verdwijnt door meer telewerk: men bekijkt medewerkers ‘zakelijker’, men wordt meer afgerekend op prestaties en cijfers en het sociale aspect van de werknemer of de job wordt kleiner. Er ontstaat meer individualisme onder medewerkers wanneer iedereen wordt beoordeeld op resultatenafspraken.  
  • Een bepaalde groep heeft meer last van eenzaamheid, vnl. alleenstaanden.
  • Ook de fysieke gezondheid, die onlosmakelijk verbonden is met de mentale gezondheid, gaat bij sommigen achteruit: minder ergonomisch werken zorgt voor vele rug- en nekklachten, ongezonde snacks liggen binnen bereik, middagpauzes worden ingekort op overgeslaan, minder beweging omwille van minder verplaatsingen, meer blootstelling aan beeldschermen (klachten aan ogen, hoofdpijn), …
  • Voor sommigen kwamen er zelfs financiële zorgen bij: meer verwarmingskosten, investering in bureau of stoel, internetverbruik, …
  • Na 1,5 jaar zagen we de wachtlijsten bij psychologen en therapeuten stijgen.

Dergelijke signalen moeten natuurlijk in de eerste plaats bij de bron worden aangepakt. Zolang de oorzaken niet verdwenen zijn, kan men wel actie ondernemen om mensen te ondersteunen of de schade te beperken. Er werden enkele campagnes opgezet naar werkgevers toe: bijvoorbeeld de campagne ‘Laat ons er Samen voor Gaan’ van de FOD Werkgelegenheid of de brochure ‘Preventie van psychosociale risico’s bij telewerken’ van IDEWE. De impact hiervan kennen we niet.

Vanuit de stad Gent werden ook een aantal ondersteunende acties opgezet of bijgestuurd, niet specifiek naar telewerkers toe, maar wel naar een bredere groep of rond een bredere thematiek:

  • De Zuurstoflijn richtte zich specifiek naar zorgpersoneel en ondernemers die het moeilijk hebben. Via de Zuurstoflijn kan men gratis en anoniem terecht voor een telefonisch gesprek over stress, angst, … met een medewerker van het PAKT (netwerk geestelijke gezondheid).
  • Er werden diverse psycho-educatieve cursussen gratis of tegen een lage vergoeding aangeboden. Tijdens zo’n cursus leer je vaardigheden om je veerkracht te vergroten, om om te gaan met stress, piekeren, angst, burn-out, depressieve gevoelens, slaapproblemen, … Er zijn ook specifieke cursussen voor ouders. Bijzondere aandacht ging naar mensen met een kwetsbaar profiel, zoals alleenstaande ouders, mensen in armoede, …
  • De Stad voorziet tijdelijk in 4 extra eerstelijnspsychologen, de zogenaamde relancepsychologen, waarbij men gratis terecht kan op verschillende locaties in Gent (bijv. o.a. in enkele wijkgezondheidscentra).
  • Om aan te tonen dat ‘je niet goed in je vel voelen’ normaal is en erover praten al veel helpt deden we eind 2020 een social media campagne en in 2021 was er de ‘Babbelkont-bordjes’ actie. Beiden doelden op taboedoorbreking en het bespreekbaar maken en normaliseren van psychische kwetsbaarheid.
  • Tijdens de 10-daagse van de veerkracht 2020 en 2021 werd een specifieke sessie voorzien voor ondernemers door de dienst economie i.s.m. Dyzo en een eerstelijnspsycholoog. Daarnaast was er een breed aanbod voor het brede publiek van veerkrachtversterkende workshops, lezingen en ontmoetingsmogelijkheden met de geestelijke gezondheidszorg.
  • Het aanbod psycho-educatie en zorg voor ondernemers wordt mee bekend gemaakt via de nieuwsbrief OOG (ondersteuningspunt ondernemers).

 

Reeds ondernomen acties