Persoonlijke en psychische problemen
2
Hoge drempel naar residentiële en ambulante psychische zorg®
De drempel naar residentiële en ambulante psychische zorg is zeer hoog. Dit komt door de lange wachttijden, de hoge prijs, en de hoogdrempelige aanmeldingsprocedure. Enkele hindernissen bij aanmelding: brief met datum en uur voor intakegesprek, geen tolk bij eerste gesprek noch bij therapeutische gesprekken, meerdere keren terug moeten inbellen vooraleer je kan komen, …. Dit signaal geldt zowel voor jongeren als voor volwassenen. De stap naar hulp is bovendien extra moeilijk voor mensen met een dubbele diagnose omdat ze niet in een vakje passen.
- Casus: In een gezin met een meervoudige problematiek stelt men bij Walter nu ook een psychiatrische problematiek vast. Psychiatrische begeleiding aan huis is voor hen de enige oplossing. Dit is slechts mogelijk voor een beperkte tijd, en niet totdat er een meer langdurige hulpverlening opstart. Het gezin kan de drempels naar psychische hulp in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg niet overwinnen: enorme angst voor de verplaatsing, financiële moeilijkheden, de voorwaarden voor hulp, …. Walter krijgt dus geen hulp en de situatie gaat snel achteruit. Er volgt een reeks opnames in psychiatrische centra. Zijn relatie overleeft dit niet, en hij kampt nu ook met suïcidegedachten.
- In Gent was de wachttijd tussen aanmelding in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg en het eerste intakegesprek in 2016 al opgelopen tot 29 dagen. Bron: Stadsmonitor 2017
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 16 mei 2019
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
Uitrol ELP (eerstelijnspsychologische) -functie vanaf 2019 maakt dat voor mensen met milde tot matige klachten (depressie, angst, alcoholproblematiek, slaap- en kalmeermiddelen) een laagdrempelig aanbod werd gecreëerd.
Meer info over voor wie dit aanbod is: Het PAKT (volwassenen en ouderen); RADAR (kinderen en jongeren)
Lijst met beschikbare ELP'ers: lijst Het PAKT (volwassenen en ouderen); lijst RADAR (kinderen en jongeren)
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Kom even Praten gaat hierop verder: Platform voor psychosociale ondersteuning voor dove en slechthorende jongeren en volwassenen in Gent. Meer info
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Hand in Hand gaat hierop verder: Respijtplekken voor personen met psychosociale moeilijkheden. Meer info
3
Geen (residentiële) psychiatrische zorg voor anderstaligen®
Mensen met een psychiatrische problematiek die geen contacttaal spreken, krijgen geen toegang tot langdurige residentiële psychiatrische zorg. Voor deze zorg hanteert men de werkvorm groepstherapie in het Nederlands. Tolken acht men hierbij onhaalbaar. Anderstaligen krijgen daardoor geen hulp. Enkel (kortdurende) crisisopnames zijn voor hen mogelijk.
Aanvraag vanuit PZ (gedeeld) voor inschakelen Intercultureel Bemiddelaar.
4
Wat na de psychiatrie?®
Na ontslag uit een psychiatrisch ziekenhuis of na internering is er te weinig nazorg. Mensen krijgen weinig informatie, er is geen multidisciplinair overleg om te zorgen voor een goede opvolging, er is een tekort aan ambulante psychiatrische opvolging en er zijn wachtlijsten bij de Mobil teams. Er resten enkel dure alternatieven.
De vermaatschappelijking van de zorg ook voor een verhoging van druk op de nulde en eerste lijn.
- Voorbeeld: Steeds meer mensen met een psychiatrische problematiek komen bij de huisarts of wachtdienst terecht na ontslag of omdat ze niet meer worden toegelaten in de psychiatrie (zie signaal 13). Dit legt een zware druk bij huisartsen. Ook leeft bij hen een sterk onveiligheidsgevoel door agressief gedrag van patiënten. Daardoor durven sommige huisartsen geen wachtdienst meer doen.
- Voorbeeld: Vrijwilligers van KRAS-diensten voelen zich onzeker of overbevraagd als ze in hun werking te maken krijgen met mensen met een zware psychiatrische en verslavingsproblematiek. Zij zorgen voor verbaal geweld en agressie tegenover de infrastructuur. De vrijwilligers hebben nood aan extra ondersteuning (zie signaal 53).
- Zie ook signaal 69
Bij de uitrol van fase II is het takenpakket van het Assessmenteam van Het PAKT uitgebreid.
Dit omvat nu volgende modules:
- Advies
- Netwerkontwikkeling en ondersteuning
- Coaching van netwerk of hulpverlener
- Vorming en intervisie
- Indicatiestelling MOBiLteam
Binnen het beleidsplan van Het PAKT is instroom en uitstroom binnen residentiële voorzieningen een specifieke doelstelling. De kwaliteitscoördinatoren van de psychiatrische ziekenhuizen willen hier mee hun schouders onder zetten.
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 1
Elk PZ (psychiatrisch ziekenhuis) van Het PAKT heeft een aanspreekpersoon aangeduid die kan gecontacteerd worden (via de Huisartsenvereniging Gent) als een huisarts vragen heeft bij het gebrek aan communicatie en informatie bij het ontslag van een cliënt na opname. Op die manier kunnen knelpunten bij ontslagmanagement rechtstreeks met de voorziening zelf opgenomen worden. De voorziening kan hier dan intern mee aan de slag.
Door middel van het MDO (multidisciplinair overleg) kunnen de zorg en ondersteuning voor een cliënt beter op elkaar afgestemd worden. Dit overleg zou nog meer moeten georganiseerd worden als een cliënt op ontslag mag gaan na een residentiële opname.
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Hand in Hand gaat hierop verder: Respijtplekken voor personen met psychosociale moeilijkheden. Meer info
9
Cannabis genormaliseerd
Het goeie is dat 9 op 10 jongeren niet gebruiken (cijfers VAD). Bij jongeren die wel gebruiken, merken we helaas een normalisering van cannabisgebruik. Steeds vaker gebruiken en bevoorraden ze elkaar in het openbaar. Cannabis is niet zonder gevaar. Preventie lijkt aangewezen.
Er wordt in de periode mei-juni 2019 een meerdaagse vorming georganiseerd voor veldwerkers om hen tools te geven om met dit 'comfortgevoel' van sommige jonge cannabisgebruikers om te gaan. Dit thema staat ook op de agenda van het kernteam Jongeren en Drugs dat voor de eerste keer samenkomt op 30 april.
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 16 mei 2019
De normalisering van middelengebruik (in het bijzonder cannabis) is als aan te pakken signaal opgenomen in het Drugsbeleidsplan 2020-2025 van de Stad Gent (goedgekeurd op gemeenteraad september 2020). Een actiepunt hierover gaat als volgt: "Als antwoord op de normalisering van druggebruik specifiek bij jongeren, wordt er een gemeenschappelijke basisvisie uitgewerkt die professionelen uit o.a. het jeugdwerk, de verslavingspreventie, onderwijs of politie kunnen gebruiken om met jongeren in dialoog te gaan. Een basisvisie die consistent, coherent en engagerend is."
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Organisatie Broeders van Liefde De Sleutel gaat hierop verder: Outreachende Vroegbegeleiding via Werkvloeruitwisseling. Meer info
10
Verontrustend gebruik bij kwetsbare jongeren
Kwetsbare jongeren gebruiken andere (vrij verkrijgbare gassen die ze snuiven) en zwaardere middelen. Ze glijden af in verontrustend gebruik. Ze dealen om te overleven. Dit gebeurt openlijk en vooral in de parkjes van de 19de eeuwse gordel.
Er wordt in samenwerking met dagcentrum De Sleutel eind april 2019 een sessie georganiseerd over 'lijmsnuiven / gebruik van solventen' voor aantal veldwerkers die hiermee geconfronteerd worden en zoeken naar tools om hiermee aan de slag te gaan.
Wat betreft zorgwekkend druggebruik bij kwetsbare jongeren starten we vanuit de stad met een 4-sporenbeleid. Ten eerste trainingen voor jeugdwerk/outreachende werkers/jeugdinspecteurs met de nadruk op strengths based casemanagement en motiverende gespreksvoering. Als tweede spoor starten we vanaf 30 april 2019 met een kernteam jongeren en drugs waarbij stakeholders vanuit preventie, hulpverlening, jeugdwerk, politie en parket rond tafel worden gebracht. Een derde spoor is het werken naar de omgeving/context (familie, gemeenschap) waarbij al eerste stappen werden gezet in de wijk Rabot. Als vierde spoor willen we op zoek gaan naar innoverende methodieken om de betrokken jongeren in een zo snel mogelijk stadium te bereiken en er een traject mee te kunnen lopen.
Met vzw Lejo werd een lerend netwerk 'jongeren en drugs' gestart voor jeugdwelzijnswerkers uit het Gentse.
Op 1 november 2020 startte het project Outreachende Vroegbegeleiding via Werkvloeruitwisseling (partners dagcentrum De Sleutel en Averroes) met daarbij 3 hoofddoelstellingen:
- Nabije en snelle hulp inzake middelengebruik en -verslaving bij jongeren met kwetsbare achtergrond. Nabij via aanwezigheid in werking jeugdwelzijnswerk en de leefwereldcontext van de jongere. Snel vanuit expertise van de drughulpverlener met nadruk op vroegtijdige detectie en motivering tot (stappen naar) gedragsverandering. Eerste hulpverlening wordt van hieruit opgestart.
- Betere aansluiting/uitwisseling/samenwerking tussen drughulpverlening en jeugdwelzijnswerk (zowel op casusniveau als op organisatieniveau).
- Het optimaal betrekken van de context waarin de jongere leeft (vrienden, familie, buurt of gemeenschap) om zo sociale netwerken te kunnen creëren met positief effect op dagbesteding en verslavend gedrag.
Werkterrein: Brugse Poort - Rabot.
Een gelijkaardig project (De Sleutel en vzw Jong), maar dan voor Ledeberg-Wolterslaan werd goedgekeurd in het kader van het Sociaal Innovatiefonds.
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Organisatie Broeders van Liefde De Sleutel gaat hierop verder: Outreachende Vroegbegeleiding via Werkvloeruitwisseling. Meer info
13
Nood aan psychische hulp voor vluchtelingen met traumatische ervaringen
Er is onvoldoende aangepaste psychische hulpverlening voor (minderjarige) vluchtelingen met traumatische ervaringen. Onbehandelde trauma’s van vluchtelingen kunnen leiden tot verslaving, dakloosheid en agressieproblemen. En ook in België blijven deze vluchtelingen zich vaak zorgen maken over achtergebleven familieleden in oorlogsgebied.
Ook jongeren die in een precaire verblijfssituatie leven, hebben psychosociale ondersteuning nodig. Ze leven in moeilijke omstandigheden, botsen vaak op onbegrip in hun omgeving, hebben veel twijfels en weinig toekomstperspectief. Ze weten niet waar ze hun prioriteiten moeten leggen: onderwijs, werk, huisvesting, hygiëne, …
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 16 mei 2019
CGG Eclips start binnenkort met een aanbod in samenwerking met Stad Gent en OCMW.
Meer info volgt.
Solentra: helpdesk voor vluchtelingen
Deze helpdesk is elke werkdag rechtstreeks te bereiken door de vluchteling en dit om in te staan voor:
- psychosociale ondersteuning
- detectie van ernstige problemen
De helpdesk wordt bemand door Solentrapsychologen die de vluchteling verder helpen in zijn eigen taal (voorlopig in de drie meest voorkomende talen).
0800 35 247
10u - 12u Dari en Farsi
15u - 17u Arabisch
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Kom even Praten gaat hierop verder: Platform voor psychosociale ondersteuning voor dove en slechthorende jongeren en volwassenen in Gent. Meer info
14
Zwarte lijst in de psychiatrische zorg®
In bepaalde psychiatrische centra werkt men met een zwarte lijst om opname te weigeren omwille van vroegere incident(en). De afspraken rond die lijst zijn onduidelijk. Wanneer kom je op de lijst? En vooral, wanneer geraak je er terug af?
- Casus: Milan werd onlangs geweigerd omwille van een incident van 10 jaar geleden.
15
Pesten bij jongeren
Kinderen en jongeren ervaren steeds vaker pestgedrag en agressie. De huidige pogingen om er iets aan te doen, helpen onvoldoende. Soms versterken sociale media het pestgedrag. Door het gebruik van sociale media neemt het aantal betrokken toe en duurt het pesten langer. Omgekeerd worden kinderen en jongeren ook uitgesloten en gepest omdat ze geen sociale media gebruiken.
- Een UGent-onderzoek uit 2017-2018 bij 1.600 Vlaamse scholieren tussen 12 en 18 jaar toont aan dat 48% van de leerlingen in het secundair onderwijs al gepest werd en dat 18% bekent zelf al iemand gepest te hebben.
- In 2017 waren 416 minderjarigen het slachtoffer van slagen en verwondingen. Dit is 17% van het totaal aantal slachtoffers. Bron: cijfers politie Gent, 2017
Weinig nog in beweging met betrekking tot dit signaal.
Er zijn verschillende acties/projecten die op school lopen. Maar niet gemakkelijk om hier overzicht van te hebben.
Vanuit de Stad willen we:
- inzetten op veerkracht en weerbaarheid
- inzetten op gebruik van sociale media (via jeugdwerkingen, ...)
* Maar stap 1 is het overzicht maken van wat er al gebeurt
* Maar stap 2 inspelen op de lacunes die dan duidelijk worden (door bv. bemiddeling aan bieden, ...)
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 16 mei 2019
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 3
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Kom even Praten gaat hierop verder: Platform voor psychosociale ondersteuning voor dove en slechthorende jongeren en volwassenen in Gent. Meer info
20
Ongezond media-gebruik
Niet iedereen gaat op een gezonde manier met digitale media om. Dit brengt nieuwe vormen van grensoverschrijdend gedrag en verslaving met zich mee. We merken een toename van game- en gokverslaving (niet alleen via internet).
- 3% van de Belgische 18-plussers gamede problematisch. Bij Vlaamse scholieren lag dit cijfer in 2015-2016 op 12%.
Bron: factsheet gamen 2017 VAD
- In België hadden in 2016 naar schatting 467.081 18-plussers problemen met gokken. Het ging om 386.240 risicovolle spelers en 80.841 problematische gokkers. 72% is roker, 20% heeft een alcoholprobleem, 19% gebruikt cannabis. Ze hebben vaker somatische problemen, slaapproblemen, angst, depressie, en ook relationele en financiële problemen.
Bron: factsheet gokken 2017 VAD
Wat gebeurt er al?
1. Via Bureau Aanspreek Punt scholen (Politie): workshops rond mediagebruik
2. Via CGG Eclips: workshops rond gamen en mediagebruik
3. jeugdinspecteurs hebben vorming gevolgd: icoachvorming (via childfocus)
4. verschillende programma's lopen rond verhogen van weerbaarheid en veerkracht: bv. machtig, rots en water (in OVERKOP, VZW Jong,...)
Wat staat er nog te gebeuren?
1. extra aandacht in de beleidsnota drugs: vergrootte inzet op weerbaarheid en veerkracht --> er wordt nagedacht over een plan van aanpak
Zie ook verslag gezamenlijk forum LWB 14 november 2019 bij interactiegroep 3
21
Ernstige gevolgen nijpend tekort betaalbare kwalitatieve woningen®
Schaarste aan betaalbare kwalitatieve woningen werkt discriminatie in de hand van al wie ‘anders’ is: jongeren, niet-begeleide minderjarigen en vluchtelingen, mensen met migratieachtergrond, mensen met een vervangingsinkomen, mensen met psychische problemen, (grote) gezinnen en/of erkende vluchtelingen die met hun gezin zijn herenigd. Praktijktesten helpen in de strijd tegen discriminatie, maar lossen de schaarste niet op.
Voorbeelden:
- Bepaalde immokantoren bouwen een drempel in en vragen een voorschot tot € 500 om een woning te mogen bezichtigen.
- Rechten die gepaard gaan met het hebben van een officieel adres komen in het gedrang (zie signaal 60).
- Er wordt misbruik gemaakt van de precaire situatie van mensen die geen woning vinden (huisjesmelkerij, wonen bij je werkgever, teveel betalen, …).
Anderzijds zijn de kwaliteitsnormen voor het verhuren van een woning zodanig hoog dat ze mensen in armoede uitsluiten.
- Wat voor ons een slechte woning is, is dit niet altijd in de perceptie van vluchtelingen of van mensen die in armoede leven. Een slechte woning is nog altijd beter dan geen woning.
- Het stadsbestuur zet verder in op uitbreiding en kwaliteitsverbetering van de sociale huisvesting.
- Het nieuwe stadsbestuur zet in op een verdubbeling van het aantal woningen verhuurd door het Sociaal Verhuurkantoor en op een verdriedubbeling van het aantal woningen verhuurd door het stedelijk huurkantoor Huuringent vzw à verhoging van het aanbod aan betaalbare, kwalitatieve woningen met woonzekerheid. Deze woningen worden toegewezen op basis van objectieve criteria, discriminatie is uitgesloten.
- Verderzetting van de Taskforce Wonen
- In samenwerking met het middenveld inzetten op het uitbreiden van het aanbod (opvang, tijdelijke woonvormen en structurele huisvesting) en begeleiding voor kwetsbare doelgroepen.
- Hierbij de shift maken van opvang naar housing first (project Roof).
- Project Vesalius: 13 kamers voor erkende vluchtelingen/subsidiair beschermden in woonnood en 5 kamers voor time-outers (daklozen met bijzondere zorgnood waardoor ze niet terecht kunnen in de bestaande opvanginitiatieven).
- Verderzetting van de praktijktesten in de strijd tegen discriminatie op de huurmarkt, met uitbreiding van de doelgroepen (migratie-achtergrond, seksuele geaardheid, …)
- De Stad Gent is niet bevoegd voor woningkwaliteitsnormen, dit is Vlaamse regelgeving. De kwaliteitsnormen voor woningen zijn een absoluut minimum voor een veilige en gezonde van de woning en zijn er om bewoners te beschermen (niet uit te sluiten). Afwijken van deze minimale normen is niet wenselijk.
Zie ook verslag gezamenlijk forum 16 mei 2019
Goedgekeurd project Sociaal Innovatiefonds van Begeleidingscentrum Stappen gaat hierop verder: Woonrecht nu! (voor kwetsbare jongeren tussen 17 & 25 jaar). Meer info