Verslaving

31

Psychische kwetsbaarheden versterkt®

Veel mensen die al een psychische kwetsbaarheid hadden vóór corona, hebben het nu extra moeilijk. Er is ook een sterke terugval bij mensen bij wie de psychische problematiek gestabiliseerd was. Bovendien komen mensen die hulp zoeken vaak niet tot (de juiste) zorg, omdat ze botsen op de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg. Daardoor nemen hun klachten verder toe (zie ook signaal 30. Onduidelijk en ontoereikend aanbod geestelijke gezondheidszorg).

Voorbeelden:

  • De organisaties Bednet en School en ziek zijn merken een sterke stijging op van het aantal kinderen dat niet meer naar school gaat wegens ziekte. Kinderen met autisme geraken bijvoorbeeld niet meer op school nadat ze lang thuis geweest zijn door de coronapandemie. Hun sociale angst is toegenomen.
  • Ouderen beperken hun sociale activiteiten uit schrik voor corona. De eenzaamheid is nog versterkt.
  • Jeugdwelzijnswerkers worden vaker geconfronteerd met jongeren die kampen met een psychische problematiek. Ze merken een stijging op van zelfverminking, middelen mis-/gebruik en verslaving (o.a. aan ballongas), suïcidedreiging en suïcide, seksueel grensoverschrijdend gedrag.
  • Sinds de coronacrisis wordt er meer openlijk drugs gebruikt en gedeald. Zowel op scholen als in de openbare ruimte.
Trekker: Joke Vasseur
Opvolging:

De opvolging van en interventies rond dit signaal komen grotendeels overeen met deze van signaal 30. We herhalen hier kort:

  • Sinds mei 2922 is er via de conventie eerstelijnspsychologische zorg een aanzienlijke uitbreiding van laagdrempelige en betaalbare psychologische hulpverlening voor Gentenaars. Via deze conventie wordt zowel een individueel als een groepsaanbod gerealiseerd, naar alle leeftijdsgroepen en zowel voor mensen met milde tot matige klachten (via eerstelijnspsychologen) als voor mensen met complexere problemen die nood hebben aan een langer begeleidingstraject (via gespecialiseerde zorg). Dit aanbod is toegankelijk voor de brede bevolking maar met een specifieke aandacht voor mensen met een verhoogde kwetsbaarheid. De zorg is betaalbaar  (11 euro voor een individuele sessie, 4 euro voor mensen met statuut verhoogde tegemoetkoming, 2,5 euro voor een groepssessie) en wordt deels vindplaatsgericht georganiseerd, dit om drempels te verlagen voor doelgroepen die anders moeilijker de weg naar psychologische zorg vinden.  Alle Gentse wijkgezondheidscentra boden zichzelf aan als vindplaats en werken samen met geconventioneerde psychologen. De psychologen kunnen een beroep doen op online tolken. Concreet worden in Gent wekelijks 1092 sessies aangeboden waarvan 357 sessies voor kinderen en jongeren, 735 sessies voor volwassenen. Er wordt samengewerkt met meer dan 30 vindplaatsen, waaronder alle wijkgezondheidscentra. Binnen de wijkgezondheidscentra worden momenteel meer dan 150 sessies per week aangeboden. Het overzicht van het aanbod in de conventie kan gevonden worden op Conventie | Psychologische Functies In De Eerste Lijn Oost-vlaanderen | Flanders (psy-ovl.be)
  • Samen met het groepsaanbod via de conventie kan ook het groepsaanbod van Herstelacademie Gent zorgen voor een stabilisatiefase tijdens het wachten op gespecialiseerde zorg op een 2de of 3de lijn. 
  • Om de wachtlijsten te verkleinen zet de stad en haar vele partners ook in op een betere doorverwijzing via competentieverhoging bij doorverwijzers, zodat we ook de 'overmet need' of overgespecialiseerde zorg beperken. Er worden nog te veel mensen behandeld op een 2de of 3de lijn, die even goed verder kunnen worden geholpen op een 1ste lijn. We werken in de toekomst samen aan een performant en efficiënt systeem van doorverwijzing en opvolging. 
  • Wat de leesbaarheid van het aanbod geestelijke gezondheid in onze regio betreft : het klopt dat door de veelheid en diversiteit van het aanbod het moeilijk is zowel voor cliënten als voor doorverwijzers om de gepast zorg te vinden. De website van Stad Gent https://stad.gent/nl/samenleven-welzijn-gezondheid/gezondheid/mentaal-welzijn/voel-je-je-niet-goed-je-vel-praat-erover en de sociale kaart https://socialekaartvangent.be/sectoren/geestelijke-gezondheid-0 zijn momenteel het kompas  om de weg te vinden in het aanbod. In de sociale kaart zit ook een tool die je via een stroomdiagram tot het gepaste aanbod leidt. Voor professionals en doorverwijzers biedt het netwerkpunt van het PAKT en van RADAR een telefonische hulplijn in de zoektocht naar de juiste zorg. In een aantal wijken zijn mobiele werkers geestelijke gezondheid (PAKT) of wijknetwerkers geestelijke gezondheid (ELZ Gent) actief die aanspreekbaar zijn en een goed overzicht hebben van het aanbod en dus mensen kunnen gidsen naar gepaste zorg.
  • Sinds een paar maanden is ook een provinciale werkgroep kruispunten opgestart. Het concept kruispunten bestaat reeds in andere regio’s en zijn fysieke plaatsen waar laagdrempelig onthaal georganiseerd wordt voor burgers, waar vraagverheldering georganiseerd wordt en mensen gegidst worden naar het passende aanbod in geestelijke gezondheidszorg. De ambitie is om ook in Gent een vorm van kruispunten te organiseren, die het aanbod van geestelijke gezondheidszorg beter moeten ontsluiten.
  • De stad Gent subsidieert organisaties zoals Overkop en Tejo Gent om jongeren o.m. een snelle, gratis en vaak anonieme toegang te geven tot hulpverlening.
  • De Pont-On werking van Overkop ondersteunde tot eind '24 het jeugdwerk via consult en vormingen rond de afbakening van hun rol als jeugdwerker, de mogelijkheden tot doorverwijzing, vormingen rond omgaan met moeilijk gedrag in de groep, ... Sedert de stopzetting van de subsidies voor Pont-On, trachten we vanuit de stad en Overkop het jeugdwelzijnswerk meer en meer te ondersteunen via de mogelijkheden binnen de conventie eerstelijnspsychologische zorg. Zo loopt er bijvoorbeeld een proefproject, met subsidies sociaal innovatiefonds, tussen een deelwerking van vzw JONG en Overkop en een eerstelijnspsycholoog. 
  • Littekens vzw, met financiële ondersteuning van de stad, werkt ook samen met het jeugdwelzijnswerk en brengt expertise binnen rond het bespreekbaar maken van trauma's en geestelijke gezondheid. 
  • De Stad heeft een subsidieovereenkomst met CGG Adentro met als een van de opdrachten het ondersteunen/coachen van scholen in het voeren van een DOS (Drugbeleid Op School) op een consequente, actuele en evidence-based manier. Er is een goede samenwerking tussen de Stad Gent, CGG Adentro en het Bureau Aanspreekpunt van Politiezone Gent over dit thema en we trachten de onderwijspartners zo goed mogelijk te ondersteunen hierin, zowel casusgericht als via netwerkmomenten en studiemomenten (laatste november 2024, ook in 2025 staan er 2 gepland).
  • Daarnaast is er eveneens het aanbod van ‘Machtig!’, via middelen van het Strategisch Veiligheidsplan, waarbij preventief wordt gewerkt inzake het thema middelengebruik en psychisch welbevinden, en dit via het versterken van lifeskills.
  • De dienst Preventie voor Veiligheid organiseert reeds 3 jaar een Lerend Netwerk Jongeren en Drugs, waarbij 4 keer per jaar jeugdwelzijnswerkers samen over dit thema kunnen reflecteren onder begeleiding van een vast duo: iemand van vzw Lejo en een ervaringsdeskundige.
  • De dienst Preventie voor Veiligheid organiseert ook informatiesessies voor eerstelijnswerkers over de meest recente evoluties inzake druggebruik, nieuwe drugs, en hoe hiermee om te gaan.

32

Nood aan uitbreiding aanbod psychosociale ondersteuning voor mensen met een alcoholverslaving

Alcohol is een sociaal aanvaarde drug, maar het blijft een drug. Het zorgt voor heel wat maatschappelijke en persoonlijke problemen. Een groot aantal mensen worstelt met een alcoholproblematiek. De alcoholproblematiek is vaak een symptoom van andere kwetsbaarheden. Bijvoorbeeld mensen met een dubbeldiagnose die niet aan hulp geraken (zie ook signaal 30. Onduidelijk en ontoereikend aanbod geestelijke gezondheid). Er is het aanbod Sabayon van CGG Adentro, maar het totale aanbod rond alcoholverslaving is ontoereikend in verhouding tot de nood aan hulp.

55

Hospitalisatieverzekering met uitsluitingscriterium misbruik alcohol en verdovende middelen

Hospitalisatieverzekeringen bevatten veelal een uitsluitingscriterium rond alcohol of verdovende middelen zonder voorschrift. Als er een oorzakelijk verband is tussen de geleden schade en het middelengebruik heeft de patiënt geen recht op terugbetaling van de hospitalisatie.