Vlaamse overheid

84

Onbereikbaar openbaar vervoer

In veel Gentse wijken is er een tekort aan openbaar vervoer. Ofwel is er geen openbaar vervoer, ofwel niet in het weekend, ofwel zijn de haltes te ver van elkaar of de uren teveel afgestemd op schoolgaande jeugd. 

De Lijn heeft een plan klaar voor een nieuw busnet vanaf eind 2021. Er komen nog méér ‘rechte’, verbindende ‘kernlijnen’ langs de steenwegen. Bedoeling is dat deze bussen minder lang onderweg zijn en meer reizigers vervoeren. Maar omdat dit nieuwe openbaarvervoerplan budgetneutraal is, worden ontsluitende lijnen en bushaltes in woonbuurten geschrapt. Dit heeft een grote impact op minder mobiele mensen die in de wijken Macharius-Heirnis, Scheldeoord, Sint-Amandsberg en Sluizeken wonen.

Stad Gent zet in op gratis wandelbusjes in het centrum, gratis shuttles tussen de Park-and-Rides en het centrum, op gratis openbaar vervoer op shopzondag, en op een hop-on-hop-off-watertram. Deze initiatieven bieden echter geen antwoord op de nood van minder mobiele Gentenaars aan openbaar vervoer.

Na protest van bewoners en onderhandelingen met De Lijn is er deels een oplossing gevonden voor de geschrapte buslijnen. Een nieuwe buslijn zal een paar haltes van de geschrapte buslijn 6 bedienen (oa. Scheldeoord en andere haltes in de Dampoortwijk). Tegelijk zal deze bus ook gaan rijden via de Lousbergkaai  en de halte Puinstraat daar bedienen (WZC De Horizon).  Het gaat om een nieuwe buslijn die via zwembad Van Eyck, de Lousbergkaai, Forelstraat, Delvinlaan en Gentbruggebrug zal rijden. In de besparingen van de Stad van 2022 is op het budget hiervoor bespaard, waardoor deze buslijn vermoedelijk een laagfrequente pendelfunctie zal hebben tussen Gent Zuid en de voorziene eindhalte in de Hartmanlaan.

Ook op de voorziene shuttledienst in Mariakerke zal bespaard worden. De impact daarvan wordt in de loop van 2023 duidelijk, als de offertes voor het vervoer op maat worden geopend. Maar in beide gevallen blijft de wens overeind om een vorm van openbaar vervoer te kunnen blijven aanbieden.

Het nieuwe busnet voorziet geen negatieve impact op de buurt Sluizeken.

Ten slotte zal er nog een zgn. “OV-taxi” (werknaam) worden ingezet. Dit is een vorm van vraagafhankelijk Openbaar Vervoer (dus op voorhand te bestellen) die vervoer kan verzorgen van een afgeschafte halte naar een nog wel bediende halte/knooppunt in de buurt. Dit systeem is vooral bedoeld voor mensen die het moeilijk hebben met de langere loop- of fietsafstanden die ontstaan door de afschaffing van een aantal haltes.

Reeds ondernomen acties

85

Gent fietsstad voor iedereen?

Gent is een fietsstad geworden: er werd geïnvesteerd in fietsvoorzieningen (fietspaden, onderdoorgangen, fietsstraten, …) om meer mensen te laten fietsen. Voor vele mensen is de fiets het enige vervoersmiddel. Deze mensen worden hard getroffen als hun fiets wordt gestolen. Er zijn te weinig veilige fietsstelplaatsen, en ook een betaalbaar fietsdeelsysteem ontbreekt. In andere steden kunnen mensen voor een jaarabonnement van 50 euro heel het jaar een fiets halen op een afhaalpunt in hun wijk. Op die manier kunnen zij altijd over een fiets beschikken en dragen ze niet de gevolgen van diefstal.

Voor de korte termijn zet het Mobiliteitsbedrijf in op fietsenstallingen op straat. Dit type parkeeraanbod is zeer toegankelijk: vrij te gebruiken door iedereen, om het even wanneer en gratis. Het Mobiliteitsbedrijf pakt dit systematisch aan wijk per wijk, en plaatst ook ad hoc in bepaalde situaties. Deze stallingen kunnen relatief makkelijk geplaatst worden na onderzoek en als er geen bezwaren zijn. 

Daarnaast zoekt het Mobiliteitsbedrijf geschikte locaties voor overdekte en afgesloten buurtfietsenstallingen. We onderzoeken dit wanneer we zelf een leegstaand pand zien, maar ook Gentenaars of andere diensten (bv. Sogent) kunnen suggesties doorgeven voor nieuwe locaties. Begin 2021 waren er al 3 buurtfietsenstallingen: in Luizengevecht (10 plaatsen), Karperstraat (21 plaatsen, waarvan 2 voor buitenmaatse fietsen) en Ham (40, waarvan 12 voor buitenmaatse fietsen). In 2022 kwamen er vijf buurtfietsenstallingen bij: in Huidevetterken (10 plaatsen, waarvan 4 voor buitenmaatse fietsen), Limbastraat (12 en 6), Pierkespark (28), Wijngaardstraat (11 en 3) en Meibloemsite (10 en 2). In de loop van 2023 komen er nog zes bij, in: Meulesteedsesteenweg (8 en 2), Oscar De Reusestraa (20 en 4), P+R Watersportbaan (16), Walstraat (15 en 3), Engelbert Van Arenbergstraat (25 en 5) en Fluweelstraat (20 en 4). Zo zullen we al op een totaal van 14 komen.

Bestaande panden zijn niet altijd geschikt of vragen veel infrastructurele aanpassingen wat het project vaak duur maakt. Door het beperkte aanbod, de hoge kostprijs en de beheerskosten is een plaatsje in de buurtfietsenstalling niet gratis. De Fietsambassade beheert en verhuurt de stallingen eens ze in gebruik zijn. Het kost 65€/plaats voor een jaar huur en eenmalig 30€ waarborg. Doelgroepenkorting (kansentarief) voor een plaats in een buurtfietsenstalling is er momenteel niet.

Wat fietsdeelsystemen betreft, vergunt de Stad sinds zomer 2022 aan 3 firma’s: Donkey Republic, Dott en Go-Sharing. Ervoor was dat er maar één. Donkey Republic biedt gewone deelfietsen aan, Dott elektrische fietsen en elektrische bakfietsen (via onderaannemer BaqMe). Go-Sharing is nog niet opgestart.

De firma’s bieden geen sociale tarieven. Wel zijn er abonnementsformules:

Donkey Republic:

  • Lease plan (25€/maand): Voor 25€/maand kun je onbeperkt fietsen lenen met een maximum van 7 opeenvolgende dagen huurperiode. Dit wil zeggen dat je na 7 dagen de fiets terug moet zetten in een hub maar je mag wel onmiddellijk een andere huur starten.
  • Pedal bike (14€/maand): zelfde systeem maar dan maximum 1 uur huur
  • Pedal bike 12h (19€/maand): zelfde systeem maar dan maximum 12 uur huur

Dott: voor 10€ per maand kan je onbeperkt ritten doen voor 1€ per rit

BaqMe: 150€ per maand voor onbeperkt gebruik. Je kan ook voor 75€/maand een bakfiets leasen.

Alledrie de aanbieders laten nu ook Bancontact toe als betaalmiddel, dus niet meer enkel creditcard zoals voorheen.

Bij de Fietsambassade kan men ook fietsen huren. Voor een gewone stadsfiets kost dit 250€/jaar, met waarborg 40€. Ook hier zijn momenteel geen sociale tarieven. Er  ontbreekt onder meer een objectieve tool om te bepalen wie recht heeft op een korting. Aan zo’n tool wordt momenteel wel stadsbreed gewerkt.

Reeds ondernomen acties

86

Groene longen nodig in wijken met slechte luchtkwaliteit

In wijken met een slechte luchtkwaliteit zoals Meulestede of Ledeberg, worden de schaarse groene zones vaak nog bebouwd. Terwijl luchtzuiverende ingrepen zoals groen en bomen als buffer hier een wezenlijk verschil kunnen maken. Het zou goed zijn om bij stadsvernieuwing ook met de luchtkwaliteit rekening te houden. Wonen in een groene omgeving heeft immers een gunstig effect op de gezondheid en het welbevinden.

De beleidsnota lucht en geluid 2020-2025 bevat alle acties die we deze legislatuur zullen nemen om de luchtkwaliteit in Gent verder te verbeteren. We zetten hierbij in op een aanpak aan de bron. Op deze manier willen we de uitstoot van wegverkeer, huishoudens (houtverbranding) en industrie verder verminderen. Voorbeelden van acties zijn:

  • Het verhogen van het aandeel verplaatsingen te voet, met de fiets en met het openbaar vervoer
  • Inzetten op elektrische voertuigen met focus op taxi’s, deelvoertuigen, tweewielers, bussen en de stadsvloot
  • Verstrengen van de lage-emissiezone in 2025
  • Ontraden van huishoudelijke houtverbranding
  • Bijkomende maatregelen opleggen of adviseren in de omgevingsvergunningen

Bij stadsvernieuwingsprojecten is het op vlak van luchtkwaliteit vooral belangrijk om maatregelen te nemen die de modal shift bevorderen en om voorzieningen voor gevoelige doelgroepen in te plannen op locaties met een gunstigere luchtkwaliteit. Via intense samenwerking, kennisuitwisseling en advisering integreren we deze doelstellingen zoveel mogelijk in de relevante stedelijke beleidsplannen, instrumenten en processen. Hoewel groen heel veel voordelen heeft, is de luchtzuiverende werking verwaarloosbaar. Inzetten op groen is dus geen specifieke luchtkwaliteitsdoelstelling. Uiteraard zet de stad hier wel heel sterk op in vanuit andere beleidsdomeinen. 

Reeds ondernomen acties

87

Voedselwoestijnen

Afgelegen gebieden zoals de Robinia-wijk in Gentbrugge, Watersportbaan en andere wijken waar er weinig voedselvoorzieningen zijn, hebben nood aan een toegankelijk voedselaanbod in de vorm van bereikbare en betaalbare winkels. Ook de vraag naar boerenmarkten is daar groot, omdat die naast voedsel ook informele ontmoeting kunnen stimuleren tussen buren en diverse doelgroepen.  De mogelijkheid tot mobiele sociale kruidenier wordt in deze voedselwoestijnen positief onthaald omdat dit voeding toegankelijker maakt voor een bredere groep.

Met de boerenmarkten wordt in sommige Gentse wijken (Nieuw Gent, Muide, Brugse Poort) al gepionierd. Anderzijds zijn er op korte termijn heel wat supermarkten bijgekomen in wijken waar een beperkter aanbod aanwezig was door het verdwijnen van het eerder traditionele aanbod (bakker, slager,...). Supermarkten worden over het algemeen (indien groter dan 400m²) vergund via een omgevingsvergunning voor kleinhandel waarbij de Gentse visienota op handel en horeca als leidraad wordt gebruikt.

Reeds ondernomen acties

88

Hulpverlening worstelt met grote toestroom van Intra-Europese migranten in een kwetsbare situatie

Hulpverleners merken een grote toestroom van intra-Europese migranten in het algemeen en Bulgaarse Roma in het bijzonder. De kwetsbaarheid bij deze groep is heel groot, maar de taalbarrière en de cultuurverschillen zorgen ervoor dat het niet evident is om met hen te werken. Doordat ze met verschillende gezinnen samenwonen, zorgen ze vaak voor overlast in de buurt, ze komen voedselpakketten halen maar laten voedsel achter dat ze niet kunnen gebruiken, …

De professionelen die momenteel met deze doelgroep werken zijn overbevraagd. Zo blijft een deel van de groep in de kou staan, nemen de problemen toe en raken ze meer en meer gestigmatiseerd. Er is nood aan meer intermediairen, interculturele bemiddelaars of taalondersteuners om met deze doelgroepen aan de slag te gaan. Alle mensen die één van deze talen kennen: Slowaaks, Roemeens, maar vooral Bulgaars zijn overbevraagd.  

Signaal dat naar aanleiding van de eerste lockdown werd gegeven. In samenspraak met organisaties waar deze doelgroepen zich aanboden werden afspraken gemaakt om deze doelgroep toe te leiden naar hulpverlening.

Het signaal aangaande inzet van intercultureel medewerkers nabij aan de doelgroep kan eventueel opgenomen worden met outreachend werk (buurtstewards) om bij aanwerving hierop te sturen.

Reeds ondernomen acties

89

Extra controle jongeren (en mensen) met een migratieachtergrond©

Jongeren krijgen vaak GAS-boetes, terwijl ze eigenlijk vooral nood hebben aan een plek om samen te komen, aan ondersteuning. Jongeren en mensen met een migratie-achtergrond worden nog vaker gecontroleerd (etnische profilering) door de politie, De Lijn, andere overheidsdiensten… Dit op basis van uiterlijke kenmerken , soms zonder aanleiding. Daardoor hebben sommigen ook extra schrik om buiten te komen tijdens de lockdown. Een gasboete heeft veel meer impact op mensen in een kwetsbare situatie.

Reeds ondernomen acties

90

Rondtrekkenden in het vizier

Rondtrekkenden zoals foorreizigers, vrachtwagenchauffeurs, schippers, … hebben vaak een referentieadres bij een organisatie of particulier. Dit heet ‘referentieadres mobiele  woning’. De fiscus aanvaardt geen zelfstandigen meer op dergelijk referentieadres omdat zij daar geen controle kunnen uitoefenen. Sommige rondtrekkenden die hun officiële documenten in orde hebben gebracht krijgen het daardoor enorm moeilijk.

Ook de jeugdbrigade van de politie controleert meer op de aanwezigheid van minderjarige kinderen van rondtrekkenden op school. Bijkomend probleem is dat er geen passend onderwijsaanbod is voor deze kinderen én dat er onvoldoende residentiële standplaatsen zijn die gezinnen toelaten om op één plek te blijven zodat ze hun kinderen naar het regulier onderwijs kunnen sturen.

Dit signaal omvat meerdere signalen.

Aanvaarden van een referentieadres voor zelfstandig rondtrekkende groepen is geen lokale regelgeving. Het aanbod reguliere standplaatsen met mogelijkheid tot langdurig gebruik ten aanzien van deze doelgroep is inderdaad beperkt doch zit ook vervat in signaal 45.

Reeds ondernomen acties

92

Discriminerende benaming in Vlaamse formulieren onderwijs

De bewoording ‘trekkende bevolking met nomadische cultuur’ wordt vaak gebruikt als categorie op het aanmeldformulier bij scholen. De school krijgt dan extra (Vlaamse) middelen en soms wordt het als voorwaarde gesteld om nog leerlingen aan te nemen. De bewoording ‘nomadische cultuur’ wordt als zeer discriminerend ervaren. Het nomadisch bestaan eindigt immers met het aangaan van een jarenlang traject met school.

Reeds ondernomen acties

93

Mensen voelen zich geïsoleerd in hun “sociale” woning

De infrastructuur van (sociale) woonwijken is vaak niet bevorderend voor het samenleven. Er zijn geen aangename gemeenschappelijke delen, er is weinig groen, men woont zeer dicht op elkaar, … Als gevolg hiervan hebben mensen weinig kansen om anderen te leren kennen. De mensen hebben nood aan ruimte en voldoende groen en laagdrempelige ontmoetingsplaatsen zowel in de woonblokken als in de nabije omgeving.

Mensen in een kwetsbare situatie hebben behoefte aan een ondersteunend sociaal netwerk. Nu zijn ze vaak op zichzelf of op wijkorganisaties aangewezen voor klusjes en doe-het-zelf-materiaal, boodschappen, ritjes naar containerpark, … en dit is voor sommige mensen niet evident.

Sociale woningconcentraties (al dan niet in hoogbouw), zijn in vele buurten waar de dienst Ontmoeten en Verbinden (OTV) op inzet, belangrijke targets. Zeker in corona hebben we vastgesteld dat op deze sites meer dan elders extra incentives nodig zijn om mensen uit hun isolement te halen.

We zetten hier extra in op dorpelgesprekken. Een eerste babbel doet soms al wonderen. Maar we proberen meteen ook door te verwijzen naar het lokale aanbod van de soms talrijke organisaties die de ruimere buurt rijk is. Hier en daar organiseren we ook gezamenlijke bezoeken.  Een voorbeeld hiervan is de Leiekaai op de Brugse Poort, waar, in het begin onder begeleiding van de buurtwerker, samen afgesproken werd om een voorstelling bij te wonen bij De Vieze Gasten.

Waar nodig zetten we zelf ontmoetingsmomenten op, meestal in de buitenruimte. Zo zijn er op verschillende plaatsen leefpleinen opgestart.

Tijdens corona moesten de activiteiten natuurlijk aangepast worden. Maar ook dan werden de sociale woningen aangedaan met balkonbingo’s, fitnesssessies,... Veelal waren dit initiatieven in samenwerking met partners en bewoners uit de wijk, al dan niet in de schoot van de wijkactieteams. Tijdens de donkere maanden werden lichtjes verdeeld, ook in de blokken, wat soms tot mooie effecten leidde, en wat bij de bewoners toch een samenhorigheidsgevoel opwekte. En het gevoel dat ze niet vergeten werden. Maar belangrijkste hierbij was weer de babbel, even iemand kunnen aanspreken, al is het vanop afstand en met mondkapjes aan.

We voelen echter heel sterk aan dat veel mensen op hun tandvlees zitten, en snakken naar het moment dat er opnieuw samen een potje koffie kan gedronken worden.

Als er zich grote verhuisbewegingen voordoen (cfr. Nieuwe blokken Rabot – heropbouw Nieuw Gent) zetten we extra in op onthaal van de nieuwe bewoners.

 Specifieke aandacht voor:

Sint Baafsdorp (Macharius)

Scheldeoord

Marseillestraat (Muide-Meuledestede)

Groene Briel (Sluizeke-Tolhuis-Ham)

Sociale woningblokken in de Bloemekenswijk (met extra aandacht voor Jan Yoens)

Malpertuus, Wielewaal en Manila in Rooigem

Griendeplein en Tondelier in Rabot (grote verhuisbeweging komende)

Leiekaai, Charles de L’Epéeplein en Biezenstuk (later misschien Malem) in Brugse Poort

Watersportbaan

Nieuw Gent

Reeds ondernomen acties

95

Stress door (samenlevings)problemen in sociale huisvesting

In sociale huisvesting zorgen muziek en lawaai van buren, en de ontoegankelijkheid van de gebouwen (voor minder mobiele mensen of ouders met buggy’s) vaak voor overlast en stress. De bewoners hebben het gevoel niet gehoord en serieus genomen te worden wanneer ze deze klachten melden aan de sociale huisvestingsmaatschappij. Vaak wordt hen gesuggereerd mutatie aan te vragen, maar dit kan tot 5 jaar duren.

In een aantal sociale woningsites is zelfs sprake van steaming, afpersing en intimidatie tussen bewoners, en toenemend geweld tegen senioren. Dit zorgt ervoor dat bewoners (ook gezinnen met kinderen) zich niet meer op hun gemak voelen, en er ook niet altijd  melding van durven maken.

Voorbeeld afpersing: Iemand belt aan, zet meteen zijn voet tussen de deur en vraagt naar geld om medicatie te kopen voor zijn kind. Meerdere bewoners gaven de man geld. Velen aarzelen daardoor om de deur te openen of buiten te komen.  

We stellen vast dat sociale woningconcentraties en hierbij vooral sociale hoogbouw voor een hogere concentratie van kwetsbare bewoners zorgt. Deze kwetsbaarheid uit/vertaalt zich vaak ook in een psychische kwetsbaarheid.  Dit op zijn beurt leidt weer tot een hogere druk op het samenleven in de blokken. Vaak zijn mensen met een psychische kwetsbaarheid slachtoffer in de samenlevingsproblemen, soms worden ze ook gezien als dader.

Via verschillende projecten wordt proactief gewerkt met mensen met een psychiatrische problemen in sociale huisvesting. Een voorbeeld hiervan is het project Tango (Team Aanklampende & NetwerkGerichte Ondersteuning). Project voor sociale huurders met een psychische kwetsbaarheid die niet tot bij de juiste hulpverlening geraken. We spreken hier van zorgwekkende zorgmissers of zorgmijders. Door aanklampend te werken proberen we hen naar de gepaste hulpverlening toe te leiden.

 

Ook het project mobiele wijkwerkers geestelijke gezondheid zet in op ondersteuning van psychisch kwetsbare mensen in wijken met sociale hoogbouw (project loopt momenteel in Nieuw Gent, Watersportbaan en Nieuw Gent en sinds mei 2022 ook in de Dampoort). Doel hiervan is gepaste zorgnetwerken bouwen rond mensen met psychische nood, maar ook zeer sterk inzetten op de ondersteuning van de omgeving van deze mensen. Via methodieken van aanklampend werken, gedeelde zorg met buurtnetwerken, kwartiermaken, mutlilogem, wordt gewerkt naar zorgzame buurten. In de voorbije jaren werden de mobiele werkers ingeschakeld in 340 dossiers in de wijken. In meer dan 50% van de cases kon een geslaagde brug gebouwd worden naar een zorgtraject in de GGZ. In meer dan 40% leidde de tussenkomst tot een betere inclusie van de cliënt op de wijk. Een onderzoek naar de inzet van de mobiele werkers (bevraging door universiteit bij partner organisaties op de wijk) leerde dat door hun tussenkomst er een groter begrip en ontvankelijkheid kwam op de wijken voor mensen met een psychiatrische problematiek.

Reeds ondernomen acties