Vlaamse overheid

Inzake concretisering van het signaal :

Er zijn geen recente concrete signalen van deze problematiek, noch vanuit de inloopcentra, noch vanuit de straathoekwerkers die daar regelmatig komen. Er is dus momenteel ook geen zicht op de grootte van de groep en leeftijd van de meisjes. In het verleden en vanuit een ander signaal rond café prostitutie kunnen we vermoeden dat het om jonge mensen zou gaan die zich aanbieden om een bron van inkomsten te hebben. Er is echter geen indicatie dat hier problematische en/of ongewenste zwangerschappen uit voort komen of sprake kan zijn van een correlatie. Het is niet evident om data met betrekking tot deze problematiek te verzamelen, gezien de signalen niet altijd even duidelijk of traceerbaar zijn en niet toelaten om op een concreet niveau de eventuele problematiek te exploreren.

Inzake terugbetaalbaarheid van anticonceptiva :

1. Voor personen die in regel zijn met verzekerbaarheid in het kader van ziekte-en invaliditeitsverzekering : een aantal vormen van anticonceptie voor vrouwen jonger dan 25 jaar of ouder dan 24 jaar met verhoogde tegemoetkoming,  is gratis (inclusief morning-afterpil) . Een aantal andere vormen van anticonceptie voor deze doelgroep worden gedeeltelijk terugbetaald. In de meeste gevallen wordt de terugbetaling automatisch verrekend via het systeem de derdebetaler (overzicht RIZIV : https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/geneesmiddel-gezondheidsproduct/terugbetalen/Paginas/voorbehoedsmiddelen-jonge-vrouwen.aspx)
2. OCMW-tussenkomst in de kosten anticonceptie indien niet of niet volledig gedekt door RIZIV voor cliënten met een inkomen volgens barema leefloon : aanvragen en voorstellen voor tussenkomst in kosten van anticonceptie kaderen steeds in een hulpverleningstraject waarbij de maatschappelijk werker het onderwerp van seksualiteit en gezinsplanning bespreekbaar maakt met de cliënt én een sociaal-financieel onderzoek die de nood aan financiële tussenkomst verantwoordt omwille van de aanwezigheid van een financiële drempel voor de aankoop van anticonceptie. Dergelijke tussenkomsten kaderen beleidsmatig in de preventie van kinderarmoede, in casu door het inperken van ongewenste zwangerschappen.
3. Personen die niet in regel zijn met de verzekerbaarheid in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering, maar recht hebben op dringende medische hulp voor mensen zonder wettig verblijf : zelfde regeling als RIZIV op voorwaarde dat een voorschrijvende arts de anticonceptie attesteert als ‘dringende medische hulp’. Aangezien ‘dringend’ zoals bedoeld in het KB zowel preventieve als curatieve geneeskundige prestaties of producten kan omvatten, wordt dit inderdaad regelmatig in kwetsbare situaties als dringend geattesteerd.

Inzake begeleidingsmogelijkheden van kwetsbare zwangeren :

Begeleiding tijdens zwangerschap en/of tienermoederschap kan via verschillende zorg- of welzijnsactoren waaronder:

• Vroedvrouwen zijn deskundigen op het gebied van zwangerschap, bevalling en kraamperiode, controleren de gezondheid van moeder en kind, verwijzen door naar andere beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, kunnen extra ondersteuning bieden bij tienermoederschap of ongeplande zwangerschappen en fungeren vaak als vertrouwenspersoon.
• Lejo vzw : de werking Tienerouders van Lejo vzw ondersteunt tienerouders voor en na bevalling.
• Fara vzw : informeert en ondersteunt bij (on)geplande tienerzwangerschap, maakt keuzes mbt ongepland zwanger zijn bespreekbaar en bereidt desgevallend tienerouderschap voor in samenspraak met de hulpvrager en haar omgeving.
• Kind&Gezin
• VZW De Sloep waar onder meer begeleiding van een doula kan ingezet worden. Een doula is een zwangerschaps- en bevallingscoach. Zij voeren geen medische handelingen uit, dat is de taak van de vroedvrouwen, huisartsen en gynaecologen. Doula bieden wel een emotionele en fysieke vertrouwenspersoon tijdens de zwangerschap en bevalling. Zij bereiden ouders voor op de bevalling en zijn vanaf het begin van de arbeid aanwezig totdat de baby geboren is. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer er een doula aanwezig is dat bevallingen vlotter verlopen en dat er minder medische interventies nodig zijn.

Begeleiding is echter steeds afhankelijk van de vrij wil en elementen van de eigen sociale of culturele context.

Er zijn inderdaad heel wat drempels die een adequate aanpak van bedwantsen tegengaan.
Vanuit de Stad is er, samen met OCMW, Wijkgezondheidscentra, Woningent en Logo Gezond+, gestart met een werkgroep om hierop in te spelen:
- Bedwantsen zijn niet opgenomen in het Binnenmilieubesluit: de vraag aan minister Beke om dit te wijzigen, werd afgewezen.
- Inzet op informatie en sensibilisering via webinars voor intermediaren en dokters/apothekers zodat zij bedwantsen herkennen en voldoende juiste info hebben over de effecten en bestrijding van bedwantsen om hun cliënten hierin te helpen; een infofolder over bedwantsen voor bewoners is in opmaak.
- In het kader van de verhuisbewegingen binnen het Stadsvernieuwingsproject Nieuw Gent, zullen de bestrijdingskosten voor Jupiter en Mercurius door de Stad gedragen worden. Dit is een proefproject om tegen te gaan dat de bedwantsen mee zouden verhuizen en zich verder in de wijk en in de Stad zouden verspreiden.
- Opmaak van een protocol zodat wijkwerkers weten welke stappen te nemen en welke ondersteuning er mogelijk is bij bewoners die te kampen hebben met bedwantsen.

De nieuwe conventie eerstelijnspsychologische hulp en gespecialiseerde psychologische zorg geeft ook mogelijkheid op terugbetaling van langere zorgtrajecten. 

Gespecialiseerde psychologische zorg is gericht op mensen die specifiekere of intensievere zorg nodig hebben door ernstigere onderliggende psychische problemen.

Gespecialiseerde psychologische zorg is toegankelijk nadat een functioneel bilan is opgesteld na een eerste sessie. Dit functioneel bilan wordt opgesteld door de geconventioneerde psycholoog of orthopedagoog van het netwerk. Hiervoor kan die uw huisarts contacteren, met uw toestemming.

aantal sessies

• in een netwerk  "Kinderen en adolescenten" (t.e.m. 23 jaar):
  • Een gemiddelde van 10 individuele sessies (maximum 20)
    OF
  • Maximum 15 groepssessies
• in een netwerk "volwassenen" (vanaf 15 jaar):
  • Een gemiddelde van 8 individuele sessies (maximum 20)
    OF
  • Maximum 12 groepssessies

 het grootste deel van de prijs wordt direct via de derdebetalersregeling betaald. De cliënt betaalt dus enkel het persoonlijk aandeel:

• Voor individuele sessies: 11 euro per sessie.
  Heb u recht op een verhoogde tegemoetkoming? Dan betaalt u 4 euro.
• Voor groepssessies: 2,5 euro per sessie.

inami.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/geestelijke-gezondheidszorg/Paginas/eerstelijns-gespecialiseerde-psychologische-zorg-netwerk-geestelijke-gezondheidszorg.aspx#Welke_types_van_psychologische_zorg_vergoeden_we?

Sedert 2021 biedt de stad ook zelf laagdrempelige groepsgerichte psycho-educatieve cursussen aan. Er worden elke jaar verschillende laagdrempelige cursussen aangeboden rond thema’s zoals angst, stress, piekeren, slaap, eenzaamheid, hoe in je kracht komen, … Deze cursussen zijn zowel gericht op preventie en vroegdetectie van psychische klachten als op mensen in herstel. Om een kwetsbaarder publiek toe te leiden naar dit aanbod, wordt er samengewerkt met diverse toeleiders, vertrouwenspersonen, sleutelfiguren, …

Bovenstaand aanbod omvat o.m. ook cursussen 'stress en ouderschap', veerkrachtig ouderschap en veerkrachtig ouderschap na scheiding. Maar ook in de andere cursussen kome thema's gelinkt aan dit signaal aan bod. Het thema opvoeding en ouderschap wordt bespreekbaar gemaakt via deze cursussen, want er is nog veel taboe rond het stellen van opvoedingsvragen of rond opvoedingsproblemen.  

Vanuit Huis van het Kind worden initiatieven rond ontmoeting en opvoedingsondersteuning gestimuleerd. Dit via projectsubsidies, maar ook vanuit de wijkgerichte Huizen van het Kind en o.m. de inloopteams is er een aanbod voor ouders op vlak van ontmoeting, informatie, hulpaanbod, ...

In februari 2023 startte het Groeiteam op in het nieuwe stadskantoor. Er waren reeds een aantal aanspreekpunten van het Groeiteam in de Gentse wijken. In het Groeiteam kunnen mensen laagdrempelig terecht voor allerlei vragen rond onderwijs, opvoeding, kinderopvang, gezondheid, ... Het gaat hier over een breed onthaal, waarbij verschillende diensten samenwerken om de ouders zo snel mogelijk juist en warm door te verwijzen naar de juiste hulp. 

1. Cijfers gezondheidsvaardigheden

3 op 10 Belgen van 15 jaar of ouder (33%) heeft lage gezondheidsvaardigheden. Ook in Gent heeft dus een groot deel van de Gentenaars het moeilijk om gezondheidsinformatie op te zoeken, goed te begrijpen en het gedrag daaraan aan te passen. Dat merken vele gezondheids- en welzijnswerkers dagelijks in hun praktijk.

Oudere mensen, mensen met een migratieachtergrond, anderstaligen, mensen met een lager opleidingsniveau, mensen met een mentale beperking, analfabeten, hebben vaak lagere gezondheidsvaardigheden.

2. Laagdrempelig aanbod rond gezondheidsvaardigheden

Het is daarom een belangrijke pijler binnen de beleidsnota gezondheid van de stad om de gezondheidsvaardigheden van Gentenaars te versterken. Dit is ook onderdeel van het tijdelijke project binnen de stad met middelen vanuit de VVSG rond gezondheidsongelijkheid. 

Om de gezondheidsvaardigheden te versterken wordt er in eerste instantie ingezet op het vormen van de vele eerstelijnswerkers in Gent, zodat zij lage gezondheidsvaardigheden herkennen en hun patiënt/cliënt kunnen ondersteunen om de gezondheidsvaardigheden te versterken. De gezondheids- en welzijnswerkers werden bevraagd zodat de acties aansluiten bij de actuele noden en behoeften.:

• • Op de webpagina https://www.eerstelijnszone.be/gezondheidsvaardigheden is een mooi gebundeld overzicht over wat gezondheidsvaardigheden zijn en hoe je hiermee als hulpverlener aan de slag kan. Tools, methodieken, tips&tricks worden gedeeld.
  • Online inspiratiemomenten:
    • Inspiratie webinar 28/01/2021
    • Online inspriatiemoment 24/02/2022
  • Trainingen en lunchsessies om heel concreet met het thema aan de slag te gaan:
    • Online training: motiverende gespreksvoering voor mensen in een kwetsbare situatie (door Gezond Leven vzw)
    • Online training: Schrijven voor een laaggeletterd publiek (door Wablieft) + individueel tekstadvies 
    • Online training: Helder spreken in de zorg (door IN-Gent)
    • Online training: Effectief communiceren met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden (door Pharos)
    • Online lunchsessie: Gezondheidsvaardigheden voor dummies (door Gezond Leven)
    • Online lunchsessie: Gezondheidsgidsen (door Stad Gent)
  • Een E-learning ‘Helder communiceren met anderstaligen’ (door IN-Gent) werd ontwikkeld.
  • Er liep een wedstrijd waarbij organisaties een training op maat konden winnen
    • Training op maat ‘spreken voor anderstaligen’ voor LUNA abortuscentrum Gent (winnaar wedstrijd)
    • Training op maat ‘motiverende gespreksvoering’ voor methodische cel perspectief van OCMW Gent (winnaar wedstrijd)
  • Er is een leernetwerk.
  • Er wordt heel wat communicatie verspreid via verschillende kanalen om thema gezondheidsvaardigheden levendig te houden
  • Ontwikkeling filmpjes terugvraagmethode: https://www.eerstelijnszone.be/de-terugvraagmethode-helpt-bij-goede-zorg  

Daarnaast wordt er ook ingezet op het versterken van de gezondheidsvaardigheden van de kwetsbaren doelgroep zelf. Dit doen we via de inzet van gezondheidsgidsen: https://www.eerstelijnszone.be/gezondheidsgidsen 

Ook in de volgende jaren zal hier verder op ingezet worden.

3. Armoede-stress en onbetaalbaarheid gezonde alternatieven

Dienst Regie Gezondheid en Zorg bouwt het laagdrempelig preventie- en leefstijlaanbod verder uit, samen met ELZ Gent en de vele gezondheids- en welzijnspartners. Het sloot daarvoor verschillend subsidieovereenkomsten af zoals met de Gentse wijkgezondheidscentra, Logo Gezond+, De Sloep, Topunt, de Herstelacademie, Human Link, OverKop Gent en de Kraamkaravaan. Het zorgde ook voor een handig overzicht van het laagdrempelig preventie- en lijfstijlaanbod dat terug te vinden is op https://www.eerstelijnszone.be/gezond-leven-stimuleren-in-gent-0.

Een greep uit dit Gentse laagdrempelige leefstijlaanbod:

• Beweging op Verwijzing helpt mensen naar een actiever leven. In Gent is de BOV-coaching helemaal gratis. Naast artsen kunnen nu ook psychologen, apothekers, diëtisten, kinesisten en sociaal – en maatschappelijk werkers een doorverwijzen naar een BOV-coach.
• Wijkgerichte beweeg- en fietslessen van de wijkgezondheidscentra ism met de Sloep en de Sportdienst
• groepscursussen Rookstop van Stad Gent en Bond Moyson
• Ratatouille wijkgerichte vormingsreeks rond voeding en opvoeding voor kwetsbare gezinnen met jonge kinderen
• Wijkgerichte gratis mondscreenings i.k.v. Generatie Gaatjesvrij voor kinderen van 2 tot 3 jaar.
• Wijkgerichte groepscursussen mentale veerkracht van Stad Gent ism met de Herstelacademie en The Human Link en de wijkgezondheidscentra.
• Mama to be(e) van de Kraamkaravaan i.s.m. 3 wijkgezondheidscentra biedt groepstrajecten aan voor kwetsbaar zwangeren waarbij medische controles gecombineerd worden met het uitwisselen van kennis en ervaring en het versterken van het netwerk.
• Buurt in Beweging van wijkgezondheidscentrum Brugse Poort is een participatief actieonderzoek dat de drempels rond sporten en bewegen bij ouderen en kinderen in kaart wil brengen en verlagen. Het werd opgericht met steun van het Sociaal Innovatiefonds naar aanleiding van het signaal rond het stijgend overgewicht bij (kwetsbare) kinderen en jongeren.

Ook in de schoolcontext is er extra aandacht voor preventiegerichte initiatieven zoals:

• Het project Gezonde School Gent (GSG) dat de Gents scholen te ondersteunt bij het uitwerken van een gezondheidsbeleid met preventief aanbod en acties ikv van een gezonde schoolomgeving. GSG is een samenwerkingsinitiatief van dienst Regie Gezondheid, Onderwijscentrum Gent/Brede School en Logo Gezond+.
• In  2022 wordt gestart met een preventief groepsaanbod rond sociaal emotioneel leren en emotieregulatie bij leerlingen  van het vijfde en zesde leerjaar basisonderwijs. Dit is een nieuw samenwerkingsinitiatief tussen Huis van het Kind Gent en vzw Topunt.
• Het project Lejo (Lekkers op school) van dienst Lokaal Sociaal Beleid en het Onderwijscentrum zet in op het aanbod gezonde en volwaardige maaltijden op school. Meer  info hierover is te vinden bij de opvolging onder signaal 1.  

Voor de vele wijkgerichte voedselinitiatieven en het traject materiële hulp verwijzen we naar de opvolging van signaal 2.

 [DRI1]Best laten nalezen door Els De Vos