Federale overheid
28
Poliklinische behandeling in plaats van dagopname
Bij de heropstart van de ziekenhuizen na de eerste coronagolf voor niet-dringende ingrepen (zoals bv. pijnkliniek) werd er voor gekozen om patiënten niet ‘op te nemen’. Een behandeling waarvoor voorheen een dagopname nodig was, gebeurt nu ambulant. Dit heeft als gevolg dat de hospitalisatieverzekering niet tussenkomt en de patiënten de – vaak dure – behandeling zelf moeten betalen. De mutualiteit komt wel voor een deel tussen. Een aantal mensen vrezen dat de ziekenhuizen dit permanent gaan beginnen toepassen en dat de behandeling voor vaak chronische aandoeningen op die manier nog duurder wordt.
30
Onduidelijkheid rond tussenkomst in medische zorg leidt tot onderbehandeling
Voor veel gezinnen in armoede zijn de medische kosten een serieuze hap uit het budget, waardoor bepaalde behandelingen noodgedwongen worden uitgesteld. Maar er is veel onduidelijkheid over welke tussenkomsten er zijn en onder welke voorwaarden er tussengekomen wordt. Huisartsen en mutualiteiten kunnen duidelijkheid scheppen maar er is minder fysiek contact met de mutualiteit en niet iedereen heeft een (vaste) huisarts.
31
Gastric bypass in de mode
Als je aan de wettelijke voorwaarden voldoet kan je een terugbetaling krijgen voor een Gastric bypass, ook via de medische kaart (zie signaal 21). Het wordt een mode en veel mensen denken dat het een wonderoplossing is. Om aan de voorwaarden voor terugbetaling te voldoen moet je een BMI van 40 hebben. Soms komt men eerst 5 kilo aan om recht te kunnen hebben.
Het gevaar is echter dat de opvolging ervoor en erna een probleem vormt, want psychologen, diëtisten, … worden niet terugbetaald. Met als gevolg dat men de operatie ondergaat maar na de operatie geen aanpassingen doorvoert in eet- en beweeggewoontes omwille van de hogere kosten. Daardoor dreigt de Gastric bypass niks uit te halen.
33
Procedure gedwongen opname kost geld
Bij de opstart van de gewone procedure voor gedwongen opname (via een familielid of mantelzorger), moet er bij de rechtbank 20€ betaald worden om het verzoekschrift te behandelen. Voor gezinnen met een laag inkomen of als het initiatief genomen wordt door een niet-familielid, is dit moeilijk.
Dit signaal werd gemeld aan het vredegerecht, dat verantwoordelijk is voor de gewone procedure gedwongen opname.
Voor opstart van procedure gedwongen opname zijn 2 mogelijkheden :
de spoedprocedure: Als er sprake is van hoogdringendheid of een acute situatie neemt de politie contact op met de Procureur des Konings, die, op basis van een medisch verslag door een gerechtsarts (bv: een psychiater van wacht) al dan niet overgaat tot onmiddellijke opname. Ook andere belanghebbenden (familie en mantelzorger) kunnen een aanmelding doen via spoedprocedure. Zij kunnen zich hiervoor wenden tot dienst gedwongen opnames van het gerechtsgebouw. Aanmelding via deze procedure is kosteloos. 80% van de gedwongen opnames in België gebeurt via de spoedprocedure
de gewone procedure: belanghebbenden (zoals familieleden of een huisarts) kunnen een verzoek indienen bij een vrederechter, samen met een medisch verslag om iemand gedwongen te laten opnemen. Vervolgens verschijn je voor een vrederechter die hier verder over beslist. De gewone procedure wordt in een minderheid van de gevallen gebruikt. Voor indienen van een verzoekschrift voor deze procedure wordt kost aangerekend van 20 euro, oa voor vrederechter die ter plaatse gaat bij de patiënt. Indien de aanmelder deze kost financieel niet kan dragen wordt deze aangeraden hierin financiële tussenkomst/ondersteuning van OCMW te vragen.
34
Steeds meer mensen thuisloos door woningcrisis
Er zijn zo goed als geen woningen meer te vinden in Gent. Mensen die een opzeg van hun huurovereenkomst hebben gekregen, vinden geen betaalbare woning meer. Ze komen dan in de laatste weken voor de deadline aankloppen bij eerstelijnswerkers voor hulp bij het zoeken. Vaak zijn het alleenstaande ouders of mensen met een vervangingsinkomen maar steeds meer ook werkende mensen met een laag inkomen. De machteloosheid bij de eerstelijnswerkers is zeer groot. Zij kunnen hooguit voorzien in een warme doorverwijzing, maar zien steeds meer dat mensen ‘dak- of thuisloos’ worden. Ze logeren bij familie of vrienden tot er een oplossing komt, of komen noodgedwongen in precaire woonomstandigheden terecht.
Noot: er is een telling gebeurd van de dak- en thuislozen waardoor er vanaf maart 2021 voor het eerst betrouwbare cijfers zullen zijn.
Kennisverzameling: het project ROOF initieerde de eerste dak- en thuislozentelling in Gent en organiseert de local action group in het kader van het Europees project. Stad Gent engageert zich om naar Functional Zero te gaan en in te zetten op Housing First.
Bundeling van krachten: Taskforce Wonen en Opvang blijft beleid, administratie en middenveld samenbrengen om signalen te capteren en oplossingen uit te werken.
Projecten: via projectoproepen geeft Stad Gent het middenveld de kans om nieuwe modellen van betaalbare huisvesting voor de meest kwetsbare doelgroepen te ontwikkelen. De oproepen zijn gericht op daklozen, instellingverlaters en mensen met beperkingen.
Dienstverlening: enerzijds werden woningzoekers aangeworven om mensen te begeleiden bij hun zoektocht naar een huurwoning, anderzijds worden de woonwijzers versterkt met bijkomende consulenten om informatie en advies te geven aan woningzoekenden.
Financiële ondersteuning: de relance huurpremie voor gezinnen tussen twee en vier jaar op de wachtlijst voor een sociale woning bood een eenmalige tijdelijke ondersteuning van 40 euro per maand. Uit dit project werden leerpunten gehaald om gezinnen beter toe te leiden naar de Vlaamse huursubsidie en huurpremie.
Via het project ‘Opname Huurpremie’, waar de woonwijzer de potentieel rechthebbenden op een Vlaamse huurpremie actief contacteren en ondersteunen bij hun aanvraag, werd ingezet op het maximaal uitputten van bepaalde rechten. Het project werd ondertussen omgezet naar reguliere werking.
35
De ontoegankelijke huurmarkt®
- Verhuurders willen vaak niet verhuren aan mensen met een vreemde familienaam, maar ook niet aan mensen met een vervangingsinkomen, een leefloon of aan alleenstaande gepensioneerden (tenzij hun kinderen borg staan).
- Nieuwbouwwoningen zoals aan Dok-Noord zijn onbetaalbaar en dit werkt gentrificatie in de hand.
- Sommige gezinnen staan al heel lang op de wachtlijst voor een sociale woning. Als ze dan uiteindelijk een woning aangeboden krijgen, moeten ze soms binnen de maand verhuizen om die woning niet te verliezen. Omdat ze een vooropzeg van 3 maanden hebben, moeten ze 2 maanden dubbele huur betalen.
- Voor gezinnen met meer dan 5 kinderen is er geen aanbod.
- De huurprijs van een sociale woning is berekend op de belastingaangifte van 3 jaar terug. Soms is het verschil in inkomen groot in vergelijking met 3 jaar terug. Ondertussen zijn mensen soms gepensioneerd, of werkloos geworden, … Vaak is het ook even wachten op een aanpassing van de huurprijs na een scheiding, en je inkomen moet bovendien gedurende 3 maanden 20% lager zijn om in aanmerking te komen voor een aanpassing.
Aanbodverruiming: Stad Gent wil het aantal SVK woningen verdubbelen, het aantal betaalbare huurwoningen via Huuringent verdrievoudigen en 1.200 bijkomende sociale woningen laten bouwen. Daartoe is budget voorzien en een investeringssubsidie voor de huisvestingsmaatschappijen.
Via sociaal beheer wil stad Gent private woningen die langer dan 2 jaar op het leegstandsregister staan verhuren via SVK.
Discriminatie: de praktijktesten op de private huurmarkt worden verdergezet. De werking voor ondersteuning aan verhuurders wordt uitgebouwd met een Verhuurderspunt. Verhuurders zullen begeleid worden in objectieve verhuur. De samenwerking met de immokantoren wordt versterkt.
Huurgeschillen: voor huurders die problemen ondervinden wordt de drempel voor juridisch advies verlaagd door gratis zitdagen van Huurdersbond Oost-Vlaanderen in het stadskantoor en via doorverwijsbrieven naar Huurdersbond Oost-Vlaanderen.
Gentrificatie: in elk stadsproject wordt 20% sociale huurwoningen en 20% budgethuurwoningen voorzien. Budgetkoop wordt omgezet in budgethuur. Via renovatietrajecten voor verhuurders wordt gestimuleerd dat bestaande huurwoningen gerenoveerd en verder verhuurd worden in plaats van verkocht.
Woningen voor grote gezinnen: bij de bouw van nieuwe SVK woningen en van nieuwe sociale woningen wordt gestreefd naar een maximaal aantal gezinswoningen met drie en meer slaapkamers. In de renovatiepremie voor verhuurders wordt extra subsidie gegeven vanaf meer dan drie slaapkamers.
Dit signaal werd geselecteerd voor het Sociaal Innovatiefonds 2022
36
Onderhoudsproblemen woningen
Omdat gezinnen in een kwetsbare situatie vaak in slechte woningen wonen, zijn onderhoudskosten vaak een grote kost, waardoor mensen dit uitstellen. Het gevolg daarvan is dat mensen niet meer in orde zijn met hun brandverzekering of in de wintermaanden in de kou zitten door problemen met de verwarmingsketel.
Heel wat mensen hebben het moeilijk om zelf hun woning te onderhouden: herstellen van een lekkende kraan of een kapotte lamp, huisvuil sorteren, schimmelvorming voorkomen. Ze ontberen heel wat skills voor een gezond woonklimaat.
Kwaliteit huisvesting: het project Gent Knapt Op ondersteunt eigenaars met een beperkt inkomen zodat zij hun woning kunnen renoveren.
Er is een samenwerking tussen de Woonwijzer en Domuns Mundi opgezet waar de woonwijzerconsulent kwetsbare huurders kan doorverwijzen. Domus Mundi voert de kleinere klussen en herstellingen uit.
38
Co-housing uit noodzaak wordt afgestraft®
Door de hoge woningprijzen gaan mensen samenwonen. Daarvoor worden ze vaak afgestraft: hun vervangingsinkomen vermindert, ze verliezen bepaalde sociale voordelen, de huurprijzen stijgen door aanpassing van de huurprijs van de sociale woning en het gezamenlijk inkomen of omdat de markt daarop inspeelt. Dit leidt tot een vicieuze cirkel, omdat dit de prijs van huurwoningen in het algemeen beïnvloedt, en dus nog meer mensen noodgedwongen moeten co-housen.
Ook binnen gezinnen zorgt dit voor spanningen. Ouders moeten hun kinderen noodgedwongen op straat zetten. De jongeren moeten daardoor te vroeg, zonder de nodige voorbereiding, hun plan trekken. Soms heeft dit zelfs dakloosheid tot gevolg.
Oplossingen voor kostendelend samenhuizen: de fiscale nadelen van kostendelend samenhuizen kunnen enkel via federale wetgeving weggewerkt worden. Stad Gent zet vooral in op aanbodverruiming van betaalbare huur (sociaal en budgethuur) zodat mensen een alternatief hebben voor samenwonen uit financiële noodzaak. Hospitawonen werd ingevoerd om alleenstaanden de kans te geven in te wonen bij een eigenaar en daarbij een eigen adres en dus ook individuele rechten te hebben. De voordelen van hospitawonen kunnen nog meer bekend gemaakt worden.
46
Hoge energiekosten uit noodzaak©®
Door de krapte op de woonmarkt is een energiezuinige woning vaak geen prioriteit voor mensen in armoede die een woning zoeken. Huurders in een kwetsbare positie zijn vaak al tevreden als ze een dak boven hun hoofd hebben. Zo worden zij vaker geconfronteerd met hoge kosten voor energie en water, waardoor zij verder in de armoedespiraal geraken.
Een groepsaankoop voor energie kan een verlichting van het krappe gezinsbudget betekenen, maar de informatie en de inschrijvingsprocedure zijn voor hen vaak onvoldoende toegankelijk. Mensen moeten ook alert zijn om na 1 jaar en na afloop van het contract via groepsaankoop, opnieuw in te tekenen voor de groepsaankoop. Anders blijven ze klant van de leverancier via een ander en duurder contract.
Ook corona zorgde voor een stijging van de energiekosten doordat iedereen tijdens de lockdowns zoveel mogelijk thuis moest blijven.
vanuit de energiecel zetten we verder in op de bestrijding van energie-armoede en het verlagen van de energiekost, zeker bij de kwetsbare doelgroep, en dit op verschillende manieren
- operationeel: verdere uitbouw van de werking van de lokale adviescommissie
- financieel: extra inzetten op het toekennen van energiepremies, financiële tussenkomsten, winterpremie, stookoliepremie, ten laste name energiekosten. Bovendien verleenden we in december 2022 - als tussenkomst in de hoge energieprijzen - een eenmalige energiepremie aan verschillende doelgroepen.
- methodisch: verder inzetten op een outreachende hulpverlening en proactieve rechtentoekenning, vooral het recht op sociaal tarief stond tijdens de energiecrisis centraal. We gaven infosessies aan zowel de doelgroep als aan hulpverleners met tips en advies over verbruik, facturen en financiële tussenkomsten.
- preventief: samenwerking met de Energiecentrale en DBSE in het kader van gratis energiescan en energiezuinige maatregel; verderzetten van het preventieproject van de Energiecel (“mijn digitale meter, een allesweter”).
48
Gewenning aan inbraak in bergruimtes van sociale appartementsgebouwen
Steeds vaker wordt er in de bergkelders of fietsruimtes van sociale appartementsgebouwen ingebroken, gestolen en vernielingen aangebracht. Daardoor maakt men steeds minder gebruik van deze ruimtes. Door gewenning en gebrek aan vertrouwen in officiële instanties (‘ze doen er toch niks aan') , worden deze vandaalstreken bijna nooit meer gemeld aan de politie of de huisvestingsmaatschappij.
Bureau Politionele Misdrijfpreventie van de politie zal technopreventief advies geven aan WoninGent