Jongeren

69

Geen laagdrempelig groepsaanbod opvoedingsondersteuning voor ouders met kinderen vanaf 8 jaar

In Gent kunnen ouders met kinderen vanaf 8 jaar niet terecht in een laagdrempelig groeps- of trainingsaanbod rond opvoedingsondersteuning dat uit meerdere sessies bestaat. Het Stop-aanbod (4-7j) in Gent zit meteen vol en het Lift-aanbod (8-12j) bestaat niet in Gent. Er is vooral nood aan een aanbod rond het begrenzen van kinderen en de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.

Ouders van jongere kinderen kunnen daarvoor occasioneel terecht bij de spelotheken van vzw Jong en bij de drie inloopteams. Maar zij hebben te weinig personeel om op verschillende plaatsen in Gent (op maat en laagdrempelig) langdurige reeksen groepsaanbod te starten.

Er is een eenjarig Project emotieregulering opgestart vanuit Huis van het Kind ism Topunt, Samen1planGent. Dit richt zich naar leerlingen van het 5de en 6de leerjaar. 

 

Reeds ondernomen acties

72

Wachttijd bezoekersruimte loopt op©

Na contactbreuk moeten ouders en kinderen tot 1 jaar wachten op begeleiding bij herstel van onderling contact. Er is meer vraag naar aanleiding van conflictueuze echtscheidingen en er zijn weinig diensten die met deze problematiek kunnen of durven werken. Daarom is er een wachttijd om gebruik te maken van de bezoekruimte van CAW. Dit werd nog versterkt door corona (zie ook signalen 16 en 27).

Jaarlijks zijn er ca 25.000 echtscheidingen en ongeveer 1 op 4 van de minderjarigen maakt een scheiding thuis mee. 10 tot 15% van de scheidingen verloopt conflictueus.

We plannen begin 2022 een overleg in met CAW en betrokken (stads)diensten en organisaties zoals Huis Vh Kind, Samen 1 Plan, OCMW. Daar bekijken we of dit signaal geëscaleerd dient te worden naar hogere overheden en wat er op lokaal niveau kan gebeuren. Binnen Cel Gezin van Stad/OCMW Gent, een departementsoverstijgende werkgroep wordt bepaald welke acties verder ondernomen kunnen worden. 

Reeds ondernomen acties

73

Drempels bij doorverwijzing naar gezinshulpverlening

Gezinnen komen opeenvolgend in onthalen van verschillende organisaties (bv. huisarts - opvoedingswinkel - CLB) terecht. Daar moeten ze steeds opnieuw een kort onthaal- of intakegesprek doen met een onbekende medewerker. De focus van de intakegesprekken ligt vooral op praktische elementen en procedures, eerder dan op het welzijn en de beleving van het gezin.

Als er na intake moet worden doorverwezen, is er bijna altijd een wachtlijst van minstens 6 maanden: bij de beide Gentse CKG’s, CGG, CAW en jeugdhulp. Voor jongeren 12+ is er een tekort aan passend aanbod van intensieve (thuis)ondersteuning.

vb. een jongere van 18 jaar, die bij zijn alleenstaande mama en 3 jongere broers/zussen woont, vindt geen passend aanbod na beëindiging van z’n middelbaar doordat in de DOP aanvraag geen dringende elementen opgemerkt werden op het intakeformulier. Het formulier is afgenomen tijdens een éénmalig gesprek met een onbekende consulent, terwijl er rond het gezin een hulpverlenersnetwerk van minstens 5 organisaties actief is (OCMW, CGG, CKG, Opvoedingswinkel, de huisarts, psychiater UZ en de laatst betrokken begeleiders van de middelbare school). Het netwerk stuit op een gebrek aan passend aanbod voor de jongere.

Ondersteuning via tolken wordt niet vaak geboden (zeker bij CKG en Jeugdhulp), of is een bijkomende reden van wachtlijsten.

Door de korte duur van trajecten en de nadruk op doelgerichtheid worden maatwerk en een cultuur sensitieve houding bij hulpverleners bemoeilijkt.

Dit signaal bestaat uit verschillende elementen. Hierbij is het belangrijk mee te geven dat ook de bevoegdheid zich op verschillende niveaus bevindt. 

- Rond het onthalen van ouders, gezinnen, kinderen en jongeren zette Stad Gent in samenwerking met een aantal partners binnen Huis van het Kind met de opstart van het Groeiteam begin 2023 een belangrijke stap. "Het Groeiteam is er op verschillende plekken in de stad. Je kiest zelf waar je langs komt: op een locatie bij jou in de buurt of in het Stadskantoor. In het Stadskantoor vind je alle dienstverlening van de stad onder één dak. Ook onze experten in kinderopvang, opvoeding, leerlingenbegeleiding en levenslang leren zijn er direct voor jou beschikbaar." Op die manier trachten we ervoor te zorgen dat ouders, gezinnen, kinderen en jongeren op verschillende plekken, waar zij vaak al komen, laagdrempelig onthaald kunnen worden en dat de medewerkers via gezamenlijk - trainingsplan een gedeelde expertise ontwikkelen zodat -indien nodig- gericht kan doorverwezen worden of in het Stadskantoor specifieke expertise ook direct beschikbaar is. 

-Cel Gezin, een departementsoverstijgende werkgroep van Stad/OCMW Gent stelde samen met Beleidsgroep Gezin een feedbacknota op rond de nieuwe ontwikkelingen binnen Opgroeien om tegemoet te komen aan de signalen hierrond. Hierbij gaven we onder meer  volgende thema's mee:

- leefwereldperspectief van de gezinnen moet maximaal meegenomen worden, - zorgcontinuïteit (waarbij we focussen op relationele continuïteit) moet meer gegarandeerd kunnen worden, Om dit bijschakelen mogelijk te maken, is er echter ook een voldoende capaciteit nodig in de gespecialiseerde hulpverlening. Het is evident dat er niet bijgeschakeld kan worden indien er gebotst wordt op wachtlijsten en bovendien vraagt het inzetten op verbindingen en samenwerking tussen basisvoorzieningen en jeugdhulp ook ruimte van praktijkwerkers om hierin te investeren. Een shift naar vroeg en nabij mag niet negeren dat er ook een prangende vraag blijft naar extra budget voor gespecialiseerde hulpverlening. 

- toegankelijkheid: vb. het grote tekort aan taalondersteuning (tolken), het gebrek aan een helder overzicht in het versnipperden onoverzichtelijk aanbod, en hoe zorgen we voor zichtbaarheid naar alle burgers?

 

 

Reeds ondernomen acties

79

Zonder identiteitskaart niet zwemmen

Na enkele incidenten op het vlak van overlast heeft LAGO, het moederbedrijf van het Rozebroeken-zwembad, alle zwemmers ouder dan 12 jaar verplicht om zich te registeren. Daartoe doen ze identiteitscontroles.  Voor een aantal groepen is dit moeilijk: gezinnen zonder (geldige) identiteitspapieren, kinderen jonger dan 12 jaar die er ouder uit zien, begeleiders met een groep kinderen, minderjarigen tussen 12 en 18 jaar die hun identiteitskaart niet mee hebben,…

In het begin van de zomer 2019 werden er enkele gevallen van overlast gemeld.

Vanaf half juli werd de Safe Swim Zone gelanceerd. Op burgemeesterlijk besluit worden sindsdien de identiteitskaarten van elke bezoeker vanaf 12 jaar geregistreerd. Dankzij deze bezoekersregistratie is het mogelijk om een mogelijke overtreder te herkennen en hem de toegang tot het zwembad te ontzeggen.  Sinds de invoering van Safe Swim Zone merkt Lago dat de overlast sterk afgenomen is en krijgen ze positieve feedback over het veiligheidsgevoel van onze bezoekers.

Deze controles moeten voor iedereen hetzelfde zijn, dus kunnen zij ook geen uitzondering maken voor minderjarigen. Het is trouwens gebleken dat zij minderjarigen de toegang hebben moeten ontzeggen na wangedrag in het zwembad.

  • Als een groep komt zwemmen, kan de begeleider een groepsfiche invullen. Hierbij tekent hij dat hij verantwoordelijk is voor de groep. De namen van alle groepsleden worden ook genoteerd.
  • Minderjarigen die hun identiteitskaart niet bijhebben en komen zwemmen met hun ouders, kan er een familiefiche worden ingevuld. Hierdoor zijn de ouders verantwoordelijk voor de daden van hun kinderen.
  • Minderjarigen die zonder ouders komen zwemmen, moeten hun identiteitskaart bij hebben.
  • Gezinnen dienen een geldig identiteitsbewijs voor te leggen.

Uiteraard staat Lago open voor het verbeteren van het systeem.

Belangrijk hierbij is dat iedereen gelijk behandeld wordt en er geen willekeur is bij het al dan niet toelaten van bezoekers.

Reeds ondernomen acties

80

Geen SIM-kaart zonder registratie©

Een SIM-kaart registreren zonder ID-kaart met rijksregisternummer is zo goed als onmogelijk. Mensen zonder wettig verblijf kunnen bijgevolg niet meer bellen. Tenzij iemand anders hun SIM-kaart registreert. Dit geldt ook voor minderjarigen, zij moeten dit doen via hun ouders. In corona-tijden werd dit signaal versterkt. Stad Gent kon tijdens de eerste coronapiek via een inzamelactie van burgers een beperkt aantal gsm’s ter beschikking stellen voor contact met mensen in een kwetsbare situatie, maar sommigen konden hun  SIM-kaart niet registreren ofwel omdat ze geen ID-kaart hebben, ofwel omdat ze er hulp bij nodig hadden.

Geen lokale bevoegdheid, signaal dient verder uitgeklaard te worden welke regelgeving hierin een rol speelt.

Reeds ondernomen acties

81

Erkenning kinderen van erkende vluchtelingen

Sommige erkende vluchtelingen kunnen hun kinderen in Gent niet laten registreren als zoon of dochter omdat ze hun verwantschap niet kunnen bewijzen. De Somalische geboorteakte bijvoorbeeld wordt niet erkend. Ook een DNA-test die ze zelf dienen te betalen, leidt niet altijd tot erkenning.

Update 9 april 2021

In functie van verdere opvolging is vooreerst een accuratere omschrijving van dit signaal vereist:

  • Het probleem staat los van de status van erkende vluchteling, maar geldt voor elke persoon (ongeacht nationaliteit) die een Somalisch document voorlegt. Het is een gevolg van het feit dat de Belgische overheid staten zonder legitieme overheid (zoals onder andere Somalië maar er zijn er nog andere) niet officieel erkend waardoor de FOD Buitenlandse Zaken stelt dat geen enkele Somalische ‘overheid’ bevoegd is om een officieel document af te leveren. Bijgevolg is ook geen legalisatie (= ‘bevestiging’ van de bevoegdheid van de Somalische ambtenaar die document ondertekend heeft) mogelijk van dat document. Zonder die legalisatie is een Somalisch document geen rechtsgeldig bewijs van burgerlijke staat (vb huwelijk) of afstamming. 
  • Die legalisatie is enkel absoluut vereist voor de registratie van burgerlijke staat of afstamming in het register van de burgerlijke stand. De wetgeving ter zake eist een bewijs van de juridische afstamming tussen ouder en kind, dus niet van de biologische afstamming. Daarom laat het Burgerlijk Wetboek niet toe een DNA-test te aanvaarden. Daartegenover staat dat die test in de Verblijfswet wél voorzien is als rechtsgeldig bewijs van afstamming als alternatief voor een geboorteakte zonder legalisatie. Het gaat dus om twee verschillende wetten die naast elkaar gelden en die tot de Kafkaiaanse situatie leiden dat die DNA-test kan volstaan om een visum/verblijfskaart en een inschrijving in het rijksregister te bekomen, maar niet om als kind geregistreerd te worden in het register van de burgerlijke stand.     

Die legalisatieplicht betreft federale wetgeving die de dienst Burgerzaken niet mag negeren of wijzigen, maar er is intussen wel gewerkt aan deeloplossingen:

  • De dienst Burgerzaken heeft een juridische interpretatie van die legalisatieplicht uitgewerkt die het moet mogelijk maken een Somalisch document toch als afstammingsbewijs te aanvaarden mits aangetoond is dat overmacht een legalisatie onmogelijk maakt. Die interpretatie wordt momenteel afgetoetst bij de FOD Justitie.
  • De Somalische Ambassade te Brussel geeft attesten af (zoals een ‘Declaration of Birth’) en deze kunnen wel door de FOD Buitenlandse Zaken in Brussel gelegaliseerd worden.
  • Een instructie van het Rijksregister laat intussen toe -mits bewijs van de onmogelijkheid tot het bekomen van een gelegaliseerde geboorteakte- de inschrijving van kinderen op basis van visum D-gezinshereniging dat is toegekend op basis van een afstammingsbewijs via DNA, te registreren als 'onbekende afstamming' maar in de gezinssamenstelling ‘verwant’ te noteren. Deze werkwijze laat zien dat de afstamming bestaat maar officieel niet sluitend bewezen is.
  • Het identiteitsbewijs voor kinderen (niet-Belg) onder de twaalf jaar kan in principe enkel worden aangevraagd door de persoon die het ouderlijk gezag uitoefent over het kind. Om het bestaan van dat ouderlijk gezag te kunnen controleren, is het niet meer noodzakelijk dat de afstamming vaststaat op basis van officiële documenten (gelegaliseerde geboorte/adoptieakte). Dus ook in geval van 'onbekende afstamming' mag toch een identiteitsbewijs voor kinderen onder de twaalf jaar afgeleverd worden in volgende gevallen: een toegekend visum gezinshereniging volstaat om betrokkene als ouder van het kind te beschouwen of voor VIB-aanvragers volstaat een vermelding van het kind op de bijlage 25/26/… van de ouder die het identiteitsbewijs aanvraagt.
  • Ten gevolge van de overgang van gezinsbijslag naar groeipakket gebeurt de koppeling van dat sociaal recht nu eerder aan het verblijfsstatuut van het kind in plaats van het bewijs van afstamming ten aanzien van de ouder. 

Wellicht lossen deze deeloplossingen niet elk probleem op. Daarom is het belangrijk nog bestaande problemen mbt de afstamming via deze tool aan de dienst Burgerzaken te melden (want die dienst heeft geen zicht op problemen in andere domeinen bvb. bij de fiscus). Zo kan met betrokken instanties naar een oplossing worden gezocht.     

Update 16 nov 2022

De dienst Burgerzaken heeft een juridische interpretatie van de legalisatieplicht die het moet mogelijk maken een Somalisch document toch als afstammingsbewijs te aanvaarden mits aangetoond is dat overmacht een legalisatie onmogelijk maakt, afgetoetst bij de FOD Justitie.

In een aantal adviezen heeft de FOD Justitie initieel aanvaard dat een gemeente in dergelijk geval heel uitzonderlijk en mits een uitvoerige documentcontrole een Somalisch document zonder legalisatie inderdaad als afstammingsbewijs kan aanvaarden. 

Korte tijd daarna echter is de FOD Justitie op dit standpunt teruggekomen en stelt men dat enkel de rechtbank (en dus niet een gemeente) in deze gevallen een akte mag aanvaarden. De dienst Burgerzaken onderzoekt momenteel of daartegen nog juridische argumenten in te brengen zijn. 

Update 16 feb 2023

De FOD Justitie laat voor niet-beschikbare of niet-legaliseerbare Somalische documenten momenteel volgende oplossingen toe:

  1. In het kader van een verzoek tot verkrijging van de Belgische nationaliteit, de aangifte van een huwelijk en de erkenning van een kind kunnen volgende alternatieve documenten worden aanvaard:
  • een gelijkwaardig document afgegeven door de diplomatieke of consulaire overheden van het land van geboorte van de aanvrager (= geboorteattest vanwege consulaat Somalië in Brussel);
  • in geval van onmogelijkheid of zware moeilijkheden om zich voorgenoemd document te verschaffen: een akte van bekendheid, afgegeven door de vrederechter en gehomologeerd door de familierechtbank;
  • in geval van onmogelijkheid om zich voorgenoemde akte van bekendheid te verschaffen: een beëdigde verklaring van de belanghebbende zelf, met akkoord van de rechtbank en het openbaar ministerie gehoord.

Dit geldt overigens ook voor niet-beschikbare of niet-legaliseerbare documenten uit Afghanistan, de enclave Cabinda in Angola en Zuid-Soedan.

  1. Specifiek voor erkende vluchtelingen (niet enkel uit Somalië) levert het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen een getuigschrift van geboorte af. De erkende vluchteling maar ook een medewerker van het OCMW, een gemeente, een sociale dienst of een advocaat kunnen in naam van de erkende vluchteling dit document kosteloos aanvragen bij de Helpdesk erkende vluchtelingen en staatlozen. Voor de kinderen die ingeschreven stonden op de bijlage 25 of 26 van één van de als vluchteling erkende ouders, levert het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen dit getuigschrift automatisch af.                                                                                               
  2. Voor een ander document van de burgerlijke stand dan de akte van geboorte (vb akte huwelijk, overlijden, enz.) of met betrekking tot de afwezigheid van een akte van geboorte buiten het kader van het verzoek tot verkrijging van de nationaliteit, het huwelijk of de erkenning van een kind kan aan de familierechtbank om een vervangend vonnis verzocht worden (op grond van de artikelen 26, 27 en 35 van het oud Burgerlijk Wetboek). Zo’n vonnis geldt als een volwaardige vervanging van de oorspronkelijke akte en zal voor alle toekomstige situaties gebruikt kunnen worden. Daarom is zo’n vonnis te verkiezen boven een akte van bekendheid of een beëdigde verklaring (in de procedures waarin deze toegelaten zijn).

De dienst Burgerzaken bereidt momenteel een informatiebrief ter zake voor om oa aan Somalische burgers mee te geven.

 

Reeds ondernomen acties

89

Extra controle jongeren (en mensen) met een migratieachtergrond©

Jongeren krijgen vaak GAS-boetes, terwijl ze eigenlijk vooral nood hebben aan een plek om samen te komen, aan ondersteuning. Jongeren en mensen met een migratie-achtergrond worden nog vaker gecontroleerd (etnische profilering) door de politie, De Lijn, andere overheidsdiensten… Dit op basis van uiterlijke kenmerken , soms zonder aanleiding. Daardoor hebben sommigen ook extra schrik om buiten te komen tijdens de lockdown. Een gasboete heeft veel meer impact op mensen in een kwetsbare situatie.

Reeds ondernomen acties

102

Aanbod vrije tijd voor gezinnen in een kwetsbare situatie©®

Het vrijetijdsaanbod voor mensen in een kwetsbare situatie vertoont, ondanks vele inspanningen, nog heel wat lacunes.

  • Toegankelijke en betaalbare naschoolse en vakantie-opvang is zeer belangrijk voor kinderen die opgroeien in een kwetsbare situatie. Daar worden ze niet alleen opgevangen maar kunnen ze ook nieuwe interesses ontdekken. Nu hangen ze vaak rond in de wijk of worden ze opgevangen door hun broers of zussen. Ouders die het nodig hebben, en niet alleen omwille van werk of een opleiding, maar ook omwille van een zware gezinslast, zouden hier gebruik van moeten kunnen maken om even op adem te komen. Gezinnen in een kwetsbare situatie vinden nog te weinig hun weg naar buitenschoolse opvang, onder andere door administratieve en digitale drempels, maar ook doordat ze het nog te weinig kennen.
  • Er zijn meer en meer naschoolse activiteiten op de scholen (vb. muziekinstrument bespelen), waarvoor kinderen worden warmgemaakt in een proefles. Maar de kostprijs ervan is te hoog voor gezinnen in een kwetsbare situatie (70€/semester).
  • Er zijn drempels als het gaat om alternatieve dagbesteding of om Naadloos Flexibel Traject voor jongeren: vrijwilligersverzekering niet voorhanden, moeilijke bereikbaarheid van de initiatieven met openbaar vervoer, gebrek aan langdurig en voltijds aanbod, wachtlijsten en aanmeldingstops, het aanbod sluit niet aan bij de interessesfeer (nu vaak boerderij of buitenwerk, geen ICT, niets voor meisjes), …
  • Er is een tekort aan specifiek aanbod voor meisjes binnen de Gentse jongerenwerkingen. Nu heeft enkel vzw Jong een aanbod en meer bepaald in de wijken Sluizeken en Brugse Poort, en in andere wijken waar vzw Jong actief is.
  • Alleen de stap zetten naar een sportclub is vaak moeilijk, zeker voor  gezinnen in een kwetsbare situatie. Hierbij is behalve het Sportaround-project weinig begeleiding voorzien. Er zijn niet alleen financiële drempels, maar ook drempels rond afspraken en verwachtingen.
  • UITpas:
    • aanbod te beperkt voor jongeren in een kwetsbare situatie (activiteiten uitbreiden naar concerten, gaan poolen, fitness en Kinepolis), aanbod niet gekend, incentives spreken niet aan (bijvoorbeeld een brooddoos)
    • niet voor mensen zonder wettig verblijf: groeps- en organisatiepassen zijn veel te omslachtig zodat mensen er weinig gebruik van maken en zo weinig of niet deelnemen aan vrije tijd.
  • Vakantieparticipatie blijft te duur: tijdens de vakantie willen ouders hun kinderen een nuttige vrije tijdsbesteding aanbieden, maar hier hangt vaak een serieus kostenplaatje aan vast. Dierenkampen zijn bijvoorbeeld heel erg in trek, zeker voor kinderen met een beperking, maar vaak zeer kostelijk. Ook het vervoer voor een daguitstap is meestal te duur. Ouders geven aan dat er moet ingezet worden op de opleiding van de animatoren. Zodat zij ook voorbereid zijn om om te gaan met kinderen met specifieke noden.

Begin 2023:

* de oproep werd uitgeschreven voor een bruggenbouwer die de brug maakt tussen vraag en aanbod betreffende vrijetijdsaanbod voor Gentse kinderen en jongeren met een beperking. Doel: tegen eind mei een subsidieovereenkomst met partner afsluiten voor 3 jaar

De bruggenbouwer was 1 van de aanbevelingen vanuit het onderzoek van vzw Oranje (zie hieronder)

* Jeugddienst biedt extra ondersteuning rond gebruik van sociaal tarief door jeugdverenigingen

* Dagje Planeet Gent werd uitgebreid naar 2 dagen vol sessies waarbij OKAN-leerlingen konden proeven van het Gentse vrijetijdsaanbod

* de subsidieovereenkomsten vanuit de Open Call in 2020 (zie hieronder) werden verlengd voor de komende 2 jaar.

* Er worden jaarlijks meer sessies "onbekend is onbemind" gegeven

* Vanuit de Jeugddienst wordt het Gentse vrijetijdsaanbod voorgesteld op het Brugteam (Brugfiguren onderwijs + Brede School)

2022

* Eind 2020: Open Call --> verenigingen met kinderen en jongeren uit maatschappelijk kwetsbare situaties worden vanaf nu financieel en inhoudelijk ondersteund door de Jeugddienst. Ook Zelforganisaties (via extra aangeworven stadsondersteuner)

* Extra inzet Jeugdstraathoekwerkers

* Organisatie Zomerbeurs voor intermediaren + ontwerp zomerkalender met alle laagdrempelige activiteiten 

* Jeugddienst en Sportdienst gaan langs op verschillende locaties (scholen, inloopteams) om mee met ouders de inschrijvingen voor vrije tijd in orde te maken

* In alle huidige subsidiereglementen van de Jeugddienst is het gebruik van een sociaal tarief als verplichting opgenomen

* Er werd een projectsubsidie goedgekeurd (samenwerking JES en Jong) voor middelen om extra aanbod uit te werken voor meisjes. 

* Komeet project: nieuw project vanuit Jeugddienst waarbij dmv peer support/buddywerking jongeren andere jongeren helpen toeleiden naar vrije tijd

* Uitpas: gerichte mailing naar fitnesscentra: voorlopig zonder resultaat. Nieuwe incentives (bvb powerbanks) worden momenteel bekeken. 

* Binnen de animatorcursussen van VDS (Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw) wordt extra aandacht besteed aan vorming rond maatschappelijke kwetsbaarheid en kinderen en jongeren met een beperking als doelgroep.

* In 2021 zal Oranje vzw in opdracht van de Jeugddienst een onderzoek voeren naar de toegankelijkheid van het reguliere vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren met een beperking. Uit dit onderzoek zullen we signalen en tips halen, waarmee we aan de slag kunnen gaan om het aanbod laagdrempeliger te maken voor deze doelgroep.

* Kampengids: bundeling van aanbod voor kinderen en jongeren met beperking of uit financieel minder draagkrachtige gezinnen.

 

Reeds ondernomen acties